KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI
SAUGMANDSGAARD ØE
ippreżentati fid‑19 ta’ Diċembru 2018 (1)
Kawża C‑681/17
slewo//schlafen leben wohnen GmbH
vs
Sascha Ledowski
(talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mill-Bundesgerichtshof (il‑Qorti Federali tal-Ġustizzja, il-Ġermanja))
“Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Protezzjoni tal-konsumaturi – Direttiva 2011/83/UE – Artikolu 6(1)(k) u Artikolu 16(e) – Kuntratti konklużi mill-bogħod – Dritt ta’ rtirar – Eċċezzjonijiet – Oġġetti ssiġillati li ma jistgħux jiġu rritornati minħabba raġunijiet ta’ protezzjoni tas-saħħa jew ta’ iġjene – Inklużjoni possibbli ta’ saqqu li l-protezzjoni tiegħu tneħħiet wara l-kunsinna – Kundizzjonijiet li għandhom jiġu ssodisfatti sabiex oġġett jitqies bħala li ġie ssiġillat – Portata tal-obbligu li l-konsumatur jiġi informat dwar it-telf tad-dritt ta’ rtirar tiegħu”
I. Introduzzjoni
1. It-talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mill-Bundesgerichtshof (il-Qorti Federali tal-Ġustizzja, il-Ġermanja) tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikolu 6(1)(k) u tal-Artikolu 16(e) tad-Direttiva 2011/83/UE (2), li jikkonċernaw il-limitazzjoni tad-dritt ta’ rtirar li jibbenefika minnu konsumatur bħala prinċipju meta jikkonkludi kuntratt mill-bogħod.
2. Din it-talba tressqet fil-kuntest ta’ kawża dwar l-eżerċizzju tad-dritt ta’ rtirar tiegħu minn konsumatur li akkwista saqqu minn sit internet u li ried jibgħat dan l-oġġett lura wara li neħħa r-rita ta’ protezzjoni li dan kien miksi biha fil-mument tal-kunsinna tiegħu.
3. Il-Qorti tal-Ġustizzja ġiet mistiedna tistabbilixxi jekk l-Artikolu 16(e) tad-Direttiva 2011/83 għandux jiġi interpretat fis-sens li l-eċċezzjoni għad-dritt ta’ rtirar prevista f’din id-dispożizzjoni, dwar “oġġetti siġillati li mhumiex adatti biex jiġu rritornati minħabba raġunijiet iġjeniċi jew marbutin mal-protezzjoni tas-saħħa”, tinkludi oġġetti li – bħas-saqqijiet – jistgħu jiġu f’kuntatt dirett mal-ġisem tal-bniedem meta dawn jintużaw, iżda li madankollu jistgħu jitreġġgħu lura fi stat tajjeb għall-kummerċjalizzazzjoni b’miżuri ta’ tindif xierqa. Inqis li għandha tingħata risposta fin-negattiv għal din id-domanda.
4. Bis-suppożizzjoni li l-Qorti tal-Ġustizzja tiddeċiedi li tagħti risposta fl-affermattiv għall-ewwel domanda magħmula, hija jkollha, sussegwentement, tiddetermina f’liema kundizzjonijiet l-imballaġġ ta’ dan it-tip ta’ oġġetti jista’ jitqies bħala siġill li l-ksur tiegħu jwassal għat-telf tad-dritt ta’ rtirar, fis-sens tal-imsemmi Artikolu 16(e).
5. Barra minn hekk, hija jkollha għalhekk tiddeċiedi dwar il-modalitajiet tal-informazzjoni li l-kummerċjant għandu jipprovdi lill-konsumatur dwar iċ-ċirkustanzi li fihom dan tal-aħħar jitlef id-dritt ta’ rtirar, fir-rigward tal-Artikolu 6(1)(k) ta’ din id-direttiva.
II. Il-kuntest ġuridiku
6. Il-premessi 34, 37, 47 u 49 tad-Direttiva 2011/83 jistabbilixxu:
“(34) Il-kummerċjant għandu jagħti lill-konsumatur informazzjoni ċara u komprensibbli qabel ma l-konsumatur jintrabat b’kuntratt mill-bogħod […].
[…]
(37) Minħabba li fil-każ ta’ bejgħ mill-bogħod, il-konsumatur ma jistax jara l-oġġetti qabel ma jikkonkludi l-kuntratt huwa għandu jkollu d-dritt ta’ reċess [d-dritt ta’ rtirar]. Għall-istess raġuni, il-konsumatur għandu jitħalla jipprova u jispezzjona l-oġġetti li jkun xtara sal-punt meħtieġ biex jistabbilixxi n-natura, il-karatteristiċi u t-tħaddim tal-oġġetti. […]
[…]
(47) Uħud mill-konsumaturi jeżerċitaw id-dritt tagħhom ta’ reċess wara li jkunu użaw il-oġġetti sa tali punt li jmur lil hinn minn dak meħtieġ biex jistabbilixxu n-natura, il-karatteristiċi u t-tħaddim tal-oġġetti. F’dan il-każ il-konsumatur ma għandux jitlef id-dritt ta’ reċess, iżda għandu jkun responsabbli għal kwalunkwe valur imnaqqas tal-oġġetti. Sabiex jistabbilixxi n-natura, il-karatteristiċi u t-tħaddim tal-oġġetti, il-konsumatur għandu biss joperah jew jispezzjonhom fl-istess mod kif ikun permess f’post fen [fejn] isir bejħ bl-imnut. Pereżempju, il-konsumatur għandu biss jipprova artiklu ta’ lbies u mhuwiex permess li jilbsu fit-tul. B’konsegwenza, waqt il-perjodu ta’ reċess il-konsumatur għandu jopera u jispezzjona l-oġġetti b’attenzjoni xierqa. L-obbligi tal-konsumatur fil-każ ta’ reċess ma għandhomx jiskoraġġixxu lill-konsumatur milli jeżerċita d-dritt ta’ reċess tiegħu.
[…]
(49) Għandhom jeżistu ċerti eċċezzjonijiet mid-dritt ta’ reċess, kemm għall-kuntratt mill-bogħof [mill-bogħod] kif ukoll għal dawk lil hinn mill-post tan-negozju. Id-dritt ta’ reċess aktarx ma jkunx xieraq fid-dawl, pereżempju, tan-natura tal-oġġetti jew tas-servizzi. […]”
7. L-Artikolu 6(1)(k) ta’ din id-direttiva, bit-titolu “Rekwiżiti ta’ informazzjoni għal kuntratti mill-bogħod u lil hinn mill-post tan-negozju”, jipprevedi li, “[q]abel ma l-konsumatur jintrabat b’ kuntratt mill-bogħod […], il-kummerċjant għandu jipprovdi lill-konsumatur […] b’mod ċar u komprensibbli” sensiela ta’ informazzjoni, u b’mod partikolari “fejn dritt ta’ reċess [dritt ta’ rtirar] mhuwiex previst skont l-Artikolu 16, l-informazzjoni li l-konsumatur mhuwiex se jibbenefika minn dritt ta’ reċess jew, jekk ikun il-każ, iċ-ċirkostanzi li fihom il-konsumatur jitlef id-dritt ta’ reċess”.
