Wydanie tymczasowe
OPINIA RZECZNIK GENERALNEJ
JULIANE KOKOTT
z dnia 11 stycznia 2024 r.(1)
Sprawy C‑725/20 P, C‑198/21 P i C‑391/21 P
Maria Teresa Coppo Gavazzi
i in. (C‑725/20 P)
Giacomo Santini
i in. (C‑198/21 P)
Enrico Falqui (C‑391/21 P)
przeciwko
Parlamentowi Europejskiemu
Odwołanie – Prawo instytucjonalne – Jednolity statut posła do Parlamentu Europejskiego – Posłowie do Parlamentu Europejskiego wybrani we Włoszech – Przyjęcie przez Ufficio di Presidenza della Camera dei deputati (prezydium izby deputowanych, Włochy) decyzji nr 14/2018 w sprawie emerytur i rent – Zmiana wysokości emerytur i rent posłów krajowych – Wprowadzona w związku z tym przez Parlament Europejski zmiana wysokości emerytur i rent niektórych byłych posłów europejskich wybranych we Włoszech – Zastąpienie spornych decyzji Parlamentu Europejskiego w trakcie postępowania przed Trybunałem – Następcza bezprzedmiotowość sporu i utrata interesu prawnego przez wnoszących odwołanie
I. Wprowadzenie
1. Przed ustanowieniem jednolitego systemu emerytalnego dla posłów do Parlamentu Europejskiego mogli oni, w przypadku, gdy w krajowym systemie nie przewidziano świadczeń emerytalnych lub gdy wysokość lub warunki otrzymywania świadczeń nie były takie same jak stosowane wobec członków parlamentu krajowego państwa członkowskiego, w którym został wybrany dany poseł, otrzymywać świadczenia emerytalne z budżetu Unii Europejskiej, w takiej samej wysokości i na tych samych warunkach, co świadczenia członków niższej izby parlamentu państwa członkowskiego, w którym poseł do Parlamentu Europejskiego został wybrany.
2. Niniejsze odwołania wniesiono w związku z sytuacją byłych posłów do Parlamentu Europejskiego, wybranych we Włoszech, lub osób pozostałych przy życiu po ich śmierci, których świadczenia emerytalne lub renty rodzinne (zwane dalej „emeryturami i rentami”) zgodnie z tym uregulowaniem, zwanym w postępowaniu przed Sądem „zasadą takich samych świadczeń”, są powiązane z wysokością i warunkami wypłaty emerytur i rent byłych włoskich posłów.
3. Niniejsze postępowania odwoławcze dotyczą pytania, czy Parlament w ramach stosowania „zasady takich samych świadczeń” słusznie obniżył wysokość emerytur i rent wnoszących odwołanie, które ci już pobierali, po tym jak Ufficio di Presidenza della Camera dei deputati (prezydium izby deputowanych, Włochy) zdecydowało o obniżeniu wysokości emerytur i rent byłych włoskich posłów.
4. Oprócz pytania o to, czy Sąd słusznie oddalił skargi wnoszących odwołanie na odpowiednie decyzje Parlamentu, nasuwa się pytanie o to, czy niniejsze postępowania zachowują przedmiotowość, a wnoszący odwołanie – interes prawny. Sporne decyzje Parlamentu – wskutek ponownej zmiany przepisów we Włoszech – zastąpiono już bowiem tymczasem nowymi decyzjami.
5. Zbadanie niniejszych odwołań wykaże, że oba te pytania są ze sobą nierozerwalnie związane. Naruszenia prawa, które podnoszą wnoszący odwołanie, okazują się mieć decydujące znaczenie zarówno dla zgodności z prawem zaskarżonych wyroków i spornych decyzji, jak i kwestii następczej bezprzedmiotowości niniejszych postępowań.
II. Ramy prawne
A. Prawo Unii
6. Załącznik III do przepisów dotyczących zwrotu kosztów oraz diet posłów do Parlamentu Europejskiego (zwanych dalej „przepisami ZKDP”), w brzmieniu obowiązującym do dnia 14 lipca 2009 r.(2), stanowił w szczególności:
„Artykuł 1
1. Każdy poseł do Parlamentu Europejskiego ma prawo do świadczeń emerytalnych.
2. Do momentu ustanowienia ostatecznego wspólnotowego systemu emerytalnego dla wszystkich członków Parlamentu Europejskiego i w przypadku, gdy w krajowym systemie nie przewidziano świadczeń emerytalnych lub gdy wysokość lub warunki otrzymywania świadczeń nie są takie same jak stosowane wobec członków parlamentu krajowego państwa członkowskiego, w którym został wybrany dany poseł, otrzymuje on, na własną prośbę, tymczasowe świadczenia emerytalne z części budżetu Unii Europejskiej przeznaczonej dla Parlamentu.
Artykuł 2
1. Tymczasowe świadczenia wypłacane są w takiej samej wysokości i na tych samych warunkach co świadczenia członków niższej izby parlamentu państwa członkowskiego, w którym poseł do Parlamentu Europejskiego został wybrany.
