Language of document : ECLI:EU:T:2016:248

Wydanie tymczasowe

Sprawa T‑556/11

(publikacja fragmentów)

European Dynamics Luxembourg SA i in.

przeciwko

Urzędowi Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej

Zamówienia publiczne na usługi – Postępowanie przetargowe – Tworzenie i utrzymanie oprogramowania – Odrzucenie oferty jednego z oferentów – Klasyfikacja oferenta w procedurze kaskadowej – Podstawy wykluczenia – Konflikt interesów – Równość traktowania – Obowiązek staranności – Kryteria udzielania zamówienia – Oczywisty błąd w ocenie – Obowiązek uzasadnienia – Odpowiedzialność pozaumowna – Utrata szansy

Streszczenie – wyrok Sądu (czwarta izba) z dnia 27 kwietnia 2016 r.

1.      Zamówienia publiczne Unii Europejskiej – Postępowanie przetargowe – Udzielanie zamówień – Wykluczenie oferentów w sytuacji konfliktu interesów – Pojęcie konfliktu interesów – Uczestnictwo w pracach przygotowawczych do zamówienia spółki będącej członkiem konsorcjum oferenta – Włączenie – Przesłanka – Istnienie ryzyka konkurencji między oferentami

[rozporządzenie Rady nr 1605/2002, art. 94 lit.a)]

2.      Zamówienia publiczne Unii Europejskiej – Postępowanie przetargowe – Udzielanie zamówień – Wykluczenie oferentów w sytuacji konfliktu interesów – Obowiązki spoczywające na instytucji zamawiającej

[rozporządzenie Rady nr 1605/2002, art. 94 lit.a)]

3.      Zamówienia publiczne Unii Europejskiej – Postępowanie przetargowe – Udzielanie zamówień – Wykluczenie oferentów – Obowiązek przedstawienia przez wybranego oferenta przed udzieleniem zamówienia aktualnego zaświadczenia o niekaralności – Zakres – Możliwość zadowolenia się przez instytucję zamawiającą oświadczeniem złożonym przed notariuszem – Wykluczenie

[rozporządzenie Rady nr 1605/2002, art. 93 ust. 1 lit. a), b), e); rozporządzenie Komisji nr 2342/2002, art. 134 ust. 3 akapit pierwszy]

4.      Postępowanie sądowe – Pismo wszczynające postępowanie – Wymogi formalne – Określenie przedmiotu sporu – Zwięzłe przedstawienie powołanych zarzutów – Zarzut niezgodności z prawem technicznych kryteriów udzielania zamówienia publicznego i opierający się na argumentacji odsyłającej do załącznika do skargi – Dopuszczalność – Przesłanki

[statut Trybunału Sprawiedliwości, art. 21, art. 53 akapit pierwszy; regulamin postępowania przed Sądem, art. 44 § 1 lit. c)]

5.      Zamówienia publiczne Unii Europejskiej – Postępowanie przetargowe – Udzielanie zamówień – Kryteria udzielania zamówienia – Wymóg jasności i precyzyjności – Badanie z urzędu przez sąd Unii – Wyłączenie

(rozporządzenie Rady nr 1605/2002, art. 89 ust. 1)

6.      Zamówienia publiczne Unii Europejskiej – Postępowanie przetargowe – Decyzja o odrzuceniu oferty – Brak lub niewystarczający charakter uzasadnienia – Badanie z urzędu przez sąd Unii

(art. 296 TFUE)

7.      Zamówienia publiczne Unii Europejskiej – Postępowanie przetargowe – Udzielanie zamówień – Kryteria udzielania zamówienia – Wyliczenie a posteriori podkryteriów w sprawozdaniu z oceny oferentów – Niedopuszczalność – Naruszenie zasad równego traktowania i przejrzystości

(rozporządzenie Rady nr 1605/2002, art. 89 ust. 1)

8.      Zamówienia publiczne Unii Europejskiej – Postępowanie przetargowe – Zakwestionowanie specyfikacji warunków zamówienia – Skarga oferenta kwestionującego, za pomocą zarzutu niezgodności z prawem, wzoru oceny finansowej przyjętego prze instytucje zamawiającą – Dopuszczalność – Uznanie przysługujące instytucji zamawiającej w kwestii wyboru kryteriów udzielenia zamówienia – Granice

