WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ UNII EUROPEJSKIEJ (pierwsza izba)
z dnia 16 stycznia 2007 r.(*)
Urzędnicy – Emerytury – Uprawnienia emerytalne nabyte przedrozpoczęciem służby we Wspólnotach – Przeniesienie do systemuwspólnotowego – Wycofanie wniosku o przeniesienie uprawnień w celu powołania się na nowe, korzystniejsze postanowienia
W sprawie F‑92/05
mającej za przedmiot skargę wniesioną na podstawie art. 236 WE i 152 EWEA,
Emmanuel Genette, urzędnik Komisji Wspólnot Europejskich, zamieszkały w Gorze (Francja), reprezentowany przez M.A. Lucasa, avocat,
strona skarżąca,
przeciwko
Komisji Wspólnot Europejskich, reprezentowanej przez V. Jorisa oraz D. Martina, działających w charakterze pełnomocników, z adresem do doręczeń w Luksemburgu,
strona pozwana,
popieranej przez
Królestwo Belgii, reprezentowane przez L. Van den Broeck, pełnomocnika, z adresem do doręczeń w Luksemburgu,
interwenient,
SĄD (pierwsza izba)
w składzie: H. Kreppel, prezes, H. Tagaras i S. Gervasoni (sprawozdawca), sędziowie,
sekretarz: W. Hakenberg,
uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 20 września 2006 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu Pierwszej Instancji Wspólnot Europejskich w dniu 26 września 2005 r. w formie faksu (złożenie oryginału nastąpiło w dniu 28 września), E. Genette wnosi w szczególności o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji Wspólnot Europejskich z dnia 25 stycznia 2005 r. odmawiającej zgody, po pierwsze, na wycofanie wniosku skarżącego z 2001 r. dotyczącego przeniesienia uprawnień emerytalnych nabytych w Belgii, a po drugie, na złożenie nowego wniosku dotyczącego przeniesienia wspomnianych uprawnień.
Ramy prawne
2 Artykuł 11 ust. 2 załącznika VIII do Regulaminu pracowniczego urzędników Wspólnot Europejskich (zwanego dalej „regulaminem pracowniczym”) w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 723/2004 z dnia 22 marca 2004 r., zmieniającego wspomniany regulamin pracowniczy (Dz.U. L 124, str. 1) (zwanego dalej „rozporządzeniem z dnia 23 marca 2004 r.”), stanowił:
„W odniesieniu do urzędnika, który podejmuje służbę we Wspólnotach po:
– zakończeniu służby w administracji rządowej albo w organizacji krajowej lub międzynarodowej;
lub
– wykonywaniu działalności zawodowej na podstawie zatrudnienia lub na własny rachunek;
przy powołaniu go na urzędnika na czas nieokreślony może zlecić wpłatę na rzecz Wspólnot ekwiwalentu aktuarialnego albo zryczałtowaną wartość wykupu praw do emerytury, które nabył z tytułu takiej działalności.
W takim przypadku, instytucja, w której urzędnik pełni służbę, biorąc pod uwagę jego grupę zaszeregowania, do której został powołany na urzędnika na czas nieokreślony, określa liczbę lat służby uprawniających do emerytury, które są zaliczane w ramach jej systemu emerytalnego w związku z poprzednim okresem zatrudnienia, na podstawie kwoty ekwiwalentu aktuarialnego lub zryczałtowanej wartości wykupu praw do emerytury”.
3 Artykuł 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego, w brzmieniu nadanym mu przez rozporządzenie z dnia 22 marca 2004 r., który, na mocy art. 2 tego rozporządzenia, wszedł w życie w dniu 1 maja 2004 r., stanowi od tej pory:
„W odniesieniu do urzędnika, który podejmuje służbę we Wspólnotach po:
– zakończeniu służby w administracji rządowej albo w organizacji krajowej lub międzynarodowej;
lub
– wykonywaniu działalności zawodowej na podstawie zatrudnienia lub na własny rachunek;
po powołaniu, ale przed nabyciem uprawnień do wypłaty emerytury za wysługę lat w rozumieniu art. 77 regulaminu pracowniczego, do wpłacenia na rzecz Wspólnot wartości kapitałowej uaktualnionej z datą faktycznego przekazania, praw nabytych do emerytury za wysługę lat z tytułu takiej służby lub działalności.
W takim przypadku instytucja, w której urzędnik pełni służbę, uwzględniając wynagrodzenie podstawowe urzędnika, wiek oraz kurs wymiany walut z datą zastosowania przekazania, ustala na mocy ogólnych przepisów wykonawczych liczbę lat służby uprawniających do emerytury za wysługę lat, które podlegają zaliczeniu na podstawie systemu emerytalnego Wspólnot w odniesieniu do poprzedniego okresu pracy, w oparciu o przekazany kapitał po odliczeniu kwoty stanowiącej aprecjację kapitału między datą zastosowania przekazania a datą rzeczywistego przekazania.
Urzędnicy mogą korzystać z tego uzgodnienia wyłącznie raz w stosunku do każdego państwa członkowskiego oraz danego systemu emerytalnego”.
4 Zgodnie z art. 107a regulaminu pracowniczego, wprowadzonego rozporządzeniem z dnia 22 marca 2004 r., „[p]rzepisy przejściowe” ustala załącznik XIII. Na mocy art. 26 ust. 3 tego załącznika:
„Urzędnicy, którzy w terminie złożyli wniosek, ale odrzucili ofertę, którą im złożono, którzy nie złożyli wniosku w terminie ustalonym poprzednio lub, których wniosek odrzucono, jako złożony po terminie, mogą nadal składać lub ponownie złożyć taki wniosek najpóźniej do dnia 31 października 2004 r.”.
5 Belgijska ustawa z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca stosunków między belgijskimi funduszami emerytalnymi a funduszami emerytalnymi instytucji międzynarodowego prawa publicznego, opublikowana w Moniteur belge z dnia 20 czerwca 1991 r., str. 13871 (zwana dalej „ustawą z 1991 r.”) stanowi, w art. 3, że „za zgodą instytucji każdy urzędnik może wnosić o to, aby na konto instytucji wpłacona została kwota emerytury należna mu za usługi i okresy poprzedzające rozpoczęcie przez niego służby w tej instytucji”. Jeśli urzędnik złożył wniosek o przeniesienie uprawnień emerytalnych nabytych w belgijskim systemie emerytalnym i jeśli wniosek ten został zaakceptowany, instytucja wspólnotowa, na mocy art. 11 tej samej ustawy, wstępuje w uprawnienia urzędnika. Zważywszy na ustanowiony w ten sposób mechanizm subrogacji, z belgijskiego systemu emerytalnego nie dokonywano żadnych wpłat na rzecz instytucji przed datą rozpoczęcia otrzymywania emerytury wspólnotowej przez zainteresowanego urzędnika. Artykuł 9 ustawy z 1991 r., stanowi, że „[d]opóki nie nastąpi skuteczne wstąpienie instytucji w uprawnienia urzędnika zgodnie z art. 11, urzędnik, za zgodą instytucji, może wycofać swój wniosek o przeniesienie uprawnień emerytalnych. Wycofanie wniosku ma charakter ostateczny”.
6 Belgijska ustawa z dnia 10 lutego 2003 r. regulująca przenoszenie uprawnień emerytalnych pomiędzy belgijskim systemem emerytalnym a systemem emerytalnym instytucji międzynarodowego prawa publicznego, opublikowana w Moniteur belge z dnia 27 marca 2003 r., str. 14747 (zwana dalej „ustawą z 2003 r.”) zmieniła belgijskie ustawodawstwo dotyczące przenoszenia na rzecz Wspólnot uprawnień emerytalnych nabytych w systemie belgijskim. Ustawa ta, na mocy art. 29 mająca zastosowanie do wniosków o przeniesienie uprawnień złożonych po dniu 1 stycznia 2002 r., wprowadza system zryczałtowanego wykupu składek opłaconych w belgijskim systemie emerytalnym, powiększonych o skapitalizowane odsetki. Artykuł 4 tej ustawy stanowi, że „[u]rzędnik lub członek personelu tymczasowego, który po uzyskaniu prawa do jednej lub więcej emerytur, o których mowa w art. 3 [ust.] 1, pkt 1‑4, rozpoczął służbę w instytucji może, za jej zgodą, wnosić o przeniesienie na rzecz tej instytucji lub jego funduszu emerytalnego, z tytułu członkowstwa w tych systemach emerytalnych w okresie poprzedzającym rozpoczęcie przez niego służby w instytucji, kwot ustalonych zgodnie z art. 7 […]”. Zgodnie z nowym ustawodawstwem, przeniesienie uprawnień emerytalnych powoduje natychmiastowe przelanie kapitału do systemu wspólnotowego. Artykuł 9 ust. 1 ustawy z 2003 r. stanowi, że [w]niosek o przeniesienie uprawnień emerytalnych staje sie nieodwołalny w dniu, w którym [Narodowy] Zakład [Emerytalny] otrzyma od instytucji ostateczne potwierdzenie wniosku o przeniesienie uprawnień złożonego przez urzędnika lub członka personelu tymczasowego”.
7 Belgijska ustawa z dnia 20 lipca 2006 r. zawierająca różne przepisy, opublikowana w Moniteur belge z dnia 28 lipca 2006 r., str. 36940 (zwana dalej „ustawą z 2006 r.”) zmieniła art. 9 ustawy z 1991 r., z mocą wsteczną, poczynając od dnia 1 maja 2004 r. Odtąd artykuł ten stanowi, że „[d]opóki nie nastąpi skuteczne wstąpienie instytucji w prawa urzędnika zgodnie z art. 11, urzędnik, który opuszcza instytucję przed nabyciem uprawnień emerytalnych za wysługę lat, za zgodą instytucji, może wycofać swój wniosek o przeniesienie uprawnień emerytalnych. Wycofanie wniosku ma charakter ostateczny”.
Okoliczności faktyczne leżące u podstaw sporu
8 Przed rozpoczęciem służby w Komisji w dniu 1 kwietnia 2000 r., w grupie zaszeregowania B 5, stopień 3, skarżący, urodzony w 1968 r., pracował w sektorze prywatnym w Belgii, w latach 1992–1996 na własny rachunek, a następnie w latach 1996–2000 jako pracownik najemny.
9 Z tych tytułów skarżący najpierw należał do Krajowego instytutu ubezpieczeń dla osób pracujących na własny rachunek (zwanego dalej „KIUPWR”), a następnie do Krajowego zakładu ubezpieczeń (dalej „KZU”), systemów emerytalnych, na rzecz których opłacał składki, a zatem w ramach których nabył uprawnienia emerytalne.