8. L-Artikolu 9 tal-imsemmija direttiva, bit-titolu “Dritt ta’ reċess [Dritt ta’ rtirar]”, jipprevedi, fil-paragrafu 1 tiegħu, li “[ħ]lief fejn japplikaw l-eċċezzjonijiet previsti fl-Artikolu 16, il-konsumatur għandu jkollu perjodu ta’ 14‑il jum biex jirreċedi minn kuntratt mill-bogħod […] mingħajr ma jagħti raġuni, u mingħajr ma jġarrab spejjeż differenti minn dawk previsti fl-Artikolu 13(2) u l-Artikolu 14”.
9. Bis-saħħa tal-Artikolu 16(e) tal-imsemmija direttiva, bit-titolu “Eċċezzjonijiet mid-dritt ta’ reċess [mid-dritt ta’ rtirar]”, “[l]-Istati Membri ma għandhomx jipprevedu d-dritt ta’ reċess [d-dritt ta’ rtirar] stabbilit fl-Artikolu 9 sa 15 għall-kuntratti mill-bogħod […] fir-rigward [tal]-forniment ta’ oġġetti siġillati li mhumiex adatti biex jiġu rritornati minħabba raġunijiet iġjeniċi jew marbutin mal-protezzjoni tas-saħħa u nfetħu wara l-kunsinna”.
III. Il-kawża prinċipali, id-domandi preliminari u l-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja
10. Ir-rikorrenti fil-kawża prinċipali, slewo//schlafen leben wohnen GmbH (iktar ’il quddiem “slewo”) hija impriża tal-bejgħ online li tikkummerċjalizza b’mod partikolari saqqijiet.
11. Fil‑25 ta’ Novembru 2014, Sascha Ledowski ordna saqqu, għal skopijiet privati, mis-sit internet ta’ slewo. Il-kundizzjonijiet ġenerali tal-bejgħ riprodotti fuq il-fattura li rċieva kien fihom “informazzjoni għall-konsumaturi dwar l-irtirar”, ifformulati kif ġej: “L-ispejjeż tar-ritorn tal-oġġett jitħallsu minna. […] Id-dritt ta’ rtirar jintilef qabel iż-żmien fil-każijiet li ġejjin: f’każ ta’ kuntratti li jirrigwardaw il-forniment ta’ oġġetti ssiġillati li ma jistgħux jiġu rritornati minħabba raġunijiet ta’ protezzjoni tas-saħħa jew ta’ iġjene, jekk l-oġġetti jitneħħielhom is-siġill wara l-kunsinna”. Mal-kunsinna, is-saqqu kien miksi b’rita ta’ protezzjoni, li S. Ledowski neħħa wara l-kunsinna.
12. Permezz ta’ posta elettronika tad‑9 ta’ Diċembru 2014, S. Ledowski informa lil slewo li huwa kien jixtieq jirritorna s-saqqu kkonċernat u talabha torganizza t-trasport tiegħu. Wara li t-talba tiegħu ma ntlaqgħetx, huwa sostna l-ispejjeż relatati ma’ dan it-trasport.
13. S. Ledowski ressaq kawża sabiex slewo tirrimborsah il-prezz tax-xiri u l-ispejjeż tat-trasport, jiġifieri ammont totali ta’ EUR 1 190.11, miżjuda bl-interessi, kif ukoll l-ispejjeż extraġudizzjarji tal-avukat.
14. It-talbiet tiegħu f’din il-kawża ntlaqgħu permezz ta’ sentenza mogħtija fis‑26 ta’ Novembru 2015 mill-Amtsgericht Mainz (il-Qorti Distrettwali ta’ Mainz, il-Ġermanja). Din is-sentenza ġiet ikkonfermata fl-appell, fl‑10 ta’ Awwissu 2016, mil-Landgericht Mainz (il-Qorti Reġjonali ta’ Mainz) (3), minħabba li saqqu ma kienx jikkostitwixxi oġġett ta’ natura iġjenika (4) u li għalhekk il-konsumatur kellu dritt ta’ rtirar anki wara li neħħa r-rita ta’ protezzjoni.
15. Adita b’rikors minn slewo, il-Bundesgerichtshof (il-Qorti Federali tal-Ġustizzja) qieset li l-eżitu tal-kawża prinċipali kien jiddependi mill-interpretazzjoni tad-dispożizzjonijiet li jinsabu fl-Artikolu 6(1)(k) u fl-Artikolu 16(e) tad-Direttiva 2011/83. Permezz ta’ deċiżjoni tal‑15 ta’ Novembru 2017, li waslet lill-Qorti tal-Ġustizzja fis‑6 ta’ Diċembru 2017, din il-qorti għalhekk iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel id-domandi preliminari segwenti lill-Qorti tal-Ġustizzja:
“1) L-Artikolu 16(e) tad-Direttiva 2011/83 għandu jiġi interpretat fis-sens li jagħmlu parti mill-oġġetti li ma jistgħux jiġu rritornati minħabba raġunijiet ta’ protezzjoni tas-saħħa jew ta’ iġjene previsti fl-imsemmija dispożizzjoni, oġġetti (bħal saqqijiet) li jistgħu jiġu f’kuntatt dirett mal-ġisem tal-bniedem meta dawn jintużaw għall-iskop li għalih huma intiżi, iżda li l-kummerċjant jista’ jrendi mill-ġdid fi stat tajjeb għall-kummerċjalizzazzjoni b’miżuri (ta’ tindif) xierqa?
2) Fil-każ ta’ risposta fl-affermattiv għall-ewwel domanda:
a) Liema kundizzjonijiet ta’ ippakkjar ta’ oġġett għandhom ikunu ssodisfatti sabiex dan l-oġġett ikun jista’ jitqies li kien issiġillat fis-sens tal-Artikolu 16(e) tad-Direttiva 2011/83? u
b) L-informazzjoni li l-kummerċjant għandu jipprovdi skont l-Artikolu 6(1)(k) tad-Direttiva 2011/83 qabel ma l-kuntratt jorbot lill-konsumatur, għandha tattira l-attenzjoni ta’ dan tal-aħħar għall-fatt li huwa jitlef id-dritt ta’ rtirar tiegħu jekk huwa jneħħi l-issiġillar tal-oġġett, b’riferiment konkret għall-oġġett mixtri (f’dan il-każ, saqqu) u għall-fatt li dan huwa ssiġillat?”
16. Ġew ippreżentati osservazzjonijiet bil-miktub quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja minn slewo, minn S. Ledowski, mill-Gvern Belġjan u mill-Gvern Taljan kif ukoll mill-Kummissjoni Ewropea. Ma saritx seduta għas-sottomissjonijiet orali.
