Sprawa T‑280/23
Oil company „Lukoil” PAO
przeciwko
Parlamentowi Europejskiemu i in.
Postanowienie Sądu (trzecia izba) z dnia 25 stycznia 2024 r.
Skarga o stwierdzenie nieważności – Termin do wniesienia skargi – Przekroczenie terminu – Oczywista niedopuszczalność
1. Skarga o stwierdzenie nieważności – Termin – Rozpoczęcie biegu terminu – Doręczenie – Pojęcie – Ciężar dowodu doręczenia
(art. 263 akapit szósty TFUE)
(zob. pkt 7)
2. Skarga o stwierdzenie nieważności – Termin – Rozpoczęcie biegu terminu – Doręczenie – Pojęcie – Przesłanka ważności doręczenia decyzji – Możliwość skutecznego zapoznania się z treścią decyzji przez jej adresata – Objęcie zakresem stosowania
(art. 263 akapit szósty TFUE)
(zob. pkt 8)
3. Skarga o stwierdzenie nieważności – Termin – Rozpoczęcie biegu terminu – Decyzja doręczona za pośrednictwem poczty elektronicznej – Dowód doręczenia decyzji adresatowi w określonym dniu – Przesłanki – Dowody świadczące o skutecznym przekazaniu wiadomości adresatowi i o jego możliwości skutecznego zapoznania się z treścią decyzji – Objęcie zakresem stosowania
(art. 263 akapit szósty TFUE)
(zob. pkt 9)
4. Skarga o stwierdzenie nieważności – Termin – Rozpoczęcie biegu terminu – Decyzja doręczona za pośrednictwem poczty elektronicznej – Domniemanie doręczenia – Nieobecność
(art. 263 akapit szósty TFUE)
(zob. pkt 10)
Streszczenie
Sąd, do którego wniesiono skargę o stwierdzenie nieważności, którą oddalił jako oczywiście niedopuszczalną ze względu na przekroczenie terminu, po pierwsze, zastosował po raz pierwszy w dziedzinie innej niż służba publiczna orzecznictwo wynikające z wyroku z dnia 1 sierpnia 2022 r., Kerstens/Komisja(1), dotyczące obliczania terminu do wniesienia skargi na decyzję doręczoną pocztą elektroniczną, a po drugie, doprecyzował stosowanie zasady jednego wpisu zgodnie z porozumieniem międzyinstytucjonalnym w sprawie obowiązkowego rejestru służącego przejrzystości(2).
W skardze złożonej w sekretariacie Sądu w dniu 17 maja 2023 r., Oil company „Lukoil” PAO, strona skarżąca, z siedzibą w Moskwie, wniosła o stwierdzenie nieważności decyzji sekretariatu rejestru służącego przejrzystości o wykreśleniu jej z rejestru służącego przejrzystości Unii Europejskiej(3). Rzeczony sekretariat w wiadomości elektronicznej z dnia 6 marca 2023 r. doręczył zaskarżoną decyzję stronie skarżącej. Strona ta przyznała wyraźnie, że wspomniana wiadomość elektroniczna dotarła tego samego dnia do skrzynek poczty elektronicznej dwóch przedstawicieli wskazanych przez nią podczas dokonywania wpisu do rejestru służącego przejrzystości (zwanych dalej „przedstawicielami”).
Ocena Sądu
Sąd przypomniał przede wszystkim, że aby decyzja została skutecznie doręczona, nie jest konieczne, aby adresat rzeczywiście zapoznał się z jej treścią, lecz aby miał on możliwość skutecznie się z nią zapoznać. W tym względzie należy zauważyć, że dowód na to, że adresat decyzji nie tylko ją otrzymał, ale również mógł skutecznie się z nią zapoznać, może wynikać z różnych okoliczności.
W tym sensie w celu ustalenia, czy decyzja przekazana pocztą elektroniczną została prawidłowo doręczona adresatowi w określonym dniu i czy tym samym w tym właśnie dniu rozpoczął się bieg terminu do wniesienia skargi, strona powołująca się na przekroczenie terminu musi wykazać nie tylko, że o tej decyzji adresata powiadomiono – czyli, że została ona przesłana na jego adres elektroniczny i że pod tym adresem ją otrzymał, lecz także że wspomniany adresat miał w tym dniu możliwość skutecznego zapoznania się z treścią rzeczonej decyzji, a mianowicie że mógł on otworzyć wiadomość elektroniczną zawierającą decyzję, o której mowa, a tym samym prawidłowo zapoznać się z nią we wspomnianym dniu.
W tym względzie domniemanie, że adresat decyzji dostarczonej mu pocztą elektroniczną mógł w każdym wypadku skutecznie zapoznać się z jej treścią dopiero w dniu, w którym sprawdził swoją skrzynkę poczty elektronicznej, tak samo jak domniemanie, że adresat takiej decyzji ma możliwość skutecznego zapoznania się z jej treścią w każdej sytuacji od dnia jej nadejścia na adres jego skrzynki poczty elektronicznej, nie mogą być zgodne z przepisami wskazującymi, w jakim terminie można wnieść skargę.