10 Po tym jak skarżący został powołany na urzędnika Wspólnot w dniu 1 stycznia 2001 r., pismem z dnia 13 lipca 2001 r. wniósł do Komisji o przeniesienie uprawnień emerytalnych nabytych przez niego w belgijskich systemach dla osób pracujących na własny rachunek i pracowników najemnych do wspólnotowego systemu emerytalnego. Wniosek ten został oparty na art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r., jak również na wyżej wymienionym art. 3 ustawy z 1991 r.
11 W dniu 11 czerwca 2002 r. skarżący otrzymał od działu „Emerytury, renty i stosunki z byłymi pracownikami” dyrekcji B Dyrekcji Generalnej (DG) Komisji ds. Personelu i Administracji pismo określające liczbę dodatkowych okresów składkowych, które zostaną uwzględnione w systemie wspólnotowym, na podstawie obliczonego przez Komisję ekwiwalentu aktuarialnego krajowej emerytury nabytej w belgijskim systemie osób pracujących na własny rachunek. Gdyby skarżący przeszedł na emeryturę w wieku 65 lat, ekwiwalent aktuarialny emerytury w rocznej kwocie 1431,29 EUR obliczony przez KIUPWR wyniósłby 8139,33 EUR, a brana pod uwagę w systemie wspólnotowym bonifikata za wysługę lat wyniosłaby 1 rok i 19 dni. Ponadto Komisja poinformowała go, że na mocy art. 11 ustawy z 1991 r. wstąpi ona w jego prawa do emerytury nabyte w Belgii począwszy od dnia, w którym wypłacona mu zostanie emerytura wspólnotowa.
12 W dniu 26 sierpnia 2002 r. ta sama służba skierowała do skarżącego podobne pismo dotyczące uprawnień emerytalnych, które nabył jako pracownik najemny i powiadamiające go, że w wieku 65 lat ekwiwalent aktuarialny emerytury w rocznej kwocie 1952,48 EUR obliczony przez KZU wyniósłby 11 102,79 EUR, odpowiednia bonifikata za wysługę lat w systemie wspólnotowym wyniosłaby 1 rok, 5 miesięcy i 5 dni.
13 Pisma te wskazywały skarżącemu, że od momentu otrzymania jego zgody na propozycje w nich zawarte, jego wniosek o przeniesienie uprawnień emerytalnych nie może już zostać odwołany. Rzeczone pisma uściślały jednakże, że w drodze wyjątku wniosek może zostać wycofany w przypadku zakończenia pełnienia przez niego funkcji w służbach Komisji przed spełnieniem warunków koniecznych do uzyskania prawa do emerytury wspólnotowej na mocy art. 77 regulaminu pracowniczego.
14 W dniach 17 lipca i 29 sierpnia 2002 r. skarżący wyraził zgodę na propozycje złożone przez Komisję w dniach 11 czerwca i 26 sierpnia 2002 r.
15 Jak zostało to przedstawione w pkt 6 powyżej, ustawa z 2003 r. zmieniła warunki przenoszenia na Wspólnoty uprawnień nabytych w belgijskich systemach emerytalnych w przypadku wniosków złożonych po dniu 1 stycznia 2002 r.
16 Na krótko przed październikiem 2004 r. skarżący dowiedział się, że znajomej mu osobie, która wstąpiła do służby Komisji w 2003 r. i która, podobnie jak on, wystąpiła z wnioskiem o przeniesienie do systemu wspólnotowego jej uprawnień emerytalnych nabytych w belgijskim systemie emerytalnym dla pracowników najemnych pod rządami regulaminu w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r., przetransferowano kapitał z Belgii odpowiadający okresom składkowym i wynagrodzeniu porównywalnym z jego, w wyniku których otrzymała ona w systemie wspólnotowym dodatkową bonifikatę za wysługę lat, znacząco wyższą od tej, która jemu samemu została przyznana.
17 W dniu 31 października 2004 r. skarżący złożył do Komisji wniosek na podstawie art. 90 ust. 1 regulaminu pracowniczego, w którym domagał się, aby Komisja:
– wyraziła zgodę, zgodnie z art. 9 ustawy z 1991 r., na wycofanie przez niego wniosku złożonego w dniu 13 lipca 2001 r. na podstawie tej ustawy, dotyczącego przeniesienia do systemu wspólnotowego uprawnień emerytalnych nabytych w ramach belgijskich systemów emerytalnych dla osób pracujących na własny rachunek i pracowników najemnych;
– wyraziła zgodę, zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z 2003 r., na złożenie przez niego wniosku o przeniesienie uprawnień emerytalnych na podstawie tej ustawy.
18 W dniu 2 lutego 2005 r. skarżący został powiadomiony o decyzji z dnia 25 stycznia 2005 r. podjętej przez kierownika działu „Emerytury i renty”, oddalającej jego wniosek z dnia 31 października 2004 r. (dalej zwanej „sporną decyzją”) o następującej treści:
19 „[…] Chciałby Pan […], po pierwsze, uzyskać zgodę na wycofanie, na podstawie art. 11 ust. 2 załącznika VIII [regulaminu] wniosku o przeniesienie uprawnień emerytalnych nabytych w ramach belgijskich systemów emerytalnych KIUPWR i KZU, które zostało już zrealizowane przez te systemy zgodnie z przepisami ustawy z 1991 r., a po drugie, złożyć nowy wniosek, który miałby zostać wykonany przez te systemy, zgodnie z przepisami ustawy z 2003 r.
20 Otóż propozycje skierowane do Pana przez administrację Komisji w dniach 11 czerwca 2002 r. i 26 sierpnia 2002 r., w wyniku poinformowania przez KIUPWR i KZU o możliwej do przeniesienia kwocie emerytury, jasno zastrzegały, że przeniesienie stało się nieodwołalne od momentu otrzymania przez zainteresowaną służbę pańskiej zgody na wspomniane propozycje. W wyniku pańskiej zgody, przeniesienie pańskich uprawnień zostało zrealizowane, a akta KIUPWR i KZU zostały zamknięte w sposób ostateczny przez [organ powołujący].
21 Mimo że ustawa [z] 1991 r. przewiduje możliwość »wycofania wniosku za zgodą instytucji« (art. 9 ustawy z 1991 r.), możliwość ta została w praktyce przewidziana na poziomie instytucji jedynie w wyjątkowych przypadkach, wskazanych zresztą w piśmie zawierającym propozycje skierowanym do zainteresowanego: »w drodze wyjątku wniosek może być wycofany, w przypadku zakończenia pełnienia przez zainteresowanego funkcji w służbach Komisji przed spełnieniem warunków koniecznych do uzyskania prawa do emerytury wspólnotowej na mocy art. 77 [r]egulaminu pracowniczego«. w niniejszej sprawie nie powstaje kwestia możliwości wycofania wniosku, ale cofnięcia operacji w bardzo szczególnym wypadku.
22 Ponadto w wyroku z dnia 9 listopada 1989 r. w sprawach połączonych 75/88, 146/88 i 147/88 Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich wyraźnie rozróżnił pomiędzy dwoma odmiennymi porządkami prawnymi, do których należą odpowiednio decyzje dotyczące, po pierwsze wyliczenia kwoty podlegającej przeniesieniu, a po drugie konwersji tych aktywów na lata wysługi, z których każda podlega kontroli sądowej właściwej dla tych porządków. Wynika z tego, że teoretyczna możliwość wycofania wniosku o przeniesienie przewidziana w belgijskiej ustawie jest bezskuteczna, ponieważ uregulowania wspólnotowe jej nie przewidują. Tak jest w tym przypadku.
23 W tych okolicznościach wyrażenie zgody na wycofanie wniosku już rozpatrzonego i złożenie nowego wniosku dotyczącego przeniesienia uprawnień, które zostało już należycie zrealizowane, nie jest możliwe”.
24 W dniu 22 kwietnia 2005 r. skarżący, za pośrednictwem swojego przedstawiciela, wniósł do Komisji zażalenie na sporną decyzję na podstawie art. 90 ust. 2 regulaminu.
25 W dniu 10 czerwca 2005 r. dyrektor generalny DG ds. personelu i administracji wydał, jako organ powołujący, decyzję „w odpowiedzi na wnioski i zażalenia licznych urzędników dotyczące przenoszenia uprawnień emerytalnych z belgijskiego do wspólnotowego systemu emerytalnego”, o której skarżący został powiadomiony za pośrednictwem poczty elektronicznej i faksem w dniu 14 czerwca 2005 r. (zwana dalej „decyzją z dnia 10 czerwca 2005 r.”).
Przebieg postępowania i żądania stron
26 Niniejsza skarga początkowo została zarejestrowana w sekretariacie Sądu Pierwszej Instancji pod sygnaturą T‑361/05.
27 Postanowieniem z dnia 15 grudnia 2005 r. Sąd Pierwszej Instancji, stosując art. 3 ust. 3 decyzji Rady 2004/752/WE, Euratom z dnia 2 listopada 2004 r. ustanawiającej Sąd do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej (Dz.U. L 333, str. 7), przekazał niniejszą sprawę Sądowi do spraw Służby Publicznej. Skarga została zarejestrowana w jego sekretariacie pod sygnaturą F‑92/05.
28 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 8 maja 2006 r. Królestwo Belgii złożyło wniosek o dopuszczenie go do sprawy w charakterze interwenienta popierającego wnioski strony pozwanej. Na podstawie art. 115 ust. 1 i art. 116 ust. 6 regulaminu Sądu Pierwszej Instancji, mających, na mocy art. 3 ust. 4 decyzji 2004/752, do czasu wejścia w życie regulaminu Sądu do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej zastosowanie mutatis mutandis do Sądu, prezes pierwszej izby Sądu dopuścił tę interwencję na rozprawie, postanowieniem z dnia 29 czerwca 2006 r. Protokół z rozprawy został przesłany Królestwu Belgii.
29 W ramach środków organizacji postępowania przewidzianych w art. 64 Regulaminu Sądu Pierwszej Instancji Sąd zażądał od Komisji przestawienia mu ogólnych przepisów wykonawczych (zwanych dalej „OPW”) do art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego, obowiązujących w chwili przenoszenia uprawnień emerytalnych skarżącego i tych aktualnie obowiązujących, przyjętych przez instytucję odpowiednio w 1993 r. i w 2004 r. oraz zażądał od stron jak i od interwenienta udzielenia odpowiedzi na pytania sformułowane na piśmie. Powyższe żądania zostały spełnione.
30 Skarżący wnosi do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności spornej decyzji;
– stwierdzenie nieważności decyzji z dnia 10 czerwca 2005 r.;
– obciążenie strony pozwanej kosztami postępowania.
31 Komisja wnosi do Sądu o:
– stwierdzenie niedopuszczalności skargi;
– pomocniczo – oddalenie skargi jako bezzasadnej;
– wydanie orzeczenia w przedmiocie kosztów zgodnie z przepisami prawa.
32 Królestwo Belgii, popierające żądania Komisji, wnosi do Sądu o:
– oddalenie skargi;
– obciążenie skarżącego kosztami postępowania.
