WYROK SĄDU (czwarta izba)
z dnia 11 grudnia 2017 r.(*)
Unia celna – Przywóz bananów pochodzących z Ekwadoru – Retrospektywne pokrycie należności celnych przywozowych – Wniosek o umorzenie należności celnych przywozowych – Decyzja wydana w wyniku stwierdzenia przez Sąd nieważności wcześniej wydanej decyzji – Rozsądny termin
W sprawie T‑125/16
Firma Léon Van Parys NV z siedzibą w Anvers (Belgia), reprezentowana przez adwokatów P. Vlaemmincka, B. Van Voorena, R. Verbeke’a oraz J. Auwerx,
strona skarżąca,
przeciwko
Komisji Europejskiej, reprezentowanej przez A. Caeirosa, B.R. Killmanna oraz E. Manhaevego, działających w charakterze pełnomocników,
strona pozwana,
mającej za przedmiot, po pierwsze, oparte na art. 263 TFUE żądanie stwierdzenia nieważności decyzji Komisji Europejskiej C(2016) 95 final z dnia 20 stycznia 2016 r., stwierdzającej, że zaksięgowanie retrospektywne należności celnych przywozowych jest zasadne i że umorzenie tychże należności jest zasadne w odniesieniu do dłużnika celnego oraz częściowo zasadne w przypadku innego dłużnika celnego, ale niezasadne w pozostałym zakresie w odniesieniu do tego konkretnego dłużnika, a także zmieniającej decyzję Komisji C(2010) 2858 wersja ostateczna z dnia 6 maja 2010 r., oraz po drugie, żądanie wydania orzeczenia stwierdzającego, że art. 909 rozporządzenia Komisji (EWG) nr 2454/93 z dnia 2 lipca 1993 r. ustanawiającego przepisy w celu wykonania rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiającego Wspólnotowy kodeks celny (Dz.U. 1993, L 253, s. 1) wywołał skutki względem skarżącej w następstwie wydania wyroku z dnia 19 marca 2013 r., Firma Van Parys/Komisja (T‑324/10, EU:T:2013:136),
SĄD (czwarta izba),
w składzie: H. Kanninen, prezes, J. Schwarcz (sprawozdawca) i C. Iliopoulos, sędziowie,
sekretarz: G. Predonzani, administrator,
uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 4 lipca 2017 r.,
wydaje następujący
Wyrok
Okoliczności faktyczne leżące u podstaw sporu
1 W okresie od 22 czerwca 1998 r. do 8 listopada 1999 r. skarżąca, Firma Léon Van Parys NV, złożyła za pośrednictwem swojego agenta celnego 116 zgłoszeń celnych przywozowych dotyczących bananów pochodzących z Ekwadoru w urzędzie celnym w Antwerpii (Belgia).
2 Zgłoszeniom przywozowym towarzyszyło 221 pozwoleń na przywóz, wydanych, jak się wydaje, przez Królestwo Hiszpanii, które to pozwolenia umożliwiały przywóz bananów do Wspólnoty Europejskiej w ramach kontyngentu taryfowego przy zastosowaniu obniżonej stawki celnej w wysokości 75 EUR za tonę na mocy rozporządzenia Rady (EWG) nr 404/93 z dnia 13 lutego 1993 r. w sprawie wspólnej organizacji rynku bananów (Dz.U. 1993, L 47, s. 1), zmienionego rozporządzeniem Rady (WE) nr 3290/94 z dnia 22 grudnia 1994 r. w sprawie dostosowań i przejściowych uzgodnień wymaganych w sektorze rolnym w celu wprowadzenia w życie porozumień zawartych w ramach wielostronnych negocjacji handlowych Rundy Urugwajskiej (Dz.U. 1994, L 349, s. 105), w okresie do dnia 31 grudnia 1998 r. oraz na mocy rozporządzenia nr 404/93 i rozporządzenia Komisji (WE) nr 2362/98 z dnia 28 października 1998 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia nr 404/93 w odniesieniu do przywozu bananów do Wspólnoty (Dz.U. 1998, L 293, s. 32) w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r.
3 W piśmie z dnia 1 lutego 2000 r. Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) poinformował belgijskie organy celne, że fałszywe pozwolenia na przywóz pochodzące z Hiszpanii, na których znajdowały się fałszywe pieczęcie właściwych hiszpańskich organów, zostały wykorzystane przy przywozie bananów do Wspólnoty. W ramach dochodzenia organy celne stwierdziły, że 221 pozwoleń na przywóz przedstawionych przez skarżącą w urzędzie celnym w Antwerpii w okresie od 22 czerwca 1998 r. do 8 listopada 1999 r. odpowiadało fałszywym hiszpańskim pozwoleniom.
4 W dniu 5 lipca 2002 r. belgijski organ administracji celnej i akcyzowej sporządził sprawozdanie ujmujące dokonane ustalenia, które zostało przekazane w szczególności skarżącej i agentowi celnemu. Z owego sprawozdania wynika, że 233 pozwolenia na przywóz wykorzystane przez skarżącą odpowiadają fałszywym hiszpańskim pozwoleniom, w tym 221 z tych pozwoleń zostało przedstawionych w Antwerpii, a 12 w Hamburgu (Niemcy). Co się tyczy okresu od 1 stycznia do 8 listopada 1999 r., dotyczyło to 107 pozwoleń, z których wszystkie zostały przedstawione przez skarżącą w urzędzie celnym w Antwerpii.
5 W piśmie z dnia 26 lipca 2002 r. belgijski organ administracji celnej i akcyzowej nakazał skarżącej i agentowi celnemu zapłatę kwoty w wysokości 7 084 967,71 EUR za przywóz bananów w okresie od 1 stycznia 1998 r. do 8 listopada 1999 r., odpowiadającej zastosowaniu stawki celnej w wysokości 850 EUR za przywiezioną tonę, na podstawie art. 18 ust. 2 rozporządzenia nr 404/93.
6 W dniu 28 listopada 2003 r. belgijski organ administracji celnej i akcyzowej sporządził dodatkowe sprawozdanie, stwierdzające w szczególności uzyskanie pomocy sądowej w Hiszpanii, we Włoszech i Portugalii w ramach dochodzenia w przedmiocie fałszywych hiszpańskich pozwoleń na przywóz.
7 Po zakwestionowaniu przez skarżącą i agenta celnego retrospektywnego pokrycia należności celnych, którymi zostali oni obciążeni, belgijski organ administracji celnej i akcyzowej uznał, że należy uwzględnić wniosek o niedokonywanie retrospektywnego pokrycia i o umorzenie należności celnych, i pismem z dnia 14 grudnia 2007 r. przekazał akta Komisji Wspólnot Europejskich w celu podjęcia przez nią decyzji na podstawie art. 871 i 905 rozporządzenia Komisji (EWG) nr 2454/93 z dnia 2 lipca 1993 r. ustanawiającego przepisy w celu wykonania rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiającego Wspólnotowy kodeks celny (Dz.U. 1993, L 253, s. 1) ze zmianami.
8 W piśmie z dnia 14 grudnia 2007 r. belgijski organ administracji celnej i akcyzowej stwierdził, że nie może zastosować w niniejszym przypadku art. 220 ust. 2 lit. b) rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. ustanawiającego Wspólnotowy kodeks celny (Dz.U. 1992, L 302, s. 1, zwanego dalej „WKC”), ponieważ nie ma wystarczających dowodów pozwalających na uznanie błędu organów państw członkowskich lub Komisji. Natomiast organ ten uznał, że należy dokonać umorzenia należności celnych na podstawie art. 239 WKC, gdyż ma miejsce szczególna sytuacja w rozumieniu tego przepisu, a skarżąca i agent celny nie dopuścili się oczywistego zaniedbania.
9 W dniach 5 maja 2008 r., 18 listopada i 26 listopada 2008 r., 15 stycznia 2009 r. i 4 marca 2010 r. Komisja przekazała belgijskiemu organowi administracji celnej i akcyzowej wnioski o udzielenie dodatkowych informacji, a organ ten udzielił odpowiedzi na każdy z tych wniosków.