(art. 263 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1605/2002)

9.      Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Decyzja o nieprzyjęciu oferty wydana w ramach procedury udzielania zamówień publicznych na usługi – Obowiązek poinformowania przez instytucję zamawiającą, w odpowiedzi na pisemny wniosek, o cechach i o zaletach oferty, która wygrała przetarg, oraz o nazwie wygrywającego oferenta – Obowiązek przekazania dokładnego podsumowania uwzględnienia każdego szczegółu odrzuconej oferty, przy jej ocenie lub szczegółowej porównawczej oceny wybranej oferty i oferty odrzuconej – Brak

(art. 296 akapit drugi TFUE; rozporządzenie Rady nr 1605/2002, art. 100 ust. 2)

10.    Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Decyzja o nieprzyjęciu oferty wydana w ramach procedury udzielania zamówień publicznych na usługi – Użycie przy obliczaniu wyniku oferentów wzoru umożliwiającego odjęcie punktów za niektóre podkryteria udzielania zamówienia i ich przyznanie ofertom innych oferentów – Brak wytłumaczenia przez instytucję zamawiającą związku między negatywnymi ocenami danej oferty a dokonanymi odliczeniami punktów – Niedopuszczalność

(Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 47 ust. 1; rozporządzenia Rady: nr 1605/2002, art. 100 ust. 4; nr 1290/2005 art. 2)

11.    Skarga o stwierdzenie nieważności – Skarga wniesiona na decyzję o nieprzyjęciu oferty wydaną w ramach procedury udzielania zamówień publicznych na usługi – Decyzja o rozstrzygnięciu przetargu ściśle związana z decyzją o udzieleniu zamówienia – Oddalenie wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji o rozstrzygnięciu przetargu pociągające za sobą oddalenie wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji o udzieleniu zamówienia

12.    Odpowiedzialność pozaumowna – Przesłanki – Zastosowanie mutatis mutandis do odpowiedzialności pozaumownej z uwagi na bezprawne zachowanie Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO)

(art. 340 akapit drugi TFUE; rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 118 ust. 3)

13.    Odpowiedzialność pozaumowna – Przesłanki – Związek przyczynowy – Szkoda wynikająca dla oferenta z utraty zamówienia w ramach procedury przetargowej – Decyzja instytucji udzielającej zamówienie naruszająca zasady równości szans i przejrzystości oraz zawierająca oczywiste błędy w ocenie – Istnienie związku przyczynowego

[art. 340 akapit drugi TFUE; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 47; rozporządzenie Rady nr 1605/2002, art. 93 ust. 1 lit. e)]

14.    Odpowiedzialność pozaumowna – Szkoda – Ocena – Brak dowodów umożliwiających sądowi Unii rozstrzygnięcie w kontekście wyroku stwierdzającego istnienie popełnionych przez Unię naruszeń prawa – Odłożenie ustalenia odszkodowania na późniejszy etap postępowania

(art. 340 TFUE)

1.      W dziedzinie udzielania zamówień publicznych występowanie powiązań strukturalnych między dwiema spółkami, z których jedna uczestniczy w opracowaniu specyfikacji istotnych warunków zamówienia, a druga bierze udział w postępowaniu przetargowym w przedmiocie udzielenia odnośnego zamówienia, może co do zasady stwarzać konflikt interesów w rozumieniu art. 94 lit. a) rozporządzenia nr 1605/2002 w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich. Natomiast ryzyko konfliktu interesów wydaje się mniejsze, w sytuacji gdy spółka lub spółki, którym powierzono opracowanie specyfikacji istotnych warunków zamówienia, nie wchodzą w skład konsorcjum będącego oferentem, lecz są wyłącznie członkiem tej samej grupy przedsiębiorstw, do której należy również spółka będąca członkiem tego konsorcjum.

