ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΥ (έκτο τμήμα)
της 7ης Μαΐου 2009 (*)
«Κοινοτικό σήμα – Διαδικασία ανακοπής – Αίτηση καταχωρίσεως λεκτικού κοινοτικού σήματος CK CREACIONES KENNYA – Προγενέστερο εικονιστικό κοινοτικό σήμα CK Calvin Klein και προγενέστερα εικονιστικά εθνικά σήματα CK – Σχετικός λόγος απαραδέκτου – Δεν συντρέχει κίνδυνος συγχύσεως – Δεν υφίσταται ομοιότητα μεταξύ των σημείων – Άρθρο 8, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, του κανονισμού (ΕΚ) 40/94»
Στην υπόθεση T‑185/07,
Calvin Klein Trademark Trust, με έδρα το Wilmington, Delaware (Ηνωμένες Πολιτείες), εκπροσωπούμενη από τους T. Andrade Boué, I. Lehmann Novo και A. Hernández Lehmann, δικηγόρους,
προσφεύγουσα,
κατά
Γραφείου Εναρμονίσεως στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς (εμπορικά σήματα, σχέδια και υποδείγματα) (ΓΕΕΑ), εκπροσωπούμενου από τον M. Ó. Mondéjar Ortuño,
καθού,
αντίδικος κατά τη διαδικασία ενώπιον του τμήματος προσφυγών του ΓΕΕΑ και παρεμβαίνουσα ενώπιον του Πρωτοδικείου:
Zafra Marroquineros, SL, με έδρα την Caravaca de la Cruz (Ισπανία), εκπροσωπούμενη από τον J. Martín Álvarez, δικηγόρο,
με αντικείμενο προσφυγή κατά της αποφάσεως του δεύτερου τμήματος προσφυγών του ΓΕΕΑ της 29ης Μαρτίου 2007 (υπόθεση R 314/2006‑2), σχετικά με διαδικασία ανακοπής μεταξύ της Calvin Klein Trademark Trust και της Zafra Marroquineros, SL,
ΤΟ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ (έκτο τμήμα),
συγκείμενο από τους A. W. H. Meij, πρόεδρο, V. Vadapalas (εισηγητή) και E. Moavero Milanesi, δικαστές,
γραμματέας: K. Andová, υπάλληλος διοικήσεως,
έχοντας υπόψη το δικόγραφο της προσφυγής που κατατέθηκε στη Γραμματεία του Πρωτοδικείου στις 29 Μαΐου 2007,
έχοντας υπόψη το υπόμνημα αντικρούσεως του ΓΕΕΑ, που κατατέθηκε στη Γραμματεία του Πρωτοδικείου στις 3 Οκτωβρίου 2007,
έχοντας υπόψη το υπόμνημα αντικρούσεως της παρεμβαίνουσας που κατατέθηκε στη Γραμματεία του Πρωτοδικείου στις 3 Οκτωβρίου 2007,
έχοντας υπόψη την απάντηση της παρεμβαίνουσας στη γραπτή ερώτηση του Πρωτοδικείου της 17ης Ιουνίου 2008,
έχοντας υπόψη την τροποποίηση της συνθέσεως των τμημάτων του Πρωτοδικείου,
έχοντας υπόψη τον διορισμό άλλου δικαστή προς συμπλήρωση της σύνθεσης του τμήματος λόγω κωλύματος ενός των μελών του,
κατόπιν της επ’ ακροατηρίου συζητήσεως της 8ης Ιουλίου 2008,
εκδίδει την ακόλουθη
Απόφαση
Ιστορικό της διαφοράς
1 Στις 7 Οκτωβρίου 2003, η παρεμβαίνουσα, Zafra Marroquineros, SL, υπέβαλε αίτηση καταχωρίσεως κοινοτικού σήματος στο Γραφείο Εναρμονίσεως στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς (εμπορικά σήματα, σχέδια και υποδείγματα) (ΓΕΕΑ), δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) 40/94 του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 1993, για το κοινοτικό σήμα (ΕΕ 1994, L 11, σ. 1), όπως έχει τροποποιηθεί.
2 Το σήμα του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση είναι το λεκτικό σημείο CK CREACIONES KENNYA.
3 Τα προϊόντα για τα οποία ζητήθηκε η καταχώριση του σήματος υπάγονται στις κλάσεις 18 και 25 κατά την έννοια του Διακανονισμού της Νίκαιας, για τη διεθνή ταξινόμηση των προϊόντων και των υπηρεσιών με σκοπό την καταχώριση των σημάτων, της 15ης Ιουνίου 1957, όπως έχει αναθεωρηθεί και τροποποιηθεί, και αντιστοιχούν στην ακόλουθη περιγραφή:
– κλάση 18: «Δέρμα και απομιμήσεις δέρματος, είδη από αυτά τα υλικά μη περιλαμβανόμενα σε άλλες κλάσεις· δέρματα ζώων· κιβώτια ταξιδίου και βαλίτσες· ομπρέλες, αλεξήλια και ράβδοι περιπάτου· μαστίγια, ιπποσκευές και είδη σελλοποιίας»·
– κλάση 25: «Ενδύματα, υποδήματα και είδη πιλοποιίας».
4 Η ως άνω αίτηση δημοσιεύθηκε στο Δελτίο κοινοτικών σημάτων υπ’ αριθ. 23/2004, στις 7 Ιουνίου 2001.
5 Στις 6 Σεπτεμβρίου 2004, η προσφεύγουσα, Calvin Klein Trademark Trust, άσκησε ανακοπή κατά της καταχωρίσεως του αιτηθέντος σήματος, βάσει του άρθρου 8, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, του κανονισμού 40/94.