10 W piśmie z dnia 8 stycznia 2010 r. Komisja na podstawie art. 906a rozporządzenia nr 2454/93 poinformowała belgijski organ administracji celnej i akcyzowej i skarżącą, że zamierza przyjąć decyzję odmowną w przedmiocie wniosku o umorzenie należności celnych. W piśmie z dnia 8 lutego 2010 r. skarżąca przedstawiła uwagi.
11 Przypadek skarżącej został zbadany zgodnie z art. 873 i 907 rozporządzenia nr 2454/93 przez grupę ekspertów składającą się z przedstawicieli wszystkich państw członkowskich na spotkaniu, które odbyło się w dniu 12 kwietnia 2010 r.
12 Na mocy decyzji C(2010) 2858 wersja ostateczna z dnia 6 maja 2010 r. Komisja uwzględniła retrospektywne zaksięgowanie należności celnych przywozowych (art. 1 ust. 1) oraz umorzenie należności celnych względem jednego dłużnika, agenta celnego (art. 1 ust. 2), lecz nie względem drugiego dłużnika, skarżącej, w szczególnej sytuacji (art. 1 ust. 3) (decyzja zwana dalej „zaskarżoną decyzją”).
13 Skarżąca, pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 11 sierpnia 2010 r., wniosła skargę o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji.
14 Wyrokiem z dnia 19 marca 2013 r., Firma Van Parys/Komisja (T‑324/10, EU:T:2013:136) Sąd stwierdził nieważność art. 1 ust. 3 pierwszej decyzji, na mocy której Komisja stwierdziła, że umorzenie należności celnych zgodnie z art. 239 WKC nie było zasadne względem skarżącej.
15 Pismem z dnia 16 września 2013 r. Komisja poinformowała belgijski organ administracji celnej i akcyzowej, że w związku ze stwierdzeniem nieważności w części pierwszej decyzji uznała ona, że zachodzi konieczność uzyskania dodatkowych informacji w celu przyjęcia nowej decyzji i zażądała od niego przedstawienia pewnych informacji dotyczących dokonanych przez skarżącą przywozów leżących u podstaw wniosku o umorzenie należności celnych. Komisja zażądała również od belgijskiego organu administracji celnej i akcyzowej, by przedstawił skarżącej odpowiedź na wniosek o udzielenie informacji i by polecił jej sporządzenie pisemnego oświadczenia, z którego wynikałoby, że zaznajomiła się ona z ową odpowiedzią, zgadza się z nią i nie ma nic do dodania lub że zamierza przedstawić uwagi lub dodatkowe informacje. Wreszcie Komisja wskazała, że termin dziewięciu miesięcy na rozpatrzenie wniosku o umorzenie należności celnych przewidziany w art. 907 rozporządzenia nr 2454/93 został przedłużony o czas, który upłynął od dnia 22 sierpnia 2013 r. do dnia uzyskania dodatkowych informacji.
16 W drugim piśmie z dnia 16 września 2013 r. Komisja poinformowała skarżącą, że po stwierdzeniu nieważności w części pierwszej decyzji uznała, że zaistniała konieczność pozyskania dodatkowych informacji dla celów przyjęcia nowej decyzji i że termin dziewięciu miesięcy na rozpatrzenie wniosku o umorzenie należności celnych został przedłużony o czas, który upłynął od dnia 22 sierpnia 2013 r. do dnia uzyskania dodatkowych informacji.
17 Skarga o stwierdzenie nieważności złożona przez skarżącą na owe dwa pisma z dnia 16 września 2013 r. została oddalona jako oczywiście niedopuszczalna postanowieniem z dnia 24 czerwca 2014 r., Léon Van Parys/Komisja (T‑603/13, nieopublikowane, EU:T:2014:610).
18 Pismem z dnia 14 stycznia 2014 r. belgijski organ administracji celnej i akcyzowej wskazał Komisji, że jej wniosek o przedstawienie informacji jest jego zdaniem dziwny, ponieważ zostało wykazane, że wszystkie sporne pozwolenia na przywóz były sfałszowane i że w związku z tym niemożliwe jest nadanie owemu wnioskowi dalszego biegu.
19 Pismem z dnia 24 stycznia 2014 r. Komisja potwierdziła skarżącej, że otrzymała od belgijskiego organu administracji celnej i akcyzowej pismo z dnia 14 stycznia 2014 r., i poinformowała ją, że ze względu na brak odpowiedzi tego organu na jej żądanie przedstawienia dodatkowych informacji bieg terminu na rozpatrzenie wniosku podlega w dalszym ciągu zawieszeniu, zgodnie z art. 907 rozporządzenia nr 2454/93.
20 Skarga o stwierdzenie nieważności złożona przez skarżącą na pismo z dnia 24 stycznia 2014 r. została oddalona jako oczywiście niedopuszczalna postanowieniem z dnia 26 listopada 2014 r., Léon Van Parys/Komisja (T‑171/14, nieopublikowane, EU:T:2014:1025).
21 Pismem z dnia 17 czerwca 2014 r. Komisja ponownie zażądała od belgijskiego organu administracji celnej i akcyzowej przedstawienia informacji zażądanych pismem z dnia 16 września 2013 r. Komisja dołączyła do swego pisma z dnia 17 czerwca 2014 r. własne obliczenia w formie tabeli.
22 W dniu 10 grudnia 2014 r. belgijski organ administracji celnej i akcyzowej sporządził projekt odpowiedzi na pismo Komisji z dnia 16 września 2013 r., zawierający obliczenie, które zamierzał przekazać Komisji, i wezwał skarżącą do przedstawienia uwag.
23 W skierowanym do Komisji piśmie z dnia 16 lutego 2015 r. belgijski organ administracji celnej i akcyzowej przedstawił uwagi dotyczące tabeli przedstawionej mu przez Komisję i w szczególności skorygował kwoty wskazane w wierszach 18, 60, 67 i 99 owej tabeli.
24 Pismem z dnia 16 lipca 2015 r. Komisja poinformowała skarżącą o zamiarze przyjęcia decyzji negatywnej w przedmiocie jej wniosku o umorzenie należności celnych.
25 Pismem z dnia 10 sierpnia 2015 r. skarżąca przedstawiła uwagi dotyczące pisma Komisji z dnia 16 lipca 2015 r.
26 Na mocy decyzji C(2016) 95 final z dnia 20 stycznia 2016 r. Komisja uwzględniła retrospektywne zaksięgowanie należności celnych przywozowych (art. 1 ust. 1), umorzenie należności celnych względem agenta celnego (art. 1 ust. 2) i umorzenie należności celnych względem skarżącej w odniesieniu do kwoty 632 241,28 EUR, odpowiadającej pozwoleniom tradycyjnym (art. 1 ust. 3), lecz odmówiła umorzenia należności celnych względem skarżącej w odniesieniu do kwoty 2 996 007,20 EUR, odpowiadającej nowym pozwoleniom (art. 1 ust. 4) (decyzja zwana dalej zaskarżoną decyzją).
27 W motywach 18–23 zaskarżonej decyzji Komisja przypomniała między innymi, że w pierwszej decyzji uwzględniła retrospektywne zaksięgowanie należności celnych przywozowych (art. 1 ust. 1 pierwszej decyzji) oraz umorzenie należności celnych względem jednego dłużnika, agenta celnego (art. 1 ust. 2 pierwszej decyzji), lecz nie względem drugiego dłużnika, skarżącej, w szczególnej sytuacji (art. 1 ust. 3 pierwszej decyzji).
