Υπόθεση T-291/03

Consorzio per la tutela del formaggio Grana Padano

κατά

Γραφείου Εναρμονίσεως στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς (εμπορικά σήματα, σχέδια και υποδείγματα) (ΓΕΕΑ)

«Κοινοτικό σήμα – Διαδικασία ακυρότητας – Λεκτικό κοινοτικό σήμα GRANA BIRAGHI – Προστασία της ονομασίας προελεύσεως “grana padano” – Στερείται γενικού χαρακτήρα – Άρθρο 142 του κανονισμού (EK) 40/94 – Κανονισμός (ΕΟΚ) 2081/92»

Περίληψη της αποφάσεως

1.      Κοινοτικό σήμα – Διαδικασία προσφυγής – Προσφυγή ενώπιον του κοινοτικού δικαστή – Διαδικαστικός ρόλος του ΓΕΕΑ

(Κανονισμός Διαδικασίας του Πρωτοδικείου, άρθρο 133 § 2)

2.      Κοινοτικό σήμα – Παραίτηση, έκπτωση και ακυρότητα – Αιτίες απόλυτης ακυρότητας – Σήμα καταχωρισθέν κατά παράβαση της κανονιστικής ρυθμίσεως περί προστασίας των γεωγραφικών ενδείξεων και των ονομασιών προέλευσης

(Κανονισμοί του Συμβουλίου 2081/92, άρθρα 13 και 14, και 40/94, άρθρο 142)

3.      Κοινοτικό σήμα – Παραίτηση, έκπτωση και ακυρότητα – Αιτίες απόλυτης ακυρότητας – Σήμα καταχωρισθέν κατά παράβαση της κανονιστικής ρυθμίσεως περί προστασίας των γεωγραφικών ενδείξεων και των ονομασιών προέλευσης

(Κανονισμοί του Συμβουλίου 2081/92, άρθρα 13 και 14, και 40/94, άρθρο 142)

4.      Γεωργία – Ενιαίες νομοθεσίες – Προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων και των ονομασιών προελεύσεως των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων – Κανονισμός 2081/92

(Κανονισμός 2081/92 του Συμβουλίου, άρθρα 3 και 13 § 1, εδ. 2)

5.      Κοινοτικό σήμα – Παραίτηση, έκπτωση και ακυρότητα – Αιτίες απόλυτης ακυρότητας – Σήμα καταχωρισθέν κατά παράβαση της κανονιστικής ρυθμίσεως περί προστασίας των γεωγραφικών ενδείξεων και των ονομασιών προέλευσης

(Κανονισμοί του Συμβουλίου 2081/92, άρθρα 13 και 14, και 40/94, άρθρο 142)

1.      Σε μια διαδικασία προσφυγής για θέματα κοινοτικών σημάτων στρεφόμενη κατά αποφάσεως τμήματος προσφυγών του Γραφείο Εναρμονίσεως στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς (εμπορικά σήματα, σχέδια και υποδείγματα) (ΓΕΕΑ), το ΓΕΕΑ δύναται, χωρίς να μεταβάλει το αντικείμενο της διαφοράς, να ζητήσει να γίνουν δεκτά, κατ’ επιλογήν, τα αιτήματα ενός από τους διαδίκους και να προβάλει ισχυρισμούς προς στήριξη των λόγων που προέβαλε ο διάδικος αυτός. Αντιθέτως, δεν μπορεί να υποβάλει αυτοτελώς αιτήματα ακυρώσεως ή να προβάλει λόγους ακυρώσεως τους οποίους δεν έχουν προβάλει οι λοιποί διάδικοι.

(βλ. σκέψη 22)

2.      Από τα άρθρα 142 του κανονισμού 40/94, για το κοινοτικό σήμα, και 14 του κανονισμού 2081/92, για την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων και των ονομασιών προελεύσεως των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων, απορρέει ότι το Γραφείο Εναρμονίσεως στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς (εμπορικά σήματα, σχέδια και υποδείγματα) (ΓΕΕΑ) οφείλει να εφαρμόζει τον κανονισμό 40/94 κατά τρόπον ώστε να μη θίγεται η προστασία που παρέχεται στις προστατευόμενες ονομασίες προελεύσεως από τον κανονισμό 2081/92.

3.      Επομένως, το ΓΕΕΑ οφείλει να αρνηθεί την καταχώριση οποιουδήποτε σήματος που θα τελούσε σε μια από τις περιγραφόμενες στο άρθρο 13 του κανονισμού 2081/92 καταστάσεις, αν δε το σήμα έχει ήδη καταχωριστεί, να αναγνωρίσει την ακυρότητά του.

