Kawża T-740/18
Taminco BVBA
u
Arysta LifeScience Great Britain Ltd
vs
Il-Kummissjoni Ewropea
Sentenza tal-Qorti Ġenerali (Is-Seba’ Awla) tad-9 ta’ Frar 2022
“Prodotti għall-protezzjoni tal-pjanti – Sustanza attiva tiram – Nuqqas ta’ tiġdid tal-approvazzjoni – Regolament (KE) Nru 1107/2009 u Regolament ta’ Implimentazzjoni (UE) Nru 844/2012 – Drittijiet tad-difiża – Irregolarità proċedurali – Żball manifest ta’ evalwazzjoni – Kompetenza tal-EFSA – Proporzjonalità – Prinċipju ta’ prekawzjoni – Ugwaljanza fit-trattament”
1. Agrikoltura – Approssimazzjoni tal-leġiżlazzjonijiet – Tqegħid fis-suq tal-prodotti għall-protezzjoni tal-pjanti – Regolament Nru 1107/2009 – Tiġdid tal-approvazzjoni – Setgħa diskrezzjonali tal-Kummissjoni – Stħarriġ ġudizzjarju – Portata
(Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill Nru 1107/2009)
(ara l-punti 52 sa 56, 166)
2. Agrikoltura – Approssimazzjoni tal-leġiżlazzjonijiet – Tqegħid fis-suq tal-prodotti għall-protezzjoni tal-pjanti – Regolament Nru 1107/2009 – Approvazzjoni ta’ sustanza attiva – Oneru tal-prova li jaqa’ fuq l-applikant – Applikabbiltà fil-kuntest ta’ proċedura ta’ tiġdid tal-approvazzjoni ta’ sustanza attiva
(Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill Nru 1107/2009, Artikolu 4(1) sa (3))
(ara l-punti 57, 58, 131)
3. Atti tal-istituzzjonijiet – Regolament ta’ Implimentazzjoni li jiċħad it-tiġdid tal-approvazzjoni tat-tiram, li jipprojbixxi l-użu u l-bejgħ ta’ żrieragħ trattati bi prodotti għall-protezzjoni tal-pjanti li fihom it-tiram – Att ta’ portata ġenerali – Obbligu li tiġi permessa l-parteċipazzjoni tal-persuni affettwati – Assenza – Dispożizzjoni espliċita tal-kuntest ġuridiku rilevanti – Dritt għal smigħ – Portata
(Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, Artikolu 41; Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill Nru 1107/2009; Regolament tal-Kummissjoni Nru 844/2012)
(ara l-punti 68 sa 71, 84)
4. Agrikoltura – Approssimazzjoni tal-leġiżlazzjonijiet – Tqegħid fis-suq tal-prodotti għall-protezzjoni tal-pjanti – Regolament Nru 1107/2009 – Tiġdid tal-approvazzjoni – Irtirar parzjali tal-applikazzjoni għat-tiġdid – Effetti
(Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill Nru 1107/2009, premessa 12 u Artikolu 6)
(ara l-punti 100, 103 sa 105)
5. Agrikoltura – Approssimazzjoni tal-leġiżlazzjonijiet – Tqegħid fis-suq tal-prodotti għall-protezzjoni tal-pjanti – Regolament Nru 1107/2009 – Tiġdid tal-approvazzjoni – Obbligu tal-Kummissjoni li ssegwi l-konklużjonijiet tal-Istat Membru relatur – Assenza
(Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill Nru 1107/2009; Regolament tal-Kummissjoni Nru 844/2012, Artikolu 14(1))
(ara l-punt 141)
6. Approssimazzjoni tal-leġiżlazzjonijiet – Klassifikazzjoni, ittikkettjar u imballaġġ tas-sustanzi u mat-taħlitiet – Regolament Nru 1272/2008 – Klassifikazzjoni tal-perikli assoċjati mas-sustanzi inkorporati fi prodotti għall-protezzjoni tal-pjanti – Kompetenza tal-Awtorità Ewropea għas-Sigurtà tal-Ikel (EFSA) – Assenza – Klassifikazzjoni ta’ sustanza attiva fi klassi ta’ periklu partikolari – Rilevanza għall-finijiet tal-identifikazzjoni u tal-komunikazzjoni tal-perikli tas-sustanzi, konformement mar-Regolament Nru 1272/2008, u tal-identifikazzjoni tal-osservanza tal-kriterji ta’ approvazzjoni previsti fir-Regolament Nru 1107/2009
