Language of document : ECLI:EU:T:2014:1034





Arrest van het Gerecht (Tweede kamer) van 9 december 2014 –
Riva Fire/Commissie

(Zaak T‑83/10)

„Mededinging – Mededingingsregelingen – Markt van betonstaal in staven of rollen – Beschikking houdende vaststelling, op grond van verordening (EG) nr. 1/2003, van een inbreuk op artikel 65 KS na expiratie van het EGKS-Verdrag – Vaststelling van de prijzen en betalingstermijnen – Beperking of beheersing van de productie of de afzet – Schending van wezenlijke vormvoorschriften – Bevoegdheid van de Commissie – Rechtsgrondslag – Raadpleging van het Adviescomité voor mededingingsregelingen en economische machtsposities – Rechten van de verdediging – Afbakening van de geografische markt – Toepassing van het lex mitior-beginsel – Schending van artikel 65 KS – Geldboeten – Zwaarte en duur van de inbreuk – Verzachtende omstandigheden – Evenredigheid – Toepassing van de mededeling inzake medewerking van 1996”

1.                     Commissie – Collegialiteitsbeginsel – Draagwijdte – Beschikking tot toepassing van de mededingingsregels waarvan zonder de bijlagen kennisgeving is gedaan – Schending van het collegialiteitsbeginsel – Geen – Elementen die rechtens genoegzaam zijn uiteengezet in het corpus van de beschikking (Art. 219 EG) (cf. punten 53‑55, 75)

2.                     Recht van de Europese Unie – Beginselen – Beginsel van retroactieve toepassing van de lichtste straf – Beginsel dat behoort tot de algemene beginselen van Unierecht en dat is neergelegd in het Handvest van de grondrechten van de Unie – Bepaling van de lex mitior – Criteria – Wet die in concreto het gunstigst is (Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, art. 49, lid 1) (cf. punten 83, 85)

3.                     Mededingingsregelingen – Ongunstige beïnvloeding van de handel tussen lidstaten – Beoordelingscriteria – Beoordeling van grond van een geheel van verschillende factoren die, afzonderlijk beschouwd, niet noodzakelijk van doorslaggevend belang zijn – Mededingingsregelingen die zich tot het volledige grondgebied van een lidstaat uitstrekken – Bestaan van een sterk vermogen van ongunstige beïnvloeding (Art. 65, lid 1, KS; art. 81, lid 1, EG) (cf. punten 88‑91, 93‑95, 97, 130)

4.                     Mededinging – Administratieve procedure – Mededeling van punten van bezwaar – Vereiste inhoud – Eerbiediging van de rechten van de verdediging – Aanduiding van de voornaamste elementen, feitelijk en rechtens, die tot een geldboeten kunnen leiden – Aanduiding toereikend in het licht van het recht te worden gehoord (Art. 36, eerste alinea, KS; art. 65, lid 1, KS) (cf. punt 104)

5.                     Mededinging – Administratieve procedure – Eerbiediging van de rechten van de verdediging – Draagwijdte van het beginsel – Nietigverklaring van een eerste beschikking van de Commissie tot vaststelling van een inbreuk – Vaststelling van een nieuwe beschikking op een andere rechtsgrondslag en op basis van de vroegere voorbereidende handelingen – Toelaatbaarheid – Verplichting om een nieuwe mededeling van punten van bezwaar op te stellen – Geen (Art. 65, leden 1, 4 en 5, KS; verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 27, lid 1) (cf. punten 112‑122, 124, 211)

6.                     Mededingingsregelingen – Onderling afgestemde feitelijke gedragingen – Begrip – Coördinatie en samenwerking in strijd met verplichting van elke onderneming om marktgedrag zelfstandig te bepalen – Uitwisseling van informatie onder concurrenten – Vermoeden van gebruik van de informatie om het marktgedrag te bepalen – Geen mededingingbeperkende gevolgen op de markt – Geen invloed (Art. 65, lid 1, KS) (cf. punten 137‑140, 161‑166)