2. Poseł korzystający z postanowień art. 1 ust. 2 jest zobowiązany po przystąpieniu do systemu do odprowadzania do budżetu Unii Europejskiej składki obliczanej w taki sposób, aby odpowiadała ona składce, jaką uiszcza, w myśl przepisów krajowych, członek izby niższej parlamentu danego państwa członkowskiego.
Artykuł 3
1. Wniosek o przystąpienie do niniejszego tymczasowego systemu emerytalnego powinien zostać złożony w okresie dwunastu miesięcy od daty rozpoczęcia pełnienia mandatu posła.
W przypadku przekroczenia tego terminu jako datę przystąpienia przyjmuje się pierwszy dzień miesiąca, w którym wpłynął wniosek.
2. Wniosek o wypłacanie świadczeń emerytalnych powinien zostać złożony w terminie sześciu miesięcy od momentu nabycia prawa do emerytury.
W przypadku przekroczenia tego terminu jako datę przystąpienia do systemu emerytalnego przyjmuje się pierwszy dzień miesiąca, w którym wpłynął wniosek.
[…]”
7. Statut posła do Parlamentu Europejskiego uchwalony został w drodze decyzji Parlamentu 2005/684/WE, Euratom z dnia 28 września 2005 r. w sprawie przyjęcia statutu posła do Parlamentu Europejskiego (zwanej dalej „statutem posła”)(3) i wszedł w życie w dniu 14 lipca 2009 r., czyli w pierwszym dniu urzędowania parlamentu siódmej kadencji.
8. Decyzją z dnia 19 maja i 9 lipca 2008 r. Prezydium uchwaliło przepisy wykonawcze do statutu posła(4). Zgodnie z art. 73 przepisów wykonawczych do statutu posła do Parlamentu Europejskiego weszły one w życie jednocześnie ze statutem posła, tj. w dniu 14 lipca 2009 r.
9. Artykuł 74 przepisów wykonawczych do statutu posła stanowi, że z zastrzeżeniem przepisów przejściowych przewidzianych w tytule IV, a w szczególności w art. 75 tych przepisów wykonawczych, przepisy ZKDP zostają uchylone z dniem wejścia w życie statutu posła.
10. Artykuł 75 przepisów wykonawczych do statutu posła, dotyczący między innymi emerytur i rent, w brzmieniu zmienionym uchwałą Prezydium Parlamentu Europejskiego z dnia 13 grudnia 2010 r. zmieniającą przepisy wykonawcze do statutu posła(5), stanowi, co następuje:
„1. Renta rodzinna, renta inwalidzka, dodatkowa renta inwalidzka przyznawana dzieciom pozostającym na utrzymaniu oraz emerytura, przyznawane zgodnie z załącznikami I, II i III przepisów ZKDP, są nadal wypłacane zgodnie z tymi załącznikami osobom, którym świadczenia te przysługiwały przed dniem wejścia w życie Statutu.
W przypadku gdy były poseł otrzymujący rentę inwalidzką umrze po dniu 14 lipca 2009 r., jego małżonek, partner w związku niemałżeńskim lub dzieci pozostające na utrzymaniu otrzymują rentę rodzinną zgodnie z warunkami określonymi w załączniku I przepisów ZKDP.
2. Prawa emerytalne uzyskane przed dniem wejścia w życie statutu na podstawie wyżej wymienionego załącznika III stanowią prawa nabyte. Osoby, które nabyły prawa w tymże systemie emerytalnym, otrzymują świadczenia obliczone na podstawie praw nabytych na podstawie wyżej wymienionego załącznika III, o ile spełniają przesłanki przewidziane w prawie krajowym danego państwa członkowskiego i złożyły wniosek, o którym mowa w art. 3 ust. 2 wyżej wymienionego załącznika III”.
11. W myśl motywu 7 przepisów wykonawczych do statutu posła należy „zapewnić, za pomocą przepisów przejściowych, by osoby korzystające z pewnych świadczeń przyznanych na podstawie przepisów ZKDP mogły z nich nadal korzystać po uchyleniu tych przepisów, zgodnie z zasadą ochrony uzasadnionych oczekiwań. Należy również zagwarantować przestrzeganie praw emerytalnych nabytych w oparciu o przepisy ZKDP przed wejściem w życie Statutu. […]”.
B. Prawo włoskie
12. W dniu 12 lipca 2018 r. Ufficio di Presidenza della Camera dei deputati (prezydium izby deputowanych, Włochy) wydało decyzję nr 14/2018 mającą na celu ponowne ustalenie wysokości świadczeń dożywotnich oraz części świadczenia dożywotniego w ramach świadczeń społecznych pro rata oraz świadczeń z rewersji za lata sprawowania mandatu do dnia 31 grudnia 2011 r. (zwaną dalej „decyzją nr 14/2018”).
