Υπόθεση T-545/11 RENV

Stichting Greenpeace Nederland και Pesticide Action Network Europe
(PAN Europe)

κατά

Ευρωπαϊκής Επιτροπής

«Πρόσβαση στα έγγραφα – Κανονισμός (ΕΚ) 1049/2001 – Έγγραφα σχετικά με την πρώτη άδεια κυκλοφορίας στην αγορά της δραστικής ουσίας “glyphosate” – Μερική άρνηση πρόσβασης – Εξαίρεση σχετική με την προστασία των εμπορικών συμφερόντων τρίτων – Άρθρο 4, παράγραφος 5, του κανονισμού 1049/2001 – Υπέρτερο δημόσιο συμφέρον – Κανονισμός (ΕΚ) 1367/2006 – Άρθρο 6, παράγραφος 1, του κανονισμού 1367/2006 – Οδηγία 91/414/ΕΟΚ»

Περίληψη – Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (τέταρτο τμήμα)
της 21ης Νοεμβρίου 2018

1.      Θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Δικαίωμα προσβάσεως του κοινού στα έγγραφα – Κανονισμός 1049/2001 – Εξαιρέσεις από το δικαίωμα προσβάσεως στα έγγραφα – Έγγραφα προερχόμενα από κράτος μέλος – Ευχέρεια του κράτους μέλους να ζητήσει από το θεσμικό όργανο τη μη δημοσιοποίηση εγγράφων – Αρμοδιότητα του θεσμικού οργάνου – Έλεγχος του βασίμου της αρνήσεως παροχής προσβάσεως υπό το πρίσμα των εξαιρέσεων που προβλέπει ο εν λόγω κανονισμός – Περιεχόμενο – Υποχρέωση αιτιολογήσεως

(Κανονισμός 1049/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 4 §§ 1 έως 3 και 5)

2.      Θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Δικαίωμα προσβάσεως του κοινού στα έγγραφα – Αίτηση παροχής προσβάσεως σε περιβαλλοντικές πληροφορίες – Κανονισμός 1367/2006 – Αμάχητο τεκμήριο περί υπάρξεως υπέρτερου δημόσιου συμφέροντος το οποίο επιβάλλει τη δημοσιοποίηση των πληροφοριών που αφορούν εκπομπές στο περιβάλλον – Κίνδυνος προσβολής των εμπορικών συμφερόντων των ενδιαφερομένων προσώπων σε περίπτωση δημοσιοποιήσεως – Δεν ασκεί επιρροή

(Κανονισμοί του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 1049/2001, άρθρο 4 § 2, πρώτη περίπτωση, και 1367/2006, άρθρο 6 § 1)

3.      Θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Δικαίωμα προσβάσεως του κοινού στα έγγραφα – Αίτηση παροχής προσβάσεως σε περιβαλλοντικές πληροφορίες – Κανονισμός 1367/2006 – Πληροφορίες που αφορούν τις εκπομπές στο περιβάλλον – Έννοια – Ευρεία ερμηνεία

(Άρθρο 339 ΣΛΕΕ· Σύμβαση του Aarhus, άρθρο 4 § 4, στοιχείο δʹ· κανονισμοί του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 1049/2001, άρθρο 4 § 2, πρώτη περίπτωση, και 1367/2006, αιτιολογική σκέψη 2 και άρθρα 2 § 1, στοιχείο δʹ, και 6 § 1)

4.      Θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης  – Δικαίωμα προσβάσεως του κοινού στα έγγραφα – Αίτηση παροχής προσβάσεως σε περιβαλλοντικές πληροφορίες – Κανονισμός 1367/2006 – Πληροφορίες που αφορούν τις εκπομπές στο περιβάλλον – Έννοια – Έγγραφα σχετικά με την πρώτη άδεια κυκλοφορίας στην αγορά της δραστικής ουσίας «glyphosate» – Δεν εμπίπτουν

(Κανονισμοί του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 1367/2006, άρθρο 6 § 1, και 1107/2009, άρθρο 29· οδηγία 91/414 του Συμβουλίου, παράρτημα I)