6 Η ανακοπή στηριζόταν σε δικαίωμα επί των ακόλουθων προγενέστερων σημάτων:
– του υπ’ αριθ. 66172 κοινοτικού σήματος, καταχωρισθέντος για προϊόντα και υπηρεσίες των κλάσεων 3, 4, 8, 9, 14, 16, 18, 20, 21, 24, 25, 26, 27, 35 και 42, το οποίο απεικονίζεται κατωτέρω:
– του υπ’ αριθ. 2023213 ισπανικού σήματος, καταχωρισθέντος για προϊόντα και υπηρεσίες της κλάσεως 18, το οποίο απεικονίζεται κατωτέρω:
– του υπ’ αριθ. 2028104 ισπανικού σήματος, καταχωρισθέντος για προϊόντα και υπηρεσίες της κλάσεως 25, το οποίο απεικονίζεται κατωτέρω:
7 Η ανακοπή στηριζόταν στο σύνολο των προϊόντων και υπηρεσιών που κάλυπταν τα προγενέστερα σήματα και στρεφόταν κατά του συνόλου των προϊόντων που προσδιόριζε η αίτηση καταχωρίσεως του σήματος.
8 Με απόφαση της 22ας Δεκεμβρίου 2005, το τμήμα ανακοπών του ΓΕΕΑ απέρριψε την ανακοπή στο σύνολό της. Έκρινε ότι ουδείς κίνδυνος συγχύσεως υπήρχε για τον οικείο καταναλωτή μεταξύ των επίδικων σημάτων.
9 Στις 22 Φεβρουαρίου 2006, η προσφεύγουσα άσκησε προσφυγή ενώπιον του ΓΕΕΑ, βάσει των άρθρων 57 έως 62 του κανονισμού 40/94, κατά της αποφάσεως του τμήματος ανακοπών προβάλλοντας παράβαση του άρθρου 8, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, του εν λόγω κανονισμού.
10 Με απόφαση της 29ης Μαρτίου 2007 (στο εξής: προσβαλλόμενη απόφαση), το δεύτερο τμήμα προσφυγών απέρριψε την προσφυγή και επιβεβαίωσε την απόφαση του τμήματος ανακοπών. Έκρινε ότι δεν υπήρχε επαρκής ομοιότητα μεταξύ των επίδικων σημείων για να συναχθεί ότι υφίσταται κίνδυνος συγχύσεως του οικείου κοινού.
Αιτήματα των διαδίκων
11 Η προσφεύγουσα ζητεί από το Πρωτοδικείο:
– να ακυρώσει την προσβαλλόμενη απόφαση·
– να διατάξει την απόρριψη της καταχωρίσεως του σήματος του οποίου ζητείται η καταχώριση·
– να καταδικάσει το ΓΕΕΑ και την παρεμβαίνουσα στα δικαστικά έξοδα.
12 Το ΓΕΕΑ ζητεί από το Πρωτοδικείο:
– να απορρίψει την προσφυγή·
– να καταδικάσει την προσφεύγουσα στα δικαστικά έξοδα.
13 Η παρεμβαίνουσα ζητεί από το Πρωτοδικείο:
– να απορρίψει την προσφυγή και να επικυρώσει την προσβαλλόμενη απόφαση·
– να καταδικάσει την προσφεύγουσα στα δικαστικά έξοδα.
Σκεπτικό
Επί του παραδεκτού του δευτέρου αιτήματος της προσφεύγουσας
14 Με το δεύτερο αίτημά της, η προσφεύγουσα ζητεί από το Πρωτοδικείο να διατάξει το ΓΕΕΑ να απορρίψει την καταχώριση του αιτουμένου σήματος. Συναφώς, πρέπει να υπενθυμιστεί ότι, σύμφωνα με το άρθρο 63, παράγραφος 6, του κανονισμού 40/94, το ΓΕΕΑ υποχρεούται να λαμβάνει τα μέτρα που είναι αναγκαία για την εκτέλεση των αποφάσεων του κοινοτικού δικαστή. Συνεπώς, το Πρωτοδικείο δεν οφείλει να απευθύνει σχετική διαταγή προς το ΓΕΕΑ. Αντιθέτως, στο ΓΕΕΑ εναπόκειται να συμμορφώνεται προς το διατακτικό και το σκεπτικό της παρούσας αποφάσεως [βλ., συναφώς, αποφάσεις του Πρωτοδικείου της 31ης Ιανουαρίου 2001, T‑331/99, Mitsubishi HiTec Paper Bielefeld κατά ΓΕΕΑ (Giroform), Συλλογή 2001, σ. II‑433, σκέψη 33, και της 27ης Φεβρουαρίου 2002, T‑34/00, Eurocool Logistik κατά ΓΕΕΑ (EUROCOOL), Συλλογή 2002, σ. II‑683, σκέψη 12]. Επομένως, το δεύτερο αίτημα της προσφεύγουσας είναι απαράδεκτο.
Επί της ουσίας
Επιχειρήματα των διαδίκων
15 Η προσφεύγουσα προβάλλει ένα μόνο λόγο ακυρώσεως, αντλούμενο από παράβαση του άρθρου 8, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, του κανονισμού 40/94.
16 Η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι η ανάλυση του τμήματος προσφυγών όσον αφορά τη σύγκριση των συγκρουομένων σημείων και την εκτίμηση του κινδύνου συγχύσεως είναι εσφαλμένη.
