Υπόθεση T‑324/10

Firma Léon Van Parys NV

κατά

Ευρωπαϊκής Επιτροπής

«Τελωνειακή ένωση — Εισαγωγή μπανάνας προελεύσεως Ισημερινού — Είσπραξη a posteriori εισαγωγικών δασμών — Αίτηση διαγραφής εισαγωγικών δασμών — Άρθρο 220, παράγραφος 2, στοιχείο β΄, και άρθρο 239 του κανονισμού (EΟK) 2913/92 — Σφάλμα των τελωνειακών αρχών — Πρόδηλη αμέλεια του ενδιαφερομένου»

Περίληψη — Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (δεύτερο τμήμα) της 19ης Μαρτίου 2013

1.      Ίδιοι πόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Εκ των υστέρων είσπραξη εισαγωγικών ή εξαγωγικών δασμών — Προϋποθέσεις για τη μη βεβαίωση εισαγωγικών δασμών, οι οποίες προβλέπονται στο άρθρο 220, παράγραφος 2, στοιχείο β΄, του κανονισμού 2913/92

(Κανονισμός 2913/92 του Συμβουλίου, άρθρο 220 § 2, στοιχείο β΄)

2.      Ίδιοι πόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Εκ των υστέρων είσπραξη εισαγωγικών ή εξαγωγικών δασμών — Προϋποθέσεις για τη μη βεβαίωση εισαγωγικών δασμών, οι οποίες προβλέπονται στο άρθρο 220, παράγραφος 2, στοιχείο β΄, του κανονισμού 2913/92 — Σφάλματα των ιδίων των αρμοδίων αρχών — Υποχρέωση υπάρξεως θετικής ενέργειας

(Κανονισμός 2913/92 του Συμβουλίου, άρθρο 220 § 2, στοιχείο β΄)

3.      Ίδιοι πόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Εκ των υστέρων είσπραξη εισαγωγικών ή εξαγωγικών δασμών — Προϋποθέσεις για τη μη βεβαίωση εισαγωγικών δασμών, οι οποίες προβλέπονται στο άρθρο 220, παράγραφος 2, στοιχείο β΄, του κανονισμού 2913/92

(Κανονισμός 2913/92 του Συμβουλίου, άρθρα 4, σημεία 3, 13 και 14, και 220 § 2, στοιχείο β΄)

4.      Ίδιοι πόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Εκ των υστέρων είσπραξη εισαγωγικών ή εξαγωγικών δασμών — Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται στην Επιτροπή σε περίπτωση υπάρξεως αιτήματος διαγραφής — Ανακοίνωση των αντιρρήσεων στον αιτούντα — Πρόσβαση στα έγγραφα — Περιεχόμενο

(Κανονισμός 2913/92 του Συμβουλίου)

5.      Ίδιοι πόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Επιστροφή ή διαγραφή εισαγωγικών ή εξαγωγικών δασμών — Περιστάσεις που δεν ενέχουν «ούτε δόλο ούτε πρόδηλη αμέλεια» του ενδιαφερόμενου — Έννοια της πρόδηλης αμελείας — Στενή ερμηνεία — Χορήγηση πιστοποιητικών εισαγωγής μέσω μεσάζοντος χωρίς έλεγχο των δικαιούχων — Δεν περιλαμβάνεται

(Κανονισμός 2913/92 του Συμβουλίου, άρθρο 239· κανονισμός 2454/93 της Επιτροπής, άρθρο 905)

6.      Ίδιοι πόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Επιστροφή ή διαγραφή εισαγωγικών ή εξαγωγικών δασμών — Ρήτρα επιείκειας την οποία προβλέπουν τα άρθρα 239 του κοινοτικού τελωνειακού κώδικα και 905 του κανονισμού εφαρμογής 2454/93 — Εξουσία εκτιμήσεως της Επιτροπής — Τρόπος ασκήσεως

(Κανονισμός 2913/92 του Συμβουλίου, άρθρο 239)

7.      Ίδιοι πόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Επιστροφή ή διαγραφή εισαγωγικών ή εξαγωγικών δασμών — Προϋποθέσεις που δεν συνεπάγονται «ούτε δόλο ούτε πρόδηλη αμέλεια» εκ μέρους του ενδιαφερόμενου — Βάρος αποδείξεως

(Κανονισμός 2913/92 του Συμβουλίου, άρθρο 239 § 1)

1.      Το άρθρο 220, παράγραφος 2, στοιχείο β΄, του κανονισμού 2913/92, περί θεσπίσεως του κοινοτικού τελωνειακού κώδικα, εξαρτά τη δυνατότητα των εθνικών αρχών για διαγραφή εισαγωγικών ή εξαγωγικών δασμών από τρεις σωρευτικές προϋποθέσεις. Όταν πληρούνται οι τρεις αυτές προϋποθέσεις, ο οφειλέτης έχει δικαίωμα να ζητήσει τη διαγραφή της τελωνειακής οφειλής.

