Language of document : ECLI:EU:T:2021:574

WYROK SĄDU (czwarta izba)

z dnia 15 września 2021 r.(*)

Służba publiczna – Członek personelu kontraktowego – Wynagrodzenie – Dodatek zagraniczny – Artykuł 4 ust. 1 lit. b) załącznika VII do regulaminu pracowniczego – Odmowa przyznania dodatku zagranicznego – Zwykłe miejsce zamieszkania – Obowiązki wykonywane w organizacji międzynarodowej mającej siedzibę w państwie zatrudnienia

W sprawie T‑466/20,

LF, którego reprezentuje adwokat S. Orlandi,

strona skarżąca,

przeciwko

Komisji Europejskej, którą reprezentują T. Bohr i A.-C. Simon, w charakterze pełnomocników,

strona pozwana,

mającej za przedmiot skargę na podstawie art. 270 TFUE zmierzającą do stwierdzenia nieważności decyzji Urzędu Administracji i Wypłacania Należności Indywidualnych (PMO) Komisji z dnia 11 września 2019 r., na mocy której Komisja odmówiła przyznania skarżącemu dodatku zagranicznego,

SĄD (czwarta izba),

w składzie: S. Gervasoni, prezes, P. Nihoul (sprawozdawca) i R. Frendo, sędziowie,

sekretarz: M. Marescaux, administrator,

uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 23 kwietnia 2021 r.,

wydaje następujący

Wyrok

 Ramy prawne

1        Artykuł 69 regulaminu pracowniczego urzędników Unii Europejskiej (zwanego dalej „regulaminem pracowniczym”), mający zastosowanie na zasadzie analogii do członków personelu kontraktowego na podstawie art. 20 ust. 2 i art. 92 Warunków zatrudnienia innych pracowników Unii Europejskiej (zwanych dalej „WZIP”), stanowi:

„Dodatek zagraniczny równy jest 16% sumy wynagrodzenia podstawowego, dodatku na gospodarstwo domowe oraz dodatku na dziecko pozostające na utrzymaniu, do których uprawniony jest urzędnik. Dodatek zagraniczny wynosi nie mniej niż 538,87 EUR miesięcznie”.

2        Artykuł 4 załącznika VII do regulaminu pracowniczego, mający również zastosowanie na zasadzie analogii do członków personelu kontraktowego na podstawie art. 21 i art. 92 WZIP, ma następujące brzmienie:

„1.      Dodatek zagraniczny w wysokości równej 16% całkowitej kwoty wynagrodzenia podstawowego powiększonej o dodatek na gospodarstwo domowe oraz dodatek na dziecko pozostające na utrzymaniu wypłacany na rzecz urzędnika jest przyznawany:

a)      urzędnikom:

–        którzy nie są oraz nigdy nie byli obywatelami państwa, na terytorium którego znajduje się ich miejsce zatrudnienia, oraz

–        którzy w okresie pięciu lat, kończącym się sześć miesięcy przed wstąpieniem do służby, nie prowadzili swojej głównej działalności zawodowej ani nie posiadali stałego miejsca zamieszkania na europejskim terytorium tego państwa. Do celów niniejszego przepisu nie są brane pod uwagę sytuacje wynikające z pracy wykonywanej dla innego państwa lub dla organizacji międzynarodowej;

b)      urzędnikom, którzy są lub byli obywatelami państwa, na którego terytorium znajduje się ich miejsce zatrudnienia, którzy jednak przez okres 10 lat kończący się w dniu wstąpienia przez nich do służby posiadali stałe miejsce zamieszkania poza europejskim terytorium tego państwa z przyczyn innych niż wykonywanie obowiązków w służbie państwowej lub na rzecz organizacji międzynarodowej.

[…]”.

 Okoliczności powstania sporu

3        Skarżący, LF, jest obywatelem belgijskim, urodzonym w Belgii.

4        W 1982 r. w wieku czterech lat LF przeprowadził się wraz ze swoją rodziną do Francji, gdzie ukończył studia i pracował do dnia 31 marca 2013 r., z wyjątkiem okresu od dnia 1 czerwca 2002 r. do dnia 31 maja 2003 r., w którym pracował w Peru na rzecz francuskiego ministerstwa spraw zagranicznych.

5        Od dnia 1 kwietnia 2009 r. do dnia 30 marca 2013 r. LF pracował w ministère de l’Écologie, du Développement durable et de l’Énergie (francuskim ministerstwie ds. ekologii, zrównoważonego rozwoju i energii) w Paryżu (Francja), a w okresie od dnia 1 kwietnia do dnia 30 kwietnia 2013 r. był zarejestrowany jako osoba poszukująca pracy we Francji.

6        W dniu 1 maja 2013 r. rozpoczął on służbę w Komisji Europejskiej w Brukseli (Belgia) w charakterze członka personelu kontraktowego należącego do grupy funkcyjnej IV w Dyrekcji Generalnej (DG) ds. Badań Naukowych i Innowacji, a następnie w Dyrekcji Generalnej (DG) ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich na podstawie umowy o pracę na czas określony, wielokrotnie przedłużanej bez przerw. Ta umowa wygasła w dniu 30 kwietnia 2019 r.

7        Podczas tego całego okresu skarżący otrzymywał dodatek zagraniczny na podstawie art. 4 ust. 1 lit. b) załącznika VII do regulaminu pracowniczego, ze względu na belgijskie obywatelstwo i nieobecność na terytorium belgijskim przez okres dziesięciu lat przed jego zatrudnieniem w Komisji.

8        W 2014 r. skarżący zawarł związek małżeński w Belgii z obywatelką francuską, z którą ma dwoje dzieci, urodzonych w Brukseli w 2015 r. i 2017 r. Małżonka skarżącego, prowadząca działalność na własny rachunek we Francji, pracowała w Belgii na podstawie umowy na czas nieokreślony. Z informacji przedstawionych przez skarżącego na rozprawie i odnotowanych w protokole z rozprawy wynika, że małżonka skarżącego ma rezydencję podatkową w Belgii.

9        W dniu 20 listopada 2018 r. Komisja opublikowała ogłoszenie o konkursie wewnętrznym COM/03/AD/18, otwartym dla członków personelu kontraktowego, mającym na celu nabór urzędników w grupie zaszeregowania AD 6. Skarżący zgłosił swoją kandydaturę w tym konkursie, a jego nazwisko zostało wpisane na listę laureatów w dniu 3 grudnia 2019 r.

10      Ponadto w dniu 25 stycznia 2019 r. skarżący zgłosił swoją kandydaturę po opublikowaniu w dniu 7 stycznia 2019 r. ogłoszenia o wolnym stanowisku międzyagencyjnym REA/INTER-CA/2018/PA/A-B/FGIV/09, mającym na celu nabór członków personelu kontraktowego w grupie funkcyjnej IV w Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Badań Naukowych (REA). Zgodnie z tym ogłoszeniem o wolnym stanowisku w postępowaniu mogli wziąć udział jedynie członkowie personelu kontraktowego zatrudnieni w instytucji Unii Europejskiej.

11      W maju 2019 r. skarżący zwrócił się do REA z zapytaniem dotyczącym wyników tego naboru. W dniu 16 maja 2019 r. REA odpowiedziała, że decyzja w jego sprawie jeszcze nie została podjęta. Skarżący został poproszony o „cierpliwość i zaangażowanie”.

12      Wiadomością elektroniczną z dnia 7 czerwca 2019 r. REA przesłała skarżącemu ofertę zatrudnienia na stanowisku członka personelu kontraktowego od dnia 1 września 2019 r., na okres jednego roku, z możliwością przedłużenia. Skarżący zaakceptował tę propozycję w dniu 11 czerwca 2019 r.