17 Όσον αφορά τη σύγκριση των συγκρουομένων σημείων, η προσφεύγουσα προβάλλει ότι, αντίθετα προς ό,τι αναφέρεται στην προσβαλλόμενη απόφαση, το διακριτικό στοιχείο των συγκρουομένων σημάτων αποτελείται από την ομάδα γραμμάτων «ck».
18 Τα δύο αυτά γράμματα εμφανίζονται πρώτα στο σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση, οπότε πρώτα αυτά γίνονται αντιληπτά και σ’ αυτά επικεντρώνεται η προσοχή του καταναλωτή. Τα συγκρουόμενα σήματα έχουν κοινό, επομένως, το πλέον διακριτικό στοιχείο τους, γεγονός που οδηγεί σε φωνητική ομοιότητα μεταξύ των συγκρουομένων σημείων.
19 Η προσφεύγουσα αμφισβητεί ότι η ομάδα γραμμάτων «ck» των προγενέστερων σημάτων έχει εντονότερο διακριτικό χαρακτήρα από την ομάδα γραμμάτων «ck» του σήματος του οποίου ζητείται η καταχώριση απλώς και μόνο λόγω της ιδιαίτερης γραφιστικής παράστασής του.
20 Η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι, αντίθετα προς ό,τι δέχθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση, η χρήση της ομάδας γραμμάτων «ck» δεν δικαιολογείται από τις λέξεις «creaciones» και «kennya», οι οποίες δεν αντιστοιχούν στην εμπορική επωνυμία της παρεμβαίνουσας, αλλά εξηγείται μάλλον από την επιθυμία της να μιμηθεί το προγενέστερο σήμα που χαίρει φήμης.
21 Η προσφεύγουσα επισημαίνει ότι ούτε η λέξη «creaciones» ούτε η λέξη «kennya» έχουν διακριτικό χαρακτήρα. Η πρώτη χρησιμοποιείται στον τομέα της μόδας για να δηλώσει μοντέλα ενδυμάτων. Η δεύτερη μπορεί να αναφέρεται σε αφρικανική χώρα, την Κένυα, ή στο όνομα ενός προσώπου.
22 Το σήμα CK CREACIONES KENNYA μπορεί έτσι να γίνει αντιληπτό ως σήμα της CK αναφερόμενο στη συλλογή «creaciones» (δημιουργίες), με τίτλο «kennya» (Κένυα), είτε επειδή είναι εμπνευσμένη από την τέχνη ή τα χρώματα της Κένυας είτε επειδή ο δημιουργός των εν λόγω προϊόντων έχει αυτό το όνομα. Ωστόσο, τα ονόματα χωρών δεν έχουν διακριτικό χαρακτήρα και δεν μπορούν να γίνουν δεκτά ως στοιχεία που καθιστούν εφικτή τη διαφοροποίηση των συγκρινόμενων σημάτων. Η προσφεύγουσα προβάλλει ότι, εν προκειμένω, η λέξη «kennya» αποτελεί λανθασμένη ένδειξη προέλευσης, εφόσον η αιτούσα την καταχώριση του επίμαχου σήματος είναι έμπορος από την ισπανική πόλη Μούρθια η οποία δεν έχει καμία σχέση με την Κένυα και τα προϊόντα της δεν έχουν αγοραστεί από αυτή τη χώρα.
23 Το αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο αν η λέξη «kennya» παραπέμπει στο όνομα ενός προσώπου, διότι ένα κοινό όνομα δεν έχει, από μόνο του, διακριτικό χαρακτήρα. Αυξάνει τη σύγχυση δημιουργώντας την εντύπωση ότι πρόκειται για παράγωγο του σήματος CK, που σχεδιάστηκε από κάποιον που ονομάζεται Kennya, γεγονός που δεν αληθεύει. Κατά συνέπεια, η προσφεύγουσα θεωρεί ότι η λέξη «kennya» δεν έχει διακριτικό χαρακτήρα ή έχει πολύ μικρό διακριτικό χαρακτήρα και, ως εκ τούτου, ο καταναλωτής θα επικεντρωθεί στο στοιχείο «ck» του σήματος του οποίου ζητείται η καταχώριση, το οποίο αποτελείται από τα ίδια γράμματα με εκείνα που συνθέτουν τα προγενέστερα σήματα.
24 Η προσφεύγουσα παρατηρεί ότι τα προγενέστερα σήματα χαίρουν σημαντικής φήμης, γεγονός που μπορεί να ενισχύσει την ύπαρξη ομοιότητας μεταξύ των επίδικων σημάτων, ιδίως από οπτική και ακουστική άποψη. Υπογραμμίζει ότι το σημείο που είναι στην πραγματικότητα πολύ γνωστό είναι το εικονιστικό σημείο CK.
25 Κατά την άποψη της προσφεύγουσας, στον τομέα της μόδας είναι σύνηθες οι δημιουργοί ενδυμάτων να προσδιορίζονται με τα γράμματα που σχηματίζουν τα αρχικά των ονομάτων τους. Ως εκ τούτου, η ομοιότητα προς ένα σήμα που αποτελείται από τα αρχικά ονόματος αποτελεί σαφώς προσπάθεια αντιγραφής του σήματος τρίτου.
26 Στον τομέα της μόδας, συνηθίζεται επίσης η ίδια επιχείρηση παραγωγής ενδυμάτων να χρησιμοποιεί παράγωγα σήματα, δηλαδή σημεία που προέρχονται από ένα κύριο σήμα και περιλαμβάνουν ένα κοινό με αυτό κυρίαρχο στοιχείο, για να διακρίνει τις διάφορες γραμμές παραγωγής της. Έτσι, το γεγονός ότι η ομάδα γραμμάτων «ck» βρίσκεται σε όλα τα επίμαχα σήματα, ακόμη και αν τα γράμματα αναπαριστώνται με διαφορετική γραφική παράσταση, είναι πιθανό να δημιουργήσει σύγχυση στον καταναλωτή, ο οποίος θα μπορούσε να εκλάβει το σημείο CK CREACIONES KENNYA ως αναφερόμενο σε συγκεκριμένη γραμμή παραγωγής.