W tym względzie samo stwierdzenie występowania stosunku kontroli między spółką dominującą i jej różnymi spółkami zależnymi nie wystarcza do tego, aby instytucja zamawiająca mogła wykluczyć automatycznie z postępowania przetargowego jedną z tych spółek bez sprawdzenia, czy taki stosunek miał konkretny wpływ na zachowanie tej spółki w ramach tegoż postępowania. Jest tak tym bardziej w odniesieniu do ustalenia w zakresie wykonania niektórych prac przygotowawczych w postępowaniu przetargowym przez spółkę grupy przedsiębiorstw, do której należy inna spółka, będąca członkiem konsorcjum składającego ofertę, przy czym ta ostatnia spółka musi być w stanie wykazać, że sytuacja ta nie obejmuje żadnego ryzyka dla konkurencji między oferentami.

Ponadto jak długo postępowanie przetargowe jest w toku i żadne zamówienie nie zostało jeszcze udzielone, ani żadna umowa nie została w jego ramach podpisana, podnoszony konflikt interesów jako podstawa wykluczenia nie może znaleźć zastosowania, ponieważ konflikt ten ma jeszcze niepewny i hipotetyczny charakter. Otóż, aby oferent znajdował się w sytuacji konfliktu interesów, podnoszony konflikt musi wpływać na przebieg lub wynik postępowania przetargowego.

(por. pkt 43, 45, 57)

2.      W dziedzinie udzielania zamówień publicznych występowanie konfliktu interesów powinno prowadzić instytucję zamawiającą do wykluczenia danego oferenta, jeżeli ten krok stanowi jedyny możliwy środek uniknięcia naruszenia zasad równego traktowania i przejrzystości, które obowiązują w każdym postępowaniu w przedmiocie udzielenia zamówienia publicznego, to znaczy, gdy nie istnieje mniej restrykcyjny środek w celu zapewnienia poszanowania tychże zasad. Konflikt interesów stanowi samo w sobie obiektywnie poważne zakłócenie lub poważną nieprawidłowość, bez konieczności uwzględnienia do celu ich oceny intencji zainteresowanych lub ich dobrej lub złej wiary.

(por. pkt 46)

3.      Zgodnie z art. 134 ust. 3 akapit pierwszy rozporządzenia nr 2342/2002 ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia nr 1605/2002 w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich wybrany oferent ma przedstawić na zakończenie postępowania przetargowego, to znaczy przed udzieleniem zamówienia aktualne zaświadczenie o niekaralności lub w jego braku aktualny równoważny dokument wystawiony przez organ sądowy lub administracyjny państwa pochodzenia w celu wykazania, że nie zachodzi żadna z podstaw wykluczenia w rozumieniu art. 93 ust. 1 lit. a), b) lub e) rozporządzenia nr 1605/2002. Te elementy dowodowe nie mogą zostać zastąpione oświadczeniem pod przysięgą lub formalnym oświadczeniem potwierdzonym w szczególności przez notariusza państwa siedziby lub pochodzenia.

W tych okolicznościach, w sytuacji gdy instytucja zamawiająca zadowala się formalnym oświadczeniem w charakterze dowodu braku podstawy wykluczenia, o której mowa w art. 93 ust. 1 lit. e) rozporządzenia nr 1605/2002 oraz gdy specyfikacja istotnych warunków zamówienia wprowadza wyraźny obowiązek przedstawienia szczególnych dowodów w tym względzie, którego niewypełnienie musi prowadzić do wykluczenia danego oferenta, omawiana instytucja zamawiająca uchybia ciążącemu na niej obowiązkowi staranności przy badaniu występowania, w szczególności, podstawy wykluczenia przewidzianej w specyfikacji istotnych warunków zamówienia i w art. 93 ust. 1 lit. e) tego rozporządzenia. Z tego względu narusza ona te przepisy a także zasadę równego traktowania oferentów, co zgodnie z obowiązkiem wykluczenia, przewidzianym w specyfikacji istotnych warunków zamówienia powinno prowadzić do wykluczenia danego oferenta.