(Regolamenti tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill Nru 1272/2008 u Nru 1107/2009)
(ara l-punti 152, 154)
7. Agrikoltura – Approssimazzjoni tal-leġiżlazzjonijiet – Tqegħid fis-suq tal-prodotti għall-protezzjoni tal-pjanti – Regolament Nru 1107/2009 – Applikazzjoni tal-prinċipju ta’ prekawzjoni – Portata – Tiġdid tal-approvazzjoni – Inklużjoni – Stħarriġ ġudizzjarju – Limiti– Żball manifest ta’ evalwazzjoni
(Artikoli 9 u 168(1) TFUE; Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, Artikolu 35; Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill Nru 1107/2009, premessa 8 u Artikoli 1(2) u 4)
(ara l-punti 178 sa 183, 189, 192, 193, 200)
8. Dritt tal-Unjoni Ewropea – Prinċipji – Prinċipju ta’ prekawzjoni – Portata – Linji gwida dwar l-użu tal-prinċipju ta’ prekawzjoni – Modalitajiet tal-eżami tal-vantaġġi u tal-oneri li jirriżultaw mill-azzjoni jew mill-assenza ta’ azzjoni
(Artikolu 191(2) TFUE)
(ara l-punti 195, 196, 201)
9. Agrikoltura – Approssimazzjoni tal-leġiżlazzjonijiet – Tqegħid fis-suq tal-prodotti għall-protezzjoni tal-pjanti – Regolament Nru 1107/2009 – Tiġdid tal-approvazzjoni – Implimentazzjoni tal-proċedura ta’ tiġdid – Tiram – Sustanzi attivi oħra suġġetti għal reviżjoni li ġew trattati b’mod iktar favorevoli – Ksur tal-prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament – Assenza
(Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill Nru 1107/2009)
(ara l-punti 203 sa 205)
Sunt
Is-sustanza attiva tiram (iktar ’il quddiem it-“tiram”), użata għal finijiet fungiċidi fuq diversi frott u ħxejjex, ġiet approvata għall-ewwel darba fl-1 ta’ Awwissu 2004 (1). Taminco BVBA u Arysta LifeScience Great Britain Ltd (iktar ’il quddiem ir-“rikorrenti”), kumpanniji li jikkummerċjalizzaw it-tiram kif ukoll prodotti għall-protezzjoni tal-pjanti li fihom it-tiram, talbu, konformement mar-Regolament Nru 1107/2009 (2), it-tiġdid tagħha fl-2014 (3). Matul il-proċedura ta’ tiġdid, ir-rikorrenti llimitaw l-applikazzjoni tagħhom, li inizjalment kienet tirrigwarda l-użu tat-tiram permezz tal-bexx tal-weraq u l-użu tagħha għat-trattament taż-żrieragħ, biss għat-trattament taż-żrieragħ.
Permezz tar-Regolament ta’ Implimentazzjoni tad-9 ta’ Ottubru 2018 (4), il-Kummissjoni rrifjutat li ġġedded l-approvazzjoni tat-tiram u pprojbiet l-użu u l-bejgħ ta’ żrieragħ trattati bi prodotti għall-protezzjoni tal-pjanti li fihom it-tiram. F’dan ir-rigward, il-premessi tar-Regolament ta’ Implimentazzjoni kkontestat jagħmlu b’mod partikolari riferiment għall-konklużjonijiet tal-Awtorità Ewropea għas-Sigurtà tal-Ikel (EFSA), li fihom ġew identifikati, fost l-oħrajn, l-eżistenza ta’ riskju għoli għall-konsumaturi u għall-ħaddiema marbut mal-applikazzjoni tat-tiram permezz tal-bexx tal-weraq kif ukoll l-eżistenza ta’ riskju għoli għall-għasafar u għall-mammiferi, li jirriżulta mill-użi rappreżentattivi kollha evalwati, inkluż it-trattament taż-żrieragħ.
Ir-rikorrenti ppreżentaw rikors għal annullament kontra r-Regolament ta’ Implimentazzjoni kkontestat. L-imsemmi rikors ġie miċħud mill-Qorti Ġenerali.