IV. Analiżi
17. Qabel kollox, ninnota li t-tieni domanda preliminari, maqsuma f’żewġ partijiet, isir biss fl-ipoteżi fejn il-Qorti tal-Ġustizzja tagħti risposta fl-affermattiv għall-ewwel domanda preliminari. Peress li fl-opinjoni tiegħi din għandha tingħata risposta fin-negattiv, fil-fehma tiegħi, ma huwiex ser jkun hemm lok li l-Qorti tal-Ġustizzja tiddeċiedi dwar it-tieni domanda. Madankollu, għall-finijiet ta’ eżawrjenza u b’kunsiderazzjoni tal-karattru mingħajr preċedent tal-problemi mqajma minn din tal-aħħar, ser nippreżenta wkoll osservazzjonijiet dwar dan is-suġġett.
A. Fuq il-kunċett ta’ oġġetti “li ma jistgħux jiġu rritornati minħabba raġunijiet ta’ protezzjoni tas-saħħa jew ta’ iġjene” fis-sens tal-Artikolu 16(e) tad-Direttiva 2011/83 (l-ewwel domanda)
18. Qabel ma nibda l-analiżi fiha nnifisha tal-ewwel domanda preliminari, inqis xieraq li nenfasizza ċerti aspetti essenzjali li jikkonċernaw din it-talba għal deċiżjoni preliminari kollha.
19. Fl-ewwel lok, ninnota li din id-domanda tirrigwarda suġġett speċifiku ħafna, kemm fil-livell legali kif ukoll fil-livell prattiku, tal-protezzjoni tal-konsumaturi, jiġifieri dak tal-kuntratti mill-bogħod, li huma s-suġġett ta’ dispożizzjonijiet speċjali fid-Direttiva 2011/83 (5), minkejja li dawn il-kuntratti huma suġġetti wkoll għar-regoli ta’ portata ġenerali li jinsabu fiha.
20. B’mod partikolari, huwa previst, fl-Artikolu 9 tagħha li fil-kuntratti ta’ dan it-tip, il-konsumaturi għandhom bħala prinċipju dritt ta’ rtirar (6), li jinkludi d-dritt għal rimbors sħiħ ħlief fil-każ ta’ użu abbużiv tal-oġġett, dritt li huwa ġġustifikat mid-diffikultajiet partikolari li jaffaċċja kull xerrej meta jikkonkludi bejgħ mill-bogħod. Fil-fatt, bħalma jindikaw il-premessi 37 u 47 ta’ din id-direttiva, huwa impossibbli għall-konsumaturi sabiex jaraw u jittestjaw l-oġġett li jinteressahom qabel ma jkunu ordnawh u rċevewh, raġuni għaliex jingħataw terminu sabiex jirriflettu u possibbilment jirtiraw id-deċiżjoni wara spezzjoni tal-oġġett ikkunsinnat, minkejja li l-kummerċjanti wkoll huma protetti minn użu abbużiv possibbli ta’ dan id-dritt (7). Konformement ma’ dawn il-premessi, il-konsumaturi għalhekk għandhom il-possibbiltà li jipprovaw u jispezzjonaw l-oġġetti li jkunu xtraw, iżda biss sa fejn meħtieġ sabiex jiġu stabbiliti n-natura, il-karatteristiċi u t-tħaddim tajjeb ta’ dan l-oġġett (8).
21. Madankollu, l-eċċezzjonijiet ippreċiżati sew fid-dritt ta’ rtirar huma stabbiliti fl-Artikolu 16 tal-imsemmija direttiva, fejn il-punt (e) jeskludi l-provvista ta’ “oġġetti siġillati” li “mhumiex adatti biex jiġu rritornati minħabba raġunijiet iġjeniċi jew marbutin mal-protezzjoni tas-saħħa” (9), meta dawn ikunu “nfetħu [mill-konsumatur] wara l-kunsinna”. Jiena nindika, minn dan l-istadju, li jidhirli inkontestabbli l-fatt li dawn il-kunċetti huma distinti iżda madankollu marbuta mill-qrib u li dawn jikkostitwixxu kundizzjonijiet kumulattivi għall-finijiet tal-applikazzjoni ta’ din id-dispożizzjoni. L-Artikolu 6(1)(k) tal-istess direttiva jimponi fuq il-kummerċjant l-obbligu li jipprovdi informazzjoni lill-konsumatur, qabel ma jiġi konkluż il-kuntratt mill-bogħod, b’mod iktar partikolari fir-rigward tal-eċċezzjoni tad-dritt ta’ rtirar prevista fl-Artikolu 16(e) tagħha.
22. Fit-tieni lok, biħsiebni nfakkar ċerti prinċipji ta’ interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni, li japplikaw fir-rigward tad-domandi kollha magħmula hawnhekk mill-qorti tar-rinviju.
23. Minn naħa, minn ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li, għall-finijiet tal-interpretazzjoni tad-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni li ma jirreferux għad-dritt tal-Istati Membri, bħalma huwa l-każ tad-dispożizzjonijiet inkwistjoni fil-kawża ineżami, ma għandux jitqies biss il-kliem tagħhom, iżda wkoll il-kuntest tagħhom u l-għanijiet li għandhom jintlaħqu mil-leġiżlazzjoni li jagħmlu parti minnha (10).
24. Min-naħa l-oħra, fir-rigward b’mod iktar speċifiku tad-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni li, konformement mal-Artikolu 169 TFUE, għandhom l-għan li jikkontribwixxu għall-funzjonament tajjeb tas-suq intern billi jiksbu livell għoli ta’ protezzjoni tal-konsumatur, bħad-dispożizzjonijiet inkwistjoni hawnhekk (11), għandha tingħata prijorità lil interpretazzjoni li tippermetti kemm jista’ jkun (12) li ma jiġix kompromess il-ksib ta’ dan l-għan (13) u li tittieħed inkunsiderazzjoni l-pożizzjoni ta’ inferjorità li konsumatur huwa meqjus li jinsab fiha fil-konfront tal-kummerċjant (14).
25. Fl-aħħar nett, mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li d-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni li għandhom natura derogatorja, u b’mod partikolari dawk li jillimitaw id-drittijiet mogħtija għall-finijiet ta’ protezzjoni, ma jistgħux jagħtu lok għal interpretazzjoni li tmur lil hinn mill-każijiet espressament previsti fl-istrument ikkonċernat (15), mingħajr madankollu ma din l-interpretazzjoni stretta tkun tista’ timmina l-effett utli tal-limitazzjoni hekk stabbilita u tippreġudika l-iskop tagħha (16). Bħall-qorti tar-rinviju, inqis li hemm lok li tingħata tali interpretazzjoni stretta tad-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 2011/83 imsemmija fit-talba għal deċiżjoni preliminari ineżami, peress li dawn jikkostitwixxu eċċezzjoni għar-regola ġenerali li tgħid li l-konsumaturi għandhom bħala prinċipju jibbenefikaw minn dritt ta’ rtirar meta jikkonkludu kuntratti mill-bogħod. Ninnota li dan l-approċċ huwa miżmum ukoll fid-Dokument ta’ Gwida relatat mal-imsemmija direttiva li ġie ppubblikat mid-Direttorat Ġenerali għall-Ġustizzja tal-Kummissjoni (17).