13. Artykuł 1 decyzji nr 14/2018 stanowi:
„1. Począwszy od dnia 1 stycznia 2019 r. wysokość świadczeń dożywotnich, bezpośrednich i z rewersji, oraz części świadczenia dożywotniego w ramach świadczeń społecznych pro rata, bezpośrednich i z rewersji, do których uprawnienia zostały nabyte na podstawie przepisów obowiązujących w dniu 31 grudnia 2011 r., oblicza się zgodnie z nowymi zasadami przewidzianymi w niniejszej decyzji.
2. Nowe obliczenie, o którym mowa w poprzednim ustępie, następuje poprzez pomnożenie wysokości składki indywidualnej przez współczynnik przeliczeniowy związany z wiekiem posła w dniu, w którym poseł nabył prawo do świadczenia dożywotniego lub do świadczenia społecznego pro rata.
3. Stosuje się współczynniki przeliczeniowe wskazane w tabeli 1, załączonej do niniejszej decyzji.
4. Wysokość świadczeń dożywotnich, bezpośrednich i z rewersji, oraz części świadczenia dożywotniego w ramach świadczeń społecznych pro rata, bezpośrednich i z rewersji, przeliczona ponownie zgodnie z niniejszą decyzją nie może w żadnym wypadku przekraczać wysokości świadczenia dożywotniego, bezpośredniego lub z rewersji, ani części świadczenia dożywotniego w ramach świadczeń społecznych pro rata, bezpośredniego lub z rewersji, przewidzianej dla każdego posła w rozporządzeniu obowiązującym w dniu rozpoczęcia mandatu parlamentarnego.
5. Wysokość świadczeń dożywotnich, bezpośrednich i z rewersji, oraz części świadczenia dożywotniego w ramach świadczeń społecznych pro rata, bezpośrednich i z rewersji, przeliczona ponownie zgodnie z niniejszą decyzją nie może w żadnym wypadku być niższa od wysokości obliczonej poprzez pomnożenie wysokości indywidualnych składek wpłaconych przez posła, który wykonywał mandat parlamentarny wyłącznie w trakcie XVII kadencji, przeliczonej zgodnie z art. 2 poniżej przez współczynnik przeliczeniowy odpowiadający wiekowi 65 lat, który obowiązywał w dniu 31 grudnia 2018 r.
6. W przypadku gdy po ponownym obliczeniu dokonanym zgodnie z niniejszą decyzją nowa wysokość świadczeń dożywotnich, bezpośrednich i z rewersji, oraz części świadczenia dożywotniego w ramach świadczeń społecznych pro rata, bezpośrednich i z rewersji, jest niższa o ponad 50 % w stosunku do wysokości świadczenia dożywotniego, bezpośredniego lub z rewersji, lub części świadczenia dożywotniego w ramach świadczeń społecznych pro rata, bezpośredniego lub z rewersji, przewidzianych dla każdego posła w rozporządzeniu obowiązującym w dniu rozpoczęcia mandatu parlamentarnego, wysokość minimalna określona na podstawie ust. 5 zwiększa się o połowę.
7. Prezydium, na wniosek kolegium posłów kwestorów, może podwyższyć maksymalnie o 50 % wysokość świadczeń dożywotnich, bezpośrednich i z rewersji, oraz części świadczenia dożywotniego w ramach świadczeń społecznych pro rata, bezpośrednich i z rewersji, obliczoną ponownie na podstawie niniejszej decyzji, w odniesieniu do osób, które o to wystąpią, w przypadku których spełnione są następujące warunki:
a) nie uzyskują one innych rocznych dochodów w wysokości przewyższającej roczną kwotę pomocy społecznej, z wyjątkiem dochodów ewentualnie uzyskiwanych z jakiegokolwiek tytułu z nieruchomości przeznaczonej na główne miejsce zamieszkania;
b) są dotknięte poważnymi chorobami wymagającymi stosowania terapii ratujących życie, popartymi stosownymi dokumentami wystawionymi przez publiczne zakłady opieki zdrowotnej, lub cierpią na chorobę powodującą niepełnosprawność w 100 %, uznaną przez właściwe organy.
8. Wnioskodawca przedkłada dokumentację potwierdzającą spełnienie warunków określonych w ust. 7 w momencie składania wniosku, a następnie najpóźniej do dnia 31 grudnia każdego roku”.
III. Okoliczności powstania sporu
A. Nowe wyliczenie przez Parlament emerytur i rent rodzinnych wnoszących odwołanie
14. Wszyscy wnoszący odwołanie są byłymi posłami do Parlamentu Europejskiego, wybranymi we Włoszech, lub osobami pozostałymi przy życiu po ich śmierci, którzy pobierają emerytury i renty na podstawie art. 1 i 2 załącznika III do przepisów ZKDP w związku z art. 75 przepisów wykonawczych do statutu posła.
15. Wysokość tych emerytur i rent w myśl art. 2 ust. 1 załącznika III do przepisów ZKDP wynika z zasad wyliczania emerytur i rent byłych włoskich posłów. Przepis ten przewiduje, że „tymczasowe świadczenia wypłacane są w takiej samej wysokości i na tych samych warunkach co świadczenia członków niższej izby parlamentu państwa członkowskiego, w którym poseł do Parlamentu Europejskiego został wybrany”.
