Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (δεύτερο τμήμα)
της 9ης Δεκεμβρίου 2014 — IRO κατά Επιτροπής

(Υπόθεση T‑69/10)

«Ανταγωνισμός — Συμπράξεις — Αγορά του οπλισμού σκυροδέματος σε ράβδους ή σε ρόλλους — Απόφαση με την οποία διαπιστώνεται παράβαση του άρθρου 65 ΑΧ μετά τη λήξη ισχύος της Συνθήκης ΕΚΑΧ, βάσει του κανονισμού (ΕΚ) 1/2003 — Καθορισμός των τιμών και των προθεσμιών πληρωμής — Περιορισμός ή έλεγχος της παραγωγής ή των πωλήσεων — Παράβαση ουσιώδους τύπου — Νομική βάση — Διερεύνηση της υποθέσεως — Καθορισμός της αγοράς — Παράβαση του άρθρου 65 ΑΧ — Πρόστιμα — Ελαφρυντικές περιστάσεις — Αναλογικότητα»

1.                     Πράξεις των οργάνων — Αιτιολογία — Υποχρέωση αιτιολογήσεως — Περιεχόμενο — Απόφαση περί εφαρμογής των κανόνων ανταγωνισμού η οποία κοινοποιήθηκε χωρίς τα παραρτήματά της — Πλαίσιο γνωστό στον ενδιαφερόμενο, το οποίο του παρέχει τη δυνατότητα να αντιληφθεί το περιεχόμενο του ληφθέντος εις βάρος του μέτρου — Δεν συντρέχει παράβαση της υποχρεώσεως αιτιολογήσεως (Άρθρα 15 ΑΧ και 36 ΑΧ) (βλ. σκέψεις 54‑59, 79)

2.                     Επιτροπή — Αρχή της συλλογικότητας — Περιεχόμενο — Απόφαση περί εφαρμογής των κανόνων ανταγωνισμού η οποία κοινοποιήθηκε χωρίς τα παραρτήματά της — Παραβίαση της αρχής της συλλογικότητας — Δεν συντρέχει — Στοιχεία που έχουν εκτεθεί επαρκώς κατά νόμον στο περιεχόμενο της αποφάσεως (Άρθρο 219 ΕΚ) (βλ. σκέψεις 81, 82)

3.                     Πράξεις των οργάνων — Επιλογή της νομικής βάσεως — Νομοθεσία της Ένωσης — Απαίτηση σαφήνειας και προβλεψιμότητας — Ρητή μνεία της νομικής βάσεως — Απόφαση της Επιτροπής με την οποία διαπιστώνεται μετά τη λήξη ισχύος της Συνθήκης ΕΚΑΧ παράβαση του άρθρου 65 ΑΧ και επιβάλλονται κυρώσεις στην εμπλεκόμενη επιχείρηση — Νομική βάση αποτελούμενη από το άρθρο 7, παράγραφος 1, και το άρθρο 23, παράγραφος 2, του κανονισμού 1/2003 (Άρθρο 65 § 1 ΑΧ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 7 § 1 και 23 § 2) (βλ. σκέψεις 94, 98)

4.                     Συμπράξεις — Συμπράξεις που υπάγονται ratione materiae και ratione temporis στο νομικό καθεστώς της Συνθήκης ΕΚΑΧ — Λήξη ισχύος της Συνθήκης ΕΚΑΧ — Συνέχιση του καθεστώτος ελεύθερου ανταγωνισμού υπό τη Συνθήκη ΕΚ — Η Επιτροπή εξακολουθεί να έχει εξουσία ελέγχου, ενεργώντας στο νομικό πλαίσιο του κανονισμού 1/2003 (Άρθρο 65 § 1 ΑΧ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου) (βλ. σκέψεις 99-115)

5.                     Πράξεις των οργάνων — Διαχρονική εφαρμογή — Διαδικαστικοί κανόνες — Ουσιαστικοί κανόνες — Διάκριση — Λήξη ισχύος της Συνθήκης ΕΚΑΧ — Απόφαση περί εφαρμογής των κανόνων ανταγωνισμού η οποία εκδίδεται μετά τη λήξη αυτή και αφορά πραγματικά περιστατικά προγενέστερα της εν λόγω λήξεως — Αρχές της ασφάλειας δικαίου, της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης και nullum crimen nulla poena sine lege — Νομικές καταστάσεις που είχαν διαμορφωθεί πριν από τη λήξη ισχύος της Συνθήκης ΕΚΑΧ — Υπαγωγή στο νομικό καθεστώς της Συνθήκης ΕΚΑΧ (Άρθρο 65 § 1 ΑΧ· Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 49 § 1) (βλ. σκέψεις 116-119)