5.      Θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Δικαίωμα προσβάσεως του κοινού στα έγγραφα – Κανονισμός 1049/2001 – Εξαιρέσεις από το δικαίωμα προσβάσεως στα έγγραφα – Αυστηρή ερμηνεία και εφαρμογή – Υποχρέωση συγκεκριμένης και εξατομικευμένης εξετάσεως για τα έγγραφα που εμπίπτουν σε εξαίρεση – Περιεχόμενο

(Κανονισμός 1049/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 4)

6.      Θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Δικαίωμα προσβάσεως του κοινού στα έγγραφα – Κανονισμός 1049/2001 – Εξαιρέσεις από το δικαίωμα προσβάσεως στα έγγραφα – Προστασία των εμπορικών συμφερόντων – Άρνηση προσβάσεως – Υποχρέωση αιτιολογήσεως – Περιεχόμενο

(Κανονισμός 1049/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 4 § 2, πρώτη περίπτωση)

7.      Θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Δικαίωμα προσβάσεως του κοινού στα έγγραφα – Κανονισμός 1049/2001 – Εξαιρέσεις από το δικαίωμα προσβάσεως στα έγγραφα – Έγγραφα προερχόμενα από κράτος μέλος – Ευχέρεια του κράτους μέλους να ζητήσει από το θεσμικό όργανο τη μη δημοσιοποίηση εγγράφων – Αρμοδιότητα του δικαστή της Ένωσης να ελέγχει το βάσιμο της αρνήσεως του οικείου θεσμικού οργάνου – Περιεχόμενο

(Κανονισμός 1049/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 4 §§ 1 έως 3 και 5)

8.      Διεθνείς συμφωνίες – Συμφωνίες της Ένωσης – Σύμβαση για την πρόσβαση σε πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη σε θέματα περιβάλλοντος (Σύμβαση του Aarhus) – Διάταξη της συμβάσεως αυτής αφορώσα τους λόγους απορρίψεως αιτήσεως παροχής προσβάσεως σε περιβαλλοντικές πληροφορίες – Άμεσο αποτέλεσμα – Δεν υφίσταται

(Σύμβαση του Aarhus, άρθρο 4 § 4)

9.      Διεθνείς συμφωνίες – Συμφωνίες της Ένωσης – Σύμβαση για την πρόσβαση σε πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη σε θέματα περιβάλλοντος (Σύμβαση του Aarhus) – Αποτελέσματα – Κατισχύει των πράξεων του παραγώγου δικαίου της Ένωσης – Ερμηνεία του παράγωγου δικαίου υπό το πρίσμα των διεθνών συμφωνιών που συνάπτει η Ένωση – Υποχρέωση σύμφωνης ερμηνείας – Όρια

(Σύμβαση του Aarhus, άρθρο 9 § 3)

1.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 36-41, 43, 44)

2.      Το άρθρο 6, παράγραφος 1, πρώτη περίοδος, του κανονισμού 1367/2006, για την εφαρμογή στα όργανα και τους οργανισμούς της Κοινότητας των διατάξεων της σύμβασης του Aarhus σχετικά με την πρόσβαση στις πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα, επιτάσσει τη δημοσιοποίηση εγγράφου όταν οι ζητούμενες πληροφορίες αφορούν εκπομπές στο περιβάλλον, ακόμη και σε περίπτωση ενδεχόμενης προσβολής των προστατευόμενων από το άρθρο 4, παράγραφος 2, πρώτη περίπτωση, του κανονισμού 1049/2001, για την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής, συμφερόντων.

(βλ. σκέψη 49)

3.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 56-58)

4.      Δεν περιέχουν πληροφορίες που αφορούν εκπομπές στο περιβάλλον, κατά την έννοια του άρθρου 6, παράγραφος 1, πρώτη περίοδος, του κανονισμού 1367/2006, για την εφαρμογή στα όργανα και τους οργανισμούς της Κοινότητας των διατάξεων της σύμβασης του Aarhus σχετικά με την πρόσβαση στις πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα, έγγραφα σχετικά με την πρώτη άδεια κυκλοφορίας στην αγορά της δραστικής ουσίας glyphosate, η οποία εκδόθηκε κατ’ εφαρμογή της οδηγίας 91/414, σχετικά με τη διάθεση στην αγορά φυτοπροστατευτικών προϊόντων.