16. Z informacji przekazanych przez Parlament w postępowaniu przed Sądem wynika, że wysokość emerytur i rent włoskich posłów do 2012 r. wyliczano na podstawie długości okresów składkowych, a nie wysokości składek. System ten zmieniono od dnia 1 stycznia 2012 r., zastępując go systemem opartym na wyliczaniu świadczeń w zależności od wysokości składek. Ponieważ zmiana ta dotyczyła jednak wyłącznie praw emerytalno-rentowych nabytych po dniu 1 stycznia 2012 r., nie miała wpływu na sytuację byłych włoskich posłów do Parlamentu. Ponieważ przepisy ZKDP zostały uchylone wraz z wejściem w życie statutu posła w dniu 14 lipca 2009 r., nie można już było bowiem nabywać praw emerytalno-rentowych na podstawie załącznika III do przepisów ZKDP.
17. Jak dalej wyjaśnił Parlament w postępowaniu przed Sądem, Ufficio di Presidenza della Camera dei deputati (prezydium izby deputowanych) w drodze decyzji nr 14/2018 postanowiło jednak na nowo wyliczyć na podstawie systemu zależnego od wysokości składek wysokość emerytur i rent byłych włoskich posłów również w odniesieniu do okresu sprzed dnia 31 grudnia 2011 r. Na tej podstawie właściwy włoski organ istotnie obniżył emerytury i renty dużej liczby byłych włoskich posłów od dnia 1 stycznia 2019 r.
18. W dniu 16 października 2018 r. Ufficio di Presidenza del Senato (prezydium senatu, Włochy) przyjęło podobne nowe uregulowanie decyzją nr 6/2018.
19. W konsekwencji wiele osób dotkniętych tymi zmianami zaskarżyło decyzję nr 14/2018 przed Consiglio di giurisdizione della Camera dei deputati (radą jurysdykcyjną izby deputowanych, Włochy), a decyzję nr 6/2018 – przed właściwym gremium włoskiego senatu.
20. Wnoszący odwołanie w sprawach C‑198/21 P i C‑391/21 P oraz część wnoszących odwołanie w sprawie C‑725/20 P pobierało emerytury i renty jeszcze przed wejściem w życie statutu posła w dniu 14 lipca 2009 r.; kilkoro innych wnoszących odwołanie w sprawie C‑725/20 P zaczęło pobierać emerytury i renty dopiero po jego wejściu w życie. Wszystkie emerytury i renty, których dotyczą niniejsze odwołania, były już jednak pobierane przez osoby uprawnione w chwili wydania przez Ufficio di Presidenza della Camera dei deputati (prezydium izby deputowanych) decyzji nr 14/2018.
21. Poprzez dodanie wzmianki na rozliczeniach emerytur i rent za styczeń 2019 r. Parlament poinformował wnoszących odwołanie o tym, że wysokość ich emerytur i rent może ulec przeliczeniu w wykonaniu wydanych niedawno decyzji Ufficio di Presidenza della Camera dei deputati (prezydium izby deputowanych) i Ufficio di Presidenza del Senato (prezydium senatu), co może ewentualnie prowadzić do konieczności odzyskania nienależnie wypłaconych kwot.
22. W drodze nieopatrzonego datą pisma kierownika wydziału ds. wynagrodzeń i uprawnień socjalnych posłów w Dyrekcji Generalnej (DG) ds. Finansów Parlamentu, załączonego do rozliczeń emerytur i rent wnoszących odwołanie za luty 2019 r., Parlament poinformował wnoszących odwołanie, że jego służba prawna potwierdziła automatyczne zastosowanie decyzji nr 14/2018 do ich sytuacji. W piśmie tym dodano, że po otrzymaniu niezbędnych informacji od Camera dei deputati (izby deputowanych, Włochy) Parlament powiadomi wnoszących odwołanie o ponownym ustaleniu wysokości ich emerytur i rent i przystąpi do odzyskania ewentualnej różnicy w ciągu kolejnych dwunastu miesięcy. Wreszcie poinformowano wnoszących odwołanie, że ostateczne ustalenie wysokości ich emerytur i rent zostanie dokonane w drodze formalnego aktu, na który będzie można złożyć zażalenie na podstawie art. 72 przepisów wykonawczych do statutu posła lub skargę o stwierdzenie nieważności na podstawie art. 263 TFUE.