Din il-kawża tqajjem żewġ kwistjonijiet bla preċedenti fil-ġurisprudenza tal-Qorti Ġenerali, dwar, minn naħa, l-eventwali assenza ta’ teħid inkunsiderazzjoni, mill-Kummissjoni, tal-irtirar parzjali tal-applikazzjoni għat-tiġdid tal-approvazzjoni ta’ sustanza attiva u, min-naħa l-oħra, l-obbligu tal-Kummissjoni, fl-applikazzjoni tal-prinċipju ta’ prekawzjoni, li twettaq eżami tal-vantaġġi u tal-oneri (5) fil-kuntest ta’ proċedura ta’ tiġdid ta’ tali approvazzjoni.
Evalwazzjoni tal-Qorti Ġenerali
Preliminarjament, il-Qorti Ġenerali tippreċiża li l-prinċipju li jgħid li huwa l-applikant li għandu jipprova li r-rekwiżiti ta’ approvazzjoni ta’ sustanza attiva huma sodisfatti, sabiex jikseb l-approvazzjoni, japplika wkoll fil-kuntest tal-proċedura ta’ tiġdid tal-approvazzjoni ta’ tali sustanza.
Fl-ewwel lok, fir-rigward tal-ilmenti tar-rikorrenti li jgħidu li huma ma ngħatawx il-possibbiltà li jesprimu ruħhom dwar żewġ proposti li rriżultaw mill-laqgħa ta’ esperti fi ħdan l-EFSA, jiġifieri t-tnaqqis tal-valur ta’ referenza magħżul fl-evalwazzjoni tar-riskju fit-tul għall-mammiferi, u l-proposta ta’ klassifikazzjoni ġdida tat-tiram bħala karċinoġenu ta’ kategorija 2 (6), il-Qorti Ġenerali tosserva li r-Regolament ta’ Implimentazzjoni kkontestat huwa att ta’ portata ġenerali. Issa, la l-proċess tal-iżvilupp ta’ tali att u lanqas dawn l-atti stess ma jeħtieġu, abbażi tal-prinċipji ġenerali tad-dritt tal-Unjoni, bħad-dritt għal smigħ, dritt li wieħed jiġi kkonsultat jew informat, il-parteċipazzjoni tal-persuni affettwati. 71 F’dan il-kuntest, id-drittijiet proċedurali li minnhom jibbenefikaw ir-rikorrenti fil-kuntest tal-proċedura għat-tiġdid huma dawk espliċitament previsti mir-Regolament Nru 1107/2009 u mir-Regolament ta’ Implimentazzjoni Nru 844/2012. F’dan ir-rigward, il-Qorti Ġenerali ma tikkonstata ebda irregolarità li tista’ tikkostitwixxi ksur tad-dritt tar-rikorrenti għal smiegħ xieraq.
Il-Qorti Ġenerali teżamina, fit-tieni lok, id-difett formali invokat mir-rikorrenti, sa fejn il-Kummissjoni ma ħaditx inkunsiderazzjoni l-irtirar tal-applikazzjoni għat-tiġdid tal-approvazzjoni tat-tiram għall-użu permezz tal-bexx tal-weraq u ma wettqet ebda distinzjoni bejn dan l-użu u dak għat-trattament taż-żrieragħ.
F’dan ir-rigward, il-Qorti Ġenerali tenfasizza, qabel kollox, li r-Regolament Nru 1107/2009 ma jipprevedix is-sitwazzjoni fejn l-applikant għat-tiġdid ta’ approvazzjoni ta’ sustanza attiva jirtira l-applikazzjoni tiegħu għal wieħed mill-użi rappreżentattivi li huwa kien indika preċedentement. Wara dan, hija tikkonstata li l-premessi tar-Regolament ta’ Implimentazzjoni kkontestat jagħmlu tabilħaqq riferiment għal dan l-irtirar parzjali. Fl-aħħar nett, il-Qorti Ġenerali tanalizza l-effetti tal-irtirar parzjali tal-applikazzjoni għat-tiġdid tal-approvazzjoni tat-tiram. Hija tosserva li l-imsemmi rtirar parzjali seħħ wara li kien intemm il-proċess ta’ evalwazzjoni tar-riskji li ta’ lok għall-adozzjoni tal-konklużjonijiet tal-EFSA, li jindikaw diversi riskji marbuta mal-applikazzjoni tat-tiram permezz tal-bexx tal-weraq u, b’mod partikolari, riskju għoli għall-konsumaturi u għall-utenti. L-eżistenza ta’ dawn ir-riskji ma ġietx ikkontestata mir-rikorrenti fil-kuntest ta’ dan ir-rikors. Barra minn hekk, dawn kienu reali u mhux ipotetiċi, sa fejn dawn kienu jirrigwardaw prodotti diġà mqegħdin fis-suq. F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-Qorti Ġenerali tqis li l-effett ta’ evalwazzjoni ġdida biss abbażi tat-trattament taż-żrieragħ kien ikun li tiġi ttardjata l-adozzjoni ta’ pożizzjoni dwar it-tiġdid tat-tiram.