W niniejszej sprawie Sąd podniósł, że biorąc pod uwagę datę wysłania zaskarżonej decyzji, a mianowicie dzień 6 marca 2023 r., termin do wniesienia o stwierdzenie jej nieważności upłynął co do zasady w dniu 16 maja 2023 r., tak więc na pierwszy rzut oka przedmiotowa skarga została wniesiona po terminie.
Niemniej jednak przeanalizował on szereg argumentów, na które powołała się strona skarżąca w celu zakwestionowania tego, że skargę wniosła po terminie.
W szczególności odrzucił on, w pierwszej kolejności, argument dotyczący przekazania wiadomości elektronicznej poza godzinami pracy. Zgodnie bowiem z zasadami obliczania terminów „[j]eżeli okres wyrażony w dniach, tygodniach, miesiącach lub latach nalicza się od chwili zaistnienia wydarzenia lub wykonania czynności, do okresu nie zalicza się dnia, w którym miało miejsce to wydarzenie lub czynność”(4).
Otóż po pierwsze Sąd zauważył, że w piśmie z dnia 31 marca 2023 r., zaadresowanym do sekretariatu rejestru służącego przejrzystości, pełnomocnicy strony skarżącej przedstawili w odpowiedzi na zaskarżoną decyzję, załączoną do wiadomości z dnia 6 marca 2023 r., wniosek o wznowienie postępowania wyjaśniającego, który podlega rozważeniu wyłącznie w maksymalnym terminie 20 dni roboczych od poinformowania o tej decyzji zainteresowanych stron(5).
Po drugie, zauważył on, że w celu uzasadnienia, iż wniosek o wznowienie postępowania wyjaśniającego wobec strony skarżącej został złożony we wspomnianym terminie, jej pełnomocnicy wyraźnie wskazali w piśmie z dnia 31 marca 2023 r., że bieg terminu 20 dni roboczych rozpoczął się w dniu 7 marca 2023 r. i że upływa on wobec tego w dniu 3 kwietnia 2023 r.
Sąd wywnioskował z tego, że tak konkretnej informacji, pochodzącej od samych pełnomocników strony skarżącej, nie można interpretować inaczej niż jako uznania przez nich, że wiadomość elektroniczna zawierająca zaskarżoną decyzję została skutecznie przekazana jej przedstawicielom w dniu 6 marca 2023 r., że rzeczona wiadomość znalazła się w ich skrzynkach poczty elektronicznej tego samego dnia i że zapoznali się oni z tą wiadomością lub co najmniej mieli możliwość skutecznie się z nią zapoznać w dniu owego przekazania i otrzymania. Wywiódł on z tego, że wiadomość elektroniczna zawierająca zaskarżoną decyzję została w dniu 6 marca 2023 r. „prawidłowo doręczona” wspomnianym przedstawicielom.
W drugiej kolejności Sąd oddalił argument, że wiadomość elektroniczna zawierająca zaskarżoną decyzję została przekazana w dniu 6 marca 2023 r. wyłącznie przedstawicielom belgijskiej spółki zależnej strony skarżącej, a nie jej samej, i że wobec tego nie mogła się ona w tym dniu zapoznać z rzeczoną wiadomością.
W tym względzie Sąd przypomniał w szczególności, że zgodnie z wytycznymi opracowanymi przez sekretariat rejestru służącego przejrzystości, dotyczącymi tego rejestru i skierowanymi do wnioskujących o wpis oraz do podmiotów zarejestrowanych, na potrzeby spójnego stosowania omawianego porozumienia (zwanymi dalej „wytycznymi”) przedstawiciele grup interesu działający w więcej niż jednym kraju (jak w wypadku przedsiębiorstw wielonarodowych) powinni zarejestrować swoją działalność w rejestrze tylko raz, ujmując w jednym wpisie różne inne podmioty sieci, grupy kapitałowe lub też inne podmioty(6). W wytycznych wyjaśniono, że w praktyce dokonanie wpisu na ogół należy do oddziału lub biura reprezentującego interesy podmiotu wobec instytucji Unii Europejskiej.
Otóż Sąd stwierdził, po pierwsze, że z wyciągu z rejestru służącego przejrzystości wynika, iż jedynie strona skarżąca była wpisana do rzeczonego rejestru. Jej belgijska spółka zależna nie została bowiem w żaden sposób zarejestrowana oddzielnie, a wymieniono ją jedynie jako „biuro odpowiedzialne za stosunki z Unią”. Zatem zgodnie z porozumieniem międzyinstytucjonalnym(7) i w rozumieniu zasady jednego wpisu zawartej w wytycznych(8) wskazanie strony skarżącej jako jedynej organizacji wpisanej do rejestru służącego przejrzystości objęło wszystkie przedsiębiorstwa grupy, do której strona ta należała, we wszystkich krajach, w których grupa ta była obecna, w tym jej belgijską spółkę zależną.
Po drugie, niezależnie od ich funkcji w rzeczonej spółce zależnej, poprzez wymienienie w wyciągu z rejestru nazwisk jej dwóch dyrektorów jako „przedstawiciela prawnego podmiotu” oraz „osoby odpowiedzialnej za stosunki z Unią” strona skarżąca zgodziła się, aby osoby te działały w jej imieniu i w charakterze jej przedstawicieli odpowiedzialnych za jej stosunki z sekretariatem rejestru służącego przejrzystości(9).