Language of document : ECLI:EU:C:2021:258

POSTANOWIENIE TRYBUNAŁU (piąta izba)

z dnia 26 marca 2021 r.(*)

Odesłanie prejudycjalne – Artykuł 99 regulaminu postępowania przed Trybunałem – Kontrole graniczne, azyl i imigracja – Polityka azylowa – Kryteria i mechanizmy ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej – Rozporządzenie (UE) nr 604/2013 (Dublin III) – Artykuł 27 – Środki odwoławcze od decyzji o przekazaniu – Charakter zawieszający odwołania – Artykuł 29 – Metody i terminy przekazania – Normy dotyczące przyjmowania osób ubiegających się o udzielenie ochrony międzynarodowej – Dyrektywa 2013/33/UE – Artykuł 18 – Środek krajowy polegający na umieszczeniu wnioskodawcy, wobec którego wydano decyzję o przekazaniu, w specjalnym ośrodku dla cudzoziemców, w którym osoby zakwaterowane otrzymują pomoc w celu przygotowania ich przekazania

W sprawie C‑92/21

mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez tribunal du travail de Liège (sąd pracy w Liège) (Belgia) postanowieniem z dnia 8 lutego 2021 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 15 lutego 2021 r., w postępowaniu:

VW

przeciwko

Agence fédérale pour l’Accueil des demandeurs d’asile (Fedasil),

TRYBUNAŁ (piąta izba),

w składzie: E. Regan, prezes izby, M. Ilešič, E. Juhász (sprawozdawca), C. Lycourgos i I. Jarukaitis, sędziowie,

rzecznik generalny: H. Saugmandsgaard Øe,

sekretarz: A. Calot Escobar,

postanowiwszy, po zapoznaniu się ze stanowiskiem rzecznika generalnego, orzec w formie postanowienia z uzasadnieniem, zgodnie z art. 53 § 2 i art. 99 regulaminu postępowania przed Trybunałem,

wydaje następujące

Postanowienie

1        Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 27 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela kraju trzeciego lub bezpaństwowca (Dz.U. 2013, L 180, s. 31, zwanego dalej „rozporządzeniem Dublin III”).

2        Wniosek ten został przedstawiony w ramach sporu między VW a Agence fédérale pour l’accueil des demandeurs d’asile (Fedasil) [federalną agencją ds. przyjmowania osób ubiegających się o azyl (Fedasil) (Belgia)] w przedmiocie zgodności z prawem środka przewidującego umieszczenie VW w specjalnym ośrodku dla cudzoziemców, w którym osoby zakwaterowane otrzymują pomoc w celu przygotowania ich przekazania do państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie ich wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej.

 Ramy prawne

 Prawo Unii

 Rozporządzenie Dublin III

3        Artykuł 1 rozporządzenia Dublin III, zatytułowany „Przedmiot”, stanowi:

„Niniejsze rozporządzenie ustanawia kryteria i mechanizmy ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej wniesionego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca (zwanego dalej »odpowiedzialnym państwem członkowskim«)”.

4        Artykuł 2 tego rozporządzenia, zatytułowany „Definicje”, głosi:

„Na użytek niniejszego rozporządzenia:

[…]

b)      »wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej« oznacza wniosek o udzielenie międzynarodowej ochrony zdefiniowany w art. 2 lit. h) [dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/95/EU z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako beneficjentów ochrony międzynarodowej, jednolitego statusu uchodźców lub osób kwalifikujących się do otrzymania ochrony uzupełniającej oraz zakresu udzielanej ochrony (Dz.U. 2011, L 337, s. 9)].

c)      »wnioskodawca« oznacza obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, który złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, w odniesieniu do którego nie została jeszcze podjęta prawomocna decyzja;

[…]”.

5        Artykuł 26 tego rozporządzenia, zatytułowany „Powiadomienie o decyzji o przekazaniu”, stanowi w ust. 1:

„W przypadku gdy państwo członkowskie, do którego skierowano wniosek, zgadza się na przejęcie lub wtórne przejęcie wnioskodawcy lub innej osoby, o której mowa w art. 18 ust. 1 lit. c) lub d), wnioskujące państwo członkowskie powiadamia zainteresowaną osobę o decyzji o przekazaniu jej do odpowiedzialnego państwa członkowskiego oraz, w odpowiednich przypadkach, o nierozpatrywaniu jej wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej. Jeżeli zainteresowaną osobę reprezentuje doradca prawny lub inny doradca, państwa członkowskie mogą zdecydować o powiadomieniu o tej decyzji doradcy prawnego lub innego doradcy, a nie zainteresowanej osoby, i w stosownych przypadkach informują o tym zainteresowaną osobę”.