28 W motywie 20 zaskarżonej decyzji Komisja wskazała, że oparła swą ocenę zawartą w pierwszej decyzji na art. 220 ust. 2 lit. b) WKC, i stwierdziła, że nie może być mowy o błędzie organów hiszpańskich, ponieważ nie brały one udziału w sporządzaniu pozwoleń, o których mowa. Ponadto w motywie 23 zaskarżonej decyzji Komisja wskazała, że w pierwszej decyzji zbadała, czy warunki art. 239 WKC zostały spełnione, i stwierdziła, że agent celny nie dopuścił się oszustwa ani zaniedbania i może zatem skorzystać z niedokonania zaksięgowania lub z umorzenia należności celnych przywozowych. W pierwszej decyzji Komisja stwierdziła również, że skarżąca nie wykazała staranności, i doszła w związku z tym do wniosku, że ta nie może skorzystać z niedokonywania pokrycia ani z umorzenia należności celnych przywozowych.
29 W motywach 25–32 zaskarżonej decyzji Komisja przypomniała, że w związku z tym, że Sąd stwierdził nieważność art. 1 ust. 3 pierwszej decyzji, powinna ona zgodnie z art. 266 TFUE przyjąć nową decyzję w rozsądnym terminie, będącym jedynym terminem mającym zastosowanie w niniejszej sprawie.
30 W zakresie dotyczącym przyjęcia tej nowej decyzji Komisja z jednej strony wskazała w motywie 33 zaskarżonej decyzji, że grupa ekspertów składająca się z przedstawicieli wszystkich państw członkowskich spotkała się w dniu 21 września 2015 r. w ramach komitetu WKC w celu zbadania akt sprawy. Z drugiej strony wskazała ona, w motywie 37 zaskarżonej decyzji, że zbada jedynie, czy spełniona została druga przesłanka wskazana w art. 239 WKC, dotycząca braku oszustwa lub zaniedbania.
31 W motywie 39 zaskarżonej decyzji Komisja przypomniała ponadto, że w wyroku z dnia 19 marca 2013 r., Firma Van Parys/Komisja (T‑324/10, EU:T:2013:136) Sąd stwierdził, że na obronę Komisja podniosła, iż mechanizm stosowany przez skarżącą w celu uzyskania możliwości wykorzystania pozwoleń na przywóz jest „nielegalny”, gdyż jest sprzeczny z art. 21 ust. 2 akapit drugi rozporządzenia nr 2362/98, który zakazuje jakiegokolwiek przenoszenia praw wynikających z pozwolenia na przywóz z nowych podmiotów gospodarczych na podmiot zasiedziały. Sąd dodał w tej kwestii, że pierwsza decyzja, w zakresie, w jakim odmawia dokonania umorzenia należności celnych przywozowych, jest oparta nie na nielegalności mechanizmu zakupu możliwości korzystania z pozwoleń na przywóz, lecz na oczywistym zaniedbaniu skarżącej. Sąd stwierdził, że w rezultacie argument Komisji nie może w niniejszym przypadku wpłynąć na uzasadnienie odmowy umorzenia należności celnych przywozowych. Komisja, w tym samym motywie zaskarżonej decyzji, doszła na tej podstawie do wniosku, że powinna zbadać w ramach owej nowej decyzji, czy mechanizm użyty przez skarżącą w celu skorzystania z pozwoleń na przywóz był legalny, biorąc pod uwagę fakt, że art. 21 ust. 2 akapit drugi rozporządzenia nr 2362/98 zakazuje jakiegokolwiek przenoszenia praw wynikających z pozwolenia na przywóz z nowego podmiotu gospodarczego na podmiot zasiedziały. Dodała ona, że powinna również ponownie zbadać względy pozwalające stwierdzić, czy miało miejsce oszustwo lub zaniedbanie.
32 Komisja stwierdziła w motywach 49 i 50 zaskarżonej decyzji, że o ile w aktach sprawy brak jest wskazań wystarczających dla wykazania braku staranności w zakresie dotyczącym pozwoleń tradycyjnych podmiotów gospodarczych nabytych przez skarżącą, o tyle w zakresie dotyczącym nowych pozwoleń zwykłe ich zbadanie mogłoby jej umożliwić przyjęcie wniosku, że nie mogła ona użyć praw opartych na tych pozwoleniach, ponieważ tego rodzaju użycie byłoby sprzeczne z art. 21 ust. 2 akapit drugi rozporządzenia nr 2362/98.
33 W konsekwencji, w motywie 60 zaskarżonej decyzji, Komisja zdecydowała, po pierwsze, że używając nowych praw, skarżąca, będąca tradycyjnym podmiotem gospodarczym, naruszyła zakaz ustanowiony w art. 21 ust. 2 akapit drugi rozporządzenia nr 2362/98, i po drugie, że na podstawie art. 239 WKC nic nie uzasadnia umorzenia należności celnych w kwocie 2 996 007,20 EUR związanych z owymi nowymi pozwoleniami użytymi przez skarżącą w okresie pomiędzy 1 stycznia a 8 listopada 1999 r.
34 Wreszcie w motywie 62 zaskarżonej decyzji Komisja stwierdziła, że przepisy art. 1 ust. 1 i 2 pierwszej decyzji powinny pozostać bez zmian, ponieważ nie zostały one zakwestionowane ani nie stwierdzono ich nieważności w wyroku z dnia 19 marca 2013 r., Firma Van Parys/Komisja (T‑324/10, EU:T:2013:136).
Przebieg postępowania i żądania stron
35 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 23 marca 2016 r. skarżąca wniosła skargę w niniejszej sprawie.
36 W swej skardze skarżąca wnosi do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji;
– orzeczenie, że art. 909 rozporządzenia nr 2454/93 wywołał w pełni skutki względem skarżącej w związku z wyrokiem z dnia 19 marca 2013 r., Firma Van Parys/Komisja (T‑324/10, EU:T:2013:136), wskutek czego korzysta ona z pełnego umorzenia długu celnego oraz wszystkich związanych z nim odsetek i kosztów;
– obciążenie Komisji kosztami postępowania.
37 Komisja wnosi do Sądu o:
– oddalenie skargi;
– obciążenie strony skarżącej kosztami postępowania.
Co do prawa
38 Na poparcie skargi skarżąca podnosi pięć zarzutów. Zarzuty pierwszy i drugi dotyczą naruszenia art. 907 i 909 rozporządzenia nr 2454/93 oraz art. 41 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. Zarzut trzeci, powołany tytułem pomocniczym, dotyczy naruszenia zasady dobrej administracji. Zarzut czwarty, powołany również tytułem pomocniczym, dotyczy nadużycia władzy. Zarzut piąty także powołany tytułem pomocniczym, dotyczy błędnej interpretacji ram prawnych organizacji rynku bananów i naruszenia zasady równego traktowania.
W przedmiocie dopuszczalności
W przedmiocie żądania pierwszego, dotyczącego stwierdzenia nieważności w części zaskarżonej decyzji
39 Komisja podniosła, nie zgłaszając zarzutu niedopuszczalności, że skarga jest dopuszczalna jedynie w zakresie dotyczącym art. 1 ust. 4 zaskarżonej decyzji. Jej zdaniem, po pierwsze, skarga jest niedopuszczalna w zakresie dotyczącym art. 1 ust. 1 i 2 zaskarżonej decyzji, ponieważ te dwa przepisy mają charakter wyłącznie potwierdzający względem art. 1 ust. 1 i 2 pierwszej decyzji. W tym względzie podniosła ona, że owe dwa przepisy są identyczne, nie zawierają nowych elementów i nie zostały poprzedzone nową analizą sytuacji skarżącej. Po drugie, wskazała ona, że art. 1 ust. 3 zaskarżonej decyzji zmienił art. 1 ust. 3 pierwszej decyzji na korzyść skarżącej, w związku z czym ów przepis nie jest dla niej niekorzystny i nie może być przedmiotem odwołania.
40 Skarżąca odpowiedziała w tym względzie, że skarga została słusznie skierowana przeciwko zaskarżonej decyzji w całości, jako że jest ona niezgodna z prawem w związku z tym, że stanowi decyzję przyjętą na podstawie art. 907 w związku z art. 909 rozporządzenia nr 2454/93, a termin na przyjęcie tego rodzaju decyzji upłynął już w chwili jej przyjęcia.
