Sprawy od T‑639/15 do T‑666/15 i T‑94/16
Maria Psara i in.
przeciwko
Parlamentowi Europejskiemu
Dostęp do dokumentów – Rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 – Parlament Europejski – Wydawanie diet przez członków Parlamentu – Odmowa dostępu – Dokumenty nieistniejące – Dane osobowe – Rozporządzenie (WE) nr 45/2001 – Konieczność przekazania danych – Konkretna analiza każdego dokumentu – Częściowy dostęp – Nadmierne obciążenie administracyjne – Obowiązek uzasadnienia
Streszczenie – wyrok Sądu (piąta izba w składzie powiększonym) z dnia 25 września 2018 r.
1. Instytucje Unii Europejskiej – Prawo publicznego dostępu do dokumentów – Rozporządzenie nr 1049/2001 – Odmowa dostępu do dokumentu ze względu na jego nieistnienie lub brak jego posiadania przez daną instytucję – Wniosek o udzielenie dostępu do dokumentów dotyczących wydawania przez członków Parlamentu Europejskiego dodatków na pokrycie kosztów ogólnych – Dokumenty niebędące w posiadaniu Parlamentu
(rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1049/2001; decyzja prezydium Parlamentu Europejskiego z dnia 19 maja i 9 lipca 2008 r., art. 25, 26)
2. Instytucje Unii Europejskiej – Prawo publicznego dostępu do dokumentów – Rozporządzenie nr 1049/2001 – Ograniczenia zasady dostępu do dokumentów – Istnienie dokumentów stanowiących przedmiot wniosku o udzielenie dostępu – Domniemanie nieistnienia wynikające z oświadczenia tej treści złożonego przez zainteresowaną instytucję – Domniemanie zwykłe wzruszalne zarzutami opartymi na istotnych i zgodnych przesłankach
(rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1049/2001)
3. Instytucje Unii Europejskiej – Ochrona osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych – Rozporządzenie nr 45/2001 – Pojęcie danych osobowych – Dokumenty dotyczące diet i dodatków na pokrycie kosztów wypłacanych członkom Parlamentu Europejskiego – Włączenie – Powiązanie danych osobowych z innymi danymi o publicznym charakterze – Brak wpływu
(rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 45/2001, art. 2)
4. Instytucje Unii Europejskiej – Prawo publicznego dostępu do dokumentów – Rozporządzenie nr 1049/2001 – Wyjątki od prawa dostępu do dokumentów – Ochrona życia prywatnego i integralności jednostki – Zakres – Obowiązek dokonania oceny zgodnie z prawodawstwem Unii dotyczącym ochrony danych osobowych – Możliwość pełnego zastosowania przepisów rozporządzenia nr 45/2001 do wszystkich wniosków o udzielenie dostępu do dokumentów zawierających dane osobowe
[rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady: nr 45/2001; nr 1049/2001, art. 4 ust. 1 lit. b)]
5. Instytucje Unii Europejskiej – Ochrona osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych – Rozporządzenie nr 45/2001 – Wniosek o udzielenie dostępu do danych osobowych – Obowiązek ustalenia konieczności przekazania takich danych – Zakres – Badanie przez daną instytucję – Kryteria oceny – Powołanie się przez wnioskodawcę na sformułowane w sposób ogólny i dotyczące przejrzystości cele – Oddalenie
[rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady: nr 45/2001, art. 8 lit. b); nr 1049/2001, art. 4 ust. 1 lit. b)]
6. Instytucje Unii Europejskiej – Prawo publicznego dostępu do dokumentów – Rozporządzenie nr 1049/2001 – Wyjątki od prawa dostępu do dokumentów – Odmowa dostępu – Obowiązek przeprowadzenia przez instytucję konkretnej analizy każdego dokumentu – Możliwość oparcia się na ogólnych domniemaniach dotyczących pewnych kategorii dokumentów – Granice
(rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1049/2001, art. 4)
7. Instytucje Unii Europejskiej – Prawo publicznego dostępu do dokumentów – Rozporządzenie nr 1049/2001 – Wyjątki od prawa dostępu do dokumentów – Obowiązek udzielenia częściowego dostępu do danych nieobjętych wyjątkami – Wykluczenie tego obowiązku w przypadku nadmiernego obciążenia administracyjnego – Utajnienie danych osobowych w ponad czterech milionach dokumentów – Odmowa częściowego dostępu – Dopuszczalność
(rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1049/2001, art. 4 ust. 6)
8. Instytucje Unii Europejskiej – Prawo publicznego dostępu do dokumentów – Rozporządzenie nr 1049/2001 – Wyjątki od prawa dostępu do dokumentów – Odmowa dostępu – Obowiązek uzasadnienia – Zakres – Konieczność udzielenia odpowiedzi na wszystkie argumenty wysunięte w ponownym wniosku o udzielenie dostępu – Brak
(rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1049/2001, art. 4)
1. Określone w rozporządzeniu nr 1049/2001 w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji prawo publicznego dostępu do dokumentów odnosi się jedynie do dokumentów faktycznie posiadanych przez instytucje, a więc nie powinno ono obejmować dokumentów, których instytucje nie posiadają lub które nie istnieją.