26. Huwa fid-dawl ta’ dawn il-kunsiderazzjonijiet kollha li għandha tiġi mifhuma t-talba għal deċiżjoni preliminari ineżami.
27. Permezz tal-ewwel domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk il-kunċett ta’ oġġetti “li ma jistgħux jiġu rritornati minħabba raġunijiet ta’ protezzjoni tas-saħħa jew ta’ iġjene” li jinsab fl-Artikolu 16(e) tad-Direttiva 2011/83 għandux jiġi interpretat fis-sens li taħt din id-dispożizzjoni jaqgħu oġġetti, bħal saqqijiet, li jistgħu jiġu f’kuntatt dirett mal-ġisem tal-bniedem meta dawn jintużaw għall-iskop li għalih huma intiżi, iżda li l-kummerċjant jista’ madankollu jrendi mill-ġdid fi stat tajjeb għall-kummerċjalizzazzjoni b’miżuri ta’ tindif xierqa.
28. Jidher li hemm żewġ argumenti kunfliġġenti f’dan ir-rigward. Skont l-ewwel wieħed, li jaqblu miegħu slewo u l-Gvern Belġjan, il-konsumatur ma għandux jibbenefika minn dritt ta’ rtirar fiċ-ċirkustanzi intiżi minn din id-domanda. Għall-kuntrarju, skont it-tieni argument, li jagħżlu l-qorti tar-rinviju, S. Ledowski, il-Gvern Taljan u l-Kummissjoni, il-konsumatur ma għandux jitlef il-possibbiltà li jeżerċita d-dritt ta’ rtirar tiegħu f’tali xenarju. Jiena naqbel ma’ din l-aħħar analiżi, għar-raġunijiet segwenti.
29. Qabel kollox, minkejja li ġew espressi dubji dwar dan is-suġġett fl-osservazzjonijiet ippreżentati quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja, fil-fehma tiegħi qabelxejn għandha tiġi miċħuda l-kontroversja dwar jekk is-saqqijiet humiex fil-verità oġġetti “li jistgħu jiġu f’kuntatt dirett mal-ġisem tal-bniedem meta dawn jintużaw għall-iskop li għalih huma intiżi”, bħalma huwa affermat fid-domanda magħmula. Tali klassifikazzjoni ma hijiex miftuħa għad-diskussjoni fir-rigward tal-prova ta’ artiklu ta’ lbies, tip ta’ oġġetti li jissemma, pereżempju, fil-premessa 47 ta’ din id-direttiva. Għalkemm huwa veru li, f’kundizzjonijiet normali tal-użu, saqqu jkun ġeneralment miksi b’mill-inqas liżar, madankollu ma jistax jiġi eskluż li konsumatur jipproċedi għal prova qasira tas-saqqu, wara li jkun ħarġu mill-imballaġġ li ġie kkunsinnat fih, billi mtedd fuqu mingħajr ma jgħattieh. Barra minn hekk, peress li l-qorti tar-rinviju titlaq minn din is-suppożizzjoni, fil-fehma tiegħi ma huwiex il-kompitu tal-Qorti tal-Ġustizzja li tqajjimha f’dubju, peress li din hija evalwazzjoni tat-tip fattwali (18).
30. Barra minn hekk, mill-formulazzjoni tad-domanda preliminari jirriżulta li, lil hinn mill-każ partikolari tas-saqqijiet, peress li dan huwa s-suġġett tat-tilwima fil-kawża prinċipali, il-Qorti tal-Ġustizzja ġiet mistoqsija dwar jekk il-konsumatur għandux jiġi mċaħħad mid-dritt ta’ rtirar tiegħu fl-ipoteżi fejn oġġett li jista’ jidħol f’kuntatt dirett mal-ġisem (19) tneħħielu s-siġill wara l-kunsinna tiegħu, u għalhekk huwa preżunt li ntuża b’dan il-mod, inkluż meta l-bejjiegħ ta’ dan l-oġġett jista’ jieħu miżuri ta’ tindif xierqa bl-għan li jippermetti bejgħ mill-ġdid li ma jkunx ta’ perikolu għas-saħħa jew għall-iġjene (20).
31. Il-qorti tar-rinviju tinvoka l-pożizzjoni meħuda, fis-sens ta’ risposta fl-affermattiv, minn parti mid-duttrina Ġermaniża (21) u tinnota li l-kliem “li ma jistgħux jiġu rritornati” jistgħu jindikaw possibbilment li l-element determinanti huwa l-istat fih innifsu tal-oġġett wara li jitneħħielu s-siġill mill-konsumatur, u mhux jekk il-kummerċjant jistax sussegwentement, bis-saħħa ta’ miżuri ta’ tindif, ireġġa’ lura l-oġġett għal stat li jkun jista’ jbigħu mill-ġdid fih. F’dan l-istess sens, il-Gvern Belġjan jafferma li l-possibbiltà jew le ta’ tindif tal-oġġetti intiżi fl-Artikolu 16(e) tad-Direttiva 2011/83 tikkostitwixxi kriterju li ma jinsabx f’din id-dispożizzjoni u li din għandha tiġi interpretata b’mod strett peress li fiha eċċezzjoni.
32. Madankollu, inqis li, fin-nuqqas ta’ indikazzjonijiet preċiżi fit-test tad-Direttiva 2011/83 jew fix-xogħol preparatorju relatat (22), din id-dispożizzjoni għandha tiġi interpretata b’mod strett iżda konformi mal-għan stabbilit mil-leġiżlatur (23), li huwa li tipproteġi, f’livell għoli, lill-konsumatur li kkonkluda kuntratt mill-bogħod billi tippermettilu bħala prinċipju li jipprova l-oġġett li jkun xtara mingħajr ma rah u li jirritornah meta ma jkunx issodisfatt wara din il-prova. Għalhekk, fil-fehma tiegħi, għandha tingħata prijorità lill-interpretazzjoni li tiffavorixxi limitazzjoni tal-kamp ta’ applikazzjoni tal-eċċezzjonijiet għad-dritt ta’ rtirar, jiġifieri dik li skontha konsumatur għandu jkun jista’ jirritorna oġġett li jista’ jerġa’ jitqiegħed għall-bejgħ bis-saħħa ta’ tindif li ma jiġġenerax diffikultajiet eċċessivi għall-kummerċjant (24), u mhux l-interpretazzjoni bil-kontra, li tillimita l-possibbiltajiet ta’ rtirar tal-konsumatur.
33. Għaldaqstant, jiena naqbel mal-opinjoni tal-qorti tar-rinviju li skontha d-dritt ta’ rtirar għandu jiġi eskluż bis-saħħa ta’ dan l-Artikolu 16(e) biss jekk, wara li jitneħħielu s-siġill, l-oġġett definittivament ma jkunx għadu fi stat tajjeb għall-kummerċjalizzazzjoni, minħabba raġunijiet ġenwini ta’ protezzjoni tas-saħħa jew ta’ iġjene, peress li jkun impossibbli, minħabba n-natura stess tal-oġġett ikkonċernat, li l-kummerċjant jieħu miżuri li jippermettu li dan jerġa’ jitqiegħed għall-bejgħ mingħajr ma madankollu jkun ta’ perikolu għal wieħed jew l-ieħor minn dawn ir-rekwiżiti (25).