6        Zgodnie z art. 27 omawianego rozporządzenia:

„1.      Wnioskodawca […] ma prawo wniesienia do sądu skutecznego środka zaskarżenia w formie odwołania lub wniosku o ponowne rozpoznanie, z powodów faktycznych lub prawnych, decyzji o przekazaniu.

[…]

3.      Na użytek odwołań lub wniosków o ponowne rozpoznanie dotyczących decyzji o przekazaniu państwa członkowskie określają w swoim prawie krajowym, że:

a)      odwołanie lub wniosek o ponowne rozpoznanie daje zainteresowanej osobie prawo do pozostania w zainteresowanym państwie członkowskim do czasu rozstrzygnięcia odwołania lub wniosku o ponowne rozpoznanie; lub

b)      następuje automatyczne zawieszenie przekazania, a zawieszenie to wygasa po upływie pewnego rozsądnego okresu, w którym sąd – po dokonaniu dokładnej i wnikliwej analizy wniosku – podejmuje decyzję, czy odwołanie lub wniosek o ponowne rozpoznanie powoduje zawieszenie przekazania; lub

c)      zainteresowanej osobie daje się możliwość złożenia do sądu w rozsądnym terminie wniosku o zawieszenie wykonania decyzji o przekazaniu do czasu rozstrzygnięcia odwołania lub wniosku o ponowne rozpoznanie. Państwa członkowskie zapewniają skuteczny środek zaskarżenia, zawieszając przekazanie do czasu podjęcia decyzji w sprawie pierwszego wniosku o zawieszenie. Wszelkie decyzje w sprawie tego, czy zawiesić wykonanie decyzji o przekazaniu, są podejmowane w racjonalnym terminie, pozwalającym jednak na dokładną i wnikliwa analizę wniosku o zawieszenie wykonania. Decyzja o niezawieszaniu wykonania decyzji o przekazaniu zawiera uzasadnienie.

4.      Państwa członkowskie mogą postanowić, że właściwe organy, działając z urzędu, mogą podjąć decyzję o zawieszeniu wykonania decyzji o przekazaniu do czasu rozstrzygnięcia odwołania lub wniosku o ponowne rozpoznanie.

5.      Państwa członkowskie zapewniają, by zainteresowana osoba miała dostęp do pomocy prawnej oraz, w razie potrzeby, pomocy językowej.

6.      Państwa członkowskie zapewniają, aby zainteresowana osoba uzyskała, na swój wniosek, bezpłatną pomoc prawną, jeżeli nie jest w stanie ponieść kosztów związanych z taką pomocą […].

[…]”.

7        Artykuł 29 rozporządzenia Dublin III, dotyczący metod i terminów przekazania do odpowiedzialnego państwa członkowskiego, przewiduje w ust. 1 i 2:

„1.      Przekazanie osoby ubiegającej się o azyl lub innej osoby, o której mowa w art. 18 ust. 1 lit. c) lub d), z wnioskującego państwa członkowskiego do odpowiedzialnego państwa członkowskiego jest przeprowadzane zgodnie z prawem krajowym wnioskującego państwa członkowskiego, po konsultacjach między zainteresowanymi państwami członkowskimi, tak szybko, jak to jest praktycznie możliwe, a najpóźniej w ciągu sześciu miesięcy od wyrażenia zgody na złożony przez inne państwo członkowskie wniosek o przejęcie lub wtórne przejęcie zainteresowanej osoby lub od ostatecznej decyzji w sprawie odwołania się lub ponownego rozpoznania, w przypadku gdy mają one skutek zawieszający, zgodnie art. 27 ust. 3.

[…]

2.      W przypadku gdy nie dokonano przekazania w terminie sześciomiesięcznym, odpowiedzialne państwo członkowskie zostaje zwolnione z obowiązku przejęcia lub wtórnego przejęcia zainteresowanej osoby, a odpowiedzialność zostaje przeniesiona na wnioskujące państwo członkowskie. Termin ten może być przedłużony do maksymalnie jednego roku, jeżeli przekazania nie można było przeprowadzić w związku z uwięzieniem zainteresowanej osoby, lub do maksymalnie osiemnastu miesięcy, jeżeli zainteresowana osoba uciekła”.