Co do prawa
W przedmiocie dopuszczalności skargi
Argumenty stron
33 Komisja podnosi zarzut niedopuszczalności w związku z wniesieniem skargi po terminie określonym w art. 91 ust. 3 regulaminu pracowniczego. Podnosi ona, że skarżący myli się twierdząc, że termin na zaskarżenie decyzji z dnia 10 czerwca 2005 r. zaczął biec dopiero w dniu 18 sierpnia 2005 r., w dniu, w którym organ powołujący jedynie listownie potwierdził oddalenie wniesionego przez skarżącego zażalenia. Zdaniem Komisji skarga została zatem wniesiona po terminie i powinna zostać odrzucona jako niedopuszczalna.
Ocena Sądu
34 W dniu 22 kwietnia 2005 r. skarżący wniósł zażalenie na sporną decyzję. Organ powołujący oddalił zażalenie decyzją z dnia 10 czerwca 2005 r., którą notyfikowano zainteresowanemu drogą elektroniczną i faksem w dniu 14 czerwca. W piśmie z dnia 18 sierpnia 2005 r. organ powołujący potwierdził jedynie, że w decyzji z dnia 10 czerwca 2005 r. odpowiedział na zażalenie skarżącego „w [swojej] opinii w sposób wystarczający”. w rezultacie Komisja słusznie wskazała, że trzymiesięczny termin na wniesienie skargi na decyzję z dnia 25 stycznia 2005 r. na podstawie art. 91 ust. 3 regulaminu pracowniczego rozpoczął swój bieg w dniu notyfikacji oddalenia zażalenia, to znaczy w dniu 14 czerwca 2005 r.
35 Trzymiesięczny termin upłynął więc w dniu 14 września 2005 r. Zważywszy jednak na przewidziane w art. 102 ust. 2 regulaminu Sądu Pierwszej Instancji przedłużenie terminu o 10 dni – termin na wniesienie skargi powinien był upłynąć o północy w dniu 24 września.
36 Artykuł 101 ust. 2 akapit pierwszy tego regulaminu stanowi jednakże, że „[j]eżeli koniec terminu przypada w sobotę, niedzielę albo w dniu święta urzędowego, termin upływa następnego dnia roboczego”. Otóż dzień 24 września 2005 r. to była sobota. Na mocy przywołanych przepisów termin na wniesienie skargi uległ więc w niniejszej sprawie przedłużeniu do poniedziałku, 26 września 2005 r., włącznie.
37 W konsekwencji niniejsza skarga, datowana na dzień 26 września 2005 r. i tego samego dnia skierowana do sekretariatu Sądu Pierwszej Instancji za pośrednictwem faksu, została złożona w terminie. Wynika z tego, że zarzut niedopuszczalności związany z upłynięciem terminu należy odrzucić.
W przedmiocie żądań zmierzających do stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 10 czerwca 2005 r.
38 Z utrwalonego orzecznictwa wynika, że żądania skierowane przeciwko oddaleniu zażalenia skutkują zaskarżeniem aktu, na który wniesiono zażalenie i jako takie pozbawione są autonomicznej treści (wyrok Trybunału z dnia 17 stycznia 1989 r. w sprawie 293/87 Vainker przeciwko Parlamentowi, Rec. str. 23, pkt 8). Należy zatem stwierdzić, że jedynym przedmiotem powyższych żądań, skierowanych przeciwko oddaleniu zażalenia w dniu 10 czerwca 2005 r. jest żądanie stwierdzenia nieważności spornej decyzji (zob. wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 23 marca 2004 r. w sprawie T‑310/02 Theodorakis przeciwko Radzie, RecFP str. I‑A‑95 i II‑427, pkt 19).
W przedmiocie żądań skierowanych przeciwko spornej decyzji w zakresie, w jakim odmawia ona zgody na przeniesienie do systemu wspólnotowego uprawnień emerytalnych nabytych w belgijskich systemach emerytalnych dla osób pracujących na własny rachunek i pracowników najemnych
1. W przedmiocie interpretacji żądań
– Argumenty uczestników
39 Komisja uważa, że skarżący w rzeczywistości kwestionuje decyzje z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r., w których określiła ona liczbę podlegających uwzględnieniu w systemie wspólnotowym lat wysługi z tytułu uprawnień emerytalnych nabytych w belgijskich systemach emerytalnych dla osób zatrudnionych na własny rachunek i pracowników najemnych.
40 Skarżący utrzymuje, że mimo iż jego celem jest oczywiście, by Komisja wycofała swoje decyzje z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r. oraz zastąpiła je nowymi decyzjami, przedmiotem jego żądania nie jest wycofanie tych decyzji, lecz wyrażenie przez Komisję zgody na wycofanie złożonego przez niego w 2001 r. wniosku o przeniesienie uprawnień emerytalnych nabytych w systemach belgijskich.
41 Decyzje z 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r. pozostałyby w mocy w każdym przypadku, nawet gdyby Komisja uwzględniła jego wniosek, a mogłaby ona zmienić swoje decyzje jedynie przy spełnieniu szeregu dodatkowych warunków. Skutek taki mógłby zostać osiągnięty jedynie w przypadku, gdyby w wyniku skargi złożonej do belgijskiego sądu władze belgijskie, po pierwsze, wyraziły zgodę na wycofanie wniosku o przeniesienie uprawnień złożonego przez skarżącego w dniu 13 lipca 2001 r. na podstawie ustawy z 1991 r., a po drugie, wyraziły zgodę na złożenie przez niego ponownego wniosku o przeniesienie uprawnień na podstawie ustawy z 2003 r., a wreszcie wydały nowe decyzje w przedmiocie wysokości sum, które mają być przeniesione do wspólnotowego systemu emerytalnego i które Komisja powinna uwzględnić na mocy art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego, w brzmieniu nadanym mu przez rozporządzenie z dnia 22 marca 2004 r. w celu dokonania zmiany swych decyzji dotyczących liczby dodatkowych lat wysługi, które powinny być zaliczone skarżącemu w systemie wspólnotowym.
– Ocena Sądu
42 Interpretacja powyższych żądań rodzi pytanie, czy wniosek skarżącego o udzielenie zgody na wycofanie wniosku o przeniesienie uprawnień emerytalnych różni się od wniosku o wycofanie decyzji ustalającej liczbę lat wysługi zaliczaną we wspólnotowym systemie emerytalnym na poczet wcześniej nabytych uprawnień emerytalnych.
43 Przede wszystkim należy przypomnieć warunki wymagające spełnienia w celu uzyskania przeniesienia uprawnień emerytalnych do wspólnotowego systemu emerytalnego.
44 Z wyroku Trybunału z dnia 20 października 1981 r. w sprawie 137/80 Komisja przeciwko Belgii, Rec. str. 2393, pkt 13, wynika, że przyznana urzędnikowi w art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego, w brzmieniu sprzed wejścia w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r., możliwość przeniesienia do wspólnotowego systemu emerytalnego, po powołaniu, ekwiwalentu aktuarialnego lub zryczałtowanej wartości wykupu uprawnień emerytalnych, które nabył podczas wykonywania wcześniejszych funkcji w administracji, w organizacji krajowej lub międzynarodowej lub w przedsiębiorstwie ma na celu przyznanie mu pewnego prawa, z którego może skorzystać lub nie.
45 Jeśli wniosek złożony na podstawie art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego, zarówno w brzmieniu sprzed wejścia w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r., jak i w brzmieniu nadanym mu przez to rozporządzenie, spełnia określone w tym przepisie warunki, to organ zarządzający systemem emerytalnym, w którym urzędnik wcześniej nabył uprawnienia emerytalne, a następnie instytucja wspólnotowa, są kolejno zobowiązane, po pierwsze, do obliczenia nabytych uprawnień, a po drugie, do ustalenia, uwzględniając te uprawnienia, liczby lat podlegających uwzględnieniu we wspólnotowym systemie emerytalnym z tytułu ukończonego wcześniej okresu służby.
46 Przeniesienie uprawnień emerytalnych stanowi zatem operację obejmującą kolejno podjęcie na wniosek zainteresowanego dwóch jednostronnych decyzji w ramach kompetencji związanej z jednej strony przez organ zarządzający krajowym systemem emerytalnym, a z drugiej strony – przez instytucję wspólnotową.
47 W konsekwencji warunki, w których możliwe jest przeniesienie uprawnień emerytalnych nabytych w przedmiotowych systemach belgijskich są tymi, w których można uzyskać cofnięcie wyżej wymienionych decyzji o przeniesieniu uprawnień.
48 Ustawa z 1991 r., pod rządami której w dniu 13 lipca 2001 r. skarżący złożył wniosek o przeniesienie uprawnień emerytalnych nabytych w systemach belgijskich, przewiduje mechanizm wstąpienia instytucji wspólnotowej w uprawnienia emerytalne urzędnika, nabyte w Belgii, począwszy od dnia, w którym przyznana mu zostanie emerytura wspólnotowa. W art. 9 stanowi ona, że „[d]opóki nie nastąpi skuteczne wstąpienie instytucji w uprawnienia urzędnika zgodnie z art. 11, urzędnik, za zgodą instytucji, może wycofać swój wniosek o przeniesienie uprawnień emerytalnych. Wycofanie wniosku ma charakter ostateczny”.
49 Sformułowanie przywoływanych przepisów ustawy z 1991 r. pozwala na wyjaśnienie, że skarżący zwrócił się do Komisji z wnioskiem o zgodę na wycofanie wniosku o przeniesienie. Wobec tego, że przepisy te przewidują, że do czasu, kiedy wstąpienie w uprawnienia stanie się skuteczne, wycofanie decyzji podjętych przez organy zarządzające w belgijskich systemach emerytalnych w celu przeniesienia uprawnień na wniosek zainteresowanego jest zgodne z prawem; przeniesienie praw jest w całości anulowane, jeśli wycofywana jest również decyzja instytucji ustalająca odpowiednią bonifikatę w latach w systemie wspólnotowym. W konsekwencji „zgoda instytucji”, o której mowa w wyżej wymienionych przepisach ustawy z 1991 r. może odnosić się jedynie do wycofania decyzji podjętej przez instytucję przy przeniesieniu uprawnień do świadczeń emerytalnych.
50 Wynika z tego, jak to utrzymuje Komisja, że wyżej wymienione żądania należy interpretować jako zmierzające do stwierdzenia nieważności odmowy wycofania przez Komisję decyzji z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r., podjętych przez nią w chwili przeniesienia uprawnień do świadczeń emerytalnych nabytych w belgijskich systemach emerytalnych.
2. W przedmiocie dopuszczalności żądań
– Argumenty uczestników
51 Komisja podnosi, że decyzje z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r. są ostateczne, a zatem nie mogą zostać zaskarżone.