34. Fir-rigward tal-każ inkwistjoni, din il-qorti tqis, b’għaqal fil-fehma tiegħi, li saqqu rritornat mill-konsumatur wara li jkun tneħħielu s-siġill, u għalhekk potenzjalment użat, ma jidher bl-ebda mod nieqes definittivament mill-kapaċità tiegħu li jkun is-suġġett ta’ kummerċ, bħalma juru l-użu tas-sodod fil-lukandi magħmul minn klijenti suċċessivi, l-eżistenza ta’ suq għas-saqqijiet użati kif ukoll il-possibbiltà ta’ tindif ta’ saqqijiet użati. Jidhirli li f’dan ir-rigward, saqqu huwa simili għal artiklu ta’ lbies, fejn ir-ritorn lill-kummerċjant ġie previst b’mod espliċitu mil-leġiżlatur (26), anki wara prova possibbli li timplika kuntatt dirett mal-ġisem, peress li huwa possibbli li jiġi preżunt li tali oġġett ikun jista’ jinħasel bl-għan li jerġa’ jitqiegħed għall-bejgħ mingħajr ma madankollu jiġu kompromessi s-saħħa jew l-iġjene.
35. Nippreċiża li, fl-ipoteżi fejn oġġett kien is-suġġett ta’ użu eċċessiv, bi kwalunkwe mod, mal-prova tiegħu mill-konsumatur, il-possibbiltà li dan tal-aħħar jinżamm responsabbli, li hija invokata fil-premessa 47 u prevista fl-Artikolu 14(2) tal-istess direttiva, tippermetti r-rimedju għall-“valur imnaqqas” tal-oġġett ikkonċernat (27). Din id-dispożizzjoni tal-aħħar, sa fejn tawtorizza lill-konsumatur sabiex jirtira d-deċiżjoni u jirritorna oġġett anki meta jkun iddeterjorah – b’responsabbiltà tiegħu li jikkumpensa lill-kummerċjant jekk ikun il-każ –, issaħħaħ fil-fehma tiegħi l-argument li jgħid li l-imsemmi Artikolu 16(e) jipprevedi biss ix-xenarju fejn huwa strettament impossibbli li oġġett jerġa’ jitqiegħed għall-bejgħ mingħajr ma joħloq riskju reali ta’ perikolu għas-saħħa jew għall-iġjene.
36. Inżid li l-interpretazzjoni teleoloġika u sistemika li nirrakkomanda li tiġi adottata ma tistax tippreġudika l-effett utli tal-eċċezzjoni stabbilita fl-imsemmi Artikolu 16(e) (28), peress li l-oġġetti li jitneħħielhom is-siġill li prova normali tagħhom mill-konsumatur tista’ toħloq perikolu irrimedjabbli għas-saħħa jew għall-iġjene jibqgħu esklużi minn bejgħ mill-ġdid, konformement mal-iskop ta’ din id-dispożizzjoni.
37. L-analiżi preċedenti, fil-fehma tiegħi, ma tistax tingħeleb mill-fatt li, bħalma ġie nnotat mill-qorti tar-rinviju, fid-Dokument ta’ Gwida msemmi iktar ’il fuq (29), is-saqqijiet huma ċċitati fost l-eżempji ta’ oġġetti li jista’ jkun li ma jkunux jistgħu jiġu rritornati minħabba raġunijiet ta’ protezzjoni tas-saħħa jew ta’ iġjene (30), fis-sens tal-imsemmi Artikolu 16(e), u għalhekk li jiġu esklużi mid-dritt ta’ rtirar jekk jitneħħielhom is-siġill wara l-kunsinna tagħhom. Fil-fatt, ninnota li dan ir-riferiment ma huwa akkumpanjat mill-ebda element ta’ motivazzjoni li jippermetti l-issostanzjar ta’ tali approċċ. Fuq kollox, għalkemm dan id-dokument jista’ jitfa’ dawl utli fuq il-kontenut tal-imsemmija direttiva, madankollu huwa nieqes minn valur vinkolanti fir-rigward tal-interpretazzjoni tagħha, bħalma jindika b’mod espliċitu fil-preambolu (31). Finalment, nosserva li l-Kummissjoni barra minn hekk għażlet hija stess l-argument kuntrarju fil-kuntest tal-kawża ineżami.
38. Konsegwentement, inqis li l-Artikolu 16(e) tad-Direttiva 2011/83 għandu jiġi interpretat fis-sens li ma jaqgħux taħt il-kunċett ta’ “oġġetti ssiġillati li ma jistgħux jiġu rritornati minħabba raġunijiet ta’ protezzjoni tas-saħħa jew ta’ iġjene”, li jinsab f’din id-dispożizzjoni, l-oġġetti – bħal saqqijiet – li jistgħu jiġu f’kuntatt dirett mal-ġisem tal-bniedem meta dawn jintużaw għall-iskop li għalih huma intiżi, iżda li l-kummerċjant jista’ jrendi mill-ġdid fi stat tajjeb għall-kummerċjalizzazzjoni, b’miżuri xierqa, b’mod partikolari ta’ tindif.
B. Fuq il-kunċett ta’ oġġetti “ssiġillati” fis-sens tal-Artikolu 16(e) tad-Direttiva 2011/83 (il-punt (a) tat-tieni domanda)
39. Peress li t-tieni domanda preliminari, b’mod partikolari l-ewwel parti tagħha, issir biss fl-ipoteżi fejn il-Qorti tal-Ġustizzja tagħti risposta fl-affermattiv għall-ewwel domanda preliminari, li dan ma għandux ikun il-każ fil-fehma tiegħi, l-osservazzjonijiet tiegħi dwar l-imsemmija parti huma biss sussidjarji.
40. Permezz tal-punt (a) tat-tieni domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tixtieq tkun taf, essenzjalment, liema karatteristiċi għandu jkollu imballaġġ sabiex jitqies bħala li jikkostitwixxi “siġill” fis-sens tal-Artikolu 16(e) tad-Direttiva 2011/83, fil-każ fejn l-oġġett ikkonċernat ikun jaqa’ taħt il-kategorija ta’ oġġetti “li ma jistgħux jiġu rritornati minħabba raġunijiet ta’ protezzjoni tas-saħħa jew ta’ iġjene”, li huma s-suġġett tal-eċċezzjoni għad-dritt ta’ rtirar prevista f’din id-dispożizzjoni (32). Fi tmiem ir-raġunijiet tad-deċiżjoni tagħha, din il-qorti tistaqsi, b’mod iktar partikolari, jekk l-oġġetti ta’ dan it-tip għandhomx jiġu imballati b’tali mod li “mhux biss [ikun] impossibbli li siġill jerġa’ jitqiegħed wara li jkun tneħħa, iżda […] barra minn hekk [joħroġ] b’mod ċar miċ-ċirkustanzi konkreti (pereżempju, mit-tqegħid tal-kelma ‘ssiġillat’) li dan ma jkunx sempliċi imballaġġ għall-finijiet tat-trasport, iżda li l-oġġett ġie ssiġillat minħabba raġunijiet ta’ protezzjoni tas-saħħa jew ta’ iġjene”.