13      W okresie od dnia 1 maja 2019 r. do dnia 31 sierpnia 2019 r. skarżący był zarejestrowany jako osoba poszukująca pracy w Belgii, przy czym przysługujące mu dodatki były wypłacane przez Unię. Ponadto skarżący nadal był objęty wspólnym systemem ubezpieczenia chorobowego.

14      W dniu 1 września 2019 r. skarżący rozpoczął służbę w REA.

15      W dniu 11 września 2019 r. Urząd Administracji i Wypłacania Należności Indywidualnych (PMO) Komisji wydał decyzję odmawiającą przyznania skarżącemu dodatku zagranicznego (zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”).

16      W dniu 9 grudnia 2019 r. skarżący złożył zażalenie do Komisji na zaskarżoną decyzję. Zażalenie to zostało oddalone decyzją z dnia 7 kwietnia 2020 r., doręczoną dnia następnego, ze względu na to, że skarżący nie spełnia warunków przewidzianych w art. 4 ust. 1 lit. b) załącznika VII do regulaminu pracowniczego.

17      W oparciu o wyrok z dnia 13 lipca 2018 r., Quadri di Cardano/Komisja (T‑273/17, EU:T:2018:480) Komisja uznała, że nie można zneutralizować okresu od dnia 1 maja 2013 r. do dnia 30 kwietnia 2019 r., w którym skarżący pracował w Komisji, lecz okres ten powinien zostać uwzględniony do celów ustalenia zwykłego miejsca zamieszkania pracownika, ze względu na domniemanie, że okoliczność ta stanowi przeszkodę w wytworzeniu trwałych więzi między nim a państwem zatrudnienia. Komisja dodała, że zważywszy na sformułowane w orzecznictwie kryteria dotyczące zwykłego miejsca zamieszkania, a mianowicie działalność zawodową i więzy osobiste skarżącego, związki z Francją, na które powoływał się skarżący, nie mogą podważyć jego faktycznego zwykłego miejsca zamieszkania w Belgii.

18      Odnośnie do okresu czterech miesięcy od dnia 30 kwietnia 2019 r., czyli daty wygaśnięcia umowy zawartej z Komisją, do dnia 1 września 2019 r., kiedy skarżący został zatrudniony w REA, Komisja podkreśliła, że skarżący utrzymał miejsce zamieszkania w Belgii wraz ze swoją małżonką i dziećmi, w tym samym mieszkaniu, które zajmował dotychczas, z zamiarem pozostania tam.

19      W dniu 17 marca 2020 r., wskutek pomyślnego przejścia konkursu wewnętrznego COM/03/AD/18 zorganizowanego przez Komisję, skarżący został powołany na urzędnika w tej instytucji ze skutkiem od dnia 16 kwietnia 2020 r. Komisja również odmówiła mu przyznania dodatku zagranicznego. Ta decyzja jest przedmiotem innej skargi wniesionej do Sądu przez skarżącego, zarejestrowanej pod numerem T‑178/21.

 Postępowanie i żądania stron

20      Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 20 lipca 2020 r. skarżący wniósł niniejszą skargę. Komisja złożyła odpowiedź na skargę w dniu 23 października 2020 r. W piśmie z dnia 25 listopada 2020 r. skarżący zrezygnował ze złożenia repliki.

21      Pismem z dnia 31 lipca 2020 r. skarżący wniósł o utajnienie tożsamości na podstawie art. 66 regulaminu postępowania przed Sądem. Postanowieniem z dnia 14 września 2020 r. Sąd uwzględnił wniosek skarżącego.

22      Na wniosek sędziego sprawozdawcy Sąd (czwarta izba) postanowił otworzyć ustny etap postępowania.

23      W piśmie z dnia 3 marca 2021 r. na podstawie art. 89 regulaminu postępowania Sąd zadał stronom pytania dotyczące między innymi orzecznictwa mającego ich zdaniem zastosowanie w niniejszej sprawie. Strony odpowiedziały na te pytania w wyznaczonym terminie.

24      Na rozprawie w dniu 23 kwietnia 2021 r. zostały wysłuchane wystąpienia stron i ich odpowiedzi na pytania zadane przez Sąd, w szczególności w przedmiocie tego orzecznictwa.

25      Skarżący wnosi do Sądu o:

–        stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji;

–        obciążenie Komisji kosztami postępowania.

26      Komisja wnosi do Sądu o:

–        oddalenie skargi;

–        obciążenie skarżącego kosztami postępowania.

 Co do prawa

 Uwagi wstępne

27      Artykuł 2 ust. 2 regulaminu pracowniczego stanowi, że jedna lub więcej instytucji może zlecić wykonanie niektórych lub wszystkich uprawnień powierzonych organowi powołującemu, innych niż podejmowanie decyzji odnoszących się do powołań, awansów czy przenoszenia urzędników, innej instytucji lub organowi międzyinstytucjonalnemu. Ponadto zgodnie z art. 91a regulaminu pracowniczego skargi w dziedzinach, w których zastosowano art. 2 ust. 2, są skierowane przeciwko instytucji delegującego organu powołującego.

28      Na mocy art. 6 i art. 117 WZIP art. 2 ust. 2 i art. 91a regulaminu pracowniczego mają zastosowanie na zasadzie analogii do organów uprawnionych do zawierania umów.

29      Decyzją 2003/522/WE z dnia 6 listopada 2002 r. (Dz.U. 2003, L 183, s. 30) Komisja utworzyła PMO.

30      W dniu 12 grudnia 2018 r. REA zawarła, zgodnie z art. 2 ust. 2 regulaminu pracowniczego oraz art. 6 i art. 117 WZIP, umowę o świadczenie usług z PMO, z której wynika, że PMO określa indywidualne prawa personelu kontraktowego REA, w szczególności prawa wynikające z art. 69 regulaminu pracowniczego i jego załącznika VII (część II B sekcja E rzeczonej umowy o świadczenie usług). Zgodnie z art. 5 ust. 1 części II A umowy o świadczenie usług w przypadku gdy REA zleca PMO wykonanie uprawnień powierzonych organowi powołującemu lub organowi uprawnionemu do zawierania umów, skargi wnoszone na podstawie art. 91 regulaminu pracowniczego muszą być kierowane przeciwko Komisji, zgodnie z art. 91a regulaminu pracowniczego.

31      W niniejszej sprawie istnieją zatem uzasadnione podstawy do skierowania skargi przeciwko Komisji.

 W przedmiocie jedynego zarzutu, dotyczącego naruszenia art. 4 ust. 1 lit. b)załącznika VII do regulaminu pracowniczego

32      Skarżący uważa, że odmawiając mu przyznania dodatku zagranicznego, PMO naruszyło art. 4 ust. 1 lit. b) załącznika VII do regulaminu pracowniczego.

33      Komisja kwestionuje ten zarzut.

34      W tym względzie należy wskazać, że warunki przyznania dodatku zagranicznego są określone w art. 4 ust. 1 załącznika VII do regulaminu pracowniczego, mającego zastosowanie na zasadzie analogii do członków personelu kontraktowego na mocy art. 20 ust. 2 oraz art. 21 i art. 92 WZIP.

35      Przepis ten rozróżnia dwa przypadki, zależne od przynależności państwowej danego urzędnika.

36      Pierwszy przypadek, uregulowany w art. 4 ust. 1 lit. a) załącznika VII do regulaminu pracowniczego, dotyczy sytuacji, w której urzędnicy „nie są oraz nigdy nie byli obywatelami państwa, na terytorium którego znajduje się ich miejsce zatrudnienia”. W takim przypadku dodatek zagraniczny jest przyznawany pod warunkiem, że dany urzędnik lub pracownik, w okresie pięciu lat, kończącym się sześć miesięcy przed wstąpieniem do służby, nie posiadał zwykłego miejsca zamieszkania lub nie prowadził swojej głównej działalności zawodowej na europejskim terytorium państwa zatrudnienia.