 Dyrektywa 2013/33/UE

8        Artykuł 7 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/33/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia norm dotyczących przyjmowania wnioskodawców ubiegających się o ochronę międzynarodową (Dz.U. 2013, L 180, s. 96), zatytułowany „Pobyt i swoboda przemieszczania się”, stanowi:

„1.      Wnioskodawcy mogą swobodnie przemieszczać się w granicach terytorium przyjmującego państwa członkowskiego lub na obszarze wyznaczonym im przez to państwo członkowskie. Wyznaczony obszar nie może mieć wpływu na nienaruszalną sferę życia prywatnego i musi zapewniać wystarczającą swobodę gwarantującą dostęp do wszystkich świadczeń na mocy niniejszej dyrektywy.

2.      Państwa członkowskie mogą podejmować decyzje dotyczące miejsca pobytu wnioskodawcy, jeśli przemawia za tym interes publiczny, porządek publiczny lub, w razie konieczności, ze względu na sprawne rozpatrzenie i skuteczne monitorowanie wniosku o ochronę międzynarodową.

3.      Państwa członkowskie mogą uzależnić korzystanie ze świadczeń materialnych w ramach przyjmowania od rzeczywistego pobytu wnioskodawcy w konkretnym miejscu, które zostanie określone przez państwa członkowskie. Taka decyzja, która może mieć charakter ogólny, jest podejmowana indywidualnie i na podstawie prawa krajowego.

[…]”.

9        W myśl art. 18 rzeczonej dyrektywy, zatytułowanego „Formy świadczeń materialnych w ramach przyjmowania”:

„1.      W przypadku gdy zakwaterowanie jest świadczone w naturze, powinno ono przyjąć jedną z następujących form lub ich kombinację:

[…]

b)      ośrodków dla cudzoziemców, które gwarantują odpowiedni poziom życia;

[…]

3.      W odniesieniu do wnioskodawców umieszczonych w lokalach i ośrodkach dla cudzoziemców, o których mowa w ust. 1 lit. a) i b), państwa członkowskie biorą pod uwagę szczególne względy wynikające z płci i wieku oraz sytuację osób szczególnej troski.

[…]

6.      Państwa członkowskie zapewniają ograniczenie przenoszenia wnioskodawców z jednego miejsca zakwaterowania do innego do przypadków, gdy jest to niezbędne […].

[…]”.

 Prawo belgijskie

 Ustawa z dnia 15 grudnia 1980 r.

10      Tytuł Ia loi sur l’accès au territoire, le séjour, l’établissement et l’éloignement des étrangers, du 15 décembre 1980 (ustawy z dnia 15 grudnia 1980 r. o wjeździe na terytorium, pobycie, osiedlaniu się i wydalaniu cudzoziemców) (Moniteur belge z dnia 31 grudnia 1980 r., s. 14584), w brzmieniu mającym zastosowanie do okoliczności faktycznych rozpatrywanych w postępowaniu głównym (zwanej dalej „ustawą z dnia 15 grudnia 1980 r.”), zatytułowany „Le Conseil du contentieux des étrangers” (sąd ds. cudzoziemców), składa się z pięciu rozdziałów.

11      Rozdział 1, zatytułowany „Instytucja i jurysdykcja Conseil du contentieux des étrangers”, zawiera w szczególności art. 39/2 ustawy z dnia 15 grudnia 1980 r., który przewiduje, że osoba ubiegająca się o udzielenie ochrony międzynarodowej może wnieść do Conseil du contentieux des étrangers skargę o stwierdzenie nieważności wydanej wobec niej decyzji o odmowie prawa pobytu wraz z nakazem opuszczenia terytorium, które nie wywołuje skutku zawieszającego.

12      Rozdział 5 wspomnianego tytułu Ia ustawy z dnia 15 grudnia 1980 r., zatytułowany „Postępowanie”, jest podzielony na trzy sekcje. Sekcja III, dotycząca „skargi o stwierdzenie nieważności”, zawiera między innymi podsekcję 3, zatytułowaną „Postępowanie administracyjne w przedmiocie środka tymczasowego”, w której znajduje się art. 39/82 tej ustawy, mający następujące brzmienie:

„§ 1.      Jeżeli akt organu administracyjnego może podlegać unieważnieniu na podstawie art. 39/2, Conseil du contentieux des étrangers jest jedynym organem uprawnionym do zarządzenia zawieszenia jego wykonania.

[…]

Wniosek o zawieszenie wykonania może zostać złożony w trybie pilnym albo w trybie zwykłym. Skarżący nie może równocześnie ani w późniejszym czasie ponownie skorzystać z procedury przewidzianej w akapicie trzecim ani ponownie złożyć wniosku o zawieszenie wykonania w ramach skargi, o której mowa w § 3, pod rygorem niedopuszczalności takiego wniosku.