41 Należy przypomnieć, że skarga o stwierdzenie nieważności wniesiona przez osobę fizyczną lub prawną jest dopuszczalna wyłącznie w zakresie, w jakim wykaże ona istniejący i aktualny interes prawny w stwierdzeniu nieważności zaskarżonego przez nią aktu. Wedle utrwalonego orzecznictwa akty, które wywołują wiążące skutki prawne mogące naruszać interesy skarżącego poprzez istotną zmianę jego sytuacji prawnej, są aktami, które mogą stać się przedmiotem skargi o stwierdzenie nieważności. Aby określić, czy dany akt lub decyzja wywołują takie skutki, należy skupić się na samej ich istocie (zob. podobnie wyrok z dnia 22 marca 2000 r., Coca-Cola/Komisja, T‑125/97 i T‑127/97, EU:T:2000:84, pkt 77 i przytoczone tam orzecznictwo).
42 W niniejszej sprawie skarżąca nie wykazała, w jaki sposób art. 1 ust. 1 i 3 zaskarżonej decyzji zmienia w sposób niekorzystny jej sytuację. Ustępy 1 i 2, które przejęły, w zakresie dotyczącym rozpatrywanych należności, przepisy zawarte w art. 1 ust. 1 i 2 pierwszej decyzji bez dokonania w tym względzie nowej analizy, nie zmieniają wcześniejszej sytuacji skarżącej, a art. 1 ust. 3 zmienia sytuację na jej korzyść poprzez udzielenie jej umorzenia należności celnych przywozowych w kwocie 632 241,28 EUR, odpowiadającej pozwoleniom tradycyjnym. Skarżąca nie ma zatem interesu w kwestionowaniu owych przepisów, w związku z czym skierowana przeciwko nim skarga jest niedopuszczalna.
43 Należy natomiast wskazać, że na mocy art. 1 ust. 4 zaskarżonej decyzji odmówiono umorzenia należności celnych względem skarżącej wskutek nowej analizy, w związku z czym przepis ten zmienił jej sytuację w sposób niekorzystny. Zatem skarga o stwierdzenie nieważności jest dopuszczalna jedynie w zakresie dotyczącym owego przepisu.
W przedmiocie żądania drugiego, dotyczącego orzeczenia przez Sąd, że art. 909 rozporządzenia nr 2454/93 wywołał w pełni skutki względem skarżącej w następstwie wydania wyroku z dnia 19 marca 2013 r., Firma Van Parys/Komisja (T‑324/10, EU:T:2013:136)
44 Należy stwierdzić, że prawo procesowe Unii Europejskiej nie zna środka prawnego pozwalającego Sądowi na zajęcie stanowiska o charakterze generalnym lub rozstrzygnięcie co do zasady (wyrok z dnia 15 grudnia 2005 r., Infront WM/Komisja, T‑33/01, EU:T:2005:461, pkt 171; postanowienia: z dnia 3 września 2008 r., Cofra/Komisja, T‑477/07, nieopublikowane, EU:T:2008:307, pkt 21, z dnia 24 maja 2011 r., Nuova Agricast/Komisja, T‑373/08, nieopublikowane, EU:T:2011:237, pkt 46).
45 Dlatego też należy oddalić to żądanie.
Co do istoty
46 Należy wskazać, że w ramach argumentacji powołanej na poparcie czterech pierwszych zarzutów skargi skarżąca kwestionuje zasadniczo sposób, w jaki Komisja wykonała wyrok z dnia 19 marca 2013 r., Firma Van Parys/Komisja (T‑324/10, EU:T:2013:136). Jej zdaniem, po pierwsze, nie było konieczności przyjmowania jakiejkolwiek nowej decyzji. Po drugie, w sytuacji gdyby tego rodzaju decyzja mogła zostać przyjęta, należało tego, jak uważa ona, dokonać w terminie, który nie powinien przekroczyć pierwotnego, dziewięciomiesięcznego terminu zawitego przewidzianego w art. 907 rozporządzenia nr 2454/93. Po trzecie, uważa ona, iż jeśli Komisja dysponowała rozsądnym terminem na wykonanie wyroku z dnia 19 marca 2013 r., Firma Van Parys/Komisja (T‑324/10, EU:T:2013:136), to nie mogła ona w żadnym razie przekroczyć nowego, dziewięciomiesięcznego terminu zawitego przewidzianego w art. 907 rozporządzenia nr 2454/93. Wreszcie, po czwarte, skarżąca podniosła, że ze stwierdzenia nieważności w części pierwszej decyzji nie wynika dla Komisji nowa i pełna kompetencja decyzyjna dla przeprowadzenia nowego dochodzenia i przyjęcia nowej decyzji opartej ponadto na względach zbadanych już przez Sąd.
47 Komisja kwestionuje zasadność czterech pierwszych zarzutów skargi.
48 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w celu dostosowania się do wyroku i jego pełnego wykonania instytucja jest zobowiązana przestrzegać nie tylko sentencji wyroku, lecz również uzasadnienia, które do niej doprowadziło i które stanowi jej niezbędny filar, w tym znaczeniu, że jest ono nieodzowne do określenia dokładnego znaczenia tego, co sąd orzekł w sentencji. To bowiem uzasadnienie, po pierwsze, określa przepis uznany za niezgodny z prawem, a po drugie, wyjaśnia przyczyny bezprawności stwierdzonej w sentencji, którą dana instytucja musi uwzględnić zastępując unieważniony akt (wyroki: z dnia 26 kwietnia 1988 r., Asteris i in./Komisja, 97/86, 99/86, 193/86 i 215/86, EU:C:1988:199, pkt 27, z dnia 6 marca 2003 r., Interporc/Komisja, C‑41/00 P, EU:C:2003:125, pkt 29).
49 Jednakże art. 266 TFUE zobowiązuje instytucję będącą autorem aktu, którego nieważność stwierdzono, jedynie w takim stopniu, w jakim jest to konieczne do zapewnienia wykonania wyroku stwierdzającego nieważność. W tym kontekście ów przepis nakłada na daną instytucję obowiązek zadbania o to, by akt zmierzający do zastąpienia aktu uchylonego nie był dotknięty takimi samymi nieprawidłowościami jak te ustalone w owym wyroku (wyrok z dnia 6 marca 2003 r., Interporc/Komisja, C‑41/00 P, EU:C:2003:125, pkt 30). Jednakże instytucjom przysługuje szeroki zakres uznania w ramach decydowania o środkach, jakie należy wdrożyć w celu wyciągnięcia konsekwencji z wyroku stwierdzającego nieważność, przy czym środki te muszą być zgodne z sentencją danego wyroku oraz z jego uzasadnieniem, będącym niezbędną podstawą danego rozstrzygnięcia (wyrok z dnia 28 stycznia 2016 r., CM Eurologistik i GLS, C‑283/14 i C‑284/14, EU:C:2016:57, pkt 76).
50 Ponadto należy przypomnieć, że stwierdzenie nieważności aktu Unii nie wpływa koniecznie na akty przygotowawcze (wyroki: z dnia 15 października 2002 r., Limburgse Vinyl Maatschappij i in./Komisja, C‑238/99 P, C‑244/99 P, C‑245/99 P, C‑247/99 P, od C‑250/99 P do C‑252/99 P i C‑254/99 P, EU:C:2002:582, pkt 73).