Co się tyczy wniosku o udzielenie dostępu do dokumentów wyszczególniających, w jaki sposób i kiedy członkowie Parlamentu z każdego państwa członkowskiego wydawali w poszczególnych okresach przysługujące im dodatki na pokrycie kosztów ogólnych, to z art. 25 i 26 decyzji prezydium Parlamentu Europejskiego ustanawiającej przepisy wykonawcze do statutu posła do Parlamentu Europejskiego wynika, że po złożeniu wniosku w chwili rozpoczęcia mandatu członkowie ci otrzymują co miesiąc ryczałtowy dodatek, zresztą w publicznie znanej wysokości. Mając na względzie ryczałtowy charakter dodatków na pokrycie kosztów ogólnych Parlament Europejski nie dysponuje żadnym dokumentem wskazującym szczegółowo, rzeczowo lub czasowo, sposób gospodarowania przez członków wspomnianymi dodatkami. W konsekwencji Parlament Europejski nie dysponuje rozpatrywanymi danymi, a zatem nie może ujawnić żądanych w tym względzie dokumentów.
(zob. pkt 27, 29–31)
2. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 33–35)
3. Dokumenty będące w posiadaniu Parlamentu dotyczące diet na pokrycie kosztów podróży i diet dziennych, których cechą konstytutywną jest to, że zidentyfikowano w nich każdego zainteresowanego członka Parlamentu, chociażby dla celów wypłaty tych diet, stanowią dokumenty zawierające informacje dotyczące zidentyfikowanych osób fizycznych w rozumieniu art. 2 lit. a) rozporządzenia nr 45/2001 o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych. Podobna sytuacja ma miejsce w wypadku dokumentów, jakimi dysponuje Parlament, dotyczących kosztów zatrudnienia asystentów parlamentarnych, których cechą konstytutywną jest to, że zidentyfikowano w nich każdego zainteresowanego członka Parlamentu i odpowiednie osoby otrzymujące te diety, chociażby dla celów wypłaty tych diet.
W tym względzie nie można odróżniać rozpatrywanych danych, według tego, czy obejmują one życie prywatne, czy też życie publiczne, ponieważ pojęcia danych osobowych w rozumieniu art. 2 lit. a) rozporządzenia nr 45/2001 i danych dotyczących życia prywatnego nie pokrywają się. Kwestia, czy istnieje ryzyko naruszenia uprawnionych interesów członków Parlamentu, nie może wpływać na kwalifikację rozpatrywanych danych jako danych osobowych. Podobnie okoliczność, że dane dotyczące rozpatrywanych osób są ściśle związane z publicznie znanymi danymi dotyczącymi tych osób, w szczególności ze względu na to, że wskazano je w witrynie internetowej Parlamentu, zwłaszcza jeśli chodzi o nazwiska członków Parlamentu, nie skutkuje wcale utratą ich charakteru danych osobowych w rozumieniu wyżej wskazanego przepisu. Innymi słowy – nie można wykluczyć kwalifikacji rozpatrywanych danych jako danych osobowych jedynie ze względu na okoliczność, że te dane są związane z innymi udostępnionymi publicznie danymi, i to niezależnie od kwestii, czy ujawnienie tych danych narusza uprawnione interesy zainteresowanych osób.