[…]

§ 4.      Prezes izby lub wyznaczony przez niego sędzia Conseil du contentieux des étrangers orzeka w przedmiocie wniosku o zawieszenie wykonania w terminie 30 dni. W przypadku zarządzenia zawieszenia wykonania orzeczenie w przedmiocie skargi o stwierdzenie nieważności musi zostać wydane w terminie czterech miesięcy od daty wydania tego zarządzenia.

Jeżeli wobec cudzoziemca zastosowano środek w postaci wydalenia lub zawrócenia na granicy podlegający natychmiastowemu wykonaniu, w szczególności gdy znajduje się on w określonym miejscu, o którym mowa w art. 74/8 i 74/9, lub znajduje się w dyspozycji służb państwowych, cudzoziemiec ten może wnioskować, w terminie wskazanym w art. 39/57 § 1 akapit trzeci, o zawieszenie wykonania takiego środka w trybie pilnym, o ile nie wystąpił wcześniej o jego zawieszenie w trybie zwykłym.

[…]”.

 Ustawa o przyjmowaniu osób ubiegających się o azyl i niektórych innych kategorii cudzoziemców

13      Artykuł 11 § 1 loi sur l’accueil des demandeurs d’asile et de certaines autres catégories d’étrangers (ustawy o przyjmowaniu osób ubiegających się o azyl i niektórych innych kategorii cudzoziemców) z dnia 12 stycznia 2007 r. (Moniteur belge z dnia 7 maja 2007 r., s. 24027) przewiduje w pewnych okolicznościach możliwość przymusowego umieszczenia danej osoby w ośrodku dla cudzoziemców przeznaczonym dla osób ubiegających się o udzielenie azylu. Zgodnie z art. 12 § 2 tej ustawy Fedasil może zmienić miejsce pobytu osoby ubiegającej się o udzielenie azylu z urzędu.

 Postępowanie główne i pytania prejudycjalne

14      W dniu 14 października 2020 r. skarżący w postępowaniu głównym, narodowości gwinejskiej, który niedawno uzyskał pełnoletniość, złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w Belgii.

15      W oczekiwaniu na decyzję w sprawie wniosku został on zakwaterowany w ośrodku dla cudzoziemców Czerwonego Krzyża położonym w Bierset (Belgia).

16      Władze belgijskie skierowały do władz hiszpańskich wniosek o przejęcie. Wniosek ten został zaakceptowany w dniu 28 października 2020 r.

17      Office des étrangers (urząd ds. cudzoziemców, Belgia) wydał decyzję odmawiającą prawa pobytu wraz z nakazem opuszczenia terytorium belgijskiego, która została doręczona skarżącemu w postępowaniu głównym w dniu 2 grudnia 2020 r. W decyzji tej wskazano, że państwem odpowiedzialnym za rozpatrzenie jego sprawy jest Królestwo Hiszpanii, w związku z czym nakazano mu opuszczenie terytorium belgijskiego i udanie się do Hiszpanii.

18      W dniu 9 grudnia 2020 r. skarżący w postępowaniu głównym wniósł do Conseil du contentieux des étrangers (sądu ds. cudzoziemców) skargę o stwierdzenie nieważności tej decyzji.

19      Decyzją z dnia 4 grudnia 2020 r. Fedasil, mając na uwadze decyzję o przekazaniu, przymusowo zmienił miejsce pobytu skarżącego w postępowaniu głównym, umieszczając go w specjalnym ośrodku dla cudzoziemców w Mouscron (Belgia), aby mógłby on skorzystać z pomocy w celu przygotowania jego przekazania do odpowiedzialnego państwa członkowskiego.

20      W dniu 9 grudnia 2020 r. skarżący w postępowaniu głównym wniósł do tribunal du travail de Liège (sądu pracy w Liège) (Belgia) wniosek o zastosowanie środka tymczasowego wobec tej decyzji.

21      Postanowieniem w przedmiocie środków tymczasowych z dnia 10 grudnia 2020 r., utrzymanym w mocy w dniu 5 stycznia 2021 r., tribunal du travail de Liège (sąd pracy w Liège) zarządził tymczasowe pozostawienie skarżącego w ośrodku dla cudzoziemców Czerwonego Krzyża w Bierset, pod warunkiem że w terminie jednego miesiąca wniesie on skargę co do istoty na decyzję Fedasil z dnia 4 grudnia 2020 r.

22      W dniu 10 grudnia 2020 r. skarżący w postępowaniu głównym wniósł skargę co do istoty na decyzję Fedasil. W uzasadnieniu skargi podniósł, że decyzja Fedasil narusza jego prawo do środka zaskarżenia zawieszającego wykonanie decyzji o odmowie prawa pobytu.