(βλ. σκέψεις 53-56)

4.      Όταν μια προστατευόμενη ονομασία προελεύσεως απαρτίζεται από πλείονα στοιχεία, το ένα εκ των οποίων συνιστά την ένδειξη γένους ενός γεωργικού προϊόντος η τροφίμου, η χρήση της γενικής αυτής ονομασίας σε καταχωρισμένο σήμα πρέπει να θεωρείται ως συνάδουσα προς το άρθρο 13, πρώτο εδάφιο, στοιχεία α΄ ή β΄, του κανονισμού 2081/92, οπότε είναι απορριπτέα η θεμελιωμένη στην ονομασία προελεύσεως αίτηση ακυρώσεως.

Συναφώς, στο κοινοτικό σύστημα καταχωρίσεως που θεσπίστηκε με τον κανονισμό 2081/92, τα αφορώντα την προστασία που πρέπει να παρέχεται στα διάφορα στοιχεία που συνθέτουν μια ονομασία ζητήματα, ιδίως το αν πρόκειται για γενική ονομασία ή για προστατευόμενη έναντι των κατά το άρθρο 13 του κανονισμού πρακτικών συνιστώσα, αποτελούν αντικείμενο εκτιμήσεως η οποία χωρεί με βάση εμπεριστατωμένη ανάλυση του συγκεκριμένου πραγματικού πλαισίου.

Στο πλαίσιο διαδικασίας ακυρώσεως καταχωρίσεως κοινοτικού σήματος στηριζομένης σε προστατευόμενη ονομασία προελεύσεως, το ΓΕΕΑ είναι αρμόδιο να προβεί στην εν λόγω ανάλυση και, ενδεχομένως, να αρνηθεί την προστασία του γενικού τμήματος μιας προστατευομένης ονομασίας προελεύσεως. Συγκεκριμένα, εφόσον δεν πρόκειται για την κήρυξη ακυρότητας μιας προστατευομένης ονομασίας προελεύσεως αυτής καθ’ εαυτήν, το γεγονός ότι το άρθρο 13, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, του κανονισμού 2081/92 αποκλείει την προστασία των γενικών ονομασιών που περιλαμβάνονται σε μια προστατευόμενη ονομασία προελεύσεως εξουσιοδοτεί το τμήμα προσφυγών να ελέγξει αν ο επίδικος όρος συνιστά όντως γενική ονομασία ενός γεωργικού προϊόντος ή τροφίμου.

(βλ. σκέψεις 58-60)

5.      Το άρθρο 3, του κανονισμού 2081/92, για την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων και των ονομασιών προελεύσεως των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων, ορίζει κατ’ αρχάς ότι οι καταστάσες κοινές ονομασίες δεν επιδέχονται καταχώριση, προβλέπει δε κατόπιν ότι, για να διαπιστωθεί αν ένα όνομα έχει καταστεί όνομα γένους, λαμβάνονται υπόψη όλοι οι παράγοντες και ιδίως η υφιστάμενη κατάσταση στο κράτος μέλος από το οποίο προέρχεται το όνομα καθώς και εκείνη εντός των ζωνών καταναλώσεως, η κατάσταση που επικρατεί σε άλλα κράτη μέλη και η συναφής εθνική και κοινοτική νομοθεσία.

Τα ίδια κριτήρια πρέπει να ισχύουν για τους σκοπούς της εφαρμογής του άρθρου 13, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, του κανονισμού 2081/92 . Πράγματι, ο ορισμός της εννοίας «ονομασία που έχει καταστεί κοινή», τον οποίο δίδει το άρθρο 3, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, του ιδίου κανονισμού, ισχύει επίσης και για τις ονομασίες που ήσαν ανέκαθεν ονομασίες γένους.

(βλ. σκέψεις 63-64)

6.      Στο πλαίσιο διαδικασίας περί κηρύξεως της ακυρότητας κοινοτικού σήματος, στηριζομένης σε προστατευόμενη ονομασία προελεύσεως, το Γραφείο Εναρμονίσεως στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς (εμπορικά σήματα, σχέδια και υποδείγματα) (ΓΕΕΑ) δεν μπορεί να καταλήγει στο ότι μια ονομασία περιεχόμενη στην εν λόγω προστατευόμενη ονομασία προελεύσεως είναι κοινή και ότι η καταχώριση σήματος που την περιέχει δεν συνιστά προσβολή της προστατευομένης ονομασίας προελεύσεως, κατά την έννοια του άρθρου 13, παράγραφος 1, πρώτο εδάφιο, του κανονισμού 2081/92, για την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων και των ονομασιών προελεύσεως των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων, χωρίς να πραγματοποιήσει εμπεριστατωμένη ανάλυση του συνόλου των παραγόντων που μπορούν να καθορίσουν τον κοινό χαρακτήρα της ονομασίας.

