POSTANOWIENIE TRYBUNAŁU (szósta izba)
z dnia 8 czerwca 2021 r.(*)
Odesłanie prejudycjalne – Artykuł 53 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem – Współpraca sądowa w sprawach karnych – Decyzja ramowa 2005/214/WSiSW – Odmowa uznania decyzji o nałożeniu kary pieniężnej – Brak sporu zawisłego przed sądem, który podważył tę odmowę – Oczywista niedopuszczalność
W sprawie C‑699/20
mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Sąd Rejonowy w Nysie, II Wydział Karny (Polska) postanowieniem z dnia 19 listopada 2020 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 21 grudnia 2020 r., w postępowaniu:
Centraal Justitieel Incassobureau, Ministerie van Veiligheid en Justitie (CJIB)
przeciwko
AP,
TRYBUNAŁ (szósta izba),
w składzie: L. Bay Larsen, prezes izby, R. Silva de Lapuerta (sprawozdawczyni), wiceprezes Trybunału, i M. Safjan, sędzia,
rzecznik generalny: P. Pikamäe,
sekretarz: A. Calot Escobar,
postanowiwszy, po zapoznaniu się ze stanowiskiem rzecznika generalnego, orzec w formie postanowienia z uzasadnieniem, zgodnie z art. 53 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem,
wydaje następujące
Postanowienie
1 Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 7 ust. 2 lit. g) decyzji ramowej Rady 2005/214/WSiSW z dnia 24 lutego 2005 r. w sprawie stosowania zasady wzajemnego uznawania do kar o charakterze pieniężnym (Dz.U. 2005, L 76, s. 16), zmienionej decyzją ramową Rady 2009/299/WSiSW z dnia 26 lutego 2009 r. (Dz.U. 2009, L 81, s. 24) (zwanej dalej „decyzją ramową 2005/214”).
2 Wniosek ten został złożony w ramach postępowania wszczętego przez Centraal Justitieel Incassobureau, Ministerie van Veiligheid en Justitie (CJIB) (centralne sądowe biuro windykacji wierzytelności, ministerstwo bezpieczeństwa i sprawiedliwości, Niderlandy,zwane dalej „CJIB”) w celu uzyskania uznania w Polsce kary pieniężnej nałożonej na AP w Niderlandach z powodu naruszenia norm ruchu drogowego.
Ramy prawne
3 Zgodnie z art. 6 decyzji ramowej 2005/214:
„Właściwe organy w państwie wykonującym uznają orzeczenie, które zostało przekazane zgodnie z art. 4, z pominięciem dalszych formalności i niezwłocznie podejmują wszelkie niezbędne środki w celu jego wykonania, o ile właściwy organ nie zdecyduje o powołaniu się na podstawy odmowy uznania lub wykonania przewidziane w art. 7”.
4 Artykuł 7 decyzji ramowej, zatytułowany „Podstawy odmowy uznania lub wykonania” w ust. 2 lit. g) stanowi:
„Właściwy organ w państwie wykonującym może również odmówić uznania i wykonania orzeczenia, jeżeli zostanie wykazane, że:
[…]
g) według zaświadczenia określonego w art. 4 dana osoba – w przypadku procedury pisemnej – nie została, wbrew prawu państwa wydającego, poinformowana osobiście ani za pośrednictwem pełnomocnika właściwego zgodnie z prawem krajowym o swoim prawie do zakwestionowania sprawy [zaskarżenia orzeczenia] ani o terminie skorzystania z takiego środka prawnego”.
Postępowanie główne i pytania prejudycjalne
5 W dniu 19 października 2019 r. CJIB zwróciło się do sądu odsyłającego z wnioskiem o uznanie decyzji nakładającej na AP karę pieniężną za wykroczenie drogowe popełnione w Niderlandach w dniu 27 marca 2019 r.
6 Postanowieniem z dnia 13 lutego 2020 r. wspomniany sąd oddalił ten wniosek na tej podstawie, że AP nie została należycie pouczona o możliwości i prawie do zaskarżenia decyzji nakładającej wspomnianą karę pieniężną.