23      Sąd odsyłający wskazuje, że art. 27 rozporządzenia Dublin III gwarantuje wnioskodawcy prawo do skutecznego środka zaskarżenia decyzji o odmowie prawa pobytu wraz z nakazem opuszczenia terytorium kraju.

24      Podkreśla on jednak, że wniesienie środka zaskarżenia nie ma w prawie krajowym automatycznego skutku zawieszającego w odniesieniu do wykonania nakazu opuszczenia terytorium. Dopiero w ramach postępowania w przedmiocie środka tymczasowego wnioskodawca może wystąpić o zawieszenie wykonania takiego nakazu, jeśli jest to podyktowane pilnym charakterem sprawy, to znaczy w przypadku zagrożenia nieuchronnym wykonaniem takiego nakazu opuszczenia terytorium.

25      Zdaniem sądu odsyłającego rozstrzygnięcie sporu w postępowaniu głównym wymaga uprzedniego ustalenia, czy i pod jakimi warunkami skardze na decyzję o przekazaniu towarzyszy skutek zawieszający. Wyjaśnia on w tym względzie, że gdyby owa skarga pociągała za sobą taki skutek, konsekwencją jej wniesienia byłoby tymczasowe udaremnienie przekazania danego wnioskodawcy do innego państwa członkowskiego, w związku z czym jego przeniesienie do specjalnego ośrodka w celu przygotowania przekazania byłoby przedwczesne.

26      W konsekwencji sąd ten zastanawia się nad kwestią, czy decyzja zobowiązująca do zmiany miejsca pobytu, taka jak rozpatrywana w postępowaniu głównym, którą – jak twierdzi – należy uznać za początek wykonania decyzji o przekazaniu, jest zgodna z art. 27 rozporządzenia Dublin III.

27      W tych okolicznościach cour du travail de Liège (sąd pracy w Liège) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„1)      Czy środek zaskarżenia przysługujący na gruncie prawa krajowego osobie ubiegającej się o azyl, której nakazano udać się do innego państwa członkowskiego w celu rozpatrzenia złożonego przez nią wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, stanowi skuteczny środek zaskarżenia w rozumieniu art. 27 [rozporządzenia Dublin III], jeżeli jego wniesienie pozbawione jest wszelkiego skutku zawieszającego i wstrzymuje wykonanie zaskarżonej decyzji jedynie w wypadku, gdy wnioskującego pozbawiono wolności w celu nieuchronnego przekazania do innego państwa członkowskiego?

2)      Czy zapewnienie skutecznego środka zaskarżenia, o którym mowa w art. 27 [rozporządzenia Dublin III], należy rozumieć w ten sposób, że wymaga ono wstrzymania jedynie przymusowego wykonania decyzji o przekazaniu, do czasu rozpatrzenia skargi złożonej na tę decyzję przez zainteresowanego, czy też wymaga wstrzymania wszelkich czynności przygotowawczych zmierzających do wydalenia, takich jak przeniesienie do ośrodka przeznaczonego dla osób ubiegających się o azyl, objętych nakazem udania się do innego państwa członkowskiego w celu rozpatrzenia ich wniosku?”.

 Postępowanie przed Trybunałem

28      Sąd odsyłający wniósł o rozpoznanie niniejszego odesłania prejudycjalnego w trybie pilnym na podstawie art. 107 regulaminu postępowania przed Trybunałem albo w trybie przyspieszonym na podstawie art. 105 tego regulaminu.

29      Z uwagi na niespełnienie przewidzianych w art. 107 regulaminu postępowania przesłanek zastosowania pilnego trybu prejudycjalnego piąta izba, na wniosek sędziego sprawozdawcy i po wysłuchaniu rzecznika generalnego, postanowieniem z dnia 1 marca 2021 r. postanowiła nie uwzględnić wniosku o zastosowanie w niniejszej sprawy trybu pilnego. Postanowieniem z tego samego dnia oddalono również wniosek o rozpatrzenie niniejszej sprawy w trybie przyspieszonym. Jednakże tego samego dnia 1 marca 2021 r. prezes Trybunału zdecydował o rozpoznaniu niniejszej sprawy w pierwszej kolejności na podstawie art. 53 ust. 3 regulaminu postępowania.