52 Komisja twierdzi, że skarżący myli się utrzymując, że te dwie decyzje mają charakter tymczasowy, ponieważ na mocy art. 11 ust. 1 ustawy z 1991 r. bonifikata ostatecznie uwzględniana przez instytucję dla wyliczenia jego emerytury jest wyliczana przez odniesienie do wieku urzędnika w momencie rozpoczęcia pobierania przez niego emerytury i indeksu cen towarów konsumpcyjnych w tym dniu. Decyzje z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r. stały się zdaniem Komisji ostateczne w zakresie, w jakim uzyskano zgodę skarżącego na propozycje Komisji dotyczące przeniesienia uprawnień do świadczeń emerytalnych i towarzyszących im składników wyliczenia. Okoliczność, że w praktyce bonifikata uwzględniana dla skutecznego wyliczenia emerytury zainteresowanego może zostać ustalona oczywiście dopiero wtedy, gdy przejdzie on na emeryturę, pozostaje w tym kontekście bez znaczenia.
53 Ponieważ skarżący w sposób oczywisty wyraził zgodę na propozycje Komisji, decyzje te uzyskały charakter ostateczny.
54 Zaskarżenie decyzji ostatecznej byłoby możliwe jedynie w przypadku pojawienia się nowej istotnej okoliczności, pod warunkiem że jej powołanie nastąpiłoby w rozsądnym terminie. Zatem, nawet przy założeniu, że wejście w życie ustawy z 2003 r., która została ogłoszona w Moniteur belge w dniu 27 marca 2003 r., można uznać za nową okoliczność w znaczeniu nadanym jej przez orzecznictwo, wniosek skarżącego z dnia 31 października 2004 r. został złożony po upływie takiego rozsądnego terminu. Jeśli chodzi o subiektywne stwierdzenie skarżącego odnośnie różnic w traktowaniu urzędników wynikających z wejścia w życie ustawy z 2003 r., to nie stanowi ono nowej okoliczności, odrębnej od wejścia w życie wyżej wymienionej ustawy.
– Ocena Sądu
55 Z tego co przedstawiono w pkt 45–47 powyżej wynika, że pisma z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r. nie mogą być rozpatrywane jako stanowiące propozycje zawarcia porozumienia lub umowy skierowane przez Komisję do skarżącego. Stanowią one projekty jednostronnych decyzji, opracowane przez Komisję, na wniosek urzędnika, w ramach kompetencji związanej, które nie stają się materialnie decyzjami instytucji i wchodzą w życie dopiero w wyniku potwierdzenia przez zainteresowanego wniosków o przeniesienie uprawnień. w niniejszej sprawie skarżący potwierdził swoje wnioski w dniu 17 lipca i w dniu 29 sierpnia 2002 r. Nietypowe warunki opracowania i wejścia w życie tych aktów, uzależnione od zgody skarżącego, nie mają wpływu na ich jednostronny charakter. Jeśli chodzi o decyzje jednostronne to ich ostateczny charakter nie wynika z wyraźnej zgody skarżącego, której to, w konsekwencji, nie można przeciwko niemu powoływać. To nie zgoda wyrażona przez skarżącego nadała decyzjom z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r. ostateczny charakter.
56 Jednostronne decyzje instytucji dotyczące urzędników stają się ostateczne, a tym samym nie mogą być zaskarżane na drodze sądowej, wraz z upływem terminów na wniesienie zażalenia i skargi przewidzianych w art. 90 i 91 regulaminu pracowniczego. Otóż skarżący zaskarżył decyzje z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r. dopiero we wniosku skierowanym do Komisji w dniu 31 października 2004 r., po upłynięciu tych terminów.
57 Skarżący nie może skutecznie utrzymywać, że decyzje te, które z pewnością nie określają wszystkich składników pozwalających na ostateczne wyliczenie wysokości bonifikaty do świadczeń emerytalnych, mają jedynie charakter wytycznej lub charakter tymczasowy i że upłynięcie terminu na wniesienie skargi nie mogło zatem nadać im charakteru ostatecznego. W istocie ich przedmiotem i skutkiem było określenie warunków uwzględnienia we wspólnotowym systemie emerytalnym uprawnień nabytych przez skarżącego w Belgii, w oparciu o znane dotychczas elementy.
58 Z powyższego wynika, że w zakresie określonych w nich elementów decyzje z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r. stały się ostateczne w wyniku upłynięcia terminu na wniesienie skargi.
59 Otóż zgodnie z orzecznictwem wspólnotowym terminy przewidziane w art. 90 i 91 regulaminu pracowniczego, jako że służą zapewnieniu pewności prawa, mają charakter bezwzględnie obowiązujący i wiążą zarówno strony jak i sędziego. Zatem urzędnik zwracający się do organu powołującego z wnioskiem w rozumieniu art. 90 ust. 1 regulaminu pracowniczego, nie uzyskuje ponownie prawa do zaskarżenia decyzji, która stała się ostateczna z upływem terminów zaskarżenia (wyroki Sądu Pierwszej Instancji z dnia 22 września 1994 r. w sprawie T‑495/93 Carrer i in. przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, RecFP str. I‑A‑201 i II‑651, pkt 20, oraz z dnia 14 lipca 1998 r. w sprawie T‑42/97 Lebedef przeciwko Komisji, RecFP str. I‑A‑371 i II‑1071, pkt 25).
60 Jednakże wystąpienie nowej, istotnej okoliczności może uzasadniać złożenie wniosku o ponowne zbadanie takiej decyzji (zob. w szczególności wyrok Trybunału z dnia 26 września 1985 r. w sprawie 231/84 Valentini przeciwko Komisji, Rec. str. 3027, pkt 14).
61 Zgodnie z wymogami określonymi w orzecznictwie rozpatrywana okoliczność powinna w zasadniczy sposób zmieniać sytuację podmiotu chcącego doprowadzić do ponownego rozpatrzenia decyzji, która stała się ostateczna (zob. wyrok Trybunału z dnia 13 listopada 1986 r. w sprawie 232/85 Becker przeciwko Komisji, Rec. str. 3401, pkt 10; wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 7 lutego 2001 r. w sprawie T‑186/98 Inpesca przeciwko Komisji, Rec. str. II‑557, pkt 51).
62 Ponadto aby móc skutecznie powołać się na nową, istotną okoliczność, na urzędniku ciąży obowiązek złożenia wniosku w rozsądnym terminie. Interes urzędnika w złożeniu wniosku o dostosowanie jego sytuacji administracyjnej do nowych uregulowań powinien zostać zrównoważony z naczelną zasadą pewności prawa (postanowienie Sądu Pierwszej Instancji z dnia 25 marca 1998 r. w sprawie T‑202/97 Koopman przeciwko Komisji, RecFP str. I‑A‑163 i II‑511, pkt 24; zob. również wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 6 marca 2001 r. w sprawie T‑192/99 Dunnett i in. przeciwko BEI, Rec. str. II‑813, pkt 52).
63 W pierwszej kolejności należy więc zbadać, czy okoliczności powołane przez skarżącego na poparcie jego żądań stanowią nową, istotną okoliczność uzasadniającą ponowne zbadanie decyzji z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r., a następnie należy ocenić, czy wniosek o ponowne zbadanie wyżej wymienionych decyzji został złożony w rozsądnym terminie.
W przedmiocie istnienia nowej, istotnej okoliczności
64 W niniejszej sprawie wejście w życie ustawy z 2003 r. z mocą wsteczną od dnia 1 stycznia 2002 r. zmieniło warunki przenoszenia do sytemu Wspólnot Europejskich uprawnień emerytalnych nabytych w belgijskich systemach emerytalnych.
65 Ustawa z 1991 r. mająca zastosowanie do wniosków o przeniesienie uprawnień złożonych do dnia 31 grudnia 2001 r. opierała się na mechanizmie wstąpienia przez instytucję w uprawnienia emerytalne nabyte przez zainteresowanego w belgijskich systemach emerytalnych, które to wstąpienie stawało się skuteczne dopiero począwszy od dnia przyznania emerytury zainteresowanemu. Wstąpienie w uprawnienia nie pociągało za sobą przelania do wspólnotowego systemu emerytalnego kapitału odpowiadającego uprawnieniom emerytalnym nabytym uprzednio przez urzędnika w Belgii. W momencie rozpoczęcia pobierania przez urzędnika emerytury wspólnotowej uprawnienia emerytalne nabyte przez niego w Belgii były przelewane do Wspólnot w miesięcznych ratach przez właściwe organy belgijskie, tak jakby to miało miejsce na rzecz urzędnika w przypadku braku subrogacji.
66 Ustawa z 2003 r. wprowadziła zupełnie inny mechanizm przenoszenia uprawnień. Przede wszystkim przeniesienie uprawnień emerytalnych nabytych w Belgii urzeczywistnia się natychmiast w postaci przelewu kapitału do systemu wspólnotowego. Ponadto ustawa z 2003 r. zastępuje sui generis mechanizm subrogacji, specyficzny dla Belgii, mechanizmem przeniesienia wynikającym z art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego, w brzmieniu sprzed wejścia w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r., tzn. przeniesieniem zryczałtowanego wykupu. w istocie, podczas gdy subrogacja opiera się na wyliczeniu ekwiwalentu aktuarialnego uprawnień emerytalnych, przeniesienie zryczałtowanego wykupu polega na przelaniu do wspólnotowego systemu emerytalnego składek opłaconych w belgijskich systemach emerytalnych, powiększonych o skapitalizowane odsetki.
67 W tym kontekście strony zgadzają się, że zmiany, które zaszły w belgijskim ustawodawstwie prowadzą ogólnie rzecz biorąc do zwiększenia podlegającej przeniesieniu kwoty emerytury danej osoby w stosunku do kwoty wynikającej z wyliczenia dokonanego w oparciu o ustawę z 1991 r. Co prawda w odpowiedziach na pisemne zapytania Sądu rząd belgijski wspomniał o szczególnych okolicznościach, w których warunki określone w ustawie z 2003 r. są mniej korzystne od przewidzianych w ustawie z 1991 r. Zastrzeżenia te nie wystarczają jednak do zakwestionowania korzystniejszego charakteru nowego ustawodawstwa belgijskiego w olbrzymiej liczbie przypadków, a w szczególności w przypadku dotyczącym skarżącego. Skarżący utrzymywał na rozprawie, czemu nikt nie zaprzeczył, że kwota podlegających przeniesieniu uprawnień emerytalnych nabytych w Belgii zostałaby powiększona o około 300% w przypadku nowego przeniesienia na podstawie ustawy z 2003 r.