27 Προς στήριξη του επιχειρήματος αυτού, η αναιρεσείουσα αναφέρει διάφορες αποφάσεις των κοινοτικών δικαστηρίων, των δικαστηρίων της Ισπανίας, καθώς και του ΓΕΕΑ και του ισπανικού Γραφείου διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και σημάτων.
28 Το ΓΕΕΑ και η παρεμβαίνουσα αμφισβητούν τη βασιμότητα του επιχειρήματος της αναιρεσείουσας. Θεωρούν, ιδίως, ότι η εκτίμηση του τμήματος προσφυγών, σύμφωνα με την οποία τα επίμαχα σημεία παράγουν μια διαφορετική συνολική εντύπωση, είναι ορθή. Το ΓΕΕΑ επισημαίνει επίσης ότι, στον βαθμό που αυτό το οποίο χαίρει φήμης είναι το εικονιστικό σημείο CK, που διαθέτει εγγενή διακριτικό χαρακτήρα λόγω της ιδιαίτερης γραφιστικής του παράστασης, δεν πρέπει να αναγνωριστεί στην ομάδα γραμμάτων «ck», γραμμένη με κανονικούς χαρακτήρες, ή στον ήχο της, η φήμη που αναγνώρισε το τμήμα προσφυγών στα προγενέστερα σήματα.
29 Εξάλλου, το ΓΕΕΑ και η παρεμβαίνουσα έχουν την άποψη ότι, όσον αφορά το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση, η φράση «creaciones kennya» αποτελεί το κυρίαρχο στοιχείο, τόσο από οπτική άποψη, λόγω του μήκους της, όσο και από εννοιολογική άποψη, λόγω του ευφάνταστου χαρακτήρα της, ενώ η ομάδα συμφώνων «ck», λαμβανομένης υπόψη της ιδιαίτερης γραφιστικής παράστασής της, αποτελεί το κυρίαρχο στοιχείο των προγενέστερων σημάτων.
Εκτίμηση του Πρωτοδικείου
30 Κατά το άρθρο 8, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, του κανονισμού 40/94, κατόπιν ανακοπής του δικαιούχου προγενέστερου σήματος, το σήμα δεν γίνεται δεκτό για καταχώριση εάν, λόγω του πανομοιότυπου ή της ομοιότητάς του με το προγενέστερο σήμα και του πανομοιότυπου ή της ομοιότητας των προϊόντων ή των υπηρεσιών που προσδιορίζουν τα δύο σήματα, υπάρχει κίνδυνος σύγχυσης του κοινού της εδαφικής περιοχής στην οποία απολαύει προστασίας το προγενέστερο σήμα.
31 Κατά πάγια νομολογία, συνιστά κίνδυνο συγχύσεως ο κίνδυνος να πιστέψει το κοινό ότι τα σχετικά προϊόντα ή υπηρεσίες προέρχονται από την ίδια επιχείρηση ή, ενδεχομένως, από συνδεόμενες μεταξύ τους οικονομικώς επιχειρήσεις [απόφαση του Πρωτοδικείου της 23ης Οκτωβρίου 2002, T‑104/01, Oberhauser κατά ΓΕΕΑ – Petit Liberto (Fifties), Συλλογή 2002, σ. II‑4359, σκέψη 25· βλ. επίσης, κατ’ αναλογία, αποφάσεις του Δικαστηρίου της 29ης Σεπτεμβρίου 1998, C‑39/97, Canon, Συλλογή 1998, σ. I‑5507, σκέψη 29, και της 22ας Ιουνίου 1999, C‑342/97, Lloyd Schuhfabrik Meyer, Συλλογή 1999, σ. I‑3819, σκέψη 17].
32 Κατά πάγια επίσης νομολογία, ο κίνδυνος συγχύσεως πρέπει να εκτιμάται συνολικώς, σύμφωνα με τον τρόπο κατά τον οποίο το οικείο κοινό προσλαμβάνει τα σημεία και τα επίμαχα προϊόντα ή υπηρεσίες και λαμβανομένων υπόψη όλων των συναφών παραγόντων της συγκεκριμένης περιπτώσεως, ιδίως της αλληλεξαρτήσεως μεταξύ της ομοιότητας των σημείων και της ομοιότητας των δηλούμενων προϊόντων ή υπηρεσιών [βλ. απόφαση του Πρωτοδικείου της 9ης Ιουλίου 2003, T-162/01, Laboratorios RTB κατά ΓΕΕΑ – Giorgio Beverly Hills (GIORGIO BEVERLY HILLS), Συλλογή 2003, σ. II-2821, σκέψεις 30 έως 32 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία].
33 Εξάλλου, ο κίνδυνος συγχύσεως αυξάνει όσο σημαντικότερος είναι ο διακριτικός χαρακτήρας του προγενέστερου σήματος. Έτσι, τα σήματα που έχουν έντονο διακριτικό χαρακτήρα, είτε από τη φύση τους είτε λόγω του ότι είναι γνωστά στην αγορά, απολαύουν προστασίας μεγαλύτερης απ’ ό,τι εκείνα των οποίων ο διακριτικός χαρακτήρας είναι ασθενέστερος (βλ., κατ’ αναλογία, προπαρατεθείσα απόφαση Lloyd Schuhfabrik Meyer, σκέψη 20).