Καταρχάς, πρέπει οι δασμοί να μην έχουν εισπραχθεί εξαιτίας σφάλματος των ιδίων των αρμοδίων αρχών. Στη συνεχεία, το σφάλμα των αρχών αυτών πρέπει να είναι τέτοιας φύσεως ώστε ευλόγως να μην μπορούσε να εντοπιστεί από τον καλόπιστο οφειλέτη, παρά την επαγγελματική του πείρα και την επιμέλεια που έπρεπε να επιδείξει. Τέλος, ο τελευταίος πρέπει να έχει τηρήσει, όσον αφορά την τελωνειακή του διασάφηση, όλες τις διατάξεις της εφαρμοστέας ρυθμίσεως.

Η συνδρομή των προϋποθέσεων αυτών πρέπει να εκτιμάται σε συνάρτηση με τον σκοπό του άρθρου 220, παράγραφος 2, στοιχείο β΄, του εν λόγω κανονισμού, ο οποίος συνίσταται στην προστασία της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του οφειλέτη ως προς το βάσιμο όλων των στοιχείων που υπεισέρχονται στην απόφαση να εισπραχθούν ή να μην εισπραχθούν τελωνειακοί δασμοί.

(βλ. σκέψεις 34-36)

2.      Μόνο μια θετική ενέργεια των αρμοδίων αρχών δικαιολογεί τη μη είσπραξη a posteriori εισαγωγικών ή εξαγωγικών δασμών σύμφωνα με το άρθρο 220, παράγραφος 2, στοιχείο β΄, του κανονισμού 2913/92, περί θεσπίσεως του κοινοτικού τελωνειακού κώδικα.

(βλ. σκέψη 53)

3.      Από το άρθρο 4, σημείο 3, του κανονισμού 2913/92, περί θεσπίσεως του κοινοτικού τελωνειακού κώδικα, προκύπτει ότι ως «τελωνειακές αρχές» νοούνται οι αρχές που είναι αρμόδιες, μεταξύ άλλων, για την εφαρμογή της τελωνειακής νομοθεσίας. Συνεπώς, ο ορισμός αυτός καλύπτει, με τον τρόπο αυτόν, τις διοικητικές αρχές των κρατών μελών, καθώς και των τρίτων κρατών, οι οποίες είναι επιφορτισμένες με την επίβλεψη και τον έλεγχο της τελωνειακής νομοθεσίας, στο πλαίσιο της αποστολής τους, όπως αυτή εκτίθεται στο άρθρο 4, σημεία 13 και 14, του κανονισμού 2913/92. Συναφώς, η Επιτροπή δεν μπορεί να λογίζεται ως τελωνειακή αρχή υπό την έννοια του εν λόγω κανονισμού. Έτσι, τα σφάλματα τα οποία διαπράττει ενδεχομένως η Επιτροπή στο πλαίσιο αυτό δεν δίνουν λαβή για διαγραφή a posteriori εισαγωγικών ή εξαγωγικών δασμών δυνάμει του άρθρου 220, παράγραφος 2, στοιχείο β΄, του κανονισμού αυτού.

(βλ. σκέψη 60)

4.      Δυνάμει της αρχής του σεβασμού των δικαιωμάτων άμυνας, δεν είναι δυνατό να εναπόκειται μόνο στην Επιτροπή να αποφασίζει ποια είναι τα έγγραφα τα οποία είναι χρήσιμα στον ενδιαφερόμενο για τους σκοπούς της διαδικασίας διαγραφής a posteriori. Ο διοικητικός φάκελος μπορεί να περιλαμβάνει έγγραφα που περιέχουν ευνοϊκά στοιχεία για τη διαγραφή, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τον ενδιαφερόμενο προς στήριξη της αιτήσεώς του, έστω και αν η Επιτροπή δεν χρησιμοποίησε τα εν λόγω έγγραφα. Επομένως, ο αιτών πρέπει να μπορεί να έχει πρόσβαση σε όλα τα μη εμπιστευτικά έγγραφα που περιέχονται στον οικείο φάκελο, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που δεν χρησιμοποιήθηκαν προς στήριξη των αντιρρήσεων της Επιτροπής.

Ωστόσο, τεκμαίρεται η ανυπαρξία του εγγράφου στο οποίο ζητείται η πρόσβαση όταν το εμπλεκόμενο θεσμικό όργανο δηλώνει κάτι τέτοιο. Πάντως, πρόκειται για μαχητό τεκμήριο, το οποίο ο προσφεύγων μπορεί να ανατρέψει με κάθε μέσο, βάσει λυσιτελών και αλληλοσυμπληρούμενων ενδείξεων.

(βλ. σκέψεις 70, 72)

5.      Η επιστροφή εισαγωγικών δασμών δυνάμει του άρθρου 905 του κανονισμού 2454/93, για τον καθορισμό ορισμένων διατάξεων εφαρμογής του κανονισμού 2913/92 περί θεσπίσεως του κοινοτικού τελωνειακού κώδικα, εξαρτάται από δύο σωρευτικές προϋποθέσεις, δηλαδή, πρώτον, από την ύπαρξη ειδικής καταστάσεως και, δεύτερον, από την έλλειψη δόλου ή πρόδηλης αμελείας εκ μέρους του ενδιαφερομένου. Κατά συνέπεια, αρκεί να μην πληρούται μία από τις δύο αυτές προϋποθέσεις για να μη γίνει δεκτή αίτηση επιστροφής δασμών.