 W przedmiocie pytań prejudycjalnych

30      Zgodnie z art. 99 regulaminu postępowania Trybunał może w każdej chwili, na wniosek sędziego sprawozdawcy i po zapoznaniu się ze stanowiskiem rzecznika generalnego, orzec w formie postanowienia z uzasadnieniem, w szczególności jeżeli odpowiedź na pytanie prejudycjalne nie pozostawia żadnych uzasadnionych wątpliwości. Ponadto stosownie do art. 53 ust. 2 regulaminu postępowania jeżeli wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym jest oczywiście niedopuszczalny, Trybunał, po zapoznaniu się ze stanowiskiem rzecznika generalnego, może w każdej chwili wydać postanowienie z uzasadnieniem, bez dalszych czynności procesowych.

31      Powyższe przepisy należy zastosować w niniejszej sprawie.

 W przedmiocie pytania drugiego

32      Poprzez pytanie drugie, które należy rozpatrzyć w pierwszej kolejności, sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 27 rozporządzenia Dublin III należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie możliwości zastosowania przez państwo członkowskie wobec wnioskodawcy, który wniósł odwołanie od decyzji o przekazaniu do innego państwa członkowskiego w rozumieniu art. 26 ust. 1 tego rozporządzenia, środków przygotowawczych z myślą o tym przekazaniu, takich jak umieszczenie w specjalnym ośrodku dla cudzoziemców, w którym osobom w nim zakwaterowanym udzielana jest pomoc w celu przygotowania ich przekazania.

33      Zgodnie z art. 27 ust. 1 rozporządzenia Dublin III osoba ubiegająca się o udzielenie ochrony międzynarodowej ma prawo wniesienia do sądu skutecznego środka zaskarżenia w formie odwołania lub wniosku o ponowne rozpoznanie, z powodów faktycznych lub prawnych, od decyzji o przekazaniu. Z art. 27 ust. 3–6 tego rozporządzenia wynika też, że w celu zapewnienia skuteczności tego środka zaskarżenia osoba ubiegająca się o azyl powinna w szczególności mieć możliwość złożenia do sądu w rozsądnym terminie wniosku o zawieszenie wykonania decyzji o przekazaniu do czasu rozstrzygnięcia odwołania i powinna mieć też dostęp do pomocy prawnej (zob. podobnie wyrok z dnia 7 czerwca 2016 r., Ghezelbash, C‑63/15, EU:C:2016:409, pkt 50).

34      Chociaż w myśl owego art. 27 prawo do skutecznego środka zaskarżenia powinno przynajmniej wiązać się z możliwością złożenia przez osobę ubiegającą się o azyl wniosku o zawieszenie wykonania decyzji o przekazaniu, to przepis ten w żaden sposób nie zobowiązuje państw członkowskich, aby w swoim prawie wprowadziły regulacje przewidujące, że złożenie takiego środka zaskarżenia automatycznie powoduje zawieszenie wykonania tej decyzji.

35      W rzeczywistości z art. 27 ust. 3 lit. c) rozporządzenia Dublin III wynika, że poprzez sprecyzowanie, iż państwa członkowskie przewidują, że zainteresowana osoba ma możliwość złożenia do sądu w rozsądnym terminie wniosku o zawieszenie wykonania decyzji o przekazaniu do czasu rozstrzygnięcia odwołania, prawodawca Unii uznał, że państwa członkowskie mogą zdecydować, iż wniesienie odwołania od decyzji o przekazaniu samo w sobie nie wystarcza do zawieszenia przekazania, które może przy tym nastąpić bez oczekiwania na rozpatrzenie tego środka zaskarżenia, pod warunkiem że nie wniesiono o zawieszenie lub jeśli wniosek o zawieszenie został oddalony (zob. podobnie wyrok z dnia 7 czerwca 2016 r., Ghezelbash, C‑63/15, EU:C:2016:409, pkt 59).

36      Należy jednak zauważyć, po pierwsze, że przewidując prawo do skutecznego środka zaskarżenia i możliwość złożenia wniosku o zawieszenie wykonania decyzji o przekazaniu do czasu rozpatrzenia odwołania, ani ten, ani żaden inny przepis rozporządzenia Dublin III nie zakazuje stosowania środków takich jak środki rozpatrywane w postępowaniu głównym, które jako takie nie oznaczają rozpoczęcia postępowania w sprawie wykonania decyzji o przekazaniu w rozumieniu tego rozporządzenia.

37      Należy bowiem uznać, że takie środki nie służą przeprowadzeniu przekazania, lecz są środkami przygotowawczymi do niego, ponieważ ich zastosowanie nie prowadzi do opuszczenia przez daną osobę terytorium wnioskującego państwa członkowskiego. Środki te nie mają również wpływu ani na swobodę przemieszczania się wnioskodawcy, ani na korzystanie przez niego z praw procesowych przysługujących mu na podstawie rozporządzenia Dublin III.