(zob. pkt 46–48, 50–53)
4. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 65, 66)
5. W kontekście decyzji, w których instytucja oddala wniosek o udzielenie dostępu do informacji zawierającej dane osobowe ze względu na to, że jest ona objęta wyjątkiem wskazanym w art. 4 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 1049/2001 w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji, dotyczącym ochrony życia prywatnego i integralności jednostki, dane te mogą zostać przekazane, jedynie gdy ich odbiorca wykazał konieczność przekazania i gdy nie istnieje żaden powód, aby stwierdzić, że to przekazanie może naruszać uprawnione interesy danej osoby na mocy art. 8 lit. b) rozporządzenia nr 45/2001 o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych, które to interesy instytucje powinny uwzględnić, rozpatrując wniosek o udzielenie dostępu do dokumentów zawierających dane osobowe.
Z samego brzmienia wspomnianego art. 8 lit. b) rozporządzenia nr 45/2001 wynika zatem, iż uzależnia on przekazanie danych osobowych od spełnienia dwóch kumulatywnych przesłanek. W tym kontekście w pierwszej kolejności to podmiot wnioskujący o przekazanie informacji powinien wykazać konieczność dokonania takiego przekazania. Jeśli zostanie ona wykazana, dana instytucja ma obowiązek ustalić, czy nie istnieje żaden powód, by zakładać, że owo przekazanie mogłoby naruszać uprawniony interes danej osoby. I tak rzeczony przepis wymaga od instytucji, do której wpłynął wniosek, by w pierwszej kolejności przystąpiła do oceny konieczności, a więc proporcjonalności przekazania danych osobowych w świetle celu, do którego dąży wnioskodawca, a spełnienie określonej w art. 8 lit. b) rozporządzenia nr 45/2001 przesłanki konieczności, którą należy interpretować zawężająco, wymaga od wnioskodawcy wykazania, że przekazanie danych osobowych jest środkiem najodpowiedniejszym spośród innych możliwych środków osiągnięcia celu, do którego dąży wnioskodawca, i że jest ono proporcjonalne do tego celu, co zobowiązuje wnioskodawcę do przedstawienia wyraźnych i prawnie usankcjonowanych uzasadnień tejże konieczności.
W tym względzie, w sytuacji gdy, aby wykazać konieczność przekazania rozpatrywanych danych, wskazano poszczególne cele, takie jak zapewnienie publicznego prawa do informacji i przejrzystości, które są sformułowane w sposób zbyt szeroki i ogólny, nie można zarzucać danej instytucji braku wywiedzenia takich celi z dorozumianego wykazania konieczności przekazania tych danych osobowych. Przeciwna ocena co do zasady zobowiązywałaby instytucję do wywiedzenia, z ogólnych rozważań dotyczących interesu publicznego w ujawnieniu danych osobowych, dorozumianego wykazania konieczności przekazania tych danych. Ponadto wola ustanowienia publicznej debaty nie wystarcza do wykazania konieczności przekazania danych osobowych w zakresie, w jakim taki argument odnosi się jedynie do celu, w jakim złożono wniosek o udzielenie dostępu. Celowi w postaci przejrzystości nie można przyznać automatycznego pierwszeństwa przed prawem do ochrony danych osobowych.
(zob. pkt 69–76, 90, 91)
6. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 102–105)
7. Nie można poważnie kwestionować okoliczności, że utajnienie wszystkich danych osobowych zawartych w ponad czterech milionach dokumentów skutkowałoby nadmiernym obciążeniem administracyjnym, które uzasadniałoby odmowę udzielenia częściowego dostępu do danych dokumentów na podstawie art. 4 ust. 6 rozporządzenia nr 1049/2001 w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji.
(zob. pkt 127, 129)
8. W odniesieniu do decyzji o odmowie udzielenia dostępu do dokumentów, nie można skutecznie zarzucać danej instytucji, że naruszyła obowiązek uzasadnienia, na takiej podstawie, że instytucja ta nie udzieliła w tej decyzji odpowiedzi na wszystkie argumenty podniesione przez wnioskodawcę w jego ponownym wniosku o udzielenie dostępu. Obowiązek uzasadnienia nie wymaga bowiem od danej instytucji udzielenia odpowiedzi na każdy z argumentów podniesionych w ramach postępowania poprzedzającego przyjęcie końcowego orzeczenia.
(zob. pkt 133, 134)