Συναφώς, οι νομικής, οικονομικής, τεχνικής, ιστορικής, πολιτιστικής και κοινωνικής τάξεως δείκτες, οι οποίοι επιτρέπουν να χωρήσει η απαιτούμενη εμπεριστατωμένη ανάλυση, είναι μεταξύ άλλων η συναφής εθνική ή κοινοτική νομοθεσία, συμπεριλαμβανομένης της ιστορικής εξελίξεώς τους, η αντίληψη του μέσου καταναλωτή ως προς την υποτιθέμενη κοινή ονομασία, συμπεριλαμβανομένου του γεγονότος ότι το παγκοίνως γνωστό όνομα εξακολουθεί να συνδέεται με το ώριμο παραδοσιακό τυρί που παρασκευάζεται σε συγκεκριμένη εδαφική περιοχή ως συνέπεια του γεγονότος ότι δεν χρησιμοποιείται κοινώς σε άλλες περιοχές του κράτους μέλους ή της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, το γεγονός ότι ένα προϊόν έχει παραχθεί νομίμως υπό την επίδικη ονομασία στη χώρα προελεύσεως της ίδιας αυτής ονομασίας χωρίς να τηρούνται οι παραδοσιακές μέθοδοι παραγωγής, το γεγονός ότι παρόμοιες ενέργειες διήρκησαν επί μακρόν, η ποσότητα προϊόντων που φέρουν την επίδικη ονομασία και έχουν παρασκευαστεί πέραν των παραδοσιακών μεθόδων έναντι της ποσότητας προϊόντων που έχουν παρασκευαστεί σύμφωνα με τις εν λόγω μεθόδους, το μερίδιο της αγοράς που κατέχουν τα φέροντα την επίδικη ονομασία και παρασκευασθέντα πέραν των παραδοσιακών μεθόδων προϊόντα έναντι του μεριδίου της αγοράς που κατέχουν τα παρασκευασθέντα σύμφωνα με τις εν λόγω μεθόδους προϊόντα, το γεγονός ότι τα παρασκευασθέντα πέραν των παραδοσιακών μεθόδων προϊόντα έχουν τέτοια εμφάνιση ώστε να παραπέμπουν στους τόπους παραγωγής των παρασκευασθέντων σύμφωνα με τις εν λόγω μεθόδους προϊόντων, η προστασία της επίδικης ονομασίας μέσω διεθνών συμφωνιών και ο αριθμός των κρατών μελών τα οποία επικαλούνται ενδεχομένως τον υποτιθέμενο χαρακτήρα γένους της επίδικης ονομασίας.

Περαιτέρω, δεν αποκλείεται να λαμβάνονται υπόψη, κατά την εξέταση του χαρακτήρα γένους μιας ονομασίας, σφυγμομέτρηση των καταναλωτών, προκειμένου να καταγραφεί η αντίληψή τους περί της επίδικης ονομασίας, ή γνωμοδότηση της επιτροπής η οποία συνεστήθη με την απόφαση 93/53, περί συστάσεως επιστημονικής επιτροπής για τις ονομασίες προελεύσεως, τις γεωγραφικές ενδείξεις και τις βεβαιώσεις ιδιοτυπίας, η οποία αντικαταστάθηκε έκτοτε από την επιστημονική ομάδα εμπειρογνωμόνων για τις ονομασίες προελεύσεως, τις γεωγραφικές ενδείξεις και τα εγγυημένα παραδοσιακά ιδιότυπα προϊόντα, ομάδα η οποία συγκροτήθηκε με την απόφαση 2007/71. Η ως άνω επιτροπή, απαρτιζόμενη από επαγγελματίες που διαθέτουν υψηλά προσόντα στο νομικό και γεωργικό τομέα, έχει ως αποστολή να εξετάζει, μεταξύ άλλων, τον χαρακτήρα γένους των ονομασιών.

Τέλος, θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψη και άλλα στοιχεία, ιδίως, ο ορισμός μιας ονομασίας ως ονομασίας γένους στον Codex alimentarius και οι διεθνείς συμβάσεις για τη χρήση και την προστασία της υποτιθέμενης κοινής ονομασίας.

(βλ. σκέψεις 65-67, 88-89)