51 W tym względzie należy przypomnieć, że ciążący na instytucji Unii obowiązek wykonania wyroku stwierdzającego nieważność wydanego przez sąd Unii wynika z art. 266 TFUE. Trybunał orzekł, że owo wykonanie wymaga przyjęcia szeregu środków administracyjnych i zwykle nie może nastąpić w sposób natychmiastowy, a ponadto że instytucji przysługuje rozsądny termin na zastosowanie się do wyroku stwierdzającego nieważność danej jej decyzji (wyrok z dnia 19 marca 1997 r., Oliveira/Komisja, T‑73/95, EU:T:1997:39, pkt 41; zob. również podobnie wyrok z dnia 12 stycznia 1984 r., Turner/Komisja, 266/82, EU:C:1984:3, pkt 5, 6). Rozsądny charakter czasu trwania postępowania administracyjnego należy oceniać na podstawie konkretnych okoliczności każdej sprawy, a w szczególności na podstawie kontekstu, w jaki się wpisuje, różnych przeprowadzonych etapów postępowania, stopnia złożoności sprawy, a także jej wagi dla różnych zainteresowanych stron (wyrok z dnia 15 lipca 2004 r., Hiszpania/Komisja, C‑501/00 P, EU:C:2004:438, pkt 53). Również kwestia, czy termin, w jakim został wykonany wyrok stwierdzający nieważność, był rozsądny, powinna być oceniana również osobno dla każdego przypadku. Rozsądny charakter owego terminu zależy od charakteru środków, jakie należy przyjąć, oraz od konkretnych okoliczności danej sprawy. W związku z tym należy uwzględnić różne etapy procedury decyzyjnej (wyrok z dnia 19 marca 1997 r., Oliveira/Komisja, T‑73/95, EU:T:1997:39, pkt 45).
52 Należy wreszcie podkreślić, że jeśli stwierdzona nieprawidłowość nie spowodowała nieważności całego postępowania, to rzeczone instytucje mogą, aby wydać akt mający na celu zastąpienie wcześniejszego unieważnionego aktu, wznowić postępowanie na etapie, na którym doszło do tej nieprawidłowości (zob. podobnie wyrok z dnia 29 listopada 2007 r., Włochy/Komisja, C‑417/06 P, nieopublikowany, EU:C:2007:733, pkt 52 i przytoczone tam orzecznictwo).
53 To w świetle tych rozważań należy zbadać cztery pierwsze zarzuty, począwszy od argumentacji powołanej w ramach zarzutów pierwszego, drugiego i czwartego, które należy rozpatrzyć łącznie.
Zarzuty pierwszy, drugi i czwarty, dotyczące naruszenia art. 907 i 909 rozporządzenia nr 2454/93, art. 41 Karty praw podstawowych i nadużycia władzy
54 W niniejszej sprawie należy stwierdzić, że w rozpatrywanej skardze skarżąca kwestionuje podjętą przez Komisję decyzję w przedmiocie zastąpienia pierwszej decyzji dotyczącej wniosku o umorzenie należności celnych przywozowych w związku z tym, że decyzja ta została unieważniona w części na mocy wyroku z dnia 19 marca 2013 r., Firma Van Parys/Komisja (T‑324/10, EU:T:2013:136) z tego względu, że dowody, na których Komisja oparła się w swej decyzji, nie prowadziły do wykazania braku staranności skarżącej.
55 W związku z tym Komisja była zobowiązana do ponownego zbadania dowodów zawartych w aktach sprawy i do przyjęcia nowej decyzji w przedmiocie wniosku o umorzenie należności celnych będącego przedmiotem unieważnionej decyzji w celu usunięcia stwierdzonej nieprawidłowości (wyrok z dnia 19 marca 1997 r., Oliveira/Komisja, T‑73/95, EU:T:1997:39, pkt 32).
56 Czyniąc to, była ona zobowiązana do rozpatrzenia wszystkich kwestii faktycznych i prawnych dostępnych w chwili przyjmowania aktu. Obowiązek przygotowania przez Komisję decyzji z należytą starannością i podjęcia decyzji na podstawie wszystkich danych mogących mieć wpływ na ocenę wynika w szczególności z zasady dobrej administracji, zasady legalności i zasady równości traktowania. W tych okolicznościach, wbrew stanowisku skarżącej, nie można zarzucić Komisji, że oceniła, iż należy podjąć dochodzenie na nowo i uzupełnić akta sprawy (zob. podobnie wyrok z dnia 19 marca 1997 r., Oliveira/Komisja, T‑73/95, EU:T:1997:39, pkt 32).
57 Należy ponadto oddalić argument skarżącej, wedle którego zasadniczo, przyjmując, że Komisja zgodnie z prawem przyjęła nową decyzję, decyzja ta powinna być ograniczona do środków koniecznych w celu wykonania wyroku z dnia 19 marca 2013 r., Firma Van Parys/Komisja (T‑324/10, EU:T:2013:136) i nie mogła być w żadnym razie oparta na względzie braku poszanowania art. 21 ust. 2 rozporządzenia nr 2362/98, co zostało już uznane za bezzasadne.
58 Należy w tym kontekście stwierdzić, że ów wzgląd nie został wskazany w uzasadnieniu pierwszej decyzji i że nie został on w związku z tym poddany kontroli Sądu w sprawie, w której zapadł wyrok z dnia 19 marca 2013 r., Firma Van Parys/Komisja (T‑324/10, EU:T:2013:136). Jakkolwiek kwestia braku poszanowania art. 21 ust. 2 rozporządzenia nr 2362/98 została podniesiona przez Komisję w odpowiedzi na skargę we wskazanej sprawie, Sąd stwierdził w pkt 90 i 91 owego wyroku, że pierwsza decyzja nie była oparta na tym względzie i w konsekwencji argument Komisji nie mógł wpłynąć na zasadność odmowy umorzenia należności celnych przywozowych. W związku z tym o ile kwestia braku poszanowania art. 21 ust. 2 rozporządzenia nr 2362/98 została słusznie wskazana przez Sąd w pkt 90 wyroku z dnia 19 marca 2013 r., Firma Van Parys/Komisja (T‑324/10, EU:T:2013:136), o tyle nie została ona rozpatrzona co do istoty.
59 Ponadto, co się tyczy argumentu, wedle którego zasadniczo Komisja mogła, a już w każdym razie powinna była powołać wzgląd braku poszanowania art. 21 ust. 2 rozporządzenia nr 2362/98, jako że ów wzgląd był już znany w chwili przyjmowania pierwszej decyzji, należy stwierdzić, że przyjęty przez Komisję w pierwszej decyzji wzgląd oczywistego zaniedbania skarżącej teoretycznie wystarczyłby samodzielnie dla celów uzasadnienia odmowy umorzenia należności celnych przywozowych. Komisja dysponuje bowiem swobodą w zakresie powoływania się na względy, które uważa za najbardziej istotne dla celów uzasadnienia swej decyzji, i ewentualny błąd przy wyborze owych względów nie może stanowić przeszkody dla powołania się później na wzgląd, który mogła ona powołać przy przyjmowaniu pierwszej decyzji (zob. podobnie wyrok z dnia 14 września 2016 r., National Iranian Tanker Company/Rada, T‑207/15, nieopublikowany, EU:T:2016:471, pkt 54).
60 W związku z tym, bez uszczerbku dla oceny zasadności względu powołanego w zaskarżonej decyzji, a mianowicie braku poszanowania art. 21 ust. 2 rozporządzenia nr 2362/98, który mieści się w ramach zarzutu piątego, należy stwierdzić, że Komisja miała prawo oprzeć się na względzie braku poszanowania owego przepisu w celu odmówienia umorzenia należności celnych przywozowych w zaskarżonej decyzji. Należy ponadto podkreślić, iż okoliczność, że ów wzgląd nie został powołany w ramach pierwszej decyzji, nie stoi w żadnym razie na przeszkodzie temu, by Komisja powołała go w zaskarżonej decyzji, jako że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem instytucja, która wydała unieważniony akt, może w swojej nowej decyzji powołać się na względy inne niż te, na podstawie których wydała pierwszą decyzję (zob. podobnie wyrok z dnia 5 września 2014 r., Éditions Odile Jacob/Komisja, T‑471/11, EU:T:2014:739, pkt 125 i przytoczone tam orzecznictwo).