34 Επιπλέον, το πώς εκλαμβάνει τα σήματα ο μέσος καταναλωτής των σχετικών προϊόντων ή υπηρεσιών διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο κατά τη σφαιρική αξιολόγηση του κινδύνου συγχύσεως. Πάντως, ο μέσος καταναλωτής εκλαμβάνει συνήθως ένα σήμα ως ένα όλον και δεν αποδύεται σε εξέταση των διαφόρων λεπτομερειών του (αποφάσεις του Δικαστηρίου της 11ης Νοεμβρίου 1997, C‑251/95, SABEL, Συλλογή 1997, σ. I‑6191, σκέψη 23, και Lloyd Schuhfabrik Meyer, προπαρατεθείσα, σκέψη 25). Για να γίνει η σφαιρική αυτή αξιολόγηση, θεωρείται ότι ο μέσος καταναλωτής των σχετικών προϊόντων έχει τη συνήθη ενημέρωση και είναι σε λογικό βαθμό προσεκτικός (προπαρατεθείσα απόφαση Lloyd Schuhfabrik Meyer, σκέψη 26).
35 Εν προκειμένω, επιβάλλεται, εισαγωγικά, η παρατήρηση ότι οι διάδικοι δεν αμφισβητούν το πανομοιότυπο των επίδικων προϊόντων.
36 Εξάλλου, όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφαση, η οποία δεν αμφισβητείται ως προς το σημείο αυτό, στον βαθμό που τα προγενέστερα σήματα είναι δύο ισπανικές καταχωρίσεις και μία κοινοτική καταχώριση και τα επίμαχα προϊόντα προορίζονται για το ευρύ κοινό, το οικείο κοινό αποτελείται από τον μέσο καταναλωτή των εν λόγω προϊόντων στην Ισπανία και στην Κοινότητα.
37 Η αναιρεσείουσα αμφισβητεί αντιθέτως την εκτίμηση του τμήματος προσφυγών ως προς την ομοιότητα των επίδικων σημείων και το εξαχθέν συμπέρασμα ως προς τον κίνδυνο συγχύσεως. Πρέπει, επομένως, να εξετασθεί αν το τμήμα προσφυγών έσφαλε δεχόμενο ότι υπήρχαν διαφορές μεταξύ των συγκρουομένων σημείων ικανές να αποκλείσουν τον κίνδυνο συγχύσεως του οικείου κοινού.
– Ως προς την ομοιότητα των σημείων
38 Όσον αφορά την οπτική, ακουστική ή εννοιολογική ομοιότητα των αντιπαρατιθεμένων σημείων, η σφαιρική εκτίμηση του κινδύνου συγχύσεως πρέπει να στηρίζεται στη συνολική εντύπωση που προκαλούν τα σημεία αυτά, λαμβανομένων υπόψη, μεταξύ άλλων, των διακριτικών και κυρίαρχων στοιχείων τους [βλ. απόφαση του Πρωτοδικείου της 14ης Οκτωβρίου 2003, T‑292/01, Phillips-Van Heusen κατά ΓΕΕΑ – Pash Textilvertrieb und Einzelhandel (BASS), Συλλογή 2003, σ. II‑4335, σκέψη 47 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία].
39 Κατά πάγια νομολογία, μπορούν να θεωρηθούν παρόμοια ένα σύνθετο σήμα και ένα άλλο σήμα, πανομοιότυπο ή παρόμοιο προς ένα από τα στοιχεία που αποτελούν το σύνθετο σήμα, μόνον όταν το στοιχείο αυτό είναι το κυρίαρχο στοιχείο στη συνολική εντύπωση που προκαλεί το σύνθετο σήμα. Τούτο συμβαίνει οσάκις το συνθετικό στοιχείο και μόνον αυτό μπορεί να κυριαρχεί στην εικόνα του σήματος αυτού την οποία διατηρεί στη μνήμη του το ενδιαφερόμενο κοινό και, επομένως, όλα τα υπόλοιπα στοιχεία που αποτελούν το σήμα είναι αμελητέα στο πλαίσιο της συνολικής εντυπώσεως που προκαλεί το εν λόγω σήμα [αποφάσεις του Πρωτοδικείου της 23ης Οκτωβρίου 2002, T-6/01, Matratzen Concord κατά ΓΕΕΑ – Hukla Germany (MATRATZEN), Συλλογή 2002, σ. II‑4335, σκέψη 33, και της 18ης Οκτωβρίου 2007, T-28/05, Ekabe International κατά ΓΕΕΑ – Ebro Puleva (OMEGA3), Συλλογή 2007, σ. II‑4307, σκέψη 43].
40 Ωστόσο, δεν πρέπει να απομονώνεται ένα από τα στοιχεία που αποτελούν το σύνθετο σήμα και να συγκρίνεται με ένα άλλο σήμα. Αντιθέτως, η σύγκριση αυτή πρέπει να γίνεται κατόπιν εξετάσεως εκάστου των επίδικων σημάτων ως σύνολο (αποφάσεις του Δικαστηρίου της 12ης Ιουνίου 2007, C‑334/05 P, ΓΕΕΑ κατά Shaker, Συλλογή 2007, σ. I-4529, σκέψη 41· της 20ής Σεπτεμβρίου 2007, C‑193/06 P, Nestlé κατά ΓΕΕΑ και Quick, που δεν έχει δημοσιευθεί στη Συλλογή, σκέψη 35, και MATRATZEN, προπαρατεθείσα, σκέψη 34).
