Sprawa T‑251/13
Gemeente Nijmegen
przeciwko
Komisji Europejskiej
Skarga o stwierdzenie nieważności – Pomoc państwa – Pomoc udzielona przez gminę niderlandzką zawodowemu klubowi piłkarskiemu – Decyzja o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego przewidzianego w art. 108 ust. 2 TFUE – Środek pomocy wdrożony w całości przed dniem przyjęcia decyzji – Dopuszczalność – Akt zaskarżalny
Streszczenie – wyrok Sądu (czwarta izba) z dnia 3 marca 2015 r.
1. Skarga o stwierdzenie nieważności – Akty podlegające zaskarżeniu – Pojęcie – Akty wywołujące wiążące skutki prawne – Akty przygotowawcze – Wyłączenie
(art. 263 TFUE)
2. Skarga o stwierdzenie nieważności – Akty podlegające zaskarżeniu – Akty wywołujące wiążące skutki prawne – Decyzja Komisji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w odniesieniu do wdrażanego środka krajowego uznanego tymczasowo za nową pomoc – Włączenie
(art. 107 ust. 1 TFUE, art. 108 ust. 3 TFUE, art. 263 TFUE)
3. Skarga o stwierdzenie nieważności – Akty podlegające zaskarżeniu – Akty wywołujące wiążące skutki prawne – Decyzja Komisji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w odniesieniu do środka krajowego, który nie jest już wdrażany – Wyłączenie
(art. 107 ust. 1 TFUE, art. 108 ust. 2, 3 TFUE, art. 263 TFUE; rozporządzenie Rady nr 659/1999, art. 11 ust. 2)
1. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 27, 28)
2. Decyzja Komisji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego dotyczącego pomocy państwa może być aktem zaskarżalnym, o ile może wywierać autonomiczne skutki prawne, to znaczy, kiedy decyzja taka wywiera wystarczająco bezpośrednie i pewne wiążące skutki prawne wobec państwa członkowskiego, które jest jej adresatem, i beneficjenta lub beneficjentów danego środka pomocowego.
Ma to miejsce w szczególności w wypadku ciążącego na państwie członkowskim obowiązku zawieszenia środka pomocy, który zaczęto wykonywać bez dokonania notyfikacji i który w dniu przyjęcia decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego jest w trakcie wykonywania. W istocie decyzja o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w odniesieniu do środka, który jest w trakcie wykonywania i został zakwalifikowany przez Komisję jako nowa pomoc, zmienia bowiem siłą rzeczy zakres prawny tego środka, jak również sytuację prawną przedsiębiorstw z niego korzystających, w szczególności jeśli chodzi o dalsze jego wdrażanie. Wniosek ten narzuca się nie tylko w przypadku, w którym środek znajdujący się w trakcie wdrażania jest uznawany przez władze danego państwa członkowskiego za istniejącą pomoc, lecz również w przypadku, w którym władze te uważają, że rozpatrywany środek nie stanowi pomocy państwa.
(por. pkt 29–31)
3. Nie można uznać za akt zaskarżalny w rozumieniu art. 263 TFUE decyzji Komisji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w odniesieniu do środka pomocy, który został już w pełni wykonany. W istocie w odróżnieniu od decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w przedmiocie wdrażanego środka taka decyzja dotycząca środka pomocy, który został już w pełni wykonany, nie pociąga za sobą co do zasady autonomicznych skutków prawnych, gdyż nie wywiera ona wystarczająco bezpośrednich i pewnych wiążących skutków prawnych wobec państwa członkowskiego, do którego jest adresowana, i beneficjenta lub beneficjentów danego środka. Z jednej strony taki środek nie może zostać zawieszony, gdyż był w pełni wykonany w dniu przyjęcia zaskarżonej decyzji. Z drugiej strony ze względu na swoją treść i zakres decyzja o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w odniesieniu do wykonanego środka nie może uzasadniać istnienia po stronie zainteresowanego państwa członkowskiego obowiązku podjęcia działania w celu odzyskania pomocy udzielonej poprzez rozpatrywany środek pomocy. Ponadto z art. 11 ust. 2 rozporządzenia nr 659/1999 ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. 93 traktatu WE wynika bowiem, że Komisja podlega ścisłym warunkom, jeżeli zamierza zobowiązać dane państwo członkowskie do tymczasowego odzyskania pomocy.
W tym względzie nawet gdyby sąd krajowy rozpatrujący taki wniosek mógł zarządzić odzyskanie danej pomocy niezależnie od tego, czy środek byłby w trakcie wykonywania w dniu przyjęcia decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego, nie mogłoby to nadać tej decyzji wiążących skutków prawnych wystarczająco bezpośrednich i pewnych. Spoczywający na sądzie krajowym obowiązek zarządzenia środków ochronnych w toku sporu związanego z ewentualną pomocą wymaga bowiem spełnienia przesłanek uzasadniających takie środki, a mianowicie by kwalifikacja danego środka jako pomocy państwa nie budziła żadnych wątpliwości, by pomoc miała być niezwłocznie wykonana lub została już wykonana i by nie stwierdzono istnienia nadzwyczajnych okoliczności, sprawiających, że jej odzyskanie byłoby niewłaściwe. Nie ma zatem bezwzględnego i bezwarunkowego obowiązku przyjęcia automatycznie przez sąd krajowy tymczasowej oceny Komisji.
Ponadto braku pewności w stosunkach handlowych oraz sposobu, w jaki inne podmioty gospodarcze postrzegają sytuację, w jakiej znajduje się beneficjent środka pomocowego, nie można uznać za wiążące skutki prawne, gdyż stanowią one jedynie faktyczne, a nie – prawne skutki, jakie zwykle pociąga za sobą wydanie decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego.
(por. pkt 37, 38, 40, 41, 44–46, 51)