(por. pkt 71, 76, 77)

4.      Na podstawie art. 21 statutu Trybunału Sprawiedliwości, który ma zastosowanie do Sądu na mocy art. 53 akapit pierwszy statutu i art. 44 § 1 lit. c) regulaminu postępowania z 1991 r., każda skarga musi wskazywać przedmiot sporu oraz zawierać zwięzłe przedstawienie powołanych zarzutów. I tak, aby skarga wniesiona do Sądu była dopuszczalna, konieczne jest między innymi, by istotne okoliczności faktyczne i prawne, na których skarga ta została oparta, wynikały, przynajmniej w skróconej formie, lecz w sposób spójny i zrozumiały, z treści samej skargi. W tym względzie, co się tyczy zarzuty opartego na oczywistych błędach w ocenie, które odnoszą się do poszczególnych kryteriów i podkryteriów udzielenia zamówienia publicznego, zważywszy, że kryteria te mają charakter techniczny, kwestia, czy istotne okoliczności faktyczne i prawne, na których poszczególne zarzuty zostały oparte wynikają, przynajmniej w skróconej formie, lecz w sposób spójny i zrozumiały, z treści samej skargi może być rozstrzygnięta wyłącznie w ramach badania zasadności każdego z tych zarzutów. W przypadku bowiem zarzutu opartego na argumentacji odnoszącej się do załącznika skargi wyłącznie taka analiza może rozstrzygnąć, czy uwagi przedstawione w załączniku do skargi ograniczają się do wsparcia i uzupełnienia treści skargi w przypadku szczególnych kwestii, zwłaszcza poprzez odesłanie do poszczególnych fragmentów tegoż załącznika, czy też w odniesieniu do określonych zarzutów, chodzi o ogólne odesłanie do uwag zawartych w tym załączniku, które nie może zastąpić braku istotnych elementów argumentacji faktycznej i prawnej, które muszą być zawarte w samej skardze. W tych okolicznościach zamiast stwierdzania niedopuszczalności takiego zarzutu należy odroczyć badanie dopuszczalności uwag przedstawionych w załączniku skargi i dokonać oceny zasadności poszczególnych argumentów podniesionych w ramach niniejszego zarzutu, opartych na oczywistych błędach w ocenie w zastosowaniu technicznych kryteriów udzielania zmówienia uwzględniając, że ocena ta musi opierać się zasadniczo na argumentach odnoszących się okoliczności faktycznych i prawnych przedstawionych w samej skardze.

(por. pkt 83–88)

5.      Treść kryterium udzielania zamówienia w ramach procedury udzielania zamówień publicznych powinna być dostatecznie jasna, precyzyjna i jednoznaczna, tak aby pozwolić wszystkim rozsądnie poinformowanym i wykazującym zwykłą staranność oferentom na dokonanie jego wykładni w taki sam sposób i umożliwić instytucji zamawiającej stosowanie go w sposób obiektywny i jednolity poprzez weryfikację, czy oferty złożone przez oferentów odpowiadają wymogom tego kryterium.

Jednak, gdy w sytuacji skargi na decyzję instytucji zamawiającej o odrzuceniu oferty danego oferenta, ten ostatni nie kwestionuje wyraźnie i bezpośrednio braku precyzji lub jasności tego kryterium udzielenia zamówienia, sąd Unii nie może podnieść z urzędu kwestii zgodności z prawem takiego kryterium i musi ograniczyć swą kontrolę do argumentów wyraźnie podniesionych przez tego oferenta.

(por. pkt 101, 102)

6.      Jeśli motywy podniesione na poparcie decyzji o odrzuceniu oferty danego oferenta uniemożliwiają zarówno temu ostatniemu, jak i sądowi Unii badanie zasadności oceny instytucji zamawiającej w tym zakresie, ocena ta nie została w wystarczającym zakresie uzasadniona, co sąd Unii jest zobowiązany podnieść z urzędu w oparciu o względy porządku publicznego, a czego instytucja zamawiająca nie może uzupełnić w toku postępowania.