37      Drugi przypadek, uregulowany w art. 4 ust. 1 lit. b) załącznika VII do regulaminu pracowniczego, dotyczy urzędników, „którzy są lub byli obywatelami państwa, na którego terytorium znajduje się ich miejsce zatrudnienia”. W takim przypadku przyznanie dodatku zagranicznego jest uzależnione od warunków, które w dwóch aspektach są bardziej rygorystyczne od warunków przewidzianych w art. 4 ust. 1 lit. a) załącznika VII do regulaminu pracowniczego.

38      Owe warunki są następujące.

39      Po pierwsze, dziesięcioletni okres odniesienia dla urzędników posiadających obywatelstwo państwa zatrudnienia, podczas gdy w przypadku urzędników nieposiadających obywatelstwa państwa zatrudnienia okres ten wynosi pięć lat (zob. podobnie wyrok z dnia 11 lipca 2007 r., B/Komisja, F‑7/06, EU:F:2007:129, pkt 37).

40      Po drugie, utrzymanie w państwie zatrudnienia zwykłego miejsca zamieszkania, chociażby przez bardzo krótki czas, w trakcie dziesięcioletniego okresu odniesienia wystarczy do utraty lub odmowy przyznania dodatku zagranicznego (zob. podobnie wyroki: z dnia 17 lutego 1976 r., Delvaux/Komisja, 42/75, EU:C:1976:21, pkt 6–11; z dnia 13 lipca 2018 r., Quadri di Cardano/Komisja T‑273/17, EU:T:2018:480, pkt 47; z dnia 5 października 2020 r., Brown/Komisja, T‑18/19, odwołanie w toku, EU:T:2020:465, pkt 112), podczas gdy w odniesieniu do urzędników niebędących obywatelami państwa swego miejsca zatrudnienia utrata lub odmowa przyznania dodatku zagranicznego ma miejsce jedynie w wypadku, gdy mieli oni zwykłe miejsce zamieszkania w państwie swego przyszłego miejsca zatrudnienia przez cały pięcioletni okres odniesienia (zob. podobnie wyroki: z dnia 14 grudnia 1995 r., Diamantaras/Komisja, T‑72/94, EU:T:1995:212, pkt 48; z dnia 27 lutego 2015 r., EKES/Achab, T‑430/13 P, EU:T:2015:122, pkt 54).

41      W niniejszej sprawie bezsporne jest, że skarżący, który posiada obywatelstwo państwa zatrudnienia (Belgia), wchodzi w zakres drugiego przypadku, a zatem art. 4 ust. 1 lit. b) załącznika VII do regulaminu pracowniczego. W związku z tym skarżący podlega rygorystycznym warunkom wskazanym w pkt 39 i 40 powyżej.

42      Zgodnie z orzecznictwem do urzędnika lub pracownika, który ubiega się o dodatek zagraniczny, należy udowodnienie, że spełnia warunki jego przyznania poprzez wykazanie, iż utrzymał zwykłe miejsce zamieszkania poza państwem zatrudnienia przez cały okres odniesienia (zob. podobnie wyrok z dnia 27 września 2000 r., Lemaître/Komisja, T‑317/99, EU:T:2000:218, pkt 50).

 W przedmiocie wyznaczenia okresu odniesienia

43      Niniejsza skarga jest skierowana przeciwko decyzji, na mocy której PMO odmówiło przyznania skarżącemu dodatku zagranicznego z tego powodu, że nie wykazał on, iż miał zwykłe miejsce zamieszkania poza Belgią przez cały dziesięcioletni okres odniesienia, wbrew temu, czego wymaga art. 4 ust. 1 lit b) załącznika VII do regulaminu pracowniczego w odniesieniu do urzędników, którzy są lub byli obywatelami państwa, na którego terytorium znajduje się ich miejsce zatrudnienia.

44      Do celów stosowania tego przepisu należy wyznaczyć okres odniesienia, który należy uwzględnić.

45      Zgodnie z rzeczonym przepisem okres ten kończy się w dniu wstąpienia przez urzędnika lub pracownika do służby w danej instytucji lub agencji.

46      W niniejszej sprawie skarżący wstąpił do służby w REA w dniu 1 września 2019 r., tak więc dziesięcioletni okres odniesienia zakończył się w dniu 31 sierpnia 2019 r.

47      Okres ten zatem powinien rozpocząć się w zasadzie w dniu 1 września 2009 r.

48      Jednak art. 4 ust. 1 lit. b) załącznika VII do regulaminu pracowniczego wyklucza uwzględnienie okresów, w których urzędnik posiadał stałe miejsce zamieszkania poza terytorium państwa zatrudnienia w celu wykonywania obowiązków w służbie państwowej lub na rzecz organizacji międzynarodowej (zob. pkt 2 powyżej).

49      Dlatego w takim przypadku, aby określić początek okresu odniesienia, należy wziąć pod uwagę te okresy poprzez ich „neutralizację”, co powoduje podobne przedłużenie okresów odniesienia (zob. podobnie wyrok z dnia 25 września 2014 r., Grazyte/Komisja, T‑86/13 P, EU:T:2014:815, pkt 51).

50      W niniejszej sprawie skarżący w okresie od dnia 1 września 2009 r. do dnia 30 marca 2013 r., czyli przez okres trzech lat i siedmiu miesięcy, pracował we Francji w ministerstwie ds. ekologii, zrównoważonego rozwoju i energii.

51      Ponieważ ta działalność była wykonywana na rzecz państwa położonego poza państwem zatrudnienia, okres odniesienia powinien być przedłużony do dnia 1 lutego 2006 r., zgodnie z art. 4 ust. 1 lit. b) załącznika VII do regulaminu pracowniczego.

52      Ponadto skarżący pracował jako członek personelu kontraktowego w Komisji od dnia 1 maja 2013 r. do dnia 30 kwietnia 2019 r.

53      Jednakże okres odniesienia nie powinien być w związku z tym wydłużony, gdyż w odróżnieniu od tego, co zostało stwierdzone w odniesieniu do okresów, w których obowiązki były wykonywane poza państwem zatrudnienia, wyżej wymieniony przepis w ogóle nie przewiduje „neutralizacji” w odniesieniu do okresów, w których urzędnik wykonywał obowiązki w służbie państwowej lub na rzecz organizacji międzynarodowej w tym państwie zatrudnienia (zob. podobnie wyrok z dnia 13 lipca 2018 r., Quadri di Cardano/Komisja, T‑273/17, EU:T:2018:480, pkt 60, 62).

54      W związku z powyższym należy uznać, że okres odniesienia rozciąga się w niniejszym wypadku od dnia 1 lutego 2006 r. do dnia 31 sierpnia 2019 r.

 W przedmiocie określenia zwykłego miejsca zamieszkania skarżącego w okresie od dnia 1 maja 2013 r. do dnia 31 sierpnia 2019 r.

55      Bezsporne jest, że od dnia 1 lutego 2006 r. do dnia 30 kwietnia 2013 r., czyli do dnia poprzedzającego rozpoczęcie przez niego pracy w Komisji w charakterze członka personelu kontraktowego, skarżący posiadał zwykłe miejsce zamieszkania we Francji, a zatem poza państwem zatrudnienia.

56      Rozstrzygnięcie sporu wymaga natomiast ustalenia, czy zwykłe miejsce zamieszkania skarżącego zostało przeniesione do Belgii po dniu 1 maja 2013 r.