23. W pismach z kwietnia 2019 r. kierownik wydziału ds. wynagrodzeń i uprawnień socjalnych posłów w DG ds. Finansów Parlamentu zawiadomił wnoszących odwołanie, że zgodnie z informacjami ogłoszonymi przez niego w piśmie z lutego 2019 r. wysokość ich emerytur i rent zostanie dostosowana zgodnie z art. 2 ust. 1 załącznika III do przepisów ZKDP w związku z art. 75 przepisów wykonawczych do statutu posła na podstawie decyzji nr 14/2018. W rzeczonych pismach wyjaśniono również, że wysokość emerytur i rent wnoszących odwołanie zostanie dostosowana od kwietnia 2019 r. (z mocą wsteczną od dnia 1 stycznia 2019 r.) na podstawie projektów dotyczących ustalenia nowej wysokości emerytur i rent, przekazanych w załączniku do tych pism (dalej „pierwsze nowe wyliczenie”). Wreszcie w pismach tych wyznaczono wnoszącym odwołanie na przedstawienie uwag termin 30 dni, biegnący od dnia doręczenia pism. W braku uwag skutki owych pism byłyby uważane za ostateczne i pociągałyby za sobą, między innymi, obowiązek zwrotu kwot nienależnie pobranych za miesiące od stycznia do marca 2019 r.
24. W dniu 23 maja 2019 r. E. Falqui, wnoszący odwołanie w sprawie C‑391/21 P, przekazał Parlamentowi uwagi. Pismem z dnia 8 lipca 2019 r. kierownik wydziału ds. wynagrodzeń i uprawnień socjalnych posłów w DG ds. Finansów Parlamentu poinformował E. Falquiego, że jego uwagi nie prowadzą do zmiany stanowiska Parlamentu, a nowe wyliczenie jego emerytury z pisma z kwietnia 2019 r. tym samym staje się prawomocne.
B. Postępowanie przed Sądem
25. Wnoszący odwołanie złożyli skargi przed Sądem, żądając w szczególności uznania za niebyłe lub stwierdzenia nieważności pism Parlamentu wymienionych w pkt 23 niniejszej opinii lub też, jeśli chodzi o E. Falquiego, pisma Parlamentu wymienionego w pkt 24 niniejszej opinii (zwanych dalej „spornymi decyzjami”).
26. Parlament zażądał w szczególności oddalenia skarg jako w części niedopuszczalnych, a w części bezzasadnych.
27. Ponadto Parlament wniósł do Sądu o zawieszenie postępowań w przedmiocie skarg aż do wydania rozstrzygnięcia przez Consiglio di giurisdizione della Camera dei deputati (radę jurysdykcyjną izby deputowanych), orzekającą w przedmiocie ważności decyzji nr 14/2018.
28. Sąd nie uwzględnił tego wniosku, oddalił skargi wyrokami z dnia 15 października 2020 r., Coppo Gavazzi i in./Parlament (od T‑389/19 do T‑394/19, T‑397/19, T‑398/19, T‑403/19, T‑404/19, T‑406/19, T‑407/19, od T‑409/19 do T‑414/19, od T‑416/19 do T‑418/19, od T‑420/19 do T‑422/19, od T‑425/19 do T‑427/19, od T‑429/19 do T‑432/19, T‑435/19, T‑436/19, od T‑438/19 do T‑442/19, od T‑444/19 do T‑446/19, T‑448/19, od T‑450/19 do T‑454/19, T‑463/19 i T‑465/19, EU:T:2020:494) (zwanym dalej „wyrokiem w sprawie Coppo Gavazzi”), z dnia 10 lutego 2021 r., Santini i in./Parlament (T‑345/19, T‑346/19, od T‑364/19 do T‑366/19, od T‑372/19 do T‑375/19 i T‑385/19, EU:T:2021:78) (zwanym dalej „wyrokiem w sprawie Santini”) oraz z dnia 5 maja 2021 r., Falqui/Parlament (T‑695/19, EU:T:2021:242) (zwanym dalej „wyrokiem w sprawie Falqui”) (zwanymi dalej łącznie „zaskarżonymi wyrokami”) i obciążył skarżących w pierwszej instancji kosztami postępowania.
IV. Postępowanie przed Trybunałem, wnioski stron i dalsze zmiany po zamknięciu pisemnego etapu postępowania
29. Pismami z dnia 28 grudnia 2020 r. (sprawa C‑725/20 P), z dnia 29 marca 2021 r. (sprawa C‑198/21 P) i z dnia 24 czerwca 2021 r. (sprawa C‑391/21 P) wnoszący odwołanie wnieśli odwołania od zaskarżonych wyroków.
30. Trzydzieścioro czworo wnoszących odwołanie w sprawie C‑725/20 P, wymienionych w załączniku do niniejszej opinii(6), odwołuje się od wyroku w sprawie Coppo Gavazzi, w zakresie, w jakim wyrok dotyczy każdego z nich. Wyrok ten zapadł w 49 sprawach połączonych; w zakresie, w jakim dotyczy on 15 spraw niewymienionych w załączniku, nie jest on przedmiotem niniejszego postępowania odwoławczego.
31. Wnoszący odwołanie w sprawie C‑725/20 P żądają:
– uchylenia wyroku w sprawie Coppo Gavazzi;
– przekazania sprawy T‑453/19, Panusa/Parlament do ponownego rozpoznania co do istoty przez Sąd;
– stwierdzenia nieważności spornych decyzji w odniesieniu do pozostałych wnoszących odwołanie;
– obciążenie Parlamentu Europejskiego kosztami postępowania w pierwszej instancji oraz w postępowaniu odwoławczym.