41. Fil-fehma tiegħi, id-domanda magħmula u l-motivazzjoni relatata jqajmu żewġ problemi differenti, bħalma jirriflettu l-osservazzjonijiet li ġew ippreżentati quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja (33). Il-qorti tar-rinviju tistaqsi, minn naħa, dwar il-proprjetajiet fiżiċi meħtieġa ta’ imballaġġ sabiex ikun jista’ jiġi kklassifikat bħala “siġill” fis-sens tal-Artikolu 16(e) tad-Direttiva 2011/83 u, min-naħa l-oħra, dwar in-neċessità possibbli li fuq dan l-imballaġġ ikun jidher sinjal distintiv li jattira l-attenzjoni tal-konsumatur dwar il-fatt li jinsab fil-preżenza ta’ tali siġill.
42. Fl-ewwel lok, fir-rigward tal-proprjetajiet fiżiċi tal-imballaġġi li jistgħu jaqgħu taħt din il-klassifikazzjoni, nikkonstata li l-kunċett ta’ “siġill” li jinsab fl-Artikolu 16(e) tal-imsemmija direttiva ma huwiex iddefinit fiha (34). Lanqas ix-xogħol preparatorju, fil-fehma tiegħi, ma jagħti tagħlim li jikkonċerna x’għandu jinftiehem b’dan il-kunċett (35).
43. Id-Dokument ta’ Gwida msemmi iktar ’il fuq isemmi prodott issiġillat għal “raġunijiet ġenwini għall-protezzjoni tas-saħħa jew ta’ iġjene […] li jista’ jikkonsisti fi tgeżwir protettiv jew kisi b’rita” (36). Il-bidu ta’ din il-formulazzjoni jeskludi, ġustament fil-fehma tiegħi, li l-kummerċjanti jistgħu japplikaw liberament eċċezzjonijiet għad-dritt ta’ rtirar, billi jqiegħdu siġilli li ma jkunux iġġustifikati min-natura tal-oġġett fir-rigward tal-imsemmija raġunijiet (37), filwaqt li jitfakkar li d-derogi minn dan id-dritt, li bħala prinċipju l-konsumaturi jibbenefikaw minnu, għandhom jibqgħu assolutament eċċezzjonali (38). Min-naħa l-oħra, dan id-dokument ma jagħtix tweġiba dwar liema huma l-kwalitajiet materjali li għandu jkollhom l-imballaġġ jew ir-rita ta’ protezzjoni msemmija hawnhekk, sabiex jiġu ssodisfatti r-rekwiżiti inerenti għall-imsemmi Artikolu 16(e).
44. F’dan ir-rigward, inqis, bħalma jipproponu essenzjalment slewo (39), il-Gvern Belġjan (40) u l-Kummissjoni, li hemm lok li jiġi osservat b’mod strett l-iskop li huma maħsuba li jissodisfaw “is-siġilli” fis-sens tal-imsemmi punt (e). L-għan ta’ din id-dispożizzjoni huwa, fil-fehma tiegħi, li jiġu esklużi mid-dritt ta’ rtirar l-oġġetti kollha li għandhom jiġu ssiġillati għal finijiet reali ta’ protezzjoni tas-saħħa jew ta’ iġjene, u b’hekk li jiġi mxekkel il-fatt li l-konsumatur jirritorna tali oġġetti lill-kummerċjant, peress li dawn, ladarba jinħarġu mill-imballaġġ ta’ protezzjoni tagħhom, iġarrbu telf irrimedjabbli fil-valur f’termini ta’ garanzija ta’ iġjene u saħansitra ta’ saħħa, b’tali mod li ma jkunux jistgħu jiġu kkummerċjalizzati mill-ġdid (41).
45. Għaldaqstant, fil-fehma tiegħi huwa neċessarju, sabiex kisi ta’ protezzjoni jkun jista’ jitqies bħala “ssiġillat” fis-sens tad-dispożizzjoni, li dan jippermetti li jiggarantixxi b’mod affidabbli l-indafa tal-prodott li fih. Dan il-kriterju jippreżumi li dan l-imballaġġ ikun reżistenti biżżejjed sabiex jippreżerva din u li ma jkunx jista’ jinfetaħ mingħajr ma jsir dannu għaliha b’mod viżibbli, b’tali mod li jkun jidher b’ċertezza li l-oġġett ikkonċernat seta’ ġie pprovat mix-xerrej. Bħala eżempju, rita tal-plastik jew tapp tal-metall li jkunu mwaħħla, u b’hekk impossibbli sabiex jerġgħu jitqiegħdu fl-istat inizjali tagħhom wara ftuħ volontarju, jistgħu jissodisfaw dawn ir-rekwiżiti.
46. Min-naħa l-oħra, jidhirli eċċessiv li jkun meħtieġ, bħalma jidhirli li huwa ssuġġerit mill-Gvern Taljan, li sabiex imballaġġ ikun jista’ jaqa’ taħt din il-klassifikazzjoni, għandu jkun jista’ jiggarantixxi “l-ħelsien tal-prodott mill-bakterji, bħalma huwa l-każ għat-tagħmir sterilizzat” (42). Fil-fatt, huwa minnu li l-Artikolu 16(e) tad-Direttiva 2011/83 jirreferi għal “raġunijiet ta’ protezzjoni tas-saħħa”, iżda dan isemmi wkoll raġunijiet sempliċi “ta’ iġjene”, li ma jiġġustifikawx, fl-opinjoni tiegħi, investiment ekonomiku tal-kummerċjanti għal livell daqstant għoli minn dak li jkun iġġenerat mill-obbligu li jitqiegħdu f’tali imballaġġ, ħielsa mill-bakterji jew saħansitra sterili, l-oġġetti kollha li jistgħu jkunu kkonċernati minn din id-dispożizzjoni.
47. Fit-tieni lok, fir-rigward ta’ mmarkar speċifiku possibbli, kif previst mill-qorti tar-rinviju, li għandu jidher fuq l-imballaġġi li jistgħu jikkostitwixxu “siġilli” fis-sens tal-imsemmi Artikolu 16(e) (43), naqbel mal-perspettiva ta’ slewo u tal-Kummissjoni li skontha ma hemm xejn li jindika li tali kriterju viżiv għandu jkun issodisfatt, għall-finijiet tal-applikazzjoni ta’ din id-dispożizzjoni, flimkien mal-proprjetajiet fiżiċi deskritti iktar ’il fuq li fil-fehma tiegħi għandu jkollhom dawn l-imballaġġi.