61 Co się tyczy zarzutu, w ramach którego skarżąca zarzuca Komisji, że uznała ona, iż stwierdzenie niezgodności z prawem pierwszej decyzji w uzasadnieniu wyroku z dnia 19 marca 2013 r., Firma Van Parys/Komisja (T‑324/10, EU:T:2013:136) umożliwia jej usunięcie tej niezgodności z prawem w decyzji zastępującej ową pierwszą decyzję w rozsądnym terminie, zarzut ów należy oddalić. Należy bowiem stwierdzić, że tego rodzaju termin jest w pełni zgodny z utrwalonym orzecznictwem wskazanym w pkt 51 powyżej.
62 Należy również oddalić argument skarżącej, wedle którego zasadniczo po stwierdzeniu nieważności w części pierwszej decyzji ze skutkiem ex tunc Komisja miała jedynie pięć dni na przyjęcie decyzji w przedmiocie jej wniosku o umorzenie, by dochować dziewięciomiesięcznego terminu zawitego przewidzianego w art. 907 rozporządzenia nr 2454/93. Jak słusznie podniosła Komisja, termin dziewięciu miesięcy przewidziany w owym przepisie nie może mieć zastosowania w ramach ponownie wszczętej procedury na podstawie art. 266 TFUE.
63 Jak bowiem wskazano w pkt 52 powyżej, w wypadku gdy do nieprawidłowości dochodzi w toku dochodzenia, dane instytucje muszą mieć możliwość wznowienia postępowania na etapie dochodzenia, na którym doszło do nieprawidłowości, lub wszczęcia nowego postępowania, jeżeli stwierdzona nieprawidłowość spowodowała nieważność całego postępowania. Prawdą jest, że z art. 907 rozporządzenia nr 2454/93 wynika, że decyzja stwierdzająca, czy rozpatrzona sytuacja szczególna uzasadnia przyznanie zwrotu lub umorzenia, powinna zostać wydana w terminie dziewięciu miesięcy. Należy jednak stwierdzić, że ów art. 907 dotyczy jedynie pierwotnego postępowania, a nie procedur, które zostały ponownie podjęte po wydaniu wyroku stwierdzającego nieważność. Z powyższego wynika, że w związku z tym, że postępowanie, o którym mowa w niniejszej sprawie, zostało podjęte na nowo, nie można do niego zastosować terminu dziewięciu miesięcy przewidzianego dla postępowania pierwotnego (zob. podobnie wyrok z dnia 28 stycznia 2016 r., CM Eurologistik i GLS, C‑283/14 i C‑284/14, EU:C:2016:57, pkt 57–61). Należy w związku z tym oddalić argument skarżącej, wedle którego Komisja zanegowała skutek ex tunc wyroku z dnia 19 marca 2013 r., Firma Van Parys/Komisja (T‑324/10, EU:T:2013:136), stwierdzając, że dysponuje rozsądnym terminem na usunięcie zakwestionowanej niezgodności z prawem w owym wyroku, a nie pięciodniowym terminem na zastosowanie się do początkowego terminu dziewięciu miesięcy wskazanego w art. 907 rozporządzenia nr 2454/93.
64 Co się wreszcie tyczy argumentu, wedle którego zasadniczo powtórzone żądania Komisji względem władz belgijskich były całkowicie zbyteczne i służyły jedynie temu, by niesłusznie zawiesić bieg terminu przewidzianego w art. 907 rozporządzenia nr 2454/93, argument ów należy odrzucić. Nie można bowiem skutecznie podnosić, że Komisja wysłała władzom belgijskim żądania jedynie w celu zawieszenia wskazanego terminu, jako że ów termin nie podlegał w każdym razie zastosowaniu.
65 Na podstawie całości powyższych rozważań należy oddalić zarzuty pierwszy, drugi i czwarty.
W przedmiocie zarzutu trzeciego, dotyczącego naruszenia zasady dobrej administracji
66 W ramach tego zarzutu skarżąca zasadniczo zarzuca Komisji, iż uznała ona w motywie 32 zaskarżonej decyzji, że rozsądny termin przewidziany w art. 266 TFUE mógł być bez żadnych ograniczeń dłuższy od terminu dziewięciu miesięcy przewidzianego w art. 907 rozporządzenia nr 2454/93 i że ponadto nie ma również zastosowania korzyść związana z wygaśnięciem owego terminu przewidziana w art. 909 owego rozporządzenia. Jej zdaniem, przy założeniu, że Komisja dysponowała rozsądnym terminem na wykonanie wyroku z dnia 19 marca 2013 r., Firma Van Parys/Komisja (T‑324/10, EU:T:2013:136), ów termin w żadnym razie nie mógł przekroczyć nowego, dziewięciomiesięcznego terminu zawitego przewidzianego w art. 907 rozporządzenia nr 2454/93. Uważa ona w związku z tym, że nawet jeśli Komisja dysponowała nowym terminem dziewięciu miesięcy na przyjęcie decyzji, licząc od dnia wydania wyroku z dnia 19 marca 2013 r., Firma Van Parys/Komisja (T‑324/10, EU:T:2013:136), ów termin wygasł – uwzględniając zawieszenia związane z żądaniami Komisji o przedstawienie informacji – w dniu 11 czerwca 2015 r.
67 Ponadto skarżąca zarzuca Komisji naruszenie zasady pewności prawa w związku z tym, że Komisja w pierwszej kolejności i w toku procedury decyzyjnej poprzedzającej przyjęcie zaskarżonej decyzji stale wskazywała na zastosowanie terminu przewidzianego w art. 907 rozporządzenia nr 2454/93 w związku z art. 909 owego rozporządzenia, by następnie, wówczas, gdy ów rzekomo nieistniejący i błędnie przedłużony nowy termin wygasł, stwierdzić, że jedynym terminem mającym zastosowanie jest rozsądny termin wynikający z art. 266 TFUE.
68 Komisja podważa zasadność tego zarzutu.
69 Po pierwsze, podnosi ona, że bezcelowe jest powoływanie się na art. 907 rozporządzenia nr 2454/93 dla celów obliczenia terminu, jakim dysponuje ona dla celów przyjęcia nowej decyzji, licząc od chwili wydania wyroku z dnia 19 marca 2013 r., Firma Van Parys/Komisja (T‑324/10, EU:T:2013:136), ponieważ ani ten przepis, ani art. 909 rozporządzenia nr 2454/93 nie miały zastosowania w ramach postępowania na podstawie art. 266 TFUE. Po drugie, wskazała ona, że nie można wykluczyć, że ów rozsądny termin może być dłuższy od terminu przewidzianego w art. 907 i 909 rozporządzenia nr 2454/93. Po trzecie, uważa ona, że zaskarżona decyzja stanowiła właściwy środek do usunięcia w rozsądnym terminie niezgodności z prawem stwierdzonej przez Sąd w odniesieniu do pierwszej decyzji z uwagi na okoliczności właściwe dla tej sprawy. Podniosła ona w tym względzie, że większość czasu koniecznego do przyjęcia zaskarżonej decyzji wynikała z tego, że belgijskie organy celne nie odpowiedziały, pomimo wielu wezwań, na żądania Komisji, oraz z tego, że organy te miały wyłączną kompetencję w zakresie orzekania w przedmiocie długu celnego. Ponadto Komisja dodała, że przed przyjęciem decyzji wysłuchała skarżącej oraz grupy ekspertów złożonej z przedstawicieli wszystkich państw członkowskich, która zebrała się w dniu 21 września 2015 r., by zbadać sprawę.
70 Po czwarte, Komisja podkreśliła, że w każdym wypadku, nawet gdyby to wykazano, przekroczenie rozsądnego terminu nie prowadziłoby do stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji. Z jednej strony skarżąca nie podniosła bowiem, że upływ terminu doprowadził do powstania u niej szkody i że naruszył jej prawa do obrony. Komisja przypomniała, że część opóźnienia została spowodowana w szczególności tym, że uznała ona, iż powinna wysłuchać skarżącej przed przyjęciem decyzji w celu zachowania pełni jej praw do obrony. Z drugiej strony Komisja uważa, że brak poszanowania reguły proceduralnej, takiej jak dochowanie rozsądnego terminu, nie może w niniejszej sprawie stanowić zasadniczego naruszenia przepisu proceduralnego, jako że nawet gdyby tego rodzaju naruszenie nie miało miejsca, treść zaskarżonej decyzji nie byłaby odmienna.