38      Dodatkowo środki takie jak rozpatrywane w postępowaniu głównym same w sobie nie mogą wpłynąć na treść orzeczenia, które ma zostać wydane w sprawie odwołania od decyzji o przekazaniu, czego zresztą sąd odsyłający w ogóle nie twierdzi.

39      Należy również zauważyć, że zgodnie z art. 29 ust. 1 rozporządzenia Dublin III przekazanie osoby ubiegającej się o azyl z wnioskującego państwa członkowskiego do odpowiedzialnego państwa członkowskiego jest przeprowadzane „tak szybko, jak to jest praktycznie możliwe, a najpóźniej w ciągu sześciu miesięcy od wyrażenia zgody na złożony przez inne państwo członkowskie wniosek o przejęcie lub wtórne przejęcie zainteresowanej osoby lub od ostatecznej decyzji w sprawie odwołania się lub ponownego rozpoznania, w przypadku gdy mają one skutek zawieszający […]”. Taki przepis oznacza, że przekazanie wnioskodawcy musi nastąpić jak najszybciej po spełnieniu prawnych wymogów przekazania.

40      W związku z tym należy przyjąć, że zastosowanie środków przygotowawczych w odniesieniu do przekazania jest zgodne z przepisami art. 29 rozporządzenia Dublin III w zakresie, w jakim owe środki mają na celu przygotowanie wnioskodawcy do niezwłocznego przekazania w przypadku oddalenia jego odwołania od decyzji o przekazaniu.

41      Po drugie, zastosowanie środków przygotowawczych takich jak rozpatrywane w postępowaniu głównym nie narusza również przepisów dyrektywy 2013/33, która ma na celu uregulowanie warunków przyjmowania osób ubiegających się o azyl, w tym osób, którym doręczono decyzję o przekazaniu na podstawie rozporządzenia Dublin III (zob. podobnie wyrok z dnia 27 września 2012 r., Cimade i GISTI, C‑179/11, EU:C:2012:594, pkt 50).

42      W tym względzie przewidziany w art. 18 ust. 6 dyrektywy 2013/33 obowiązek ograniczania przez państwa członkowskie przenoszenia wnioskodawców z jednego miejsca zakwaterowania do innego do przypadków, gdy „jest to niezbędne”, nie stoi na przeszkodzie temu, by po wydaniu decyzji o przekazaniu wnioskodawca został zakwaterowany w nowym ośrodku dla cudzoziemców, w którym jest udzielana pomoc w celu przygotowania tego przekazania, niezależnie od okoliczności, że wnioskodawca wniósł odwołanie od decyzji o przekazaniu.

43      Nie można bowiem krytykować wnioskującego państwa członkowskiego za uznanie, że zmiana miejsca zakwaterowania wnioskodawcy jest konieczna ze względu na zmianę jego sytuacji administracyjnej w kontekście decyzji o przekazaniu, a także ze względu na wynikające stąd dla tego państwa członkowskiego ograniczenia.

44      Należy jednak uściślić, że informacje przekazywane wnioskodawcom i rozmowy, jakie są z nimi przeprowadzane w otwartym ośrodku dla cudzoziemców, do którego są oni kierowani, nie mogą stanowić próby wywierania na osoby ubiegające się o ochronę międzynarodową nieuzasadnionych nacisków w celu przekonania ich do nieskorzystania z praw procesowych przysługujących im na mocy rozporządzenia Dublin III.

45      W świetle powyższych rozważań na pytanie drugie należy udzielić następującej odpowiedzi: art. 27 rozporządzenia Dublin III należy interpretować w ten sposób, że nie stoi on na przeszkodzie możliwości zastosowania przez państwo członkowskie wobec wnioskodawcy, który wniósł odwołanie od decyzji o przekazaniu do innego państwa członkowskiego w rozumieniu art. 26 ust. 1 tego rozporządzenia, środków przygotowawczych z myślą o tym przekazaniu, takich jak umieszczenie w specjalnym ośrodku dla cudzoziemców, w którym osobom w nim zakwaterowanym udzielana jest pomoc w celu przygotowania ich przekazania.

 W przedmiocie pytania pierwszego

46      Poprzez pytanie pierwsze sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 27 rozporządzenia Dublin III należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które przewiduje możliwość złożenia przez wnioskodawcę wniosku o zawieszenie wykonania decyzji o przekazaniu wyłącznie w przypadku, gdy decyzja ta podlega wykonaniu, a wnioskodawca jest narażony na nieuchronne ryzyko przekazania.