48. Fil-fatt, la mill-formulazzjoni ta’ dan il-punt (e), la mid-dispożizzjonijiet ta’ madwaru u lanqas mix-xogħol preparatorju (44), ma jirriżulta li l-awturi tad-Direttiva 2011/83 kellhom l-għan li jimponu fuq il-kummerċjant obbligu ta’ informazzjoni postkuntrattwali ta’ din in-natura dwar id-dritt ta’ rtirar (45). Kieku l-leġiżlatur tal-Unjoni kien qies neċessarju li l-konsumatur jiġi informat mal-kunsinna bis-saħħa tal-indikazzjonijiet li jinsabu fuq l-imballaġġ tal-prodott mibjugħ, bla dubju ma kienx jonqos milli jagħmel dan, bħalma dan ġie previst fi strumenti oħra relatati mal-protezzjoni tal-konsumaturi (46).
49. Għaldaqstant, fl-ipoteżi fejn il-Qorti tal-Ġustizzja tieħu deċiżjoni dwar il-punt (a) tat-tieni domanda preliminari, fil-fehma tiegħi r-risposta li għandha tingħata għandha tkun li jikkostitwixxu oġġetti “ssiġillati”, fis-sens tal-Artikolu 16(e) tad-Direttiva 2011/83, l-oġġetti mqiegħda f’imballaġġ fejn kull ftuħ ikun irriversibbli b’tali mod li jkun jidher b’ċertezza li l-oġġett ikkonċernat seta’ ġie pprovat mix-xerrej, mingħajr madankollu ma dan l-imballaġġ ikun neċessarjament jinkludi indikazzjoni speċifika li tindika b’mod espliċitu li dan ikun siġill li l-ksur tiegħu ser jaffettwa d-dritt ta’ rtirar tal-konsumatur. Fl-opinjoni tiegħi, din l-informazzjoni espliċita, min-naħa l-oħra, ikollha tingħata fil-kuntest tal-informazzjoni prekuntrattwali prevista fl-Artikolu 6(1) tal-imsemmija direttiva, li ser insemmi issa.
C. Fuq l-obbligu li l-konsumatur jiġi informat dwar iċ-ċirkustanzi tat-telf tad-dritt ta’ rtirar tiegħu fir-rigward tal-Artikolu 6(1)(k) tad-Direttiva 2011/83 (il-punt (b) tat-tieni domanda)
50. Filwaqt li nfakkar li t-tieni domanda preliminari, inkluża t-tieni parti tagħha, issir biss fil-każ fejn il-Qorti tal-Ġustizzja tagħti risposta fl-affermattiv għall-ewwel domanda preliminari, li dan ma huwiex dak li nirrakkomanda jiena, qiegħed nagħmel osservazzjonijiet dwar l-imsemmija parti b’mod sussidjarju biss.
51. Din id-domanda titlaq mill-premessa li tgħid li l-oġġett imqiegħed għall-bejgħ mill-bogħod huwa effettivament issiġillat u eskluż minn ritorn lill-kummerċjant minħabba raġunijiet ta’ protezzjoni tas-saħħa u ta’ iġjene fis-sens tal-Artikolu 16(e) tad-Direttiva 2011/83, u b’hekk ma huwiex is-suġġett ta’ dritt ta’ rtirar li l-konsumatur bħala prinċipju huwa benefiċjarju tiegħu.
52. Essenzjalment, il-qorti tar-rinviju tistaqsi jekk, f’tali sitwazzjoni, il-kummerċjant għandux, skont l-Artikolu 6(1)(k) ta’ din id-direttiva, jiġbed l-attenzjoni tal-konsumatur, qabel il-konklużjoni tal-bejgħ, b’mod konkret dwar il-fatt li huwa ser jitlef id-dritt ta’ rtirar tiegħu jekk ineħħi s-siġill tal-oġġett, b’riferiment speċifiku għall-oġġett mixtri u l-fatt li dan huwa ssiġillat, jew jekk jistax jinformah biss b’mod astratt, billi jillimita ruħu li jiċċita l-formulazzjoni tal-imsemmija direttiva fil-kundizzjonijiet ġenerali tal-bejgħ (47).
53. Insostenn ta’ dan l-aħħar approċċ, slewo tinvoka li, fl-istat attwali tiegħu, it-test tal-imsemmi Artikolu 6 jimponi biss li l-konsumatur jiġi informat “qabel” ma ssir l-ordni, b’tali mod li kummerċjant jissodisfa r-rekwiżiti tad-Direttiva 2011/83 billi jipprovdi informazzjoni prekuntrattwali ġenerali dwar id-dritt ta’ rtirar, li magħha jiżdiedu r-raġunijiet possibbli ta’ eċċezzjoni kif stabbiliti mil-leġiżlatur. Hija żżid li l-fatt li jingħataw dettalji konkreti dwar dan id-dritt flimkien ma’ kull prodott mibjugħ online, ma jkunx konformi mal-għan ta’ protezzjoni tal-konsumatur (48) u li jkun biżżejjed li tiġi pprovduta informazzjoni speċifika wara l-konklużjoni tal-kuntratt. S. Ledowski ma jiħux pożizzjoni dwar dan is-suġġett, billi jinvoka r-risposta fin-negattiv tiegħu għall-ewwel domanda preliminari. Il-Gvernijiet tal-Belġju u tal-Italja kif ukoll il-Kummissjoni, sussidjarjament, jipproponu interpretazzjoni tal-Artikolu 6(1)(k) tal-imsemmija direttiva fis-sens li l-kummerċjant huwa marbut javża lill-konsumatur b’mod espliċitu dwar il-fatt li huwa ser jitlef id-dritt ta’ rtirar tiegħu jekk l-oġġett ikkonċernat jitneħħielu s-siġill. Jiena naqbel mal-perspettiva ta’ dawn tal-aħħar, għar-raġunijiet li ġejjin.
54. Qabel kollox, nenfasizza li t-test tal-Artikolu 6 tad-Direttiva 2011/83 fih ċertu numru ta’ indikazzjonijiet espliċiti dwar l-obbligu ta’ informazzjoni li dan jimponi fuq il-kummerċjant li jkollu l-għan li jikkonkludi kuntratti mill-bogħod ma’ konsumatur (49).
55. Fir-rigward tal-mument li fih għandha tingħata l-informazzjoni kollha intiża f’dan l-Artikolu 6 (50), mill-ewwel sentenza tal-paragrafu 1 tiegħu jirriżulta li din għandha tkun eżawrjenti “[q]abel ma l-konsumatur jintrabat b’ kuntratt” (51), tant li l-informazzjoni supplimentari li tista’ tingħata fi stadju ulterjuri, b’mod partikolari mal-kunsinna tal-oġġett (52), ma jkollhiex effett dirett fuq jekk il-kummerċjant issodisfax dan l-obbligu jew le. Barra minn hekk, fir-rigward tal-“mod” (53) kif għandha tingħata din l-informazzjoni, l-istess paragrafu jimponi li din tkun “ċar[a] u komprensibbli”, u b’hekk mingħajr l-ebda ekwivoku, b’tali mod, fil-fehma tiegħi, li konsumatur Ewropew medju, normalment informat u raġonevolment attent u avżat (54), ikun jista’ jieħu d-deċiżjoni li jieħu impenn b’għarfien sħiħ tal-kunsiderazzjonijiet kollha involuti (55).