6.                     Ανταγωνισμός — Διοικητική διαδικασία — Σεβασμός των δικαιωμάτων άμυνας — Περιεχόμενο της αρχής — Ακύρωση της αρχικής αποφάσεως με την οποία η Επιτροπή διαπίστωσε παράβαση — Έκδοση βάσει των προγενέστερων προπαρασκευαστικών πράξεων νέας αποφάσεως με άλλη νομική βάση — Επιτρέπεται — Υποχρέωση εκδόσεως νέας ανακοινώσεως αιτιάσεων — Δεν υφίσταται — Υποχρέωση οργανώσεως νέας ακροάσεως — Δεν υφίσταται — Υποχρέωση τηρήσεως διαδικαστικών κανόνων οι οποίοι άρχισαν να ισχύουν μετά τη διενέργεια των προγενέστερων προπαρασκευαστικών πράξεων — Δεν υφίσταται (Άρθρα 36 ΑΧ και 65 ΑΧ· κανονισμός 773/2004 της Επιτροπής, άρθρα 12 § 1 και 14 § 3) (βλ. σκέψεις 128-132, 138-142, 145-148)

7.                     Ένδικη διαδικασία — Εισαγωγικό δικόγραφο — Τυπικά στοιχεία — Προσδιορισμός του αντικειμένου της διαφοράς — Συνοπτική έκθεση των προβαλλόμενων ισχυρισμών — Ανάλογα ισχύουν και για τις αιτιάσεις που προβάλλονται προς στήριξη ισχυρισμού ή λόγου ακυρώσεως — Αιτιάσεις που δεν προβλήθηκαν με το δικόγραφο της προσφυγής — Παραπομπή στο σύνολο των παραρτημάτων — Απαράδεκτο (Κανονισμός Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, άρθρο 44 § 1) (βλ. σκέψεις 158, 170)

8.                     Συμπράξεις — Επηρεασμός του εμπορίου μεταξύ των κρατών μελών — Κριτήρια εκτιμήσεως — Εκτίμηση βάσει πλειόνων παραγόντων οι οποίοι, εκτιμώμενοι μεμονωμένα, δεν θα ήταν κατ’ ανάγκην καθοριστικοί — Συμπράξεις οι οποίες εκτείνονται σε ολόκληρο το έδαφος κράτους μέλους — Ύπαρξη ισχυρού τεκμηρίου επηρεασμού (Άρθρο 65 § 1 ΑΧ· άρθρο 81 § 1 ΕΚ) (βλ. σκέψεις 161, 162)

9.                     Συμπράξεις — Παράβαση με σκοπό τον περιορισμό του ανταγωνισμού σε συγκεκριμένη γεωγραφική αγορά — Προηγούμενος ορισμός της γεωγραφικής αγοράς — Δεν υφίσταται υποχρέωση (Άρθρο 65 § 1 ΑΧ) (βλ. σκέψη 163)

10.                     Συμπράξεις — Συμμετοχή σε συσκέψεις με αντικείμενο αντίθετο προς τους κανόνες του ανταγωνισμού — Γεγονός από το οποίο, ελλείψει αποστασιοποιήσεως από τις ληφθείσες αποφάσεις, μπορεί να συναχθεί συμμετοχή στην επακολουθήσασα σύμπραξη — Δημόσια αποστασιοποίηση — Περιοριστική ερμηνεία (Άρθρο 65 § 1 ΑΧ) (βλ. σκέψη 179)

11.                     Συμπράξεις — Συμφωνίες μεταξύ επιχειρήσεων — Προσβολή του ανταγωνισμού κατά την έννοια του άρθρου 65 ΑΧ — Κριτήρια εκτιμήσεως — Αντικείμενο αντίθετο προς τους κανόνες ανταγωνισμού — Αρκεί αυτή η διαπίστωση (Άρθρο 65 § 1 ΑΧ) (βλ. σκέψη 180)