57      W toku dyskusji strony podzieliły okres odniesienia na dwie części, odpowiadające:

–        po pierwsze, okresowi, w którym skarżący pracował w Komisji na podstawie umowy (od dnia 1 maja 2013 r. do dnia 30 kwietnia 2019 r.);

–        po drugie, okresowi rozciągającemu się od wygaśnięcia umowy skarżącego z Komisją do początku jego służby w REA (od dnia 1 maja 2019 r. do dnia 31 sierpnia 2019 r.).

58      W pismach procesowych strony skupiły swoją uwagę na tym drugim okresie, dążąc do określenia państwa, w którym wtedy skarżący ustanowił zwykłe miejsce zamieszkania. W tym zakresie Komisja stwierdziła w szczególności, jak wskazała w zaskarżonej decyzji, że owo miejsce zamieszkania znajdowało się w Belgii, ponieważ skarżący nadał mieszkał w Brukseli w mieszkaniu, które zajmował dotychczas, ze swoją małżonką i dziećmi, oraz że zarejestrował się tam jako osoba poszukująca pracy. Skarżący podniósł natomiast, że nie przeprowadził się do Francji, ponieważ oczekiwał na odpowiedź po zgłoszeniach swojej kandydatury, które złożył do REA i do Komisji, kiedy był jeszcze zatrudniony w charakterze członka personelu kontraktowego w Komisji.

59      Argumenty te opierają się na takich czynnikach jak okoliczność, że po zakończeniu stosunku umownego z Komisją skarżący nadal mieszkał w tym samym miejscu, co oznacza, że obu okresów wskazanych w pkt 57 powyżej nie należy badać odrębnie.

60      Przed Sądem strony stwierdzają, że takie odrębne badanie jest jednak wymagane przez orzecznictwo. I tak skarżący wskazuje w pkt 31 skargi, że można założyć, iż obowiązki, które wykonywał na rzecz Komisji w okresie od dnia 1 maja 2013 r. do dnia 30 kwietnia 2019 r., stanowiły przeszkodę w wytworzeniu trwałych więzi z Belgią. W kolejnym punkcie skarżący podkreśla on, że przez cały ten okres jego obecność w Belgii była związana wyłącznie z wykonywaną przez niego pracą. Takie stanowisko wynika jego zdaniem z wyroku z dnia 13 lipca 2018 r., Quadri di Cardano/Komisja (T‑273/17, EU:T:2018:480).

61      W odpowiedzi na powyższy argument Komisja na podstawie tego samego orzecznictwa stwierdza w pkt 21 odpowiedzi na skargę, że nie można uznać, iż skarżący miał zwykłe miejsce zamieszkania w Belgii przez okres sześciu lat zatrudnienia w Komisji.

62      Wspomniana instytucja w odpowiedzi na pytanie Sądu twierdzi jednak, że wynikające z wyroku z dnia 13 lipca 2018 r., Quadri di Cardano/Komisja (T‑273/17, EU:T:2018:480, pkt 63) domniemanie, iż wykonywanie obowiązków na rzecz organizacji międzynarodowej stanowi przeszkodę w wytworzeniu trwałych więzi między zainteresowaną osobą a państwem zatrudnienia, musi zostać uchylone z chwilą zakończenia wykonywania przez tę osobę obowiązków na rzecz organizacji międzynarodowej, wobec czego od tej chwili przy ustalaniu zwykłego miejsca zamieszkania nie można już pominąć związków między tą osobą a państwem zatrudnienia.

63      Biorąc pod uwagę te rozbieżności i różnice, należy wyjaśnić, w jakim zakresie, w przypadku takiej osoby jak skarżący, zatrudnionej przez instytucję lub agencję posiadającą siedzibę w państwie jej obywatelstwa, świadczenie pracy na rzecz organizacji międzynarodowej w państwie zatrudnienia może zostać uwzględnione do celów określenia jej zwykłego miejsca zamieszkania w okresie odniesienia.

–       W przedmiocie skutków wynikających ze świadczenia pracy przez osobę na rzecz organizacji międzynarodowej w państwie zatrudnienia, którego jest ona obywatelem

64      Dla celów zbadania trudności podnoszonych przez strony należy przypomnieć, że zgodnie z wykładnią zawartą w orzecznictwie art. 4 ust. 1 lit. b) załącznika VII do regulaminu pracowniczego przewiduje w odniesieniu do urzędników lub pracowników, którzy są lub byli obywatelami państwa, na którego terytorium znajduje się ich miejsce zatrudnienia, iż okres wykonywania przez nich obowiązków w służbie państwa lub organizacji międzynarodowej poza państwem zatrudnienia nie może zostać uwzględniony do celów obliczenia okresu odniesienia i musi zostać zneutralizowany (zob. pkt 48 i 49 powyżej).

65      Jak wynika z jego brzmienia, wyżej wymieniony przepis nie zawiera natomiast podobnej zasady w odniesieniu do świadczenia pracy na rzecz organizacji międzynarodowej posiadającej siedzibę w państwie zatrudnienia, jak to ma miejsce w niniejszej sprawie.

66      Zgodnie z wyrokiem z dnia 13 lipca 2018 r., Quadri di Cardano/Komisja (T‑273/17, EU:T:2018:480, pkt 63) należy jednak do celów ustalenia zwykłego miejsca zamieszkania skarżącego uwzględnić wykonywanie obowiązków na rzecz organizacji międzynarodowej, a to ze względu na domniemanie, że okoliczność ta stanowi przeszkodę w wytworzeniu przez niego trwałych więzi z państwem zatrudnienia.

67      Rzeczywiście w niektórych wypadkach możliwe jest, że wykonywanie obowiązków w organizacji międzynarodowej nie ułatwia stworzenia takich więzi, a nawet uniemożliwia ich stworzenie.

68      Tymczasem dla celów określenia zwykłego miejsca zamieszkania Sąd wskazał w tym samym wyroku z dnia 13 lipca 2018 r., Quadri di Cardano/Komisja (T‑273/17, EU:T:2018:480, pkt 84–93), że skarżący mieszkał wraz z rodziną w państwie zatrudnienia w okresie odniesienia, w szczególności w trakcie świadczenia przez niego pracy w instytucjach lub agencjach unijnych, a zatem w organizacji międzynarodowej.

69      Analizując okoliczności rzeczonej sprawy, Sąd stwierdził, pomimo domniemania przedstawionego w pkt 66 powyżej, że w tej sprawie Komisja słusznie ustaliła, iż w okresie odniesienia zwykłe miejsce zamieszkania skarżącego znajdowało się w państwie zatrudnienia.

70      Określenie zwykłego miejsca zamieszkania jest bowiem zadaniem, które powinno opierać się na badaniu okoliczności faktycznych polegającym na analizie więzi osobistych i zawodowych, które zostały stworzone przez danego urzędnika lub pracownika.

71      W tej analizie okoliczności faktycznych większą rolę odgrywa domniemanie, na którym opiera się art. 4 ust. 1 lit. b) załącznika VII do regulaminu pracowniczego, zgodnie z którym obywatelstwo danej osoby stanowi poważną przesłankę istnienia licznych i ścisłych więzi między tą osobą a państwem tego obywatelstwa (zob. wyrok z dnia 5 października 2020 r., Brown/Komisja, T‑18/19, odwołanie w toku, EU:T:2020:465, pkt 82 i przytoczone orzecznictwo).