32. Wnoszący odwołanie w sprawie C‑198/21 P żądają:
– uchylenia wyroku w sprawie Santini;
– skutkiem tego – stwierdzenia nieważności wszystkich zaskarżonych aktów, komunikatów lub decyzji i uwzględnienia żądań podniesionych w pierwszej instancji;
– obciążenie Parlamentu Europejskiego kosztami postępowania w obu instancjach.
33. Wnoszący odwołanie w sprawie C‑391/21 P żąda,
– uchylenia wyroku w sprawie Falqui i w konsekwencji stwierdzenia nieważności spornej decyzji (oraz, stosownie do okoliczności, projektu decyzji i opinii służby prawnej, będącej podstawą decyzji), z czego wynika zobowiązanie Parlamentu do zwrotu nienależnie pobranych kwot z emerytury, oraz obciążenia Parlamentu kosztami postępowania w obu instancjach.
34. Parlament we wszystkich trzech sprawach wnosi o oddalenie odwołań i obciążenie wnoszących odwołanie kosztami postępowania.
35. Po zamknięciu pisemnego etapu niniejszych postępowań odwoławczych strony przedłożyły Trybunałowi dokumenty dotyczące dalszego przebiegu postępowania w przedmiocie nowego wyliczenia emerytur i rent byłych posłów lub osób pozostałych przy życiu po ich śmierci na szczeblu Włoch oraz na szczeblu Parlamentu.
36. Chodzi o decyzje gremiów włoskiej izby deputowanych i włoskiego senatu, przed którymi zaskarżono decyzje nr 14/2018 i 6/2018 (zob. pkt 19 powyżej), a mianowicie decyzję nr 4/2021 Consiglio di giurisdizione della Camera dei deputati (rady jurysdykcyjnej izby deputowanych) z dnia 23 grudnia 2021 r. oraz decyzję nr 253/2021 Consiglio di Garanzia del Senato (rady gwarancyjnej senatu, Włochy) z dnia 12 stycznia 2022 r.
37. Consiglio di giurisdizione della Camera dei deputati (rada jurysdykcyjna izby deputowanych) w nieprawomocnej decyzji nr 4/2021 z dnia 23 grudnia 2021 r. uznała decyzję nr 14/2018 w części za niezgodną z prawem. To częściowe uznanie decyzji za niezgodną z prawem dotyczyło określonych procedur w zakresie nowego wyliczenia emerytur i rent odnośnych osób. Jeśli chodzi zaś o inne kwestie prawne podniesione przez skarżących, decyzję zastrzeżono natomiast do późniejszego rozstrzygnięcia.
38. Ponadto strony poinformowały Trybunał o decyzji nr 150/2022 Ufficio di Presidenza della Camera dei deputati (prezydium izby deputowanych) z dnia 3 marca 2022 r., na mocy której emerytury i renty byłych włoskich posłów, których dotyczyła decyzja nr 14/2018, wskutek decyzji nr 4/2021 Consiglio di giurisdizione della Camera dei deputati (rady jurysdykcyjnej izby deputowanych) zostały ponownie na nowo wyliczone ze skutkiem wstecznym od dnia 1 stycznia 2019 r.
39. Wreszcie strony poinformowały Trybunał, że wskutek decyzji nr 150/2022 Ufficio di Presidenza della Camera dei deputati (prezydium izby deputowanych) Parlament również ponownie na nowo wyliczył emerytury i renty wnoszących odwołanie ze skutkiem wstecznym od dnia 1 stycznia 2019 r. na mocy decyzji z okresu od września do listopada 2022 r. (dalej „drugie nowe wyliczenie”).
40. Skutkiem tego drugiego nowego wyliczenia było to, że emerytury i renty niektórych wnoszących odwołanie znów zostały podwyższone w całości do pierwotnej wysokości sprzed pierwszego nowego wyliczenia. W wypadku innych wnoszących odwołanie kwoty pozostały natomiast niższe od tych sprzed pierwszego nowego wyliczenia.
41. Część wnoszących odwołanie zaskarżyła decyzje Parlamentu w przedmiocie drugiego nowego wyliczenia swoich emerytur i rent wskutek decyzji nr 150/2022 Ufficio di Presidenza della Camera dei deputati (prezydium izby deputowanych) przed Sądem(7). Odpowiednie postępowania są obecnie zawieszone do czasu wydania rozstrzygnięcia w przedmiocie niniejszych postępowań odwoławczych.
42. Trybunał zawiesił niniejsze postępowania odwoławcze do czasu drugiego nowego wyliczenia przez Parlament emerytur i rent wnoszących odwołanie wskutek decyzji nr 150/2022 Ufficio di Presidenza della Camera dei deputati (prezydium izby deputowanych), a następnie je wznowił.