68 Otóż chociaż ustawa z 2003 r. radykalnie zmieniła warunki przenoszenia uprawnień emerytalnych nabytych w Belgii do systemu wspólnotowego, w odpowiedziach udzielonych na piśmie na pytania Sądu rząd belgijski utrzymywał, że ustawa ta, która ma zastosowanie jedynie do wniosków o przeniesienie uprawnień złożonych po dniu 1 stycznia 2002 r., w żaden sposób nie zmieniła sytuacji prawnej urzędników i innych pracowników wspólnotowych, którzy na wzór skarżącego złożyli wnioski o przeniesienie uprawnień przed tą datą, a zatem że wspomniana ustawa nie może zostać uznana za nową okoliczność, na którą urzędnicy ci mogliby się powoływać.
69 Jednakże jak wynika z orzecznictwa, w szczególności z wyroków z dnia 6 października 1982 r. w sprawie 9/81 Williams przeciwko Trybunałowi Obrachunkowemu, Rec. str. 3301, pkt 14, oraz z dnia 11 stycznia 2001 r. w sprawie C‑389/98 P Gevaert przeciwko Komisji, Rec. str. I‑65, pkt 49, wydanych przez Trybunał w sprawie ogólnych decyzji zmieniających zasady klasyfikowania personelu, uchwalenie nowych regulacji stanowi nową, istotną okoliczność, również dla urzędników, którzy nie są objęci jej zakresem zastosowania, jeśli te regulacje powodują powstanie nieusprawiedliwionych nierówności w traktowaniu tych ostatnich i osób, których dotyczą.
70 Otóż taka nowa okoliczność wynika dla skarżącego z faktu następujacego po sobie wejścia w życie ustawy z 2003 r. i art. 26 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego.
71 W ramach środków przejściowych, przewidzianych przez regulamin pracowniczy art. 26 ust. 3 jego załącznika XIII, stworzona została możliwość złożenia, w terminie 6 miesięcy od daty wejścia w życie regulaminu pracowniczego, wniosku o przeniesienie uprawnień lub nowego wniosku o przeniesienie uprawnień dla trzech kategorii urzędników: urzędników, którzy złożyli wniosek w uprzednio przewidzianym terminie, ale odrzucili ofertę, którą im złożono, urzędników, którzy nie złożyli wniosku w uprzednio przewidzianym terminie oraz urzędników, których wniosek odrzucono, jako złożony po terminie.
72 Przepisy te pozwalają urzędnikom, którzy gdyby uzyskali zgodnie z art. 11 ust. 2 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego w brzmieniu sprzed wejścia w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r. przeniesienie swoich uprawnień w chwili powołania, mogliby korzystać jedynie z systemu przewidzianego ustawą z 1991 r., na korzystanie z bardziej korzystnego systemu ustawy z 2003 r. Tym samym w zakresie dotyczącym przeniesienia uprawnień emerytalnych urzędnicy, którzy nabyli uprawnienia emerytalne w Belgii i w tym samym momencie przeszli na służbę we Wspólnotach są traktowani w odmienny sposób, ponieważ jedni uzyskali przeniesienie uprawnień emerytalnych, a inni nie.
73 Otóż po pierwsze, sytuacja skarżącego nie różni się w tym względzie zasadniczo od sytuacji urzędników, o których mowa w art. 26 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego. W istocie jeżeli w stosunku do skarżącego zastosowany został mechanizm subrogacji przewidziany przez ustawę z 1991 r., to nie uzyskał on, tak jak trzy wyżej wymienione kategorie urzędników, przeniesienia uprawnień emerytalnych zgodnie z art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego w brzmieniu sprzed wejścia w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r., ponieważ żaden z warunków wynikających ściśle z tego przepisu nie został spełniony.
74 Przepisy te, zarówno w brzmieniu obecnie obowiązującym, jak i w brzmieniu wcześniejszym przyznają urzędnikowi prawo uzyskania przelewu kapitału odpowiadającego jego uprawnieniu emerytalnemu nabytemu wcześniej w innych systemach emerytalnych. Otóż jak to zostało powiedziane w pkt 66 powyżej, mechanizm subrogacji wprowadzony przez ustawę z 1991 r. nie przewidywał przelewu wyżej wymienionego kapitału. Dopiero ustawa z 2003 r. po raz pierwszy dopuściła możliwość, by urzędnicy, którzy nabyli prawa do emerytury w Belgii, wykonywali uprawnienia przyznane im przez regulamin pracowniczy na warunkach art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego zarówno w brzmieniu sprzed wejścia w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r., jak i w brzmieniu nadanym mu przez to rozporządzenie.
75 Tym samym w dniu, w którym złożył wniosek o przeniesienie uprawnień emerytalnych, na podstawie znajdującej zastosowanie ustawy z 1991 r., skarżący mógł uzyskać jedynie wstąpienie przez Komisję w swoje uprawnienia emerytalne nabyte w Belgii. Samo brzmienie decyzji z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r. wskazuje, że Komisja zastosowała do jego wniosku o przeniesienie uprawnień mechanizm subrogacji wprowadzony ustawą z 1991 r., a nie warunki przeniesienia określone w art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego w brzmieniu sprzed wejścia w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r.
76 Otóż z brzmienia art. 26 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego jasno wynika, że przepisy te zostały przyjęte dokładnie w celu umożliwienia urzędnikom, którzy nie uzyskali jeszcze przeniesienia uprawnień emerytalnych na warunkach przewidzianych w art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego w brzmieniu sprzed wejścia w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r., ubiegania się o skorzystanie z możliwości wynikających ze stosownych nowych przepisów. Tym samym, mając na względzie cel realizowany przez art. 26 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego, skarżący znajduje się w sytuacji porównywalnej z sytuacją urzędników należących do tych trzech kategorii, o których mowa w tym artykule.
77 Skoro skarżący nie mógł skorzystać z uprawnienia przewidzianego przez regulamin pracowniczy na warunkach opisanych w art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego, uzasadnione jest pytanie, czy nie został objęty zakresem zastosowania art. 26 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego. Wykładnia art. 26 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego wyłączająca skarżącego z jego zakresu zastosowania może bowiem spowodować, w przypadku przeniesienia uprawnień emerytalnych nabytych w Belgii, nieuzasadnioną różnicę w traktowaniu względem art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego.
78 Po drugie, tę różnice w traktowaniu trudno jest uzasadnić, w szczególności dlatego, że zgodnie z trzecią hipotezą art. 26 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego, przeniesienia uprawnień do świadczeń emerytalnych nie można uzyskać z powodu zbyt późnego złożenia wniosku, czyli zaniedbania wnioskodawcy. Jak przyznał na rozprawie przedstawiciel Komisji, urzędnik powołany w tym samym dniu co skarżący, i mniej od niego staranny, który złożyłby wniosek o przeniesienie uprawnień na podstawie ustawy z 1991 r. po terminie korzystałby, w odróżnieniu od skarżącego, z nowej możliwości przeniesienia uprawnień na korzystniejszych warunkach ustawy z 2003 r. Podobnie art. 26 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego ma na celu i za skutek umożliwienie urzędnikom, którzy otrzymali ostateczną odmowę przeniesienia uprawnień na podstawie art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego w brzmieniu sprzed wejścia w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r. (zob. w tym przedmiocie wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 17 października 2000 r. w sprawie T‑27/99 Drabbe przeciwko Komisji, RecFP str. I‑A‑213 i II‑955), złożenia nowego wniosku opartego na zmienionych przepisach art. 11 ust. 2, podczas gdy akta skarżącego, jako późniejsze niż 1 maja 2004 r., nie zostały do dnia dzisiejszego rozpatrzone na podstawie warunków przewidzianych w art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego tak w brzmieniu sprzed wejścia w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r., jak i po jego wejściu w życie.
79 Po trzecie, trudno jest stwierdzić, że wybór dokonany przez zainteresowanych urzędników w momencie powołania dotyczący złożenia lub nie wniosku o przeniesienie uprawnień usprawiedliwia późniejszą różnicę w traktowaniu, i w konsekwencji niemożliwą do przewidzenia w momencie dokonywania wyboru.
80 W istocie art. 26 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego podwójnie zmienił sytuację urzędników, którzy zdecydowali się nie składać wniosków o przeniesienie uprawnień lub nie potwierdzać swych wniosków, podważając skutki takich wyborów. Z jednej strony wyżej wymieniony artykuł pozwala tym ostatnim urzędnikom na powrót do ich wyboru dokonanego w momencie ich powołania, którego ostateczny charakter wynika z art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego w brzmieniu sprzed wejścia w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r. (zob. ww. wyrok w sprawie Drabbe przeciwko Komisji). Z drugiej strony art. 26 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego wyraźnie zastrzega dla tych samych urzędników możliwość uzyskania przeniesienia ich uprawnień emerytalnych nabytych w Belgii na korzystniejszych warunkach wynikających z ustawy z 2003 r.
81 Tym samym zmieniając w zasadniczy sposób konsekwencje prawne jednej z dwóch możliwości otwartych dla urzędników w chwili powołania przez art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego w brzmieniu sprzed wejścia w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r., to znaczy możliwości nieskorzystania z przeniesienia uprawnień, połączone przepisy ustawy z 2003 r. i art. 26 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego z pewnością zmieniły same warunki tego wyboru.
82 Ponadto zmiana ta nastąpiła z mocą wsteczną, a w konsekwencji w sposób niemożliwy do przewidzenia przez urzędników, którzy wcześniej zdecydowali się na złożenie wniosku o przeniesienie swoich uprawnień emerytalnych. Tym samym, w dniu, w którym zdecydował się na złożenie wniosku o przeniesienie swoich uprawnień emerytalnych, skarżący nie mógł wiedzieć, że późniejsze przepisy regulaminu pracowniczego zniosą ostateczny charakter braku przeniesienia oraz, a fortiori, umożliwią urzędnikom, którzy nie przenieśli swoich uprawnień do świadczeń emerytalnych nabytych w Belgii, uzyskanie tego przeniesienia na korzystniejszych warunkach.
83 Otóż zasady pewności prawa i uzasadnionych oczekiwań rozwinięte przez sądy Wspólnot wymagają, by ustawodawstwo wspólnotowe było pewne, a jego stosowanie możliwe do przewidzenia przez jednostki (wyroki Trybunału z dnia 15 lutego 1996 r. w sprawie C‑63/93 Duff i in., Rec. str. I‑569, pkt 20, oraz z dnia 18 maja 2000 r. w sprawie C‑107/97 Rombi i Arkopharma, Rec. str. I‑3367, pkt 66; wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 16 września 1999 r. w sprawie T‑182/96 Partex przeciwko Komisji, Rec. str. II‑2673, pkt 191). Zasady te stoją na przeszkodzie temu, aby urzędnik był pozbawiony możliwości skorzystania z korzystniejszej ustawy z powodu wyboru, którego skutki były niemożliwe do przewidzenia w chwili jego dokonywania.
84 Biorąc pod uwagę zasadę uzasadnionych oczekiwań rozważania zawarte w pięciu powyższych punktach powodują wątpliwość, co do zgodności z prawem wynikającej z art. 26 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego różnicy w traktowaniu skarżącego i kategorii urzędników, o których mowa w tym przepisie.