72      Ostatecznie, w świetle przedstawionych okoliczności, wyrok z dnia 13 lipca 2018 r., Quadri di Cardano/Komisja (T‑273/17, EU:T:2018:480) należy interpretować w ten sposób, że wskazuje on, iż świadczenie pracy na rzecz organizacji międzynarodowej posiadającej siedzibę w państwie zatrudnienia może być brane pod uwagę przy ustalaniu zwykłego miejsca zamieszkania urzędnika lub pracownika, który jest lub był obywatelem tego państwa w trakcie okresu odniesienia, na podstawie art. 4 ust. 1 lit. b) załącznika VII do regulaminu pracowniczego, nawet jeśli nie można go interpretować w ten sposób, że samo świadczenie pracy oznacza stworzenie więzi z tym państwem.

73      Ponadto w celu określenia zwykłego miejsca zamieszkania skarżącego w niniejszej sprawie nie można wyciągnąć żadnego wniosku z wyroku z dnia 25 września 2014 r., Grazyte/Komisja (T‑86/13 P, EU:T:2014:815), dotyczącego obywatelki litewskiej, która nabyła obywatelstwo włoskie i która została zatrudniona w Europejskim Instytucie ds. Równości Kobiet i Mężczyzn (EIGE), organizacji mającej siedzibę w Wilnie (Litwa).

74      Rozpatrywane sytuacje są bowiem odmienne, ponieważ członek personelu kontraktowego w tamtej sprawie wykonywał obowiązki w organizacji międzynarodowej poza państwem zatrudnienia, podczas gdy w niniejszej sprawie obowiązki były wykonywane w organizacji międzynarodowej mającej siedzibę w państwie zatrudnienia. Różnicy tej nie można lekceważyć, ponieważ celem realizowanym przez art. 4 ust. 1 lit. b) załącznika VII do regulaminu pracowniczego jest zapewnienie instytucjom, organom i organizacjom unijnym możliwie jak największego zróżnicowania rekrutowanych pracowników pod względem pochodzenia i przynależności państwowej.

–       W przedmiocie okoliczności faktycznych służących określeniu zwykłego miejsca zamieszkania skarżącego w okresie odniesienia

75      Po wyjaśnieniu w ten sposób przepisów mających zastosowanie, należy zbadać, jak wskazuje skarżący, czy Komisja mogła uznać, że skarżący przeniósł zwykłe miejsce zamieszkania do Belgii w trakcie okresu odniesienia.

76      W tym celu należy zastosować zasadę przeprowadzania dowodu przypomnianą w pkt 42 powyżej, zgodnie z którą urzędnik lub pracownik, który ubiega się o dodatek zagraniczny, jest zobowiązany udowodnić, że spełnia warunki ustanowione w art. 4 ust. 1 załącznika VII do regulaminu pracowniczego.

77      W drugim przypadku, opisanym w pkt 37 powyżej, wspomniany przepis wymaga od danego urzędnika wykazania, że posiadał zwykłe miejsce zamieszkania poza państwem swojego zatrudnienia, którego jest obywatelem, nieprzerwanie przez cały okres odniesienia określony w rzeczonym przepisie.

78      Zgodnie z orzecznictwem zwykłym miejscem zamieszkania jest miejsce, które zainteresowany wskazał jako stały lub główny ośrodek swoich interesów z zamiarem nadania mu trwałego charakteru, przy czym pojęcie miejsca zamieszkania oznacza, pomijając kwestię fizycznego przebywania w pewnym miejscu, zamiar nadania tej okoliczności ciągłości wynikającej z ustalonego trybu życia i utrzymywania zwykłych stosunków społecznych (zob. podobnie wyrok z dnia 16 maja 2007 r., F/Komisja, T‑324/04, EU:T:2007:140, pkt 48).

79      W celu określenia zwykłego miejsca zamieszkania należy uwzględnić obiektywne okoliczności faktyczne dotyczące sfery życia osobistego i zawodowego zainteresowanego (zob. podobnie wyrok z dnia 13 lipca 2018 r., Quadri di Cardano/Komisja, T‑273/17, EU:T:2018:480, pkt 87, 88).

80      W niniejszej sprawie bezsporne jest, że w okresie od dnia 1 maja 2013 r. do dnia 31 sierpnia 2019 r.:

–        skarżący mieszkał nieprzerwanie w Belgii;

–        w 2014 r. dołączyła do niego jego małżonka;

–        skarżący zawarł związek małżeński;

–        małżonka skarżącego pracowała w Belgii na podstawie umowy na czas nieokreślony;

–        tam urodziło się ich dwoje dzieci;

–        dzieci chodziły tam jedno do przedszkola, a drugie do żłobka.

81      W tym kontekście Komisja stwierdziła w odpowiedzi na zażalenie, że zważywszy na kryteria sformułowane w orzecznictwie, w szczególności działalność zawodową i więzi osobiste, należy uznać, iż zwykłe miejsce zamieszkania skarżącego znajdowało się w Belgii.

82      Z kolei skarżący w celu wykazania, że mimo okoliczności przedstawionych powyżej, jego zwykłym miejscem zamieszkania pozostała Francja i nie przeniósł się do Belgii przez cały okres odniesienia, podkreśla następujące okoliczności:

–        we Francji mieszkał w okresie dzieciństwa, studiował, a następnie pracował w tym państwie i miał możliwość włączenia się do postępowania kwalifikacyjnego dla pracowników służby publicznej;

–        jego rodzice oraz bracia i siostry mieszkają we Francji i tam poznał swoją małżonkę, która ma obywatelstwo francuskie;

–        nabył nieruchomość we Francji przed wyjazdem do Belgii i zachował ją przez cały okres wykonywania pracy w Komisji bez wynajmowania; zachował również we Francji numer telefonu komórkowego i konto bankowe;

–        przez cały okres służby w Komisji pracował wyłącznie na podstawie umowy na czas określony z możliwością przedłużenia, której łączny czas trwania nie mógł przekroczyć sześciu lat i która w związku z tym pozostawiała go w niepewnej sytuacji zawodowej; ponadto w tym samym okresie korzystał z dodatku zagranicznego.

83      W tym względzie należy wskazać, że okoliczności przedstawione w ten sposób przez skarżącego świadczą o tym, że nawiązał bliskie więzi we Francji, co sam podkreśla.

84      Jednak takie więzy same w sobie nie oznaczają, że skarżący faktycznie zachował zwykłe miejsce zamieszkania w tym państwie w okresie odniesienia.

85      Po pierwsze, zwykłe miejsce zamieszkania skarżącego nie może bowiem być zlokalizowane we Francji z tego powodu, że mieszkał, studiował i pracował w tym państwie na początku kariery zawodowej, przed rozpoczęciem okresu odniesienia. Okoliczność, że skarżący zamieszkiwał w określonym państwie i że był tam zaangażowany w działania odpowiednie do jego wieku w tamtym czasie, stanowi część jego osobistego doświadczenia, ale sama w sobie nie oznacza, że tam zachował zwykłe miejsce zamieszkania.

86      Po drugie, to samo dotyczy okoliczności, że bliscy skarżącego mieszkają we Francji. Ta okoliczność nie wskazuje, iż skarżący nie stworzył trwałych więzi poza tym państwem. W tym względzie należy zauważyć, że więzi pokrewieństwa nie muszą odgrywać decydującej roli dla określenia zwykłego miejsca zamieszkania osoby, która założyła własną rodzinę. Nie negując znaczenia tych więzi, okoliczność że urzędnik lub pracownik zamieszkuje z małżonką i dziećmi w określonym państwie i że członkowie tej rodziny są zaangażowani w działania odpowiadające ich etapowi życia (praca, szkoła/przedszkole, żłobek), może mieć znaczenie w przypadku określenia zwykłego miejsca zamieszkania w rozumieniu art. 4 ust. 1 lit. b) regulaminu pracowniczego.