7 Postanowienie to zostało doręczone CJIB, które – pismem z dnia 6 marca 2020 r. – domaga się ponownego zbadania sprawy. W piśmie tym CJIB wskazało, że zgodnie z właściwymi przepisami prawa niderlandzkiego decyzje nakładające kary pieniężne za wykroczenia drogowe mogą być przesyłane zwykłą pocztą, ponieważ przyjmuje się, że osoba, której dotyczy kara, zostaje poinformowana o popełnionych czynach i nałożonej karze pieniężnej, jeżeli decyzja o nałożeniu kary nie została odesłana nadawcy „jako niemożliwa do doręczenia”.
8 Co się tyczy wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy złożonego przez CJIB, sąd odsyłający podnosi w pierwszej kolejności, że zgodnie z prawem polskim właściwy organ państwa wydającego nie jest stroną postępowania w sprawie uznania orzeczenia nakładającego karę o charakterze pieniężnym, a w drugiej kolejności, że prawo to nie pozwala na ponowne rozpoznanie sprawy zgodnie ze zwykłym trybem postępowania. Uważa on jednak, że informacje dostarczone przez CJIB w piśmie z dnia 6 marca 2020 r. mogą mieć znaczenie dla innych postępowań tego rodzaju.
9 W trzeciej kolejności sąd odsyłający zastanawia się nad kwestią, czy pisemna procedura doręczenia decyzji nakładającej karę o charakterze pieniężnym, mająca zastosowanie na mocy prawa niderlandzkiego, polegająca na wysłaniu decyzji zwykłą przesyłką pocztową poza terytorium Niderlandów, jest zgodna z art. 7 ust. 2 lit. g) decyzji ramowej 2005/214 oraz z art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. Sąd ten uważa bowiem, że takie postępowanie mogłoby stanowić naruszenie prawa do skutecznego środka prawnego przed sądem w zakresie, w jakim uniemożliwia zainteresowanemu określenie daty, w której nastąpiło doręczenie, czy rzeczywiście miało ono miejsce i czy było skuteczne, co oznacza pozbawienie zainteresowanego prawa do skutecznego wniesienia skargi, w szczególności w ramach postępowania w sprawie zażalenia na rozpatrywaną decyzję.
10 W tych okolicznościach Sąd Rejonowy w Nysie, II Wydział Karny (Polska) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:
„1) Czy art. 7 ust. 2 lit. g […] [d]ecyzji [r]amowej 2005/214[…] jest zgodny z art. 47 karty praw podstawowych […] (»[k]ażdy, kogo prawa i wolności zagwarantowane przez prawo Unii zostały naruszone, ma prawo do skutecznego środka prawnego przed sądem, zgodnie z warunkami przewidzianymi w niniejszym artykule«), odsyłając do stosowania przepisów kraju wydania, w tym wypadku [Królestwa] Niderlandów w zakresie osobistego informowania o ukaraniu ze skutkiem doręczenia na terytorium państwa wykonania orzeczenia?
W razie udzielenia odpowiedzi pozytywnej:
2) Czy zawarty w art. 7 ust. 2 lit. g […] [d]ecyzji [r]amowej 2005/214[…] termin »poinformowanie, zgodnie z prawem państwa wydającego, osobiście […]« pozwala na doręczanie korespondencji zwykłą przesyłką bez dowodu nadania i/lub odbioru, czy też pojęcie »osobiste poinformowanie« należy interpretować jako autonomiczne pojęcie prawa [Unii], które nakazuje poinformowanie nadające się do weryfikacji (przesyłka polecona, przesyłka za potwierdzeniem odbioru)?”.
W przedmiocie pytań prejudycjalnych
11 Zgodnie z art. 53 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem, jeżeli wniosek lub skarga są oczywiście niedopuszczalne, Trybunał, po zapoznaniu się ze stanowiskiem rzecznika generalnego, może w każdej chwili wydać postanowienie z uzasadnieniem, bez dalszych czynności procesowych.
12 W niniejszej sprawie należy zastosować ów przepis.
13 W tym celu należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w ramach ustanowionej w art. 267 TFUE procedury współpracy między Trybunałem a sądami krajowymi pytania dotyczące wykładni prawa Unii, z którymi zwrócił się sąd krajowy na gruncie stanu prawnego i faktycznego, za którego ustalenie jest on odpowiedzialny i którego prawidłowość nie podlega ocenie Trybunału, korzystają z domniemania, iż mają znaczenie dla sprawy (wyrok z dnia 26 marca 2020 r., Miasto Łowicz i Prokurator Generalny, C‑558/18 i C‑563/18, EU:C:2020:234, pkt 43 i przytoczone tam orzecznictwo).