Συγκεκριμένα, μια δραστική ουσία όπως η glyphosate πρέπει να αδειοδοτηθεί σε επίπεδο Ένωσης πριν εισέλθει στη σύνθεση φυτοπροστατευτικών προϊόντων, στα οποία πρέπει, με τη σειρά τους, να χορηγηθεί υποχρεωτικώς άδεια από κράτος μέλος προκειμένου να διασφαλίζεται ότι η σύνθεσή τους πληροί τους όρους αδειοδότησης που προβλέπονται στο άρθρο 29 του κανονισμού 1107/2009, σχετικά με τη διάθεση στην αγορά φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Επιπλέον, η αξιολόγηση και η έγκριση της δραστικής ουσίας glyphosate σε επίπεδο Ένωσης δεν έχουν, κατ’ αρχήν, καμία σχέση με τη μεταγενέστερη συγκεκριμένη χρήση της εν λόγω ουσίας. Πράγματι, η έγκριση της δραστικής ουσίας glyphosate ουδόλως περιλαμβάνει την άδεια χρήσης της εν λόγω ουσίας μεμονωμένα. Μόνον άπαξ η ουσία αυτή εισέλθει στη σύνθεση εγκεκριμένου φυτοπροστατευτικού προϊόντος που μπορεί να διατεθεί στην αγορά κράτους μέλους μπορεί να γίνει χρήση της ουσίας αυτής. Επομένως, μολονότι είναι αληθές ότι μια δραστική ουσία όπως η glyphosate απορρίπτεται κατ’ ανάγκη στο περιβάλλον σε δεδομένη στιγμή του κύκλου ζωής της, τούτο συμβαίνει μόνο διά του φυτοπροστατευτικού προϊόντος που έχει υπαχθεί στη διαδικασία αδειοδότησης.

Υπό τις συνθήκες αυτές, πρέπει να θεωρηθεί ότι μόνο κατά το στάδιο της εθνικής διαδικασίας αδειοδότησης για τη διάθεση στην αγορά συγκεκριμένου φυτοπροστατευτικού προϊόντος το κράτος μέλος αξιολογεί τις πιθανές εκπομπές στο περιβάλλον και μόνον τότε προκύπτουν συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με τη φύση, τη σύνθεση, την ποσότητα, την ημερομηνία και τον τόπο πραγματοποίησης των, πραγματικών ή δυνάμενων υπό τις ως άνω συνθήκες να προβλεφθούν, εκπομπών της δραστικής ουσίας και του φυτοπροστατευτικού προϊόντος που την περιέχει. Συναφώς, εφόσον η χρήση, οι προϋποθέσεις εφαρμογής και η σύνθεση φυτοπροστατευτικού προϊόντος το οποίο έχει εγκριθεί από κράτος μέλος στο έδαφός του μπορούν να διαφέρουν κατά πολύ από εκείνες των προϊόντων που αξιολογήθηκαν στο επίπεδο της Ένωσης κατά το στάδιο έγκρισης της δραστικής ουσίας, πρέπει να θεωρηθεί ότι οι πληροφορίες που περιλαμβάνονται στα έγγραφα σχετικά με την πρώτη άδεια κυκλοφορίας στην αγορά της glyphosate ως δραστικής ουσίας δεν αφορούν εκπομπές των οποίων η απόρριψη στο περιβάλλον είναι δυνατό να προβλεφθεί και απλώς σχετίζονται, στην καλύτερη περίπτωση, με εκπομπές στο περιβάλλον. Ως εκ τούτου, τέτοιες πληροφορίες αποκλείονται από την έννοια των πληροφοριών που αφορούν εκπομπές στο περιβάλλον.

(βλ. σκέψεις 82, 88, 90, 91)

5.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 97-99, 107)

6.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 100, 101)

7.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 103)

8.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 105)

9.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 106)