41 Εν προκειμένω, πρέπει να επισημανθεί ότι, όπως προκύπτει από τη σκέψη 7 της προσβαλλομένης αποφάσεως, τα εικονιστικά σήματα των προγενέστερων καταχωρίσεων αποτελούνται από την ομάδα γραμμάτων «ck», γραμμένων με κεφαλαία τυπογραφικά στοιχεία, το δεύτερο δε γράμμα, το «k», είναι μεγαλύτερο σε μήκος και πλάτος από το πρώτο γράμμα, το «c», το οποίο βρίσκεται στο κέντρο σε σχέση με το «k». Το προγενέστερο κοινοτικό σήμα περιέχει επίσης τις λέξεις «calvin klein», γραμμένες με τυπογραφικά στοιχεία πολύ μικρότερα από τα γράμματα «c» και «k». Εξάλλου, το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση είναι λεκτικό σήμα αποτελούμενο από τρία στοιχεία, δηλαδή την ομάδα γραμμάτων «ck» ακολουθούμενη από τις λέξεις «creaciones» και «kennya».
42 Η προσφεύγουσα ισχυρίζεται ότι το στοιχείο «ck» αποτελεί το διακριτικό και κυρίαρχο στοιχείο του σήματος του οποίου ζητείται η καταχώριση. Επιβάλλεται, ωστόσο, η διαπίστωση ότι, όπως προβάλλει το ΓΕΕΑ, οι λέξεις «creaciones kennya» καταλαμβάνουν, λόγω του μεγέθους τους, θέση πολύ σημαντικότερη από αυτήν της ομάδας γραμμάτων «ck» και σχηματίζουν μία συντακτική και εννοιολογική ενότητα που κυριαρχεί στο σύνολο του σήματος.
43 Συγκεκριμένα, μολονότι η ακριβής σημασία του στοιχείου «creaciones kennya» δεν προσδιορίζεται, στο μέτρο που μπορεί να γίνει αντιληπτή είτε ως αναφερόμενη στο όνομα ενός δημιουργού μόδας είτε ως φράση εξ ολοκλήρου επινοημένη, ωστόσο το εν λόγω στοιχείο διαθέτει βέβαιο διακριτικό χαρακτήρα για τα είδη ενδύσεως και τα αξεσουάρ μόδας των κλάσεων 18 και 25. Εξάλλου, ο διακριτικός αυτός χαρακτήρας δεν τίθεται υπό αμφισβήτηση από το γεγονός ότι το οικείο κοινό συσχετίζει τη λέξη «kennya» με τη χώρα Κένυα, δεδομένης της διαφορετικής, με δύο ταυ, γραφής. Πρέπει, επομένως, να απορριφθούν τα επιχειρήματα της αναιρεσείουσας με τα οποία αμφισβητεί τον διακριτικό χαρακτήρα του στοιχείου «creaciones kennya».
44 Εξάλλου, όπως επισήμανε το τμήμα προσφυγών με τη σκέψη 26 της προσβαλλομένης αποφάσεως, το στοιχείο «ck» αντιστοιχεί στα πρώτα γράμματα των λέξεων «creaciones» και «kennya», τα οποία δηλώνουν έτσι την προέλευση και εξηγούν τον λόγο ύπαρξης. Όπως εμφανίζεται στην αίτηση καταχωρίσεως του σήματος, το στοιχείο «ck» βρίσκεται, επομένως, σε δευτερεύουσα θέση σε σχέση με το στοιχείο «creaciones kennya».
45 Επομένως, πρέπει να θεωρηθεί ότι ο οικείος καταναλωτής θα συγκρατήσει κυρίως τις λέξεις «creaciones kennya», στις οποίες θα εστιάσει σε έναν πολύ μεγάλο βαθμό την προσοχή του. Το γεγονός που επικαλείται η προσφεύγουσα, ότι η ομάδα γραμμάτων «ck» εμφανίζεται σε πρώτο πλάνο στο σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση, δεν μεταβάλλει την εκτίμηση αυτή. Μολονότι είναι αληθές ότι ο μέσος καταναλωτής προσέχει συνήθως περισσότερο τα στοιχεία που βρίσκονται στην αρχή του σήματος, οι ιδιαίτερες συνθήκες σε ορισμένα σήματα μπορούν να αποτελέσουν εξαίρεση στον κανόνα αυτόν [βλ., συναφώς, απόφαση του Πρωτοδικείου της 20ής Νοεμβρίου 2007, T-149/06, Castellani κατά ΓΕΕΑ – Markant Handels und Service (CASTELLANI), Συλλογή 2007, σ. II 4755, σκέψη 54]. Εν προκειμένω, για τους λόγους που αναφέρονται ανωτέρω στις σκέψεις 42 έως 44, απλώς το γεγονός ότι η ομάδα γραμμάτων «ck» βρίσκεται στην αρχή του σήματος του οποίου ζητείται η καταχώριση δεν αρκεί για να αποτελέσει η εν λόγω ομάδα γραμμάτων το κυρίαρχο στοιχείο στη συνολική εντύπωση που δημιουργείται από αυτό το σήμα.
46 Όσον αφορά την οπτική ομοιότητα των σημείων, πρέπει, επομένως, να τονιστεί ότι ορθώς το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι τα επίδικα σήματα ήσαν διαφορετικά. Συγκεκριμένα, ενώ τα προγενέστερα σήματα αποτελούνται από το μοναδικό ή κυρίαρχο στοιχείο «ck», που παρίσταται με μία ιδιαίτερη γραφιστική απεικόνιση η οποία, όπως αναφέρει το τμήμα προσφυγών με τη σκέψη 22 της προσβαλλομένης αποφάσεως, προσδίδει στα σήματα αυτά έναν εγγενή διακριτικό χαρακτήρα, η συνολική εντύπωση που δημιουργεί το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση έχει ως κυρίαρχο στοιχείο τη φράση «creaciones kennya».