Συναφώς, προκειμένου να εκτιμηθεί αν υφίσταται πρόδηλη αμέλεια, επιβάλλεται να λαμβάνεται υπόψη ιδίως η περιπλοκότητα των διατάξεων των οποίων η παράβαση οδηγεί στη γένεση τελωνειακής οφειλής, καθώς και η επαγγελματική πείρα και η επιμέλεια του εμπλεκόμενου επιχειρηματία. Επιπλέον, επειδή η επιστροφή ή η διαγραφή εισαγωγικών δασμών, που παρέχονται υπό ορισμένες προϋποθέσεις και σε ειδικώς προβλεπόμενες περιπτώσεις, συνιστούν εξαίρεση από το κανονικό σύστημα εισαγωγών και εξαγωγών, οι προβλέπουσες μια τέτοια επιστροφή ή διαγραφή διατάξεις πρέπει να ερμηνεύονται στενά. Ειδικότερα, εφόσον η έλλειψη πρόδηλης αμελείας αποτελεί προϋπόθεση sine qua non προκειμένου να ζητηθεί η επιστροφή ή η διαγραφή εισαγωγικών δασμών, έπεται ότι η έννοια αυτή πρέπει να ερμηνεύεται κατά τέτοιο τρόπο ώστε ο αριθμός των περιπτώσεων επιστροφής ή διαγραφής να παραμείνει περιορισμένος.

Επομένως, δεν μπορεί να γίνει γενικώς δεκτό ότι ο επιχειρηματίας ο οποίος εισάγει εμπορεύματα στην Ένωση και ο οποίος, προς τον σκοπό αυτόν, προσφεύγει στις υπηρεσίες κάποιου μεσάζοντος προκειμένου να έχει τη χρήση πιστοποιητικών εισαγωγής πρέπει να λογίζεται ότι ενεργεί χωρίς σύνεση ή αμελώς αν δεν εξακριβώνει την ταυτότητα των δικαιούχων των πιστοποιητικών. Πράγματι, η προσφυγή στις υπηρεσίες ενός τέτοιου μεσάζοντος αποτελεί έναν από τους τρόπους ασκήσεως της εισαγωγικής δραστηριότητας τους οποίους μπορεί ελεύθερα να επιλέξει ο εισαγωγέας, έχει δε ως σκοπό τη διευκόλυνση της ασκήσεως της δραστηριότητας αυτής, καθόσον ο εισαγωγέας κρίνει ότι, στο πλαίσιο μιας συγκεκριμένης οικονομικής καταστάσεως, ο μεσάζων μπορεί να αναζητήσει πολύ ευκολότερα από τον εισαγωγέα νεοεμφανιζόμενους επιχειρηματίες που έχουν πιστοποιητικά και επιθυμούν να παραχωρήσουν τη χρήση τους, ιδίως όταν ο εισαγωγέας έχει ανάγκη από μεγάλο αριθμό πιστοποιητικών σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Όταν δεν υφίσταται κανένα άλλο συγκεκριμένο περιστατικό ικανό να δημιουργήσει αμφιβολίες στον επιχειρηματία όσον αφορά την εγκυρότητα των χρησιμοποιούμενων πιστοποιητικών εισαγωγής, δεν μπορεί να γίνει δεκτό ότι είναι αναγκαία η επαφή με τους δικαιούχους των πιστοποιητικών εισαγωγής με σκοπό να τεθούν τα εισαγόμενα εμπορεύματα σε ελεύθερη κυκλοφορία.

(βλ. σκέψεις 77, 79, 80, 102)

6.      Μολονότι η Επιτροπή διαθέτει κάποιο περιθώριο εκτιμήσεως κατά την εφαρμογή του άρθρου 239 του κανονισμού 2913/92, περί θεσπίσεως του κοινοτικού τελωνειακού κώδικα, οφείλει να ασκεί την εξουσία αυτή σταθμίζοντας πράγματι, αφενός, το συμφέρον της Ένωσης προς διασφάλιση της τηρήσεως της τελωνειακής νομοθεσίας και, αφετέρου, το συμφέρον του καλόπιστου εισαγωγέα να μην υποστεί ζημίες υπερβαίνουσες τον συνήθη επιχειρηματικό κίνδυνο.

(βλ. σκέψη 81)

7.      Όταν οι τελωνειακές αρχές συνάγουν ότι δεν προκύπτει ότι ο επιχειρηματίας βαρύνεται με δόλο ή με βαρεία αμέλεια, εναπόκειται στην Επιτροπή να αποδείξει, όταν προτίθεται να διαφοροποιηθεί από την άποψη των εθνικών αρχών, με βάση κρίσιμα πραγματικά στοιχεία, την ύπαρξη πρόδηλης αμελείας του επιχειρηματία αυτού.

(βλ. σκέψη 86)