56. Barra minn hekk, fir-rigward tas-suġġett tal-informazzjoni minn qabel inkwistjoni b’mod iktar partikolari fil-każ ineżami, il-punt (k) tal-imsemmi paragrafu 1, li jikkonċerna s-sitwazzjonijiet fejn “dritt ta’ reċess [dritt ta’ rtirar] mhuwiex previst [(56)] skont l-Artikolu 16 [(57)]” tal-imsemmija direttiva, jeħtieġ b’mod espliċitu li l-konsumatur jirċievi “l-informazzjoni li [huwa] mhuwiex se jibbenefika minn dritt ta’ reċess [dritt ta’ rtirar] jew, jekk ikun il-każ, iċ-ċirkostanzi li fihom [huwa] jitlef id-dritt ta’ reċess” (58). Min-naħa l-oħra, din id-dispożizzjoni ma tippreċiżax liema huwa l-kontenut tal-informazzjoni li l-kummerċjant għandu jipprovdi lill-konsumatur, f’tali xenarju, sabiex din tkun tista’ titqies bħala ċara biżżejjed (59).
57. Madankollu, b’kunsiderazzjoni tal-għanijiet tal-leġiżlazzjoni li jagħmel parti minnha l-Artikolu 6(1)(k) tad-Direttiva 2011/83, inqis li dan għandu jiġi interpretat fis-sens li l-kummerċjant li jillimita ruħu li jirriproduċi t-test tal-Artikolu 16(e) tal-imsemmija direttiva fil-kundizzjonijiet ġenerali tiegħu, bħalma kien il-każ fil-każ ineżami (60), ma jissodisfax ir-rekwiżiti ta’ din id-dispożizzjoni. Kummerċjant li għandu l-għan li jipproċedi għall-bejgħ mill-bogħod ta’ oġġetti li jaqgħu taħt il-kategorija intiża b’mod speċjali fl-imsemmi Artikolu 16(e), għandu jkun marbut fil-fehma tiegħi, bħalma tipprevedi l-qorti tar-rinviju, li javża immedjatament lill-konsumatur b’mod espliċitu u konkret dwar il-fatt li huwa ser jitlef id-dritt ta’ rtirar li huwa intitolat għalih jekk iwettaq atti preċiżi li jkollhom l-effett li jtellfuh dan id-dritt, jiġifieri jekk ineħħi s-siġill tal-oġġett ikkonċernat, billi jindika b’mod konkret dan l-oġġett iddeterminat u jsemmi b’mod preċiż li dan huwa ssiġillat (61).
58. Din l-interpretazzjoni, fil-fehma tiegħi, hija l-unika waħda ta’ natura, minn naħa, li tiżgura l-livell għoli ta’ protezzjoni tal-konsumatur li huwa intiż mid-Direttiva 2011/83 u fejn l-imsemmi Artikolu 6(1)(k) jikkostitwixxi wieħed mill-vetturi; min-naħa l-oħra, li tiggarantixxi l-effett sħiħ utli tal-informazzjoni li huwa meħtieġ minn din id-dispożizzjoni (62) kif ukoll, barra minn hekk, li tevita li l-kummerċjanti jinħelsu wisq faċilment mill-obbligi inerenti tagħhom għad-dritt ta’ rtirar, li huwa l-prinċipju skont din id-direttiva u li għandu jibqa’ tali.
59. F’dan ir-rigward, ninnota li, f’kuntest simili, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li s-sistema ta’ protezzjoni prevista mid-dritt tal-Unjoni, li tinkludi l-obbligu għall-kummerċjant sabiex jipprovdi lill-konsumatur l-informazzjoni kollha neċessarja għall-eżerċizzju tad-drittijiet tiegħu – u b’mod partikolari d-dritt tiegħu ta’ rtirar –, tippreżumi li l-konsumatur, bħala l-parti l-inqas b’saħħitha, ikollu għarfien tad-drittijiet tiegħu billi jiġi informat bihom bil-miktub (63). Inżid li l-Qorti tal-Ġustizzja enfasizzat li l-obbligu li l-konsumaturi jiġu informati kellu rwol ewlieni fl-istruttura ġenerali tal-leġiżlazzjoni adottata f’dan is-suġġett (64), bħala garanzija essenzjali ta’ eżerċizzju effettiv tad-dritt ta’ xoljiment mogħti lill-konsumaturi, u għalhekk, tal-effett utli tal-protezzjoni tagħhom mixtieqa mil-leġiżlatur (65). Għalhekk, il-kunsiderazzjonijiet ifformulati dwar id-Direttivi 85/577 u 97/7 fil-fehma tiegħi huma rilevanti wkoll fil-kawża ineżami, billi huwa magħruf li d-Direttiva 2011/83 ħassret u ssostitwixxiet dawn id-direttivi (66).
60. Konsegwentement, fl-ipoteżi fejn il-Qorti tal-Ġustizzja tiddeċiedi dwar il-punt (b) tat-tieni domanda preliminari, fil-fehma tiegħi jkollha tinterpreta l-Artikolu 6(1)(k) tad-Direttiva 2011/83 fis-sens li, meta oġġett ikun issiġillat fiċ-ċirkustanzi previsti fl-Artikolu 16(e) ta’ din id-direttiva, il-kummerċjant għandu l-obbligu li jinforma b’mod espliċitu lill-konsumatur, qabel il-konklużjoni tal-kuntratt ta’ bejgħ mill-bogħod, bil-fatt li huwa ser jitlef id-dritt ta’ rtirar tiegħu jekk ineħħi s-siġill tal-oġġett ikkunsinnat, billi jindika b’mod konkret dan tal-aħħar u jsemmi b’mod preċiż li dan huwa ssiġillat.
V. Konklużjoni
61. Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi għad-domandi preliminari magħmula mill-Bundesgerichtshof (il-Qorti Federali tal-Ġustizzja, il-Ġermanja) bil-mod li jmiss:
L-Artikolu 16(e) tad-Direttiva 2011/83/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal‑25 ta’ Ottubru 2011 dwar drittijiet tal-konsumatur, li temenda d-Direttiva tal-Kunsill 93/13/KEE u d-Direttiva 1999/44/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill u li tħassar id-Direttiva tal-Kunsill 85/577/KEE u d-Direttiva 97/7/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, għandu jiġi interpretat fis-sens li ma jaqgħux taħt il-kunċett ta’ “oġġetti ssiġillati li ma jistgħux jiġu rritornati minħabba raġunijiet ta’ protezzjoni tas-saħħa jew ta’ iġjene”, li jinsab f’din id-dispożizzjoni, l-oġġetti – bħal saqqijiet – li jistgħu jiġu f’kuntatt dirett mal-ġisem tal-bniedem meta dawn jintużaw għall-iskop li għalih huma intiżi, iżda li l-kummerċjant jista’ jrendi mill-ġdid fi stat tajjeb għall-kummerċjalizzazzjoni, b’miżuri xierqa, b’mod partikolari ta’ tindif.