(por. pkt 145)

7.      W dziedzinie udzielania zamówień publicznych wymienienie a posteriori przez instytucję zamawiającą podkryteriów udzielenia zamówienia w sprawozdaniu z oceny zawierającym ocenę jakościową ofert oferentów jest wyraźnie sprzeczne z utrwalonym orzecznictwem, zgodnie z którym w celu poszanowania zasady równego traktowania i zasady przejrzystości, konieczne jest by wszystkie czynniki, które instytucja zamawiająca bierze pod uwagę w celu wyłonienia najkorzystniejszej ekonomicznie oferty oraz w miarę możliwości ich stosunkowa waga były znane potencjalnym oferentom w chwili przygotowywania swoich ofert i w rezultacie, by instytucja zamawiająca nie mogła zastosować w ramach kryteriów udzielenia zamówienia podkryteriów, o których nie powiadomiła uprzednio oferentów.

(por. pkt 193)

8.      W dziedzinie udzielania zamówień publicznych oferent może kwestionować w sposób incydentalny zgodność z prawem wzoru oceny finansowej przyjętego w specyfikacji istotnych warunków zamówienia i wykorzystanego przez instytucję zamawiającą w ramach porównawczej oceny ofert. Jeśli chodzi o zgodność z prawem co do istoty zakwestionowanego wzoru oceny finansowej, to instytucja zamawiająca dysponuje szerokim zakresem uznania co do wyboru, treści i stosowania istotnych kryteriów udzielenia zamówienia związanych z odnośnym zamówieniem, w tym kryteriów służących wskazaniu najkorzystniejszej ekonomicznie oferty, które to kryteria muszą odpowiadać charakterowi, przedmiotowi i szczególnym cechom tegoż zamówienia i służyć jak najlepiej wskazanym potrzebom i celom założonym przez instytucję zamawiającą.

(por. pkt 215)

9.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 240, 241, 244245, 257)

10.    Jeżeli co do zasady instytucja zamawiająca posiada szeroki zakres swobodnego uznania co wyboru hierarchii kryteriów udzielenia zamówienia oraz punktów jakie należy przyznać poszczególnym kryteriom i podkryteriom i nie jest zobowiązana przekazać odrzuconemu oferentowi dokładnego podsumowania tego, w jaki sposób każdy ze szczegółów jego oferty został uwzględniony przy jej ocenie, to niemniej jednak w przypadku gdy instytucja zamawiająca dokona takiego wyboru sąd Unii musi mieć możliwość sprawdzenia w oparciu o specyfikację istotnych warunków zamówienia i uzasadnienie decyzji o udzieleniu zamówienia, odpowiedniej wagi poszczególnych technicznych kryteriów i podkryteriów udzielenia zamówienia w ramach oceny, to znaczy przy obliczeniu całkowitego wyniku, a także minimalnej i maksymalnej liczbę punktów dla każdego z tych kryteriów i podkryteriów. Ponadto, jeżeli instytucja zamawiająca przypisuje szczególne znaczenie sposobowi, w jaki dana oferta spełnia bądź nie poszczególne kryteria i podkryteria, które mają w sposób oczywisty znaczenie dla całkowitej oceny tejże oferty, obowiązek uzasadnienia obejmuje bezwzględnie potrzebę wyjaśnienia sposobu, w jaki w szczególności negatywne oceny prowadziły do odjęcia punktów.

Zachowanie bowiem tego wymogu jest tym bardziej konieczne, że ewentualne odjęcie punktów netto za niektóre podkryteria lub podpunkty prowadzi automatycznie, zgodnie z zastosowanym przez instytucję zamawiającą wzorem obliczenia do zwiększenia liczby punktów brutto przyznawanych ofertom wybranych oferentów z tytułu ich jakości technicznej. Innymi słowy dla oferenta istotne jest poznanie odliczonych punktów dla każdego podkryterium i podpunktu, w odniesieniu do których sprawozdanie z oceny zawiera negatywną ocenę, aby móc wykazać, że z uwagi na wyraźnie błędny charakter rzeczonej oceny, odliczenie to – prowadzące do odpowiedniego zwiększenia punktów na rzecz innych oferentów – nie było uzasadnione.

W tym względzie nawet jeśli oferta danego oferenta uzyska z tytułu jej jakości technicznej maksymalną liczbę punktów brutto, zachowuje ona w świetle zasady skutecznej ochrony sądowej, o której mowa w art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, którą łączy ścisły związek z obowiązkiem uzasadnienia, interes w poznaniu zakresu w jakim negatywne oceny przedstawione przez instytucję zamawiającą prowadziły do odjęcia jej punktów netto, którego zakres i uzasadnienie mogą okazać się rozstrzygające w ramach kontroli zgodności z prawem zarówno indywidualnej jak i porównawczej oceny.