43. Ponadto Trybunał zapytał strony, czy niniejsze postępowania odwoławcze w związku z zastąpieniem spornych decyzji decyzjami Parlamentu wymienionymi w pkt 39–42 powyżej w przedmiocie drugiego nowego wyliczenia emerytur i rent wnoszących odwołanie mogły stać się bezprzedmiotowe. Zdaniem wszystkich stron niniejszych postępowań odwoławczych tak się nie stało.
44. Na podstawie art. 76 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości Trybunał podjął decyzję o pominięciu rozprawy.
V. Ocena
45. Jak wyjaśniono na wstępie, w niniejszych postępowaniach odwoławczych nasuwa się pytanie o to, czy Sąd słusznie potwierdził, że Parlament, stosując „zasadę takich samych świadczeń”, zgodnie z art. 1 i art. 2 załącznika III do przepisów ZKDP w związku z art. 75 przepisów wykonawczych do statutu posła słusznie obniżył wysokość pobieranych już przez wnoszących odwołanie emerytur i rent od dnia 1 stycznia 2019 r., po tym jak Ufficio di Presidenza della Camera dei deputati (prezydium izby deputowanych) ze swojej strony postanowiło obniżyć emerytury i renty byłych włoskich posłów od dnia 1 stycznia 2019 r. decyzją nr 14/2018.
46. Jak również wspomniano na wstępie, nasuwa się ponadto pytanie, czy niniejsze odwołania zachowały przedmiotowość, a wnoszący odwołanie – interes prawny, mimo że sporne decyzje zostały tymczasem zastąpione decyzjami Parlamentu w przedmiocie drugiego nowego wyliczenia świadczeń wnoszących odwołanie, wymienionych w pkt 39–42.
47. Zastąpienie spornych decyzji samo w sobie nie skutkuje automatycznie następczą bezprzedmiotowością sporu w niniejszych postępowaniach oraz następczym brakiem interesu prawnego wnoszących odwołanie.
48. Utrzymanie przedmiotowości sporu i interesu prawnego wnoszących odwołanie zależy raczej od tego, czy w ramach niniejszych odwołań można ostatecznie wyjaśnić, czy zmiany w krajowym stanie prawnym zgodnie z art. 2 ust. 1 załącznika III do przepisów ZKDP w związku z art. 75 przepisów wykonawczych do statutu posła automatycznie skutkują zmianą emerytur i rent byłych posłów do Parlamentu Europejskiego, których te uregulowania dotyczą (A).
49. Aby się o tym przekonać, należy najpierw zbadać zgodność z prawem zaskarżonych wyroków w świetle podniesionych zarzutów. Okaże się przy tym, że Sąd dopuścił się szeregu naruszeń prawa, w szczególności potwierdzając zgodność obniżenia wysokości emerytur i rent wnoszących odwołanie z nadrzędnymi normami i zasadami prawa Unii (B).
50. Następnie, w ramach kontroli skarg w pierwszej instancji, należy zbadać, czy można sprawdzić taką zgodność niezależnie od poszczególnej treści danej krajowej decyzji, która ma być wykonana przez Parlament w ramach „zasady takich samych świadczeń”. Gdyby tak miało nie być, odnośne skargi wniesione przed Sądem, których dotyczy niniejsze postępowanie, podlegałyby umorzeniu w związku z zastąpieniem spornych decyzji (C).
A. Dalsze istnienie przedmiotu sporu i interesu prawnego pomimo zastąpienia spornych decyzji?
51. Zarówno wnoszący odwołanie, jak i Parlament uważają, że niniejsze odwołania pomimo zastąpienia spornych decyzji utrzymują przedmiotowość, a wnoszący odwołanie – interes prawny. Nowe decyzje Parlamentu w porównaniu ze spornymi decyzjami zmieniły bowiem emerytury i renty wnoszących odwołanie jedynie co do wysokości. Co do zasady opierają się one jednak na tym samym stanowisku prawnym, w świetle którego Parlament słusznie najpierw na podstawie decyzji nr 14/2018, a następnie na podstawie decyzji nr 150/2022 Ufficio di Presidenza della Camera dei deputati (prezydium izby deputowanych) (pkt 38 powyżej) wyliczył na nowo emerytury i renty wnoszących odwołanie. Mają oni zatem interes prawny w tym, by Trybunał w ramach niniejszych postępowań wyjaśnił, czy to dynamiczne zastosowanie „zasady takich samych świadczeń” jest zgodne z prawem.
52. Zarówno interes prawny, jak i przedmiot skargi muszą istnieć, pod rygorem umorzenia postępowania, nie tylko w chwili wniesienia skargi, ale do momentu wydania orzeczenia sądowego. Oznacza to, że skarga powinna w efekcie móc doprowadzić do poprawy sytuacji skarżącego(8).