71 Tytułem wstępu należy przypomnieć, że wskutek wyroku z dnia 19 marca 2013 r., Firma Van Parys/Komisja (T‑324/10, EU:T:2013:136), na mocy którego stwierdzono nieważność w części pierwszej decyzji, art. 907 rozporządzenia nr 2454/93 nie miał już zastosowania w ramach ponownie podjętej procedury przyjmowania zaskarżonej decyzji, mającej zastąpić pierwszą decyzję, jako że zgodnie z orzecznictwem zastosowanie miał jedynie rozsądny termin (zob. powyżej pkt 63).
72 Należy wskazać, jak to podniosła skarżąca, iż z okoliczności sprawy wynika, że rozsądny termin został przekroczony.
73 Okres mający w niniejszej sprawie znaczenie dla celów zbadania poszanowania rozsądnego terminu jest okresem, który upłynął między ogłoszeniem wyroku unieważniającego w dniu 19 marca 2013 r. a datą przyjęcia zaskarżonej decyzji w dniu 20 stycznia 2016 r.; są to 34 miesiące, czyli ponad dwa i pół roku. Bardziej szczegółowo, pięć miesięcy po ogłoszeniu wyroku unieważniającego w dniu 21 sierpnia 2013 r., w którym to dniu Komisja wysłała władzom belgijskim pierwsze żądanie o przedstawienie dodatkowych informacji, Komisja podjęła odtworzenie i ponowne badanie akt sprawy, co po uzyskaniu żądanych informacji od belgijskich organów celnych doprowadziło 29 miesięcy później do przyjęcia zaskarżonej decyzji.
74 Aby uzasadnić owo opóźnienie, Komisja podniosła, po pierwsze, że większość czasu koniecznego do przyjęcia zaskarżonej decyzji wynikała z tego, że belgijskie organy celne nie odpowiedziały, pomimo wielu wezwań, na żądania Komisji, oraz po drugie, że przed przyjęciem decyzji, w dniu 21 września 2015 r., wysłuchała skarżącej oraz grupy ekspertów złożonej z przedstawicieli wszystkich państw członkowskich, która zebrała się, by zbadać sprawę.
75 W tym względzie wystarczy stwierdzić, że przyjmując nawet, że żądania o przedstawienie informacji skierowane przez Komisję do belgijskich organów celnych mogą zawiesić termin dziewięciu miesięcy, co nie ma miejsca, ponieważ mechanizm przewidziany w art. 907 rozporządzenia nr 2454/93 nie mógł być zastosowany ponownie, to od odpowiedzi tych organów do przyjęcia zaskarżonej decyzji upłynęło ponad dziesięć miesięcy.
76 W niniejszej sprawie należy stwierdzić, że żaden środek, który będzie lub był podejmowany przez Komisję, nie może uzasadniać takiego terminu. Prawdą jest, że wyrok z dnia 19 marca 2013 r., Firma Van Parys/Komisja (T‑324/10, EU:T:2013:136) zobowiązał Komisję do ponownego zbadania akt sprawy (zob. powyżej pkt 55). Należy jednak stwierdzić, jak wskazała skarżąca, że brak jest jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, że wskutek tego wyroku Komisja sporządziła nowe akt, ani że, a fortiori, przedstawiła lub odkryła nowe okoliczności faktyczne.
77 Należy ponadto podkreślić, że Komisja znała już dobrze akta sprawy. Jak wynika w szczególności z porównania pierwszej decyzji z zaskarżoną decyzją, w których przedstawienie okoliczności faktycznych jest całkowicie identyczne, praca Komisji polegała z jednej strony na uzasadnieniu zaniedbania skarżącej nie poprzez sposób, w jakim zostały jej wydane pozwolenia na przywóz, lecz poprzez użycie przez nią pozwoleń na przywóz przeznaczonych dla nowych podmiotów gospodarczych, co jest w sposób jasny zabronione na podstawie art. 21 ust. 2 rozporządzenia nr 2362/98, i z drugiej strony na obliczeniu podziału pomiędzy kwotami odpowiadającymi pozwoleniom tradycyjnych podmiotów gospodarczych i kwotami odpowiadającymi pozwoleniom nowych podmiotów gospodarczych. Komisja podniosła na rozprawie, że zasadniczy aspekt jej ponownego badania akt polegał na dokonaniu owego podziału, który nie został jej przedstawiony przed przyjęciem zaskarżonej decyzji i którego nie mogła określić na podstawie informacji przekazanych przez belgijskie organy celne.
78 Jednakże Komisja nie podjęła ponownie całego badania akt i również nigdy tego nie deklarowała. Wskazała ona w szczególności w swych pismach z jednej strony, że po wydaniu wyroku z dnia 19 marca 2013 r., Firma Van Parys/Komisja (T‑324/10, EU:T:2013:136) „mogła ograniczyć się do weryfikacji, czy podmiot gospodarczy nie dopuścił się oszustwa lub rażącego zaniedbania zgodnie z drugą przesłanką art. 239 WKC”, i z drugiej strony, że „ponieważ nie zostało zakwestionowane [w owym wyroku], że chodziło o sytuację szczególną, istotne było jedynie, czy skarżąca dopuściła się oszustwa lub rażącego zaniedbania”.
79 W świetle powyższego należy zatem stwierdzić, że ze względu na charakter środków podlegających podjęciu oraz konkretne okoliczności sprawy Komisja nie dochowała rozsądnego terminu przy prowadzeniu postępowania poprzedzającego przyjęcie zaskarżonej decyzji.
80 Komisja podniosła jednak w toku postępowania pisemnego i ustnego, że okoliczność ta nie może prowadzić do stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji, ponieważ skarżąca nie wykazała, że krótszy termin skutkowałby wydaniem decyzji odmiennej od tej, która została przyjęta, ani nie wykazała istnienia naruszenia jej praw do obrony wskutek nadmiernego czasu trwania postępowania administracyjnego (zob. pkt 70powyżej).
81 W tym względzie należy stwierdzić, że z utrwalonego orzecznictwa wynika w istocie, że naruszenie zasady rozsądnego terminu uzasadnia stwierdzenie nieważności decyzji wydanej po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego tylko wtedy, gdy doszło także do naruszenia prawa zainteresowanego do obrony. Gdy nie zostanie bowiem stwierdzone, że zbytnia przewlekłość wpłynęła negatywnie na zdolność danych osób do skutecznej obrony, brak przestrzegania zasady działania w rozsądnym terminie pozostaje bez wpływu na ważność postępowania administracyjnego (zob. wyrok z dnia 13 grudnia 2016 r., Al-Ghabra/Komisja, T‑248/13, EU:T:2016:721, pkt 62 i przytoczone tam orzecznictwo).
82 W tym względzie należy przypomnieć, że naruszenie zasady przestrzegania rozsądnego terminu nie uzasadnia co do zasady stwierdzenia nieważności decyzji wydanej po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego. Nieprzestrzeganie zasady rozsądnego terminu wpływa bowiem na ważność postępowania administracyjnego tylko w sytuacji, gdy zbytnia przewlekłość może mieć wpływ na samą treść wydanej po zakończeniu postępowania administracyjnego decyzji (zob. wyrok z dnia 7 czerwca 2013 r., Włochy/Komisja, T‑267/07, EU:T:2013:305, pkt 80 i przytoczone tam orzecznictwo).
83 W niniejszym przypadku w celu orzeczenia w przedmiocie kwestii, czy przekroczenie rozsądnego terminu może doprowadzić do stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji, należy w szczególności odnieść się do przepisów proceduralnych w dziedzinie umorzenia należności celnych właściwych w rozpatrywanej sprawie, a mianowicie do art. 235–239 WKC i art. 878–909 rozporządzenia nr 2454/93.