7.                     Mededinging – Administratieve procedure – Beschikking van de Commissie waarbij een inbreuk wordt vastgesteld – Bewijs van de inbreuk en van de duur daarvan ten laste van de Commissie – Vermoeden van onschuld – Bundel aanwijzingen – Vereiste mate van bewijskracht van de door de Commissie in aanmerking genomen bewijselementen – Bewijslast van de ondernemingen die het bestaan van de inbreuk betwisten (Art. 65, lid 1, KS; verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 2) (cf. punten 142‑151)

8.                     Mededingingsregelingen – Complexe inbreuk met kenmerken van overeenkomst en kenmerken van onderling afgestemde feitelijke gedraging – Eén enkele kwalificatie als „overeenkomst en/of onderling afgesteld feitelijke gedrag” – Toelaatbaarheid (Art. 15 KS en 65, lid 1, KS) (cf. punten 154, 155)

9.                     Mededinging – Administratieve procedure – Beschikking van de Commissie waarbij een inbreuk wordt vastgesteld – Wijze van bewijslevering – Bewijsstukken – Beoordeling van de bewijskracht van een document – Criteria – Geen kennis van de auteur en de herkomst – Geen invloed (Art. 65 KS) (cf. punt 157)

10.                     Mededingingsregelingen – Deelneming aan vergaderingen die ertoe strekken de mededinging te verstoren – Omstandigheid die, bij gebreke van distantiëring van de genomen beslissingen, de conclusie wettigt dat sprake is van deelneming aan de daaruit voortvloeiende mededingingsregeling – Publieke distantiëring – Restrictieve uitlegging (Art. 65, lid 1, KS) (cf. punten 159, 209)

11.                     EGKS – Prijzen – Prijslijsten – Publicatieplicht – Verenigbaarheid met het verbod van mededingingsregelingen (Art. 60 KS en 65, lid 1, KS) (cf. punten 170, 171, 187)

12.                     Mededingingsregelingen – Verbod – Inbreuken – Vaststelling van prijzen – Begrip – Mededingingsregelingen betreffende de vaststelling van een deel van de eindprijs – Toeslagen – Daaronder begrepen (Art. 65, lid 1, KS) (cf. punten 181‑186)

13.                     Handelingen van de instellingen – Motivering – Verplichting – Omvang – Individuele beschikkingen – Beschikking houdende toepassing van de mededingingsregels (Art. 15 KS en 65, lid 1, KS) (cf. punten 191, 192)

14.                     Mededingingsregelingen – Verbod – Inbreuken – Overeenkomsten en onderling afgestemde feitelijke gedragingen, die één enkele inbreuk vormen – Aansprakelijkheid voor gedragingen van andere ondernemingen in het kader van dezelfde inbreuk – Toelaatbaarheid – Criteria – Inaanmerkingneming bij de beoordeling van de zwaarte van de inbreuk (Art. 65, lid 1, KS) (cf. punten 213, 214, 216, 219, 220)

15.                     Mededinging – Geldboeten – Bedrag – Vaststelling – Criteria – Duur van de inbreuk – Geen inaanmerkingneming van het niet deelnemen van een onderneming aan een van de bestanddelen van de mededingingsregel gedurende een deel van de aangeklaagde periode dat niet als kort kan worden beschouwd – Ontoelaatbaarheid – Uitoefening door de Unierechter van zijn volledige rechtsmacht – Verlaging van boete (Verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 23, lid 2) (cf. punten 219, 220, dictum 1)

16.                     Mededingingsregelingen – Overeenkomsten tussen ondernemingen – Aantasting van de mededinging in de zin van artikel 65 KS – Beoordelingscriteria – Mededingingsbeperkend doel – Vaststelling toereikend (Art. 65, lid 1, KS) (cf. punt 227)

17.                     Mededinging – Geldboeten – Bedrag – Vaststelling – Criteria – Zwaarte van de inbreuk – Ontbreken van een dwingende of uitputtende lijst van criteria (Verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 23, lid 2; mededeling 98/C 9/03 van de Commissie, punt 1 A) (cf. punt 244)