85 Z powyższego wynika, że następujące po sobie wejście w życie ustawy z 2003 r. oraz art. 26 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego zmieniło sytuację prawną skarżącego względem przeniesienia jego uprawnień emerytalnych nabytych w Belgii, a tym samym stanowi nową, istotną okoliczność uzasadniającą ponowne zbadanie decyzji z 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r.
86 Zresztą w komunikacie do personelu opublikowanym w numerze 357 „Commission en direct”, w tygodniu przypadającym między 11 a 17 marca 2005 r., Komisja sama zapowiedziała, że w następstwie wejścia w życie ustawy z 2003 r. władze belgijskie zdecydują o ponownym wyliczeniu kwoty świadczeń emerytalnych urzędników, którzy wystąpili z wnioskiem o przeniesienie uprawnień emerytalnych na podstawie ustawy z 1991 r. i wskazała, że w takiej sytuacji wszystkie akta zostaną automatycznie poddane rewizji.
W przedmiocie rozsądnego charakteru terminu
87 Strona pozwana podnosi, że wniosek o ponowne zbadanie decyzji z 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r. nie został złożony w rozsądnym terminie od dnia ogłoszenia ustawy z 2003 r.
88 Jednakże uprzednio wyjaśniono, że nowa, istotna okoliczność uzasadniająca wniosek o ponowne zbadanie decyzji z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r. wynikła z powodu następujących po sobie wejścia w życie ustawy z 2003 r. i art. 26 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego. w konsekwencji rozsądny termin w którym skarżący był uprawniony do powołania wyżej wymienionej nowej okoliczności biegł dopiero od wejścia w życie regulaminu pracowniczego, czyli od dnia 1 maja 2004 r.
89 Należy jednakże zbadać, czy składając w dniu 31 października 2004 r. wniosek o ponowne zbadanie decyzji z 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r., czyli dokładnie w sześć miesięcy od wejścia w życie regulaminu pracowniczego, skarżący nie przekroczył rozsądnego terminu niezbędnego dla przygotowania wniosku i złożenia go do organu powołującego.
90 Staranność skarżącego należy oceniać licząc od dnia, w którym był w stanie powziąć konkretną wiedzę o nowej okoliczności, na którą się powołuje. w tym względzie należy przyznać, że korzyść dla urzędników, wynikająca z przewagi systemu zryczałtowanego wykupu wprowadzonego ustawą z 2003 r. nad systemem subrogacji wprowadzonym ustawą z 1991 r. nie wynika w sposób oczywisty z samego tekstu ustawy z 2003 r. Zresztą, jak przyznała Komisja w wyżej wymienionym komunikacie do personelu, zmiana, która zaszła w belgijskim ustawodawstwie, prowadzi jedynie do „ogólnej” podwyżki podlegającej przeniesieniu kwoty uprawnień emerytalnych dla danej osoby. Otóż złożoność zasad wyliczania przenoszonych uprawnień emerytalnych z trudem umożliwia urzędnikowi na samodzielne określenie, czy jego sytuacja prawna zmieniła się w korzystny lub niekorzystny sposób z powodu nowego ustawodawstwa belgijskiego. w tym względzie skarżący utrzymuje, czemu nikt poważnie nie podważył, że wynikająca z porównania systemów przewaga sytemu zryczałtowanego wykupu uwidoczniła mu się dopiero po zakończeniu pewnego ciągu wydarzeń obejmującego porównanie bonifikat za wysługę lat przyznanych mu na podstawie ustawy z 1991 r. i przyznanych jednemu z jego kolegów na podstawie ustawy z 2003 r., wniosek o udzielenie informacji złożony przez niego do związku zawodowego w przedmiocie przyczyn i zgodności z prawem tej różnicy w traktowaniu, oraz opinię prawną w tym przedmiocie zamówioną przez związek zawodowy u jednej z jego rad i zakomunikowaną mu w dniu 20 października 2004 r.
91 Przede wszystkim należy zauważyć, że skarżący złożył wniosek o ponowne zbadanie decyzji z 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r. w dniu 31 października 2004 r., czyli w terminie 6 miesięcy, który na mocy art. 26 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego ustawodawca przyznał na złożenie wniosku urzędnikom, którzy nie uzyskali przeniesienia ich uprawnień do świadczeń emerytalnych. Jako że skarżący złożył swój wniosek w terminie określonym w tym artykule dla urzędników, w stosunku do których jest w swojej ocenie dyskryminowany, nie można więc uznać, że na poparcie wniosku o ponowne zbadanie decyzji powołał się na korzyść wynikającą z wyżej wymienionego artykułu w nierozsądnym terminie.
92 Z powyższego wynika, że wniosek o wycofanie decyzji z 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r. skierowany do Komisji w dniu 31 października 2004 r. był uzasadniony wystąpieniem nowej, istotnej okoliczności i został złożony w rozsądnym terminie od momentu, w którym skarżący powziął o niej konkretną wiedzę.
93 A zatem wnioski o stwierdzenie nieważności odmowy przez Komisję ponownego zbadania tych ostatecznych decyzji są dopuszczalne.
3. Co do istoty sprawy
94 Na poparcie żądań stwierdzenia nieważności skarżący podnosi siedem zarzutów:
– zarzut pierwszy dotyczy naruszenia prawa, polegającego jakoby na uznaniu w uzasadnieniu spornej decyzji, że nieodwołalność przeniesienia uprawnień wynika z samej zgody zainteresowanego;
– zarzut drugi dotyczy naruszenia prawa polegającego jakoby na uznaniu w uzasadnieniu spornej decyzji, że przeniesienie uprawnień emerytalnych jest nieodwołalne ponieważ zostało przeprowadzone, a akta skarżącego w KIUPWR i KZU zostały ostatecznie zamknięte;
– zarzut trzeci dotyczy naruszenia prawa polegającego jakoby na uznaniu w uzasadnieniu spornej decyzji, że przeniesienie uprawnień emerytalnych nie może zostać cofnięte wobec braku zezwalającego na to przepisu w prawie wspólnotowym;
– zarzut czwarty dotyczy rzekomego naruszenia przez sporną decyzję prawa skarżącego do zaskarżenia przed belgijskimi sądami zgodności z prawem wspólnotowym decyzji władz belgijskich wydanych w zastosowaniu ustawy z 1991 r. i tym samym naruszenia przez nią zasady prawa do skutecznej obrony sądowej;
– zarzut piąty dotyczy rzekomego uchybienia przez sporną decyzję obowiązkowi pomocy przewidzianemu w art. 24 regulaminu pracowniczego, który w niniejszej sprawie powinien był zostać spełniony przez Komisję z urzędu;
– zarzuty szósty i siódmy dotyczą rzekomej niezgodności ustawy z 1991 r. z prawem wspólnotowym, to znaczy z jednej strony z art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego w brzmieniu sprzed wejścia w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r., a z drugiej strony z zasadą równego traktowania.
95 Z odpowiedzi na zażalenie wynika, że sporna decyzja została wydana z dwóch powodów natury prawnej: po pierwsze nieodwołalności przeniesienia uprawnień emerytalnych skarżącego wynikającej z jego wyraźnej zgody na propozycje Komisji, a po drugie braku przepisu prawa wspólnotowego zezwalającego Komisji na cofnięcie przeniesienia uprawnień.
96 Z tego też powodu w pierwszej kolejności należy zbadać zarzut pierwszy i trzeci, które odnoszą się do tych dwóch powodów.
W przedmiocie zarzutu dotyczącego naruszenia prawa polegającego jakoby na uznaniu w uzasadnieniu spornej decyzji, że nieodwołalność przeniesienia uprawnień wynika z samej zgody zainteresowanego
– Argumenty stron
97 Skarżący utrzymuje, że ani ogólne przepisy wykonawcze do art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego obowiązujące w chwili przeniesienia jego uprawnień emerytalnych, opublikowane w Informations administratives nr 789 z dnia 16 kwietnia 1993 r., ani te obecnie obowiązujące, opublikowane w Informations administratives nr 60 z dnia 9 czerwca 2004 r. nie przewidują, że przeniesienie uprawnień nabiera ostatecznego i nieodwołalnego charakteru, jeśli zainteresowany wyrazi zgodę na bonifikatę za wysługę lat zaproponowaną mu przez jego instytucję na podstawie kwoty podlegającej przeniesieniu, ustalonej przez władze krajowe.
98 W konsekwencji, zdaniem skarżącego, propozycje Komisji z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r. są niezgodne z ogólnymi przepisami wykonawczymi do art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego obowiązującymi w chwili przeniesienia uprawnień emerytalnych skarżącego, w zakresie w jakim przewidują, że „od momentu otrzymania pańskiej zgody przez [a]dministrację, pański wniosek o przeniesienie uprawnień emerytalnych nie będzie mógł zostać odwołany”.
99 A zatem wspomniane propozycje nie mogły były zostać powołane przeciwko skarżącemu w spornej decyzji.
100 Skarżący podnosi ponadto, że nawet przy założeniu, że w tamtym czasie istniały uregulowania wspólnotowe przewidujące nieodwołalność przeniesienia uprawnień po wyrażeniu przez zainteresowanego zgody na propozycje Komisji, uregulowanie takie byłoby niezgodne z art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego w brzmieniu sprzed wejścia w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r. i z zasadą równego traktowania.
101 Skarżący twierdzi, że w rezultacie odmawiając wycofania decyzji z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r., jako że stały się rzekomo nieodwołalne w wyniku ich zaakceptowania przez skarżącego, organ powołujący naruszył w spornej decyzji prawo.
102 Komisja podkreśla, że skarżący wyraźnie zgodził się na złożone mu propozycje i to ta wyraźna zgoda nadała im ostateczny charakter. Twierdzenie jakoby decyzje te nie miały charakteru ostatecznego i że urzędnik ma prawo zakwestionować wyrażoną przez siebie zgodę w dowolnym momencie, prowadziłoby do całkowitego wynaturzenia postępowania przewidzianego w art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego w brzmieniu sprzed wejścia w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r. i do pozbawienia znaczenia prawnego zgody swobodnie wyrażonej przez urzędnika.
– Ocena Sądu
103 Jak przedstawiono w pkt 46–48 i 56 powyżej akty z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia, których wycofania domaga się skarżący, mają postać jednostronnych decyzji, które weszły w życie w wyniku ich potwierdzenia przez skarżącego w dniach 17 lipca i 29 sierpnia 2002 r.
104 Otóż jednostronne decyzje co do zasady stają się ostateczne po upłynięciu terminów przewidzianych w art. 90 i 91 regulaminu pracowniczego.