87      Wprawdzie skarżący twierdzi, że poznał swoją małżonkę we Francji, jednak okoliczność ta nie przeszkodziła jej w przyjeździe w dniu 25 sierpnia 2014 r. do skarżącego do Brukseli, jak sam wskazał, aby tam założyć rodzinę, wiążąc się umową o pracę na czas nieokreślony i ustanawiając w tym państwie swoją rezydencję podatkową. W przestrzeni, w której którym obywatele Unii mogą przemieszczać się według własnego uznania, a dyskryminacja ze względu na przynależność państwową jest zabroniona, obywatelstwo małżonki urzędnika lub pracownika nie może być decydujące dla określenia jego zwykłego miejsca zamieszkania.

88      W tej kwestii w odpowiedzi na pytanie Sądu skarżący dodał, że chociaż jego małżonka dołączyła do niego w Brukseli w 2014 r., czyli ponad rok po rozpoczęciu przez niego służby w Komisji, to nie dlatego, że postanowili utworzyć w Belgii główne centrum swoich interesów życiowych, ale ponieważ małżonka skarżącego była w trzecim miesiącu ciąży i chciała pozostać przy swoim mężu przez cały okres ciąży. Poza tym małżonka skarżącego zachowała swoją spółkę we Francji, której działalność była zawieszona przez całą pozostałą część okresu odniesienia.

89      W tym względzie należy wskazać, że podkreślając tę okoliczność, skarżący wyjaśnia osobiste powody, które skłoniły jego małżonkę do dołączenia do niego w Brukseli w 2014 r. W świetle orzecznictwa takiego rodzaju względy nie mogą zostać wzięte pod uwagę dla określenia zwykłego miejsca zamieszkania zgodnie z art. 4 ust. 1 lit. b) załącznika VII do regulaminu pracowniczego. Zgodnie z orzecznictwem Sąd nie może bowiem wypowiadać się w przedmiocie subiektywnych przyczyn, które skłoniły daną osobę do osiedlenia się ze swoją rodziną w określonym państwie (zob. podobnie wyrok z dnia 25 września 2014 r., Grazyte/Komisja, T‑86/13 P, EU:T:2014:815, pkt 56, 57).

90      Po trzecie, materialne przesłanki podkreślone przez skarżącego również nie pozwalają na uznanie, że jego zwykłym miejscem zamieszkania przez cały okres odniesienia pozostała Francja. I tak zachowanie nieruchomości w tym państwie nie dowodzi zamiaru ustanowienia tam stałego lub zwykłego centrum jego interesów życiowych. Wspomniana nieruchomość w pobliżu miejsca zamieszkania jego rodziców oraz braci i sióstr mogła stanowić inwestycję lub drugie miejsce zamieszkania, przeznaczone na pobyt rodziny skarżącego w czasie weekendów i wakacji. W tym względzie znamienne jest, że położona w Compiègne (Francja) nieruchomość, o której mowa, nie została zgłoszona przez skarżącego jako jego miejsce zamieszkania w czasie, gdy rozpoczynał służbę w Komisji w 2013 r.

91      Podobnie nie ma znaczenia okoliczność posiadania numeru telefonu komórkowego i konta bankowego we Francji (zob. podobne wyrok z dnia 28 listopada 2019 r., Wywiał‑Prząda/Komisja, T‑592/18, EU:T:2019:820, pkt 65). Skarżący mógł również posiadać numer telefonu komórkowego w Belgii lub uznać, że w związku ze zniesieniem opłat za połączenia międzynarodowe taniej będzie zachować abonament u francuskiego operatora. Ponadto skarżący posiadał konto bankowe w Belgii. W tym względzie należy zauważyć, że dokumenty przedłożone przez skarżącego w celu wykazania dokonywania płatności z tytułu opłat autostradowych we Francji wskazują w rozpatrywanym okresie płatności kartą przypisaną do rachunku otwartego w belgijskim banku.

92      Po czwarte, okoliczność wykonywania pracy w Komisji na podstawie umowy na czas określony nie wyklucza możliwości uznania, nawet jeżeli wspominana umowa nie mogła zostać przedłużona po upływie sześciu lat, że skarżący osiedlił się w Brukseli z zamiarem pozostania. Dowodem na to jest fakt, że po zakończeniu tej umowy skarżący poszukiwał pracy w instytucjach unijnych w Belgii, a nie we Francji, i tam zarejestrował się jako poszukujący pracy.

93      Ponadto okoliczność, że skarżący pobierał dodatek zagraniczny w trakcie wykonywania pracy w Komisji, nie ma znaczenia dla oceny prawa skarżącego do dodatku zagranicznego w okresie jego zatrudnienia w REA. Z art. 4 ust. 1 lit. b) załącznika VII do regulaminu pracowniczego wynika bowiem, że prawo to powinno być badane w momencie rozpoczęcia służby. Ponieważ od zakończenia umowy z Komisją do rozpoczęcia służby w REA upłynął okres czterech miesięcy, prawo do dodatku zagranicznego powinno było zostać ponownie zbadane w momencie rozpoczęcia przez skarżącego służby w tej agencji (zob. podobnie wyrok z dnia 13 lipca 2018 r., Quadri di Cardano/Komisja, T‑273/17, EU:T:2018:480, pkt 112).

94      W odniesieniu do okresu po dniu 30 kwietnia 2019 r. skarżący podkreśla, że pozostał w Belgii do dnia 31 sierpnia 2019 r. tylko dlatego, iż jego umowa z Komisją dobiegała końca oraz oczekiwał na wyniki postępowań w sprawie naborów organizowanych przez Komisję i REA, w których wziął udział w czasie wykonywania tej umowy.

95      Na poparcie tej argumentacji skarżący wyjaśnia, że w dniu 16 maja 2019 r., to znaczy dwa tygodnie po wygaśnięciu tej umowy z Komisją, otrzymał od REA obiecującą wiadomość, dającą nadzieję na otrzymanie tam zatrudnienia, a propozycję od tej agencji otrzymał w dniu 7 czerwca 2019 r., to znaczy sześć tygodni po wygaśnięciu umowy z Komisją. W ten sposób bardzo szybko zyskał pewność, że będzie mógł nadal wykonywać swoją pracę zawodową w agencji unijnej.

96      W tych okolicznościach, z uwagi na krótki okres dzielący go od rozpoczęcia służby w REA, który dodatkowo w znacznej mierze pokrywał się z okresem letnich wakacji, skarżący uznał za zbędną przeprowadzkę z rodziną do Francji, chociaż zachował tam zwykłe miejsce zamieszkania.

97      Z kolei Komisja uważa, że w okresie czterech miesięcy od dnia 1 maja do dnia 31 sierpnia 2019 r. skarżący miał zwykłe miejsce zamieszkania w Belgii. Skarżący nie wykazał bowiem, że w trakcie tego okresu miał zwykłe miejsce zamieszkania poza tym państwem. Ponadto wyraził on swój zamiar nadania temu miejscu zamieszkania ciągłości wynikającej z ustalonego trybu życia, pozostając w tym samym mieszkaniu ze swoją małżonką, która również pracowała w Belgii, i ze swoimi dziećmi, które uczęszczały, odpowiednio, do przedszkola i do żłobka. Wreszcie skarżący zdecydował, że zarejestruje się jako osoba poszukująca pracy w Belgii i tam poszuka zatrudnienia.