47 Έτσι, απλώς το γεγονός ότι το μοναδικό ή κυρίαρχο εικονιστικό στοιχείο «ck» των προγενέστερων σημάτων είναι οπτικώς παρεμφερές με το στοιχείο «ck» του σήματος του οποίου ζητείται η καταχώριση δεν δημιουργεί οπτική ομοιότητα μεταξύ των επίδικων σημάτων, λαμβανομένης υπόψη, αφενός, της συνολικής εντύπωσης που δημιουργεί το σήμα CK CREACIONES KENNYA και, αφετέρου, της ιδιαίτερης γραφιστικής παράστασης που χαρακτηρίζει τα προγενέστερα σήματα, δηλαδή το μικρότερο μέγεθος και η κεντρική θέση του γράμματος «c» σε σχέση με το γράμμα «k».
48 Συναφώς, πρέπει να επισημανθεί, όπως τόνισε το τμήμα προσφυγών στη σκέψη 23 της προσβαλλομένης αποφάσεως, ότι η εξέταση της ομοιότητας των επίδικων σημάτων λαμβάνει υπόψη τα σήματα αυτά στο σύνολό τους, όπως καταχωρίστηκαν ή όπως ζητήθηκε η καταχώρισή τους. Ωστόσο, λεκτικό είναι το σήμα που αποτελείται αποκλειστικώς από γράμματα, λέξεις ή συνδυασμούς λέξεων, τυπωμένων με τη συνήθη γραμματοσειρά, χωρίς συγκεκριμένο γραφιστικό χαρακτήρα. Η προστασία που απορρέει από την καταχώριση ενός λεκτικού σήματος αφορά τη λέξη που δηλώνεται στην αίτηση με την οποία ζητείται η καταχώριση και όχι τις ιδιαίτερες γραφιστικές ή εικονιστικές πτυχές που ενδέχεται να λάβει αυτό το σήμα. Δεν πρέπει επομένως να ληφθεί υπόψη, για τους σκοπούς της εξέτασης της ομοιότητας, η γραφιστική παράσταση με την οποία μπορεί να αποδοθεί στο μέλλον το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση [βλ., συναφώς, αποφάσεις του Πρωτοδικείου της 20ής Απριλίου 2005, T‑211/03, Faber Chimica κατά ΓΕΕΑ – Nabersa (Faber), Συλλογή 2005, σ. II‑1297, σκέψεις 36 και 37· της 13ης Φεβρουαρίου 2007, T‑353/04, Ontex κατά ΓΕΕΑ – Curon Medical (CURON), που δεν έχει δημοσιευθεί στη Συλλογή, σκέψη 74, και της 22ας Μαΐου 2008, T‑254/06, Radio Regenbogen Hörfunk in Baden κατά ΓΕΕΑ (RadioCom), που δεν έχει δημοσιευθεί στη Συλλογή, σκέψη 43].
49 Από φωνητικής απόψεως, ορθώς επίσης διαπίστωσε το τμήμα προσφυγών ότι τα σήματα δεν ήσαν παρόμοια. Όπως παρατηρεί το ΓΕΕΑ, η αναφορά στα προγενέστερα σήματα γίνεται με την ομάδα γραμμάτων «ck», δηλαδή με τις λέξεις «calvin klein», ακόμη και όταν οι λέξεις αυτές δεν εμφανίζονται στο προγενέστερο σημείο, διότι είναι σαφές ότι το εικονιστικό σημείο CK, με τη χαρακτηριστική γραφιστική του απεικόνιση, αναφέρεται στον φημισμένο σχεδιαστή και δημιουργό ειδών μόδας Calvin Klein.
50 Αντιθέτως, η αναφορά στο σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση γίνεται είτε προφέροντας απλώς τις λέξεις «creaciones kennya» είτε ολόκληρη τη φράση «ck creaciones kennya». Εν πάση περιπτώσει, είναι ελάχιστα πιθανό να γίνει αναφορά στο σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση προφέροντας μόνον την ομάδα γραμμάτων «ck», στον βαθμό που, επειδή είναι ελάχιστα γνωστή, πρέπει να γίνει ρητή αναφορά στις λέξεις «creaciones kennya».
51 Από εννοιολογικής απόψεως, το τμήμα προσφυγών δεν έσφαλε κρίνοντας ότι οι λέξεις «creaciones kennya», από τις οποίες προέρχεται η ομάδα γραμμάτων «ck», είναι εννοιολογικώς διαφορετικές από τα προγενέστερα σήματα. Όπως επισήμανε το τμήμα προσφυγών με τη σκέψη 27 της προσβαλλομένης αποφάσεως, ενώ η ομάδα γραμμάτων «ck» του σήματος του οποίου ζητείται η καταχώριση προέρχεται από τις λέξεις «creaciones kennya», η ομάδα γραμμάτων «ck» που απαρτίζει τα προγενέστερα σήματα αποτελεί αναφορά στον φημισμένο σχεδιαστή και δημιουργό ειδών μόδας Calvin Klein.
52 Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι το τμήμα προσφυγών δεν έσφαλε κρίνοντας ότι τα συγκρουόμενα σήματα δεν ήταν παρόμοια. Συγκεκριμένα, από την εξέταση των σημάτων από οπτική, ακουστική και εννοιολογική άποψη προκύπτει ότι στη συνολική εντύπωση που δημιουργούν τα προγενέστερα σήματα κυριαρχεί το μοναδικό ή κυρίαρχο στοιχείο «ck», ενώ στην εντύπωση που δημιουργεί το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση κυριαρχεί το στοιχείο «creaciones kennya». Από τις ανωτέρω διαφορές που διαπιστώθηκαν σε οπτικό, φωνητικό και εννοιολογικό επίπεδο προκύπτει, επομένως, η έλλειψη ομοιότητας μεταξύ των συγκρουομένων σημείων.