105 Od stosowania tych przepisów można odstąpić jedynie w przypadku wystąpienia szczególnego przepisu przewidującego szczególne okoliczności, w których decyzje podjęte przez instytucję na podstawie art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego w brzmieniu zarówno sprzed jak i po wejściu w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r. stają się ostateczne.
106 Otóż w odpowiedzi na pytania Sądu Komisja nie wskazała tekstu, który pozwolił jej uznać, iż decyzje z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r. stały się ostateczne w wyniku ich wyraźnego zaakceptowania przez skarżącego.
107 Co prawda art. 1 ust. 2 ogólnych przepisów wykonawczych do art. 11 ust. 1 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego, mających zastosowanie w 2002 r. stanowił, że „[o]pcja staje się ostateczna i nieodwołalna od momentu wyrażenia zgody przez urzędnika”.
108 Jednakże ogólne przepisy wykonawcze nie miały zastosowania w sytuacji, takiej jak ta w niniejszym przypadku, przeniesienia uprawnień emerytalnych do systemu wspólnotowego, lecz w odwrotnej sytuacji przeniesienia uprawnień emerytalnych nabytych w systemie wspólnotowym do innego systemu emerytalnego. Znamienne jest natomiast, że ogólne przepisy wykonawcze do art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego, obowiązujące w chwili przeniesienia uprawnień emerytalnych skarżącego, nie wspominają o zgodzie na propozycje instytucji wyrażanej przez urzędnika, ani a fortiori nie przyznają tej zgodzie charakteru ostatecznego.
109 Z powyższych rozważań wynika, że chociaż wyraźna akceptacja przez skarżącego w dniach 17 lipca i 29 sierpnia 2002 r. jednostronnych decyzji z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r. umożliwiła ich wejście w życie, to jednak nie spowodowała, że stały się ostateczne.
110 W konsekwencji odmawiając wycofania decyzji z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r., jako że stały się nieodwołalne w wyniku ich zaakceptowania przez skarżącego organ powołujący naruszył w spornej decyzji prawo.
W przedmiocie zarzutu dotyczącego naruszenia prawa polegającego jakoby na uznaniu w uzasadnieniu spornej decyzji, że przeniesienie uprawnień emerytalnych nie może zostać cofnięte wobec braku zezwalającego na to przepisu w prawie wspólnotowym
– Argumenty stron
111 Skarżący utrzymuje, że w przeciwieństwie do twierdzenia kierownika działu „Emerytury” w spornej decyzji, możliwość wycofania wniosku o przeniesienie uprawnień emerytalnych za zgodą instytucji, nie wynika w niniejszej sprawie jedynie z art. 9 ustawy z 1991 r., lecz również z prawa wspólnotowego.
112 Podstawą wniosku z dnia 31 października 2004 r. nie był art. 9 ustawy z 1991 r., ani art. 4 ustawy z 2003 r., ale art. 90 ust. 1 regulaminu pracowniczego, który przewiduje możliwość złożenia przez urzędnika do organu powołującego wniosku o wydanie decyzji w jego sprawie.
113 Otóż w wyroku z dnia 30 września 1998 r. w sprawie T‑154/96 Chvatal i in. przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, RecFP str. I‑A‑527 i II‑1579, pkt 52, Sąd Pierwszej Instancji stwierdził, że wykonanie przyznanego w art. 90 ust. 1 regulaminu pracowniczego każdej osobie objętej zakresem zastosowania tego regulaminu uprawnienia do zwrócenia się do organu powołującego z wnioskiem o wydanie decyzji w jego sprawie nie jest uwarunkowane wcześniejszym istnieniem podstawy prawnej pozwalającej administracji na wydanie żądanej decyzji. Wykonaniu tego uprawnienia nie stoi również na przeszkodzie okoliczność, że administracja nie dysponuje żadnym marginesem oceny przy wydaniu tejże decyzji.
114 Zresztą na art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego w brzmieniu sprzed jak i po wejściu w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r. Komisja opiera swoją kompetencję do wyrażenia zgody na wycofanie wniosku o przeniesienie uprawnień emerytalnych, nie uchybiając swojemu uprawnieniu do sprzeciwienia się takiemu wycofaniu z powodu nadrzędnych względów pewności prawa, jak również dobrego zarządzania administracją i budżetem, które jednak w sposób oczywisty nie wystąpiły w niniejszym przypadku.
115 Komisja podnosi, że nie mogła wycofać decyzji z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r., skoro prawo wspólnotowe nie przewiduje możliwości wycofania wniosku o przeniesienie uprawnień do świadczeń emerytalnych. Jej zdaniem w przeciwieństwie do tego co twierdzi skarżący, treść art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego w brzmieniu sprzed jak i po wejściu w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r. nie przyznaje instytucjom kompetencji do przeprowadzenia wycofania przeniesienia uprawnień emerytalnych.
116 Komisja argumentuje, że ani poprzednia treść art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego, ani jego nowe brzmienie nie pozwalają urzędnikowi na wielokrotne składanie wniosków o przeniesienie uprawnień emerytalnych nabytych w krajowym systemie, w zależności od zmian w odnośnym ustawodawstwie danego państwa członkowskiego. W istocie art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego w brzmieniu sprzed wejścia w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r., stanowił, że wniosek o przeniesienie uprawnień emerytalnych można złożyć tylko przy powołaniu na urzędnika. Artykuł 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego w brzmieniu nadanym mu przez to rozporządzenie potwierdza ostateczny charakter decyzji podjętej w sprawie przeniesienia uprawnień emerytalnych, stanowiąc, że „urzędnicy mogą korzystać z tego uzgodnienia wyłącznie raz”.
117 Orzecznictwo Trybunału i Sądu Pierwszej Instancji w przedmiocie dopuszczalności wniosków o przeniesienie uprawnień emerytalnych nabytych w systemach krajowych, złożonych w pewnym czasie po powołaniu danego urzędnika, uzasadniałoby taką interpretację. Gdyby urzędnik mógł wycofać swój wniosek o przeniesienie uprawnień w dowolnym momencie kariery, orzecznictwo to pozbawione byłoby wszelkiego praktycznego znaczenia., Stwierdzając w wyżej wymienionym wyroku w sprawie Drabbe przeciwko Komisji, pkt 74, że wniosek o przeniesienie może zostać skutecznie złożony jedynie w krótkim terminie po powołaniu, Sąd Pierwszej Instancji potwierdził, że pod rządami art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego w brzmieniu sprzed wejścia w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r., taki wniosek mógł zostać złożony tylko przy powołaniu, a w konsekwencji gdy został potwierdzony wniosek o przeniesienie uprawnień stawał się ostateczny.
– Ocena Sądu
118 W pierwszej kolejności należy zbadać, czy przepisy art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego w brzmieniu zarówno sprzed jak i po wejściu w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r., mogą być rozumiane, jak twierdzi pozwana, jako wykluczające możliwość wycofania przeniesienia uprawnień emerytalnych.
119 W wyżej wymienionym wyroku w sprawie Drabbe przeciwko Komisji Sąd Pierwszej instancji orzekł, że przepisy te, w brzmieniu obowiązującym w chwili uzyskania przez skarżącego przeniesienia uprawnień emerytalnych, pozwalają urzędnikowi na wniesienie o przeniesienie do Wspólnot uprawnień emerytalnych nabytych przed jego powołaniem tylko przy powołaniu. Artykuł 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego w brzmieniu nadanym mu przez rozporządzenie z dnia 22 marca 2004 r. w sposób wyraźny stanowi w odniesieniu do możliwości przeniesienia do Wspólnot uprawnień emerytalnych nabytych uprzednio, że „urzędnicy mogą korzystać z tego uzgodnienia wyłącznie raz w stosunku do każdego państwa członkowskiego oraz danego systemu emerytalnego”.
120 Po pierwsze, chociaż postanowienia art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego w brzmieniu nadanym mu przez rozporządzenie z dnia 22 marca 2004 r., wyjaśnione przez wyżej wymienione orzecznictwo, ograniczają w czasie możliwość złożenia przez urzędnika wniosku o przeniesienie uprawnień emerytalnych do chwili jego powołania, to z drugiej strony nie zawierają one żadnych ograniczeń co do możliwości żądania wycofania przeniesienia uprawnień emerytalnych.
121 Po drugie, gdyby decyzje z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r. zostały wycofane, nowy wniosek o przeniesienie uprawnień zostałby w niniejszej sprawie złożony w terminie, wynoszącym obecnie 10 lat, i na warunkach przewidzianych w przepisach art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego, w brzmieniu nadanym mu przez rozporządzenie z dnia 22 marca 2004 r. w konsekwencji przepisy art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego w brzmieniu sprzed wejścia w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r., w szczególności w zakresie, w jakim przewidują, że wniosek o przeniesienie uprawnień emerytalnych może zostać złożony jedynie przy powołaniu, nie stoją na przeszkodzie złożeniu wniosku o przeniesienie uprawnień po ich uchyleniu.
122 Po trzecie, z okoliczności, że przepisy art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego w brzmieniu nadanym im przez rozporządzenie z dnia 22 marca 2004 r. upoważniają urzędnika do skorzystania z możliwości złożenia wniosku o przeniesienie uprawnień emerytalnych nabytych uprzednio tylko raz, nie można wnioskować, że wyżej wymienione przepisy zabraniają wycofania wniosku o przeniesienie uprawnień. W istocie, z jednej strony możliwości złożenia drugiego wniosku o przeniesienie uprawnień nie należy mylić z możliwością wycofania pierwszego wniosku. Ponadto wyżej wymienione przepisy, które weszły w życie w dniu 1 maja 2004 r., nie mają zastosowania do wniosku o przeniesienie uprawnień złożonego przed tą datą i tym samym nie stoją na przeszkodzie temu, aby w sytuacji gdyby wyżej wymieniony wniosek o przeniesienie został wycofany jego autor mógł jednak złożyć nowy wniosek, na warunkach obecnie obowiązujących.
123 Wreszcie z samego brzmienia decyzji z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r. wynika, że opierają się one na mechanizmie uwzględniania we wspólnotowym systemie emerytalnym uprawnień emerytalnych rożnym od tych, które są wyraźnie przewidziane do przeniesienia tych uprawnień w art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego w brzmieniu sprzed wejścia w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r. w rezultacie, nawet przy założeniu, że regulamin pracowniczy, a w szczególności ten przepis, można rozumieć jako stojący na przeszkodzie cofnięciu przeniesienia uprawnień, te same przepisy nie mogą określać warunków wycofania decyzji podjętej w oparciu o mechanizm subrogacji sui generis, wynikający z ustawy z 1991 r. i zastosowany do skarżącego w 2002 r.
124 Z powyższego wynika, że ani przepisów art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego w brzmieniu zarówno sprzed jak i po wejściu w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r., ani żadnego innego przepisu regulaminu pracowniczego nie można rozumieć jako wykluczających wycofanie decyzji z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r.