(por. pkt 250, 251, 253)

11.    Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 261)

12.    Powstanie pozaumownej odpowiedzialności Unii z tytułu bezprawnego działania jej organów w rozumieniu art. 340 akapit drugi TFUE uzależnione jest od jednoczesnego spełnienia przesłanek, którymi są: bezprawność czynu zarzucanego, rzeczywiste powstanie szkody i istnienie związku przyczynowego pomiędzy zarzucanym zachowaniem a podniesioną szkodą. Zasady te znajdują mutatis mutandis zastosowanie do odpowiedzialności pozaumownej Unii w rozumieniu tego samego przepisu z uwagi na bezprawne zachowanie lub szkodę wyrządzoną przez jej jednostki organizacyjne, takie jak Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej, którą to szkodę jest on zobowiązany naprawić zgodnie z art. 118 ust. 3 rozporządzenia nr 207/2009 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego.

(por. pkt 264)

13.    Co się tyczy odpowiedzialności pozaumownej Unii w dziedzinie udzielania zamówień publicznych i występowania związku przyczynowego między popełnionymi naruszeniami a podnoszoną szkodą, to w sytuacji gdy decyzja o odrzuceniu oferty skarżącego jest obarczona wieloma brakami w zakresie uzasadnienia, naruszenie to nie może jako takie prowadzić do powstania odpowiedzialności Unii w szczególności z uwagi na to, że nie można na jego podstawie wykazać, iż w przypadku podania dostatecznego uzasadnienia zamówienie mogło czy też powinno było zostać udzielone stronie skarżącej.

Natomiast, jeżeli chodzi o związek przyczynowy pomiędzy naruszeniami, to znaczy naruszeniem zasad równego traktowania oferentów, oczywistymi błędami w ocenie i utratą szansy na zawarcie umowy, dana instytucja nie może ograniczać się do stwierdzenia, że z uwagi na przysługujący jej jako instytucji zamawiającej szeroki zakres swobodnego uznania, nie miała ona obowiązku podpisania umowy ramowej ze skarżącą. Jeśli bowiem naruszenie zasady równego traktowania oferentów w związku z naruszeniem art. 93 ust. 1 lit. e) rozporządzenia nr 1605/2002 w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich oraz oczywiste błędy w ocenie popełnione przez instytucję zamawiającą w ramach indywidualnej oceny oferty skarżącej w sposób nieunikniony wpłynęły na szansę tej skarżącej na zajęcie wyższej pozycji w klasyfikacji w procedurze kaskadowej i zostanie co najmniej trzecim wybranym oferentem, to wynika z tego, że uwzględniając nawet szeroki zakres uznania instytucji zamawiającej w odniesieniu do odnośnego zamówienia, utrata szansy przez skarżącą stanowi rzeczywistą i pewną szkodę.

Ponadto, w sytuacji, w której istnieje poważne ryzyko, że po zakończeniu postępowania przed sądem Unii sporne zamówienie zostanie już w całości wykonane, sam brak uznania przez sąd Unii utraty takiej szansy i konieczności przyznania rekompensaty w tym zakresie byłby sprzeczny z zasadą skutecznej ochrony sądowej ustanowionej w art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. W takiej sytuacji bowiem stwierdzenie nieważności z mocą wsteczną decyzji o udzieleniu zamówienia nie przynosi już żadnej korzyści przegrywającemu oferentowi, tak że utrata szansy jawi się jako niemożliwa do naprawienia. Należy również uwzględnić okoliczność, że z uwagi na warunki regulujące postępowanie w sprawie środków tymczasowych przed prezesem Sądu oferent, po sprzecznych z prawem ocenie i oddaleniu jego oferty, jedynie w rzadkich przypadkach może uzyskać zawieszenie wykonania takiej decyzji.

(por. pkt 265, 266, 268–271)

14.    Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 273, 282)