Billi tieħu inkunsiderazzjoni wkoll ir-rwol ta’ ġestjoni tar-riskju li tassumi l-Kummissjoni, kif ukoll il-fatt li r-Regolament ta’ Implimentazzjoni kkontestat huwa att ta’ portata ġenerali, il-Qorti Ġenerali tikkonkludi li l-Kummissjoni ma kinitx obbligata li tibbaża dan ir-regolament biss fuq raġunijiet marbutin mal-użu tat-tiram għat-trattament taż-żrieragħ. Barra minn hekk, hija lanqas ma kienet obbligata li twettaq jew li tara li titwettaq evalwazzjoni ġdida tar-riskji limitata għal dan l-użu.
Fit-tielet lok, il-Qorti Ġenerali tagħti tweġiba fin-negattiv għall-mistoqsija ta’ jekk l-EFSA aġixxietx ultra vires meta pproponiet li t-tiram jiġi kklassifikat bħala karċinoġenu ta’ kategorija 2. Ċertament, l-EFSA ma għandiex il-kompetenza sabiex tipproponi jew tiddeċiedi dwar il-klassifikazzjoni tal-perikli assoċjati mas-sustanzi inkorporati fil-prodotti għall-protezzjoni tal-pjanti abbażi tar-Regolament Nru 1272/2008. Madankollu, hija ma fformulatx tali proposta, iżda llimitat ruħha li ssemmi, fil-konklużjonijiet tagħha, l-opinjoni unanima, f’dan ir-rigward, tal-esperti kkonsultati fil-kuntest tal-proċedura ta’ tiġdid. Barra minn hekk, tali opinjoni ma kinitx tipprekludi, fiha nnifisha, it-tiġdid tal-approvazzjoni tat-tiram. Barra minn hekk, għalkemm il-proċeduri previsti fir-Regolamenti Nri 1272/2008 u 1107/2009 huma separati, il-kwistjoni ta’ jekk sustanza attiva hijiex jew għandiex tiġi kklassifikata fi klassi ta’ periklu partikolari tista’ tkun rilevanti fil-kuntest taż-żewġ proċeduri, jiġifieri kemm għall-identifikazzjoni u għall-komunikazzjoni tal-perikli ta’ sustanza kif ukoll sabiex isir magħruf jekk hija tissodisfax il-kriterji ta’ approvazzjoni previsti mir-Regolament Nru 1107/2009.
F’dak li jirrigwarda, fl-aħħar lok, l-applikazzjoni tal-prinċipju ta’ prekawzjoni, il-Qorti Ġenerali teżamina jekk il-Kummissjoni kinitx obbligata li twettaq l-eżami tal-vantaġġi u tal-oneri fi proċedura ta’ tiġdid. Dan l-eżami huwa parti mill-proċess li jwassal għall-adozzjoni ta’ miżuri xierqa għall-prevenzjoni ta’ ċerti riskji potenzjali għas-saħħa pubblika, għas-sigurtà u għall-ambjent abbażi tal-prinċipju ta’ prekawzjoni u jifforma parti mill-istadju ta’ dan il-proċess li jirrigwarda l-ġestjoni tar-riskji identifikati. Il-Qorti Ġenerali tiddeċiedi li l-Kummissjoni kienet obbligata li twettaq dan l-eżami u li hija effettivament onorat dan l-obbligu. Għal dan il-għan, huwa biżżejjed li jiġi kkonstatat li l-Kummissjoni saret effettivament taf bl-effetti, pożittivi u negattivi, ekonomiċi u oħra, li jistgħu jiġu kkawżati mill-azzjoni proposta kif ukoll min-nuqqas li tittieħed azzjoni, u li hija ħadithom inkunsiderazzjoni fil-kuntest tad-deċiżjoni tagħha, mingħajr ma huwa meħtieġ li dawn jiġu kkwantifikati b’mod preċiż, jekk dan ma jkunx possibbli jew ikun jinvolvi sforzi sproporzjonati.