84 Zgodnie z tymi przepisami każde umorzenie należności celnych przywozowych powinno być przedmiotem szczególnego wniosku złożonego przez zainteresowanego (art. 878 ust. 1 rozporządzenia nr 2454/93). Wniosek ów powinien zostać złożony właściwemu organowi celnemu (art. 879 ust. 1 rozporządzenia nr 2454/93). Gdy organ celny jest w posiadaniu wszystkich koniecznych dowodów, orzeka na piśmie w przedmiocie wniosku o umorzenie (art. 886 ust. 1 rozporządzenia nr 2454/93).
85 Jednakże gdy organ celny nie jest w stanie podjąć decyzji na podstawie art. 899 i nast. rozporządzenia nr 2454/93, które określają pewną liczbę sytuacji, w których umorzenie może lub nie może zostać przyznane, i „jest poparty dowodami, które mogłyby stworzyć szczególną sytuację, wynikającą z okoliczności, w których zainteresowanej osobie nie można przypisać oszustwa ani oczywistego zaniedbania”, państwo członkowskie, któremu podlega ten organ, przekazuje sprawę Komisji (art. 905 ust. 1 rozporządzenia nr 2454/93). Dokumentacja przedłożona Komisji powinna zawierać wszystkie informacje wymagane w celu pełnego rozpatrzenia sprawy (art. 905 ust. 3 rozporządzenia nr 2454/93). Komisja przesyła państwom członkowskim akta w terminie 15 dni od jej otrzymania (art. 906 akapit pierwszy rozporządzenia nr 2454/93). Artykuł 906 a rozporządzenia nr 2454/93 precyzuje, że jeżeli Komisja ma zamiar podjąć decyzję niekorzystną dla osoby składającej wniosek o zwrot lub umorzenie, powinna przekazać tej osobie swoje zastrzeżenia na piśmie, wraz ze wszystkimi dokumentami, na których opiera swoje zastrzeżenia, a osoba składająca wniosek ma wówczas jeden miesiąc na wyrażenie swojego stanowiska.
86 Następnie, po konsultacji z grupą ekspertów, złożoną z przedstawicieli wszystkich państw członkowskich zebranych w ramach komitetu w celu rozpatrzenia danego przypadku, Komisja podejmuje decyzję o tym, czy badana sytuacja szczególna uzasadnia zwrot lub umorzenie (art. 907 akapit drugi rozporządzenia nr 2454/93). Owa decyzja zostaje podjęta w terminie dziewięciu miesięcy od dnia otrzymania przez Komisję akt przekazanych przez państwo członkowskie (art. 907 akapit drugi owego rozporządzenia) i powinna zostać jak najszybciej podana do wiadomości danego państwa członkowskiego (art. 908 ust. 1 owego rozporządzenia). To na podstawie tej decyzji Komisji organ decyzyjny powinien orzec w przedmiocie przedstawionego mu wniosku o umorzenie (art. 908 ust. 2 rozporządzenia nr 2454/93).
87 W przypadku gdy Komisja uznaje za konieczne zażądać informacji uzupełniających w celu podjęcia decyzji, termin dziewięciu miesięcy przedłuża się o okres równy okresowi, jaki upływa od dnia wysłania przez Komisję wniosku o informacje uzupełniające do dnia otrzymania tych informacji. Wnioskodawca o zwrot lub umorzenie zostaje powiadomiony o przedłużeniu (art. 907 akapit trzeci rozporządzenia nr 2454/93). W przypadku gdy Komisja poinformowała wnioskodawcę o swoich zastrzeżeniach zgodnie z art. 906a, termin dziewięciu miesięcy zostaje przedłużony o jeden miesiąc.
88 Wreszcie zgodnie z art. 909 rozporządzenia nr 2454/93 jeżeli Komisja nie podejmie decyzji w terminie wyznaczonym w art. 907 owego rozporządzenia, krajowy organ celny uwzględnia wniosek o zwrot lub umorzenie.
89 Z powyższych przepisów wynika, że rozporządzenie nr 2454/93 ma w szczególności na celu sprecyzowanie pewnych reguł, zmierzając do większej pewności prawa przy ich stosowaniu, jak to wynika z jego motywów, i że przewidziano w nim ścisłe terminy, których muszą dochować zarówno wnioskodawca, jak i Komisja przy rozpatrywaniu wniosku o umorzenie należności celnych przywozowych.
90 Z art. 907 rozporządzenia nr 2454/93 wynika, że o ile termin dziewięciu miesięcy, którym dysponuje Komisja dla celów przyjęcia decyzji, może zostać pod pewnymi warunkami zawieszony, o tyle decyzję w przedmiocie wniosku o umorzenie należności należy wydać w terminie określonym w art. 907 akapit drugi rozporządzenia nr 2454/93, przy czym brak odpowiedzi w tym terminie jest równoznaczny z uwzględnieniem wniosku przez właściwy organ celny zgodnie z art. 909 tego rozporządzenia.
91 Należy wskazać, że gdyby w niniejszej sprawie Komisja działała w ramach rozporządzenia nr 2454/93, jej decyzja wydana po upływie dziewięciomiesięcznego terminu zawitego wraz z zawieszeniami, przewidzianego w art. 907 owego rozporządzenia, byłaby równoznaczna z uwzględnieniem wniosku skarżącej przez organ celny.
92 W okolicznościach niniejszej sprawy prawdą jest, że ustanowiony system, a w szczególności termin dziewięciu miesięcy przewidziany w art. 907 rozporządzenia nr 2454/93, nie wiązał już Komisji w ramach postępowania otwartego na podstawie art. 266 TFUE (zob. powyżej pkt 63 i 71). Należy jednak wskazać, że przyjmując zaskarżoną decyzję bez dochowania rozsądnego terminu, Komisja naruszyła gwarancje przewidziane w rozporządzeniu nr 2454/93 i pozbawiła skarżącą skuteczności (effet utile) owego rozporządzenia, możliwości uzyskania decyzji w przewidzianych terminach oraz gwarancji skorzystania z korzystnej decyzji w braku udzielenia odpowiedzi w tych terminach.
93 W związku z tym należy stwierdzić, że przyjmując zaskarżoną decyzję 34 miesiące po wydaniu wyroku z dnia 19 marca 2013 r., Firma Van Parys/Komisja (T‑324/10, EU:T:2013:136), Komisja naruszyła zasadę rozsądnego terminu, co w okolicznościach właściwych niniejszej sprawie stanowi podstawę dla stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji.
94 Mając na względzie powyższe rozważania, należy zatem uwzględnić zarzut trzeci skargi i stwierdzić nieważność zaskarżonej decyzji bez konieczności badania zarzutu piątego.
W przedmiocie kosztów
95 Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.
96 Ponieważ w niniejszym przypadku Komisja przegrała zasadniczo sprawę, należy obciążyć ją jej własnymi kosztami oraz kosztami poniesionymi przez skarżącą.
Z powyższych względów
SĄD (czwarta izba),
orzeka, co następuje:
1) Stwierdza się nieważność art. 1 ust. 4 decyzji Komisji C(2016) 95 final z dnia 20 stycznia 2016 r. stwierdzającej, że zaksięgowanie retrospektywne należności celnych przywozowych jest zasadne, i że umorzenie tychże należności jest zasadne w odniesieniu do dłużnika celnego oraz częściowo zasadne w przypadku innego dłużnika celnego, ale niezasadne w pozostałym zakresie w odniesieniu do tego konkretnego dłużnika, a także zmieniającej decyzję Komisji C(2010) 2858 wersja ostateczna z dnia 6 maja 2010 r.
2) W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona.
3) Komisja Europejska pokrywa własne koszty oraz koszty poniesione przez Firma Léon Van Parys NV.
Kanninen | Schwarcz | Iliopoulos |
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 11 grudnia 2017 r.
Podpisy