98      W tym względzie należy zauważyć, że okoliczności podkreślone przez skarżącego w odniesieniu do okresu po wykonywaniu przez niego pracy w Komisji nie podważają analizy przedstawionej w pkt 80–93 powyżej, po przeprowadzeniu której zostało stwierdzone, że w trakcie okresu odniesienia obejmującego okres wykonywania przez skarżącego pracy w Komisji skarżący ustanowił zwykłe miejsce zamieszkania w Belgii, w rozumieniu art. 4 ust. 1 lit. b) załącznika VII do regulaminu pracowniczego, to znaczy w państwie zatrudnienia, które jest również państwem jego obywatelstwa.

99      Wspomniane okoliczności w żaden sposób nie podważają stanowiska, zgodnie z którym skarżący ustanowił zwykłe miejsce zamieszkania w Belgii w okresie od 1 maja 2013 r. do 31 sierpnia 2019 r., a raczej, przeciwnie, potwierdzają je, poprzez wykazanie, że skarżący szukał pracy w Belgii, pokazując w ten sposób swój zamiar pozostania w tym państwie, a nie we Francji.

100    Z tej analizy okoliczności faktycznych wynika, że dowody powołane przez skarżącego, rozpatrywane łącznie lub osobno, nie mają wpływu na zasadność dokonanej przez Komisję oceny w przedmiocie miejsca, w którym skarżący ustanowił zwykłe miejsce zamieszkania w okresie odniesienia: okoliczność zamieszkiwania z małżonką i dziećmi w Belgii, gdzie wszyscy byli zaangażowani w działania odpowiadające ich etapowi życia, dowodzi, że zwykłe miejsce zamieszkania skarżącego znajdowało się w tym państwie, na co wskazała Komisja.

101    Orzeczenie Sądu byłoby takie samo, gdyby – jak utrzymuje skarżący – należało założyć, że praca wykonywana w Komisji w okresie od 1 maja 2013 r. do 30 kwietnia 2019 r. stała na przeszkodzie ustanowieniu trwałych więzi z Belgią.

102    W takim przypadku należałoby bowiem uznać, tak jak to uczyniła Komisja, że okoliczność pozostania przez skarżącego z małżonką i dziećmi w Belgii po wygaśnięciu umowy zawartej z tą instytucją i zarejestrowania się tam jako osoba poszukująca pracy, nawet na bardzo krótki czasu, wystarczy do wykazania, że jego zwykłe miejsce zamieszkania znajdowało się w tym państwie.

103    W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem okoliczność utrzymania miejsca zamieszkania w państwie zatrudnienia nawet na krótko w dziesięcioletnim okresie odniesienia wystarczy do spowodowania utraty lub odmowy przyznania dodatku zagranicznego (zob. pkt 40 powyżej).

104    Gdyby zatem istniało domniemanie, na które powołuje się skarżący, okazałoby się ono nieskuteczne, gdyż nie zmieniłoby oceny dokonanej przez Komisję w zaskarżonej decyzji, ponieważ przedstawione przez nią okoliczności są wystarczające do stwierdzenia, że miejsce zwykłego zamieszkania skarżącego było przez część okresu odniesienia zlokalizowane w Belgii.

105    Podsumowując: ponieważ do osoby ubiegającej się o dodatek zagraniczny należy udowodnienie braku trwałych więzi w państwie zatrudnienia (zob. pkt 42 powyżej), należy stwierdzić, że w niniejszej sprawie skarżący nie wykazał, że posiadał zwykłe miejsce zamieszkania poza Belgią przez cały okres odniesienia.

–       W przedmiocie porównania sytuacji skarżącego w niniejszej sprawie z sytuacją strony skarżącej w sprawie zakończonej wyrokiem z dnia 13 lipca 2018 r., Quadri di Cardano/Komisja (T273/17)

106    Skarżący podnosi, że wbrew twierdzeniom Komisji jego sytuacja różni się od sytuacji strony skarżącej w sprawie, w której zapadł wyrok z dnia 13 lipca 2018 r., Quadri di Cardano/Komisja (T‑273/17, EU:T:2018:480), cytowany przez Komisję w zaskarżonej decyzji. W przeciwieństwie do niego, skarżący we wspomnianej sprawie zawarł bowiem związek małżeński z obywatelką belgijską, studiował, mieszkał i pracował w Belgii przez cały okres odniesienia, przez część tego okresu pracował na rzecz Komisji na podstawie umowy o pracę tymczasową, a zatem na rzecz spółki belgijskiej, i wcześniej niezgodnie z prawem korzystał z dodatku zagranicznego.

107    Komisja kwestionuje tę argumentację.

108    W tym względzie należy przypomnieć, że w sprawie zakończonej wyrokiem z dnia 13 lipca 2018 r., Quadri di Cardano/Komisja (T‑273/17, EU:T:2018:480, pkt 91) Sąd oddalił skargę o stwierdzenie nieważności decyzji, na mocy której skarżącemu odmówiono przyznania dodatku zagranicznego, o którym mowa w art. 4 ust. 1 lit. b) załącznika VII do regulaminu pracowniczego, przy rozpoczęciu przez niego służby na rzecz agencji unijnej mającej siedzibę w Brukseli.

109    Wspomniana decyzja została wydana ze względu na to, że w rzeczonej sprawie skarżący był obywatelem belgijskim, zamieszkiwał nieprzerwanie w Brukseli w całym dziesięcioletnim okresie odniesienia, zawarł w Belgii związek małżeński z obywatelką belgijską, z którą ma troje dzieci, urodzonych w Brukseli, oraz był w tym państwie zatrudniony w sektorze prywatnym w przerwie pomiędzy dwoma umowami zawartymi z instytucjami Unii.

110    Wbrew twierdzeniom skarżącego jego sytuacja jest podobna do sytuacji strony skarżącej w sprawie zakończonej wyrokiem z dnia 13 lipca 2018 r., Quadri di Cardano/Komisja (T‑273/17, EU:T:2018:480), ponieważ obaj mają obywatelstwo belgijskie, mieszkali w Brukseli przez cały okres odniesienia lub jego część, zawarli tam związek małżeński, tam urodziły się ich dzieci, tam pracowali na podstawie umów o pracę na czas określony w instytucjach i agencjach unijnych i tam przebywali w okresie pomiędzy dwoma takimi umowami.

111    Prawdą jest, że w sprawie, w której zapadł wyrok z dnia 13 lipca 2018 r., Quadri di Cardano/Komisja (T‑273/17, EU:T:2018:480), skarżący poznał swoją małżonkę, będącą obywatelką belgijską, w Belgii, podczas gdy w niniejszej sprawie skarżący poznał swoją małżonkę, będącą obywatelką francuską, we Francji przed wyjazdem do pracy w Komisji. Jednakże w obu przypadkach zainteresowani mieszkali ze swoimi małżonkami i dziećmi przez cały okres odniesienia lub jego znaczną część w państwie zatrudnienia.

112    Prawdą jest również, że w sprawie zakończonej wyrokiem z dnia 13 lipca 2018 r., Quadri di Cardano/Komisja (T‑273/17, EU:T:2018:480) skarżący w okresie pomiędzy dwoma umowami zawartymi z Unią pracował na rzecz belgijskich agencji pracy tymczasowej, podczas gdy w niniejszej sprawie skarżący zarejestrował się jako osoba poszukująca pracy w Belgii. Różnica ta nie ma jednak znaczenia dla określenia zwykłego miejsca zamieszkania skarżącego. Sąd Unii nie może bowiem powiązać skutków prawnych w odniesieniu do dodatku zagranicznego z podjętą przez pracownika decyzją o zarejestrowaniu się w tym samym państwie jako osoba poszukująca pracy (jak skarżący w niniejszej sprawie) lub o wykonywaniu pracy na rzecz danej instytucji Unii za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej, ponieważ decyzje te mogą być podyktowane względami subiektywnymi, należącymi do sfery życia prywatnego, i z tego powodu nie mogą zostać uwzględnione dla celów stosowania art. 4 ust. 1 lit. b) regulaminu pracowniczego (zob. pkt 89 powyżej).