12.                     Συμπράξεις — Εναρμονισμένη πρακτική — Έννοια — Συντονισμός και συνεργασία που δεν συνάδουν με την υποχρέωση εκάστης επιχειρήσεως να καθορίζει αυτοτελώς τη συμπεριφορά της στην αγορά — Ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ ανταγωνιστών — Τεκμήριο περί χρήσεως των πληροφοριών για τον καθορισμό της συμπεριφοράς στην αγορά — Απουσία επιπτώσεων για τον ανταγωνισμό στην αγορά — Δεν ασκεί επιρροή (Άρθρο 65 § 1 ΑΧ) (βλ. σκέψεις 191-194)

13.                     Ανταγωνισμός — Διοικητική διαδικασία — Απόφαση της Επιτροπής με την οποία διαπιστώνεται παράβαση — Τρόπος αποδείξεως — Προσφυγή σε μια δέσμη ενδείξεων — Απαιτούμενος βαθμός αποδεικτικής ισχύος όσον αφορά τις επιμέρους ενδείξεις — Επιτρέπεται η συνολική εκτίμηση δέσμης ενδείξεων (Άρθρο 65 § 1 ΑΧ) (βλ. σκέψεις 196-198)

14.                     ΕΚΑΧ — Τιμές — Τιμοκατάλογοι — Υποχρεωτική δημοσίευση — Συμβατό προς την απαγόρευση των συμπράξεων (Άρθρα 60 ΑΧ και 65 § 1 ΑΧ) (βλ. σκέψεις 216-218, 261)

15.                     Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Κριτήρια — Σοβαρότητα της παραβάσεως — Δεν υφίσταται δεσμευτικός ή εξαντλητικός κατάλογος κριτηρίων (Κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2· ανακοίνωση 98/C 9/03 της Επιτροπής, σημείο 1 A) (βλ. σκέψη 224)

16.                     Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Περίπλοκη οικονομική εκτίμηση — Περιθώριο εκτιμήσεως της Επιτροπής — Δικαστικός έλεγχος — Έλεγχος της νομιμότητας — Περιεχόμενο (Κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2· ανακοίνωση 98/C 9/03 της Επιτροπής, σημεία 1 A και 1 B) (βλ. σκέψεις 224, 234-238)

17.                     Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Κατευθυντήριες γραμμές για τον υπολογισμό των προστίμων — Νομική φύση — Ενδεικτικός κανόνας συμπεριφοράς ο οποίος συνεπάγεται αυτοπεριορισμό της εξουσίας εκτιμήσεως της Επιτροπής — Υποχρέωση τηρήσεως των αρχών της ίσης μεταχειρίσεως, της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης και της ασφάλειας δικαίου (Ανακοίνωση 98/C 9/03 της Επιτροπής) (βλ. σκέψεις 226-228)

18.                     Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Κριτήρια — Σοβαρότητα της παραβάσεως — Ελαφρυντικές περιστάσεις — Κακή οικονομική κατάσταση του επίμαχου τομέα — Δεν περιλαμβάνεται — Υποχρέωση της Επιτροπής να ακολουθήσει την προηγούμενη πρακτική της όσον αφορά τη λήψη αποφάσεων — Δεν υφίσταται (Κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2· ανακοίνωση 98/C 9/03 της Επιτροπής) (βλ. σκέψεις 242, 244)

19.                     Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Πράξεις που εκ της φύσεώς τους και μόνον χαρακτηρίζονται ως πολύ σοβαρές — Υποχρέωση αποδείξεως ότι η παράβαση έχει συγκεκριμένο αντίκτυπο στην αγορά — Δεν υφίσταται (Κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2· ανακοίνωση 98/C 9/03 της Επιτροπής, σημείο 1 A) (βλ. σκέψεις 248-251)

20.                     Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Κριτήρια — Σοβαρότητα της παραβάσεως — Ελαφρυντικές περιστάσεις — Μη εφαρμογή των συμφωνιών στην πράξη — Εκτίμηση η οποία διενεργείται βάσει της ατομικής συμπεριφοράς κάθε επιχειρήσεως (Κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2· ανακοίνωση 98/C 9/03 της Επιτροπής, σημείο 3) (βλ. σκέψεις 252, 253)