125 Wobec braku w prawie wspólnotowym szczególnego przepisu regulującego wycofanie decyzji z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r., warunki ich wycofania stanowią ogólne warunki określone w orzecznictwie Trybunału odnośnie indywidualnych decyzji przyznających uprawnienia. Decyzje takie nie mogą być jednostronnie wycofywane przez ich autora, jeżeli są zgodne z prawem (wyrok Trybunału z dnia 12 lipca 1957 r. w sprawach połączonych 7/56, od 3/57 do 7/57 Algera i in. przeciwko Zgromadzeniu Ogólnemu EWWiS, Rec. str. 81, 114 i 115). Konieczność zapewnienia zaufania do stabilności tak stworzonej sytuacji nie pozwala administracji, w takich okolicznościach, na odwołanie swojej decyzji.
126 Jednakże takiego zakazu, który ma na celu ochronę praw uprawnionego, nie można mu przeciwstawić z powodu samego tylko jego celu. Na wniosek uprawnionego organ administracyjny, który wydał decyzję przyznającą uprawnienia, może ją wycofać, w celu zastąpienia jej decyzją korzystniejszą dla autora wniosku, pod warunkiem, że wycofanie nie wyrządzi szkody prawom osób trzecich. Otóż jeżeli wycofanie aktu administracyjnego jest co do zasady dozwolone, to tylko pod warunkiem ścisłego poszanowania zasady pewności prawa.
127 W niniejszej sprawie należy zbadać, czy wycofanie decyzji Komisji z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r. może wpłynąć na prawa belgijskich systemów emerytalnych.
128 Po pierwsze, specyfika mechanizmu subrogacji wprowadzonego ustawą z 1991 r. polega na niezmienianiu praw i obowiązków belgijskich systemów emerytalnych w chwili przeniesienia do wspólnotowego systemu emerytalnego uprawnień nabytych przez urzędnika w tych systemach. Przeniesieniu temu nie towarzyszy przelew jakiejkolwiek kwoty z wyżej wymienionych systemów do wspólnotowego systemu emerytalnego. Systemy te pozostają dłużnikami z tytułu uprawnień emerytalnych urzędnika, a ich zobowiązanie polega, tak jak wcześniej, na comiesięcznej wypłacie odpowiedniej emerytury, począwszy od dnia przejścia urzędnika na emeryturę wspólnotową. Jedyna modyfikacja dotyczy stosunku pomiędzy urzędnikiem a instytucją, która w systemie wspólnotowym przyznaje urzędnikowi ekwiwalent aktuarialny emerytury belgijskiej, a w zamian wstępuje w uprawnienia emerytalne, które urzędnik nabył w belgijskich systemach emerytalnych.
129 Skoro przeniesienie uprawnień do świadczeń emerytalnych na podstawie mechanizmu subrogacji nie wpływa na świadczenia z belgijskich systemów emerytalnych, to nie wpływa na nie również wycofanie decyzji podjętych dla zapewnienia tego przeniesienia.
130 Po drugie, w dniu wydania spornej decyzji art. 9 ustawy z 1991 r. upoważniał jeszcze urzędnika wspólnotowego, jedynie pod warunkiem uzyskania zgody swojej instytucji, do wycofania wniosku o przeniesienie uprawnień tak długo jak subrogacja nie stała się skuteczna. Skoro ustawa z 1991 r. przyznawała urzędnikowi prawo do wycofania wniosku o przeniesienie uprawnień przed tym jak subrogacja stała się skuteczna, Komisja nie może skutecznie utrzymywać, że wycofanie decyzji podjętych w zastosowaniu tej ustawy, przed tym jak subrogacja stała się skuteczna, wpływa na świadczenia z belgijskich systemów emerytalnych. Zresztą, jak przedstawiono w poprzednim punkcie, art. 9 ustawy z 1991 r. przyznał urzędnikowi szeroko rozumiane prawo do wycofania swojego wniosku bez wątpienia z tego powodu, że przeniesienie uprawnień emerytalnych do systemu wspólnotowego zgodnie z mechanizmem subrogacji nie pociąga za sobą natychmiastowego przelewu emerytury lub kapitału.
131 Co prawda Królestwo Belgii utrzymywało, zarówno na rozprawie jak i w odpowiedziach na piśmie udzielonych na pytania Sądu, że możliwość wycofania, przewidziana w art. 9 ustawy z 1991 r. została wprowadzona przez belgijskiego ustawodawcę jedynie w celu umożliwienia urzędnikowi, kończącemu służbę we Wspólnotach przed uzyskaniem prawa do emerytury z tytułu wysługi lat w systemie wspólnotowym zachowania uprawnień do świadczeń emerytalnych nabytych w systemie belgijskim. Wprowadzona przez art. 194 ustawy z 2006 r. zmiana wyżej wymienionego art. 9 ze skutkiem wstecznym od dnia 1 maja 2004 r. potwierdziła zdaniem królestwa Belgii, że taka była intencja ustawodawcy w 1991 r. Jednakże argument ten nie może zostać uznany. W istocie taka wykładnia nie znajduje żadnego oparcia w brzmieniu art. 9 w pierwotnej wersji ustawy z 1991 r. Ponadto podniesiona przez Królestwo Belgii okoliczność, że przy okazji przygotowywania ustawy z 1991 r. Komisja sugerowała władzom belgijskim ograniczenie możliwości wycofania wniosków o przeniesienie uprawnień w przypadku dymisji, zmusza wręcz do wzięcia pod uwagę, że ustawodawca belgijski umyślnie usunął tę propozycję z tekstu art. 9 ustawy z 1991 r. pozwalając urzędnikom na wycofanie ich wniosków o przeniesienie uprawnień jedynie pod warunkiem uzyskania zgody ich instytucji. Ponadto, ograniczając skutek retroaktywny art. 194 ustawy z 2006 r. do okresu po dniu 1 maja 2004 r. ustawodawca belgijski przyznał w sposób dorozumiany, że artykuł ten nie miał charakteru interpretującego, lecz zmieniający, a w konsekwencji, że wcześniejsza redakcja art. 9 ustawy z 1991 r. nie ograniczała wycofania jedynie do sytuacji, gdy urzędnik nie mógłby korzystać ze wspólnotowej emerytury za wysługę lat.
132 Po trzecie, nawet przy założeniu, że nowa redakcja art. 9 ustawy z 1991 r. powinna zostać uwzględniona na potrzeby dokonania oceny, czy w chwili wydania spornej decyzji, na prawa belgijskich systemów emerytalnych mogło mieć wpływ wycofanie decyzji z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r. należy stwierdzić, że z zastrzeżeniem zarzutów, które mogły zostać podniesione przed właściwymi sądami, w danej sprawie, względem przepisów art. 194 ustawy z 2006 r., art. 9 ustawy z 1991 r. w nowym brzmieniu, jak wskazuje rząd belgijski, stoi na przeszkodzie temu, by skarżący uzyskał wycofanie decyzji, którymi belgijskie systemy ustaliły kwotę jego świadczeń emerytalnych w celu ich przeniesienia.
133 Z powyższych rozważań wynika, że wycofanie decyzji z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r. nie może samo z siebie wpłynąć na prawa belgijskich systemów emerytalnych, a tym samym Komisja nie była zobowiązana, w przeciwieństwie do tego co utrzymuje, do oddalenia wniosku o wycofanie wyżej wymienionych decyzji, o co zwrócił się ich beneficjent.
134 W tych okolicznościach ogólne zasady mające zastosowanie do wycofywania aktów administracyjnych nie stoją na przeszkodzie wycofaniu przez Komisję tych decyzji.
135 Tym samym, stwierdzając, że wobec braku wyraźnych przepisów prawa wspólnotowego upoważniających ją do tego, nie mogła wycofać decyzji z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r. na wniosek uprawnionego, Komisja przekroczyła zakres kompetencji przyznanych jej na mocy art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego zarówno w brzmieniu sprzed jak i po wejściu w życie rozporządzenia z dnia 22 marca 2004 r., naruszając tym samym w spornej decyzji prawo.
136 Z powyższego wynika, że należy stwierdzić nieważność odmowy wycofania decyzji z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r. udzielonej skarżącemu przez Komisję w spornej decyzji, gdyż została wydana w oparciu o dwa uzasadnienia, które są niezgodne z prawem, przy czym nie zachodzi konieczność orzekania w przedmiocie pozostałych zarzutów skargi.
W przedmiocie żądań skargi zmierzających do stwierdzenia nieważności odmowy udzielenia przez Komisję zgody na złożenie przez skarżącego nowego wniosku o przeniesienie uprawnień
137 Skarżący nie formułuje żadnych konkretnych zarzutów przeciwko wyżej wymienionej decyzji, tak że należy uznać, że zamierzał uzyskać stwierdzenie nieważności tej decyzji w konsekwencji stwierdzenia nieważności odmowy wycofania decyzji z dnia 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r.
138 Komisja oddaliła wniosek skarżącego mający na celu uzyskanie zgody na złożenie nowego wniosku o przeniesienie uprawnień emerytalnych z tych samych powodów, dla których oddaliła wniosek mający na celu wycofanie decyzji z 11 czerwca i z dnia 26 sierpnia 2002 r. z niniejszego wyroku wynika, że powody te są niezgodne z prawem. Wynika z tego, że należy również stwierdzić nieważność odmowy udzielenia przez Komisję zgody na złożenie przez skarżącego nowego wniosku o przeniesienie uprawnień.
W przedmiocie kosztów
139 Jak orzekł Sąd w wyroku z dnia 26 kwietnia 2006 r. w sprawie F‑16/05 Falcione przeciwko Komisji, Zb.Orz.SP str. I‑A‑1‑3 i I‑A‑1‑7, pkt 77–86, dopóki nie wejdzie w życie regulamin Sądu, a w szczególności przepisy dotyczące kosztów, należy stosować jedynie przepisy regulaminu Sądu Pierwszej Instancji.
140 Na mocy art. 87 § 2 regulaminu Sądu Pierwszej Instancji kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. W niniejszym przypadku Komisja przegrała sprawę i zostaje obciążona oprócz własnych kosztów również kosztami skarżącego.
141 Na mocy art. 87 § 4 akapit pierwszy tego samego regulaminu państwa członkowskie i instytucje przystępujące do spraw w charakterze interwenienta ponoszą własne koszty. A zatem Królestwo Belgii, interwenient, poniesie własne koszty.
Z powyższych względów
SĄD (pierwsza izba)
orzeka, co następuje:
1) Stwierdzona zostaje nieważność decyzji Komisji Wspólnot Europejskich z dnia 25 stycznia 2005 r.
2) Komisja Wspólnot Europejskich zostaje obciążona własnymi kosztami oraz kosztami poniesionymi przez E. Genette’a.
3) Królestwo Belgii ponosi własne koszty.
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 16 stycznia 2007 r.