113    Nie ma również znaczenia okoliczność, że w sprawie zakończonej wyrokiem z dnia 13 lipca 2018 r., Quadri di Cardano/Komisja (T‑273/17, EU:T:2018:480) skarżący wcześniej korzystał niezgodnie z prawem z dodatku zagranicznego. Jak bowiem zostało orzeczone w pkt 112 tego wyroku, z uwagi na brak ciągłości różnych umów zawieranych pomiędzy skarżącym a instytucjami i organami Unii ustalenia prawa do dodatku zagranicznego należy dokonywać ponownie przy każdym wstąpieniu zainteresowanego do służby. Tym samym okoliczność wcześniejszego korzystania bezprawnie z zasiłku zagranicznego nie może mieć wpływu na decyzje, które będą następnie wydawane w przedmiocie tego dodatku dla danego urzędnika lub pracownika. W tych okolicznościach Sąd nie dostrzega, w jaki sposób powyższa okoliczność miałaby stanowić argument w ramach oceny przeprowadzanej przez organ powołujący w innym przypadku.

114    Ten argument powinien zatem zostać oddalony.

–       W przedmiocie skutków, które zdaniem skarżącego wynikałyby ze stanowiska przyjętego przez Komisję

115    Skarżący uważa, że przyjęte przez Komisję stanowisko odmawiające mu dodatku zagranicznego może doprowadzić do skutków niekorzystnych dla Unii i jej urzędników lub pracowników. Na poparcie swojego stanowiska skarżący przedstawia cztery następujące argumenty:

–        wystarczy, że Komisja odroczy według własnego uznania rozpoczęcie służby przez pracownika, który zgodnie z prawem korzystał z dodatku zagranicznego w ramach poprzedniej umowy, aby pozbawić go tego dodatku;

–        pracownicy będą nakłaniani do ponoszenia kosztów przeprowadzki do innego państwa, aby nadal otrzymywać dodatek zagraniczny, do którego nabyli prawo w trakcie poprzedniego zatrudnienia, wówczas gdy przyjęli już ofertę zatrudnienia w agencji mającej siedzibę w tym samym miejscu, którego początek przypada za kilka miesięcy;

–        art. 27 regulaminu pracowniczego, zgodnie z którym podczas rekrutacji urzędników do służby należy uwzględniać jak najszerszy zasięg geograficzny, zostanie naruszony, ponieważ zatrudnieni na podstawie umów na czas określony pracownicy, którzy nabyli doświadczenie w instytucjach unijnych, zrezygnują być może z dalszego wykonywania pracy w tych instytucjach, aby powrócić do swoich państw pochodzenia;

–        kontekst, w jakim został opracowany art. 4 ust. 1 lit. b) załącznika VII do regulaminu pracowniczego, zmienił się diametralnie z upływem czasu; obecnie trudniejsze jest zatrudnienie się od początku w instytucjach unijnych w charakterze urzędnika.

116    Komisja kwestionuje tę argumentację.

117    Komisja uważa, że Sąd powinien odpowiedzieć w następujący sposób.

118    Dwa pierwsze argumenty opierają się na przesłance, że skarżący nie mógł ustanowić trwałych więzi z państwem zatrudnienia w okresie wykonywania pracy w Komisji jako członek personelu kontraktowego.

119    Tymczasem z pkt 75–93 powyżej wynika, że skarżący przeniósł zwykłe miejsce zamieszkania do Belgii w pewnym momencie w trakcie wykonywania pracy na rzecz Komisji.

120    Skoro zatem należy uznać, że skarżący ustanowił zwykłe miejsce zamieszkania w Belgii w okresie, w którym wykonywał obowiązki w służbie Komisji, nie mógłby on ubiegać się o dodatek zagraniczny, nawet gdyby ponownie osiedlił się we Francji w okresie pomiędzy 1 maja a 31 sierpnia 2019 r.

121    W tych okolicznościach nie ma uzasadnienia, aby instytucja lub agencja unijna odraczała w podobnych przypadkach rozpoczęcie służby przez pracownika, który zgodnie z prawem korzystał z dodatku zagranicznego w ramach poprzedniej umowy, w celu pozbawienia go tego dodatku.

122    W każdym wypadku instytucja lub agencja postępująca w ten sposób wyłącznie w tym celu naruszyłaby obowiązek dbałości, którym musi się kierować przy podejmowaniu decyzji. Obowiązek ten wymaga w szczególności, by przy podejmowaniu decyzji w sprawie sytuacji danego urzędnika instytucja lub agencja brały pod uwagę wszystkie okoliczności mogące wpłynąć na tę decyzję, przy czym powinny mieć na względzie nie tylko interes służby, ale również interes danego urzędnika lub pracownika (zob. podobnie wyroki: z dnia 28 maja 1980 r., Kuhner/Komisja, sprawy połączone 33/79 i 75/79, EU:C:1980:139, pkt 22; z dnia 29 czerwca 1994 r., Klinke/Trybunał Sprawiedliwości, C‑298/93 P, EU:C:1994:273, pkt 38).

123    Podobnie bezcelowe byłoby w przypadku tego pracownika ponoszenie kosztów przeprowadzki do innego państwa, aby nadal otrzymywać dodatek, do którego nabył prawo przy poprzednim zatrudnieniu.

124    Jeśli chodzi o trzeci argument powołany przez skarżącego, należy wskazać, że ze względów wskazanych w odniesieniu do pierwszych dwóch argumentów nie istnieje ryzyko, iż pracownicy, którzy nabyli doświadczenie w tych instytucjach lub agencjach, po przerwie pomiędzy dwoma umowami zrezygnują z kontynuowania swojej kariery wyłącznie z tego względu, że w ramach nowego zatrudnienia straciliby prawo do dodatku zagranicznego. W każdym razie art. 4 ust. 1 załącznika VII do regulaminu pracowniczego ma na celu zapewnienie międzynarodowego charakteru tych instytucji. Należy zatem odrzucić również ten argument.

125    To samo dotyczy również czwartego argumentu skarżącego. Przy założeniu, że zmiany stwierdzone w czasie zatrudnienia urzędników zostaną udowodnione, nie mają one wpływu na stosowanie przepisów, których zgodność z prawem nie jest kwestionowana, ponieważ sąd Unii nie ma kompetencji do zmiany z własnej inicjatywy warunków, na jakich należny jest dodatek zagraniczny.

126    Tym samym należy odrzucić argumenty skarżącego wymienione w pkt 115 powyżej.

127    W świetle ogółu powyższych rozważań należy uznać, że skarżący nie wykazał posiadania zwykłego miejsca zamieszkania poza państwem zatrudnienia przez cały okres odniesienia w rozumieniu art. 4 ust. 1 lit. b) załącznika VII do regulaminu pracowniczego.

128    W związku z powyższym należy oddalić jedyny zarzut skargi, a w konsekwencji skargę w całości.

 W przedmiocie kosztów

129    Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.

130    Ponieważ skarżący przegrał sprawę, należy zgodnie z żądaniami Komisji obciążyć go jego własnymi kosztami oraz kosztami postępowania poniesionymi przez Komisję.

Z powyższych względów,

SĄD (czwarta izba)

orzeka, co następuje:

1)      Skarga zostaje oddalona.

2)      LF zostaje obciążony, poza własnymi kosztami, kosztami poniesionymi przez Komisję Europejską.

Gervasoni

Nihoul

Frendo

Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 15 września 2021 r.

Podpisy


*      Język postępowania: francuski.