21.                     Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Κριτήρια — Σοβαρότητα της παραβάσεως — Χαρακτηρισμός παραβάσεως ως πολύ σοβαρής — Πρωταρχική σημασία του κριτηρίου που αφορά τη φύση της παραβάσεως — Έλλειψη αυτοτέλειας του κριτηρίου του μεγέθους της αγοράς των επίμαχων προϊόντων — Χαρακτηρισμός της παραβάσεως ως πολύ σοβαρής παρά τον περιορισμό της στο έδαφος ενός μόνο κράτους μέλους — Επιτρέπεται (Κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2· ανακοίνωση 98/C 9/03 της Επιτροπής, σημείο 1 A) (βλ. σκέψη 259)

22.                     Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Κριτήρια — Σοβαρότητα της παραβάσεως — Ελαφρυντικές περιστάσεις — Επιχείρηση που επέδειξε παθητική συμπεριφορά ή μιμήθηκε άλλες επιχειρήσεις — Κριτήρια εκτιμήσεως — Συμπεριφορά που αποκλίνει από τη συμφωνηθείσα στο πλαίσιο της συμπράξεως — Ανυπαρξία τέτοιας συμπεριφοράς (Κανονισμοί του Συμβουλίου 17, άρθρο 15 § 2 και 1/2003, άρθρο 23 § 3· ανακοίνωση 98/C 9/03 της Επιτροπής, σημείο 3) (βλ. σκέψεις 267, 268)

23.                     Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Κριτήρια — Σοβαρότητα της παραβάσεως — Ελαφρυντικές περιστάσεις — Απειλές ή πιέσεις τις οποίες υφίσταται επιχείρηση — Δεν περιλαμβάνονται (Κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2· ανακοίνωση 98/C 9/03 της Επιτροπής, σημείο 3) (βλ. σκέψη 269)

24.                     Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Υποχρέωση συνεκτιμήσεως του κύκλου εργασιών των εμπλεκόμενων επιχειρήσεων και διασφαλίσεως ότι τα πρόστιμα τελούν σε σχέση αναλογίας με αυτόν — Δεν υφίσταται (Άρθρο 65 § 1 ΑΧ· κανονισμοί του Συμβουλίου 17, άρθρο 15 § 2 και 1/2003, άρθρο 23 §§ 2 και 3· ανακοίνωση 98/C 9/03 της Επιτροπής) (βλ. σκέψεις 273-275)

25.                     Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Κριτήρια — Υποχρέωση συνεκτιμήσεως της ελλειμματικής οικονομικής καταστάσεως της εμπλεκομένης επιχειρήσεως — Δεν υφίσταται — Πραγματική ικανότητα πληρωμών της επιχειρήσεως σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο — Συνεκτίμηση — Καθορισμός ποσού προστίμου του οποίου συνέπεια είναι η χρεωκοπία ή η θέση σε εκκαθάριση της εμπλεκομένης επιχειρήσεως — Δεν απαγορεύεται κατ’ αρχήν (Άρθρο 65 ΑΧ· ανακοίνωση 98/C 9/03 της Επιτροπής, σημείο 5, στοιχείο β΄) (βλ. σκέψεις 278-281)

Αντικείμενο

Αίτημα ακυρώσεως της αποφάσεως C(2009) 7492 τελικό της Επιτροπής, της 30ής Σεπτεμβρίου 2009, σχετικά με διαδικασία εφαρμογής του άρθρου 65 ΑΧ (υπόθεση COMP/37.956 — Οπλισμός σκυροδέματος, επανέκδοση), όπως συμπληρώθηκε και τροποποιήθηκε με την απόφαση C(2009) 9912 τελικό της Επιτροπής, της 8ης Δεκεμβρίου 2009, με την οποία η Επιτροπή επέβαλε στην προσφεύγουσα πρόστιμο ύψους 3,58 εκατομμυρίων ευρώ, λόγω παραβάσεως του άρθρου 65, παράγραφος 1, ΑΧ.

Διατακτικό

Το Γενικό Δικαστήριο αποφασίζει:

1) Απορρίπτει την προσφυγή.

2) Καταδικάζει την Industrie Riunite Odolesi SpA (IRO) στα δικαστικά έξοδα.