– Ως προς τον κίνδυνο συγχύσεως
53 Κατόπιν της εξετάσεως της ομοιότητας μεταξύ των επίδικων σημάτων, ορθώς το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι δεν έπρεπε να γίνει δεκτή η ύπαρξη κινδύνου συγχύσεως.
54 Το πανομοιότυπο των προϊόντων που διακρίνουν τα συγκρουόμενα σήματα δεν μεταβάλλει την κρίση αυτή, εφόσον τα επίδικα σημεία δεν είναι παρόμοια. Όπως τόνισε το τμήμα προσφυγών στη σκέψη 28 της προσβαλλομένης αποφάσεως, από το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση προκύπτει σαφώς ότι η ομάδα γραμμάτων «ck» αναφέρεται στις λέξεις «creaciones kennya», με τις οποίες διακρίνεται σαφώς το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση από τα προγενέστερα σήματα. Δεδομένου ότι η ομοιότητα μεταξύ των συγκρουομένων σημείων αποτελεί προϋπόθεση για την αναγνώριση του κινδύνου συγχύσεως, η διαπίστωση της έλλειψης μιας τέτοιας ομοιότητας αποκλείει το να γίνει δεκτός ο κίνδυνος συγχύσεως [βλ., συναφώς, απόφαση του Πρωτοδικείου της 18ης Δεκεμβρίου 2008, T-16/07, Torres κατά ΓΕΕΑ – Sociedad Cooperativa del Campo San Ginés (TORRE DE BENÍTEZ), που δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί στη Συλλογή, σκέψη 74].
55 Πρέπει να αναφερθεί ακόμη ότι η προσφεύγουσα προβάλλει τη φήμη του εικονιστικού σημείου CK, που είναι κοινό στα προγενέστερα σήματα και χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη γραφιστική παράσταση. Μολονότι η νομολογία αναγνωρίζει ότι τα σήματα που έχουν έντονο διακριτικό χαρακτήρα λόγω της φήμης τους απολαμβάνουν ευρύτερης προστασίας (βλ. σκέψη 33 ανωτέρω), η αναγνώριση, εν προκειμένω, της φήμης των προγενέστερων σημάτων δεν μπορεί να θέσει υπό αμφισβήτηση το βάσιμο της εκτίμησης του τμήματος προσφυγών, σύμφωνα με την οποία, τα επίδικα σήματα, ιδίως λόγω της διαφορετικότητας των αντίστοιχων κυρίαρχων στοιχείων τους, δημιουργούν μία συνολική εντύπωση πολύ διαφορετική η οποία αποκλείει τη διαπίστωση κινδύνου συγχύσεως.
56 Όσον αφορά το επιχείρημα της προσφεύγουσας που αντλείται από το γεγονός ότι το οικείο κοινό είναι πιθανό να αντιληφθεί το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση ως παράγωγο σήμα της, πρέπει να παρατηρηθεί ότι, όπως αναφέρει και η προσφεύγουσα, τα παράγωγα σήματα χαρακτηρίζονται από σημεία που προέρχονται από ένα κύριο σήμα και περιλαμβάνουν ένα κοινό με αυτό κυρίαρχο στοιχείο [απόφαση του Πρωτοδικείου της 6ης Οκτωβρίου 2004, T‑117/03 έως T‑119/03 και T‑171/03, New Look κατά ΓΕΕΑ – Naulover (NLSPORT, NLJEANS, NLACTIVE και NLCollection), Συλλογή 2004, σ. II‑3471, σκέψη 51]. Πάντως, εν προκειμένω, τα επίδικα σήματα δεν περιλαμβάνουν ένα κοινό κυρίαρχο στοιχείο. Συγκεκριμένα, όπως επανειλημμένα διαπιστώθηκε ανωτέρω, τα προγενέστερα σήματα κυριαρχούνται ή αποτελούνται αποκλειστικά από το εικονιστικό σημείο CK, ενώ στο σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση κυριαρχεί το λεκτικό διακριτικό στοιχείο «creaciones kennya».
57 Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι το τμήμα προσφυγών δεν έσφαλε καταλήγοντας ότι δεν υπήρχε κίνδυνος συγχύσεως μεταξύ του σήματος του οποίου ζητείται η καταχώριση και των προγενέστερων σημάτων. Η προσφυγή πρέπει, επομένως, να απορριφθεί.
Επί των δικαστικών εξόδων
58 Κατά το άρθρο 87, παράγραφος 2, του Κανονισμού Διαδικασίας, ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται στα δικαστικά έξοδα. Δεδομένου ότι η προσφεύγουσα ηττήθηκε, πρέπει να καταδικαστεί στα δικαστικά έξοδα, σύμφωνα με το σχετικό αίτημα του ΓΕΕΑ και της παρεμβαίνουσας.
Για τους λόγους αυτούς,
ΤΟ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ (έκτο τμήμα)
αποφασίζει:
1) Απορρίπτει την προσφυγή.
2) Καταδικάζει την Calvin Klein Trademark Trust στα δικαστικά έξοδα.
Meij | Vadapalas | Moavero Milanesi |
Δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση στο Λουξεμβούργο στις 7 Μαΐου 2009.
(υπογραφές)