14 Niemniej jednak procedura przewidziana w art. 267 TFUE jest instrumentem współpracy pomiędzy Trybunałem i sądami krajowymi, dzięki któremu Trybunał dostarcza sądom krajowym elementów wykładni prawa Unii, które są niezbędne dla rozstrzygnięcia przedstawionych im sporów. Odesłanie prejudycjalne nie ma służyć wydawaniu opinii doradczych w przedmiocie kwestii ogólnych i hipotetycznych, lecz ma być podyktowane rzeczywistą potrzebą skutecznego rozstrzygnięcia sporu. Jak wynika z samego brzmienia art. 267 TFUE, orzeczenie w trybie prejudycjalnym musi być „niezbędne”, aby umożliwić sądowi odsyłającemu „wydanie wyroku” w zawisłej przed nim sprawie (wyrok z dnia 26 marca 2020 r., Miasto Łowicz i Prokurator Generalny, C‑558/18 i C‑563/18, EU:C:2020:234, pkt 44, 45 i przytoczone tam orzecznictwo).
15 Trybunał wielokrotnie powtarzał już, że zarówno z brzmienia, jak i z systematyki art. 267 TFUE wynika, iż warunkiem zastosowania procedury prejudycjalnej jest w szczególności rzeczywiste istnienie przed sądem krajowym sporu, w którym sąd ten ma wydać orzeczenie pozwalające na uwzględnienie orzeczenia prejudycjalnego (wyrok z dnia 26 marca 2020 r., Miasto Łowicz i Prokurator Generalny, C‑558/18 i C‑563/18, EU:C:2020:234, pkt 46 i przytoczone tam orzecznictwo).
16 W niniejszej sprawie sąd odsyłający oddalił, postanowieniem z dnia 13 lutego 2020 r., wniosek CJIB o uznanie decyzji nakładającej na AP karę pieniężną za wykroczenie drogowe popełnione w Niderlandach.
17 Z postanowienia odsyłającego wynika, że zgodnie z prawem polskim właściwy organ państwa wydającego nie jest stroną postępowania w sprawie uznania decyzji nakładającej karę o charakterze pieniężnym. W konsekwencji CJIB nie jest uprawniony do wniesienia skargi na to postanowienie z dnia 13 lutego 2020 r. do sądu odsyłającego. Ponadto sąd ten dodaje, że prawo polskie również nie pozwala na ponowne rozpoznanie sprawy w trybie zwykłym.
18 W tych okolicznościach należy stwierdzić, że w dacie, w której sąd odsyłający zwrócił się do Trybunału z niniejszym wnioskiem o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, faktycznie nie był przed nim zawisły żaden spór (zob. podobnie postanowienie z dnia 10 lutego 2015 r., Liivimaa Lihaveis, C‑175/13, niepublikowane, EU:C:2015:80, pkt 20).
19 Okoliczność, że odpowiedź Trybunału w niniejszej sprawie może mieć znaczenie, jak wskazuje sąd odsyłający, dla innych postępowań tego samego rodzaju co rozpatrywane postępowanie, nie ma wpływu na ocenę dopuszczalności rozpatrywanego wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym. Istnienie innych spraw krajowych, w których odpowiedź Trybunału na zadane pytania mogłaby okazać się użyteczna, nie może bowiem uzasadniać udzielenia przez Trybunał odpowiedzi na te pytania w niniejszej sprawie (zob. analogicznie postanowienia: z dnia 5 czerwca 2014 r., Antonio Gramsci Shipping i in., C‑350/13, EU:C:2014:1516, pkt 11; a także z dnia 3 grudnia 2020 r., Fedasil, od C‑67/20 do C‑69/20, niepublikowane, EU:C:2020:1024, pkt 25).
20 W świetle powyższych rozważań należy stwierdzić, że zgodnie z art. 53 § 2 regulaminu postępowania niniejszy wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym jest oczywiście niedopuszczalny.
W przedmiocie kosztów
21 Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach.
Z powyższych względów Trybunał (szósta izba) orzeka, co następuje:
Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Sąd Rejonowy w Nysie, II Wydział Karny (Polska), postanowieniem z dnia 19 listopada 2020 r., jest oczywiście niedopuszczalny.
Podpisy