47      Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału w ramach współpracy pomiędzy Trybunałem i sądami krajowymi ustanowionej w art. 267 TFUE jedynie do sądu krajowego, przed którym zawisł spór i na którym spoczywa odpowiedzialność za przyszły wyrok, należy, z uwzględnieniem okoliczności konkretnej sprawy, zarówno ocena, czy dla wydania wyroku jest mu niezbędne uzyskanie orzeczenia prejudycjalnego, jak i ocena znaczenia pytań, jakie zadaje on Trybunałowi. W związku z tym jeśli postawione pytania dotyczą wykładni prawa Unii, Trybunał jest w zasadzie zobowiązany do wydania orzeczenia [wyrok z dnia 26 marca 2020 r., A.P. (Warunki zawieszenia), C‑2/19, EU:C:2020:237, pkt 25 i przytoczone tam orzecznictwo].

48      Wynika stąd, że pytania dotyczące prawa Unii korzystają z domniemania posiadania znaczenia dla sprawy. Odmowa wydania przez Trybunał orzeczenia w przedmiocie złożonego przez sąd krajowy pytania prejudycjalnego jest możliwa tylko wtedy, gdy jest oczywiste, że wykładnia prawa Unii, o którą wniesiono, nie ma żadnego związku ze stanem faktycznym lub z przedmiotem postępowania głównego, gdy problem jest natury hipotetycznej bądź gdy Trybunał nie dysponuje informacjami w zakresie stanu faktycznego lub prawnego niezbędnymi do udzielenia użytecznej odpowiedzi na postawione mu pytania [wyrok z dnia 26 marca 2020 r., A.P. (Warunki zawieszenia), C‑2/19, EU:C:2020:237, pkt 26 i przytoczone tam orzecznictwo].

49      W niniejszej sprawie, po pierwsze, z wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym wynika, że do sądu odsyłającego należy jedynie „sprawdzenie, czy pomoc materialna przyznana VW w ośrodku Mouscron zapewni mu te same warunki materialne i prawne co jego przyjęcie w innym ośrodku, tak aby umożliwić mu wykonywanie, na tych samych warunkach, jego prawa do skutecznego środka zaskarżenia” od doręczonej mu decyzji o przekazaniu.

50      Po drugie, jak wskazano w pkt 37 niniejszego postanowienia, środki takie jak rozpatrywane w postępowaniu głównym nie stanowią środków mających na celu wykonanie decyzji o przekazaniu w rozumieniu rozporządzenia Dublin III.

51      Wynika stąd, że pytanie dotyczące zawieszającego charakteru odwołania od decyzji o przekazaniu nie ma znaczenia dla sporu w postępowaniu głównym, w związku z czym wykładnia prawa Unii, o którą się zwrócono, nie ma żadnego związku ze stanem faktycznym lub przedmiotem sporu w postępowaniu głównym.

52      Wniosku tego nie podważa wyrok z dnia 30 września 2020 r., CPAS de Liège (C‑233/19, EU:C:2020:757), ponieważ w niniejszej sprawie nie istnieje związek między sporem rozpatrywanym w postępowaniu głównym dotyczącym zakwaterowania wnioskodawcy w ośrodku dla cudzoziemców świadczącym pomoc z myślą o przygotowaniu przekazania a stosowaniem art. 27 rozporządzenia Dublin III. W konsekwencji nie ma zatem konieczności, aby dla rozstrzygnięcia sporu rozpatrywanego w postępowaniu głównym sąd odsyłający rozstrzygał kwestię dotyczącą skuteczności skargi o stwierdzenie nieważności wniesionej do innego sądu.

53      W świetle powyższych rozważań należy stwierdzić, że na podstawie art. 53 ust. 2 regulaminu postępowania pytanie pierwsze jest oczywiście niedopuszczalne.

 W przedmiocie kosztów

54      Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (piąta izba) postanawia, co następuje:

Artykuł 27 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca należy interpretować w ten sposób, że nie stoi on na przeszkodzie możliwości zastosowania przez państwo członkowskie wobec wnioskodawcy, który wniósł odwołanie od decyzji o przekazaniu do innego państwa członkowskiego w rozumieniu art. 26 ust. 1 tego rozporządzenia, środków przygotowawczych z myślą o tym przekazaniu, takich jak umieszczenie w specjalnym ośrodku dla cudzoziemców, w którym osobom w nim zakwaterowanym udzielana jest pomoc w celu przygotowania ich przekazania.

Podpisy


*      Język postępowania: francuski.