18.                     Mededinging – Geldboeten – Bedrag – Vaststelling – Ingewikkelde economische beoordeling – Beoordelingsmarge van de Commissie – Rechterlijke toetsing – Wettigheidscontrole – Omvang (Verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 23, lid 2; mededeling 98/C 9/03 van de Commissie, punten 1 A en 1 B) (cf. punten 244, 254‑258)

19.                     Mededinging – Geldboeten – Richtsnoeren voor de berekening van de geldboeten – Rechtskarakter – Indicatieve gedragsregel waarbij de Commissie zelf haar beoordelingsbevoegdheid beperkt – Verplichting tot eerbiediging van het gelijkheids-, vertrouwens- en rechtszekerheidsbeginsel (Mededeling 98/C 9/03 van de Commissie) (cf. punten 246‑248)

20.                     Mededinging – Geldboeten – Bedrag – Vaststelling – Afschrikkende werking – Inaanmerkingneming van de omvang en de totale middelen van de bestrafte onderneming – Relevantie – Toepassing van een vermenigvuldigingsfactor op het basisbedrag – Datum die in aanmerking moet worden genomen (Art. 65 KS; verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 23, lid 2; mededeling 98/C 9/03 van de Commissie, punt 1 A) (cf. punten 266‑272)

21.                     Mededingingsregelingen – Mededingingsregelingen die ratione materiae en ratione temporis aan het rechtsstelsel van het EGKS-Verdrag zijn onderworpen – Aflopen van EGKS-Verdrag – Handhaving van toezicht door de Commissie op grond van verordening nr. 1/2003 (Art. 65, lid 1, KS; verordening nr. 1/2003 van de Raad) (cf. punt 273)

22.                     Mededinging – Geldboeten – Bedrag – Vaststelling – Criteria – Zwaarte van de inbreuk – Verzachtende omstandigheden – Onderneming die een louter passieve rol vervulde of slechts meeloopster was – Beoordelingscriteria – Gedrag dat afwijkt van het in het kader van de mededingingsregeling overeengekomen gedrag – Geen dergelijk gedrag (Verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 23, leden 2 en 3; mededeling 98/C 9/03 van de Commissie, punt 3) (cf. punten 284, 285, 287)

23.                     Mededinging – Geldboeten – Bedrag – Vaststelling – Rechtskader – Richtsnoeren van de Commissie – Mededeling van de Commissie Mededeling van de Commissie betreffende immuniteit tegen geldboeten en vermindering van geldboeten in ruil voor mededeling van de aangeklaagde ondernemingen – Beoordelingsvrijheid van de Commissie – Rechterlijke toetsing – Omvang (Verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 23, lid 2; mededeling 96/C 207/04 van de Commissie) (cf. punten 301‑311)

24.                     Mededinging – Geldboeten – Bedrag – Vaststelling – Criteria – Vermindering van het bedrag van de geldboete in ruil voor medewerking van de betrokken onderneming – Voorwaarden – Indiening van een clementieverzoek – Noodzaak van een gedraging die de vaststelling van de inbreuk door de Commissie heeft vergemakkelijkt – Beoordeling (Verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 23, lid 2; mededeling 96/C 207/04 van de Commissie) (cf. punten 312‑319)

Voorwerp

Primair, verzoek tot nietigverklaring van beschikking C (2009) 7492 definitief van de Commissie van 30 september 2009 betreffende een procedure op grond van artikel 65 KS (zaak COMP/37.956 – Betonstaal, nieuwe beschikking), zoals gewijzigd bij besluit C (2009) 9912 definitief van de Commissie van 8 december 2009, en subsidiair, verzoek tot verlaging van het bedrag van de aan verzoekster opgelegde geldboete

Dictum

1)

Het bedrag van de aan Riva Fire SpA opgelegde geldboete wordt bepaald op 26 093 000 EUR.

2)

Het beroep wordt verworpen voor het overige.

3)

Riva Fire zal haar eigen kosten alsmede drie vierden van de kosten van de Europese Commissie dragen. De Commissie zal een vierde van haar eigen kosten dragen.