53. W różnych okolicznościach Trybunał uznawał już, że interes prawny skarżącego niekoniecznie przestaje istnieć ze względu na to, iż akt zaskarżony przez skarżącego przestał wywoływać skutki w trakcie postępowania(9). Interes prawny może nadal istnieć w szczególności po to, by zapobiec powtórzeniu się niezgodności z prawem, którą według zarzutów obarczony jest zaskarżony akt(10). Dalsze istnienie takiego interesu prawnego należy oceniać w odniesieniu do okoliczności danej sprawy(11). W szczególności w odniesieniu do ryzyka ponowienia naruszenia należy przy tym wykazać w sposób konkretny i precyzyjny istnienie ryzyka powtórzenia się zarzucanej niezgodności z prawem(12).
54. W niniejszej sprawie na pierwszy rzut oka wydaje się, że tak jest. Parlament stoi bowiem na stanowisku, że jest związany zmianami włoskich przepisów emerytalno-rentowych, w związku z czym prawdopodobnie wdroży również przyszłe zmiany, a tym samym powtórzy zarzucaną niezgodność z prawem. Jak wyjaśniono w pkt 37, decyzja nr 4/2021 Consiglio di giurisdizione della Camera dei deputati (rady jurysdykcyjnej izby deputowanych), w której decyzja nr 14/2018 została w części uznana za niezgodną z prawem, nie jest jeszcze ostateczna. W związku z tym jak najbardziej może zdarzyć się sytuacja, w której na szczeblu Włoch ponownie dojdzie do zmiany stanu prawnego, którą następnie wdroży z kolei Parlament, przez co dojdzie do ponowienia naruszenia.
55. Ponadto niniejsza sytuacja wyróżnia się tym, że Parlament, wykonując decyzję nr 150/2022 Ufficio di Presidenza della Camera dei deputati (prezydium izby deputowanych) (pkt 38 powyżej) w porównaniu z pierwotnymi spornymi decyzjami, już po raz drugi na nowo wyliczył wysokość emerytur i rent wnoszących odwołanie, a tym samym już raz powtórzył niezgodność z prawem podnoszoną przez wnoszących odwołanie. Jak wyjaśniono w pkt 41, część wnoszących odwołanie zaskarżyła wydane wówczas nowe decyzje Parlamentu przed Sądem, a ten zawiesił odnośne postępowania, oczekując na rozstrzygnięcia w przedmiocie niniejszych odwołań.
56. W związku z tym również ze względu na zasadę ekonomii procesowej należałoby w ramach niniejszych odwołań w najszerszym możliwym zakresie odpowiedzieć na zasadnicze pytanie o to, czy Parlament mógł na nowo wyliczyć wysokość emerytur i rent wnoszących odwołanie, wykonując decyzję nr 14/2018 oraz następującą po niej decyzję nr 150/2022. Sąd mógłby bowiem wówczas uwzględnić rozwiązanie przyjęte przez Trybunał, rozpatrując skargi na decyzje, którymi zastąpiono sporne decyzje.
57. Wymaga to jednak, by wyjaśnienie tej zasadniczej kwestii w ramach niniejszych postępowań odwoławczych było możliwe. Możliwość ta zależy od tego, czy kwestię tego, czy odesłanie do prawa włoskiego ma charakter dynamiczny, da się wyjaśnić niezależnie od konkretnej treści poszczególnych włoskich uregulowań i decyzji Parlamentu wydawanych w konkretnej sprawie. Dalsza analiza wykaże, że tak nie jest.
58. Niezależnie od powyższego analiza ta wykaże, jak muszą procedować Sąd przy badaniu zawisłych obecnie skarg na decyzje, którymi zastąpiono sporne decyzje, oraz Parlament przy ponownym badaniu możliwości zastosowania krajowych decyzji w ramach „zasady takich samych świadczeń”, aby działać zgodnie z prawem Unii.
B. W przedmiocie odwołań
59. Zdaniem wnoszących odwołanie Sąd dopuścił się szeregu naruszeń prawa, potwierdzając w zaskarżonych wyrokach zgodność z prawem spornych decyzji.
60. Sąd nie zauważył najpierw, że przepisy ZKDP od chwili wejścia w życie statutu posła nie stanowiły już podstawy prawnej do wydawania nowych decyzji(13), a także, naruszając prawo, przyjął rozróżnienie między prawem do emerytury lub renty z jednej strony co do zasady, a z drugiej strony – co do wysokości(14) (1). Następnie niesłusznie potwierdził, że obniżenie wysokości emerytur i rent wnoszących odwołanie na mocy spornych decyzji nie narusza nadrzędnych zasad prawa Unii(15) (2). Wreszcie Sąd rozstrzygnął, naruszając prawo, że sporne decyzje zostały wydane przez właściwą jednostkę w ramach Parlamentu (3) i są wystarczająco uzasadnione(16) (4). W sprawie C‑725/20 P wnoszący odwołanie podnoszą ponadto, że Sąd niesłusznie uznał skargę I. Panusy za niedopuszczalną(17) (5).
1. W przedmiocie podstawy prawnej wydania spornych decyzji oraz rozróżnienia prawa co do zasady i co do wysokości
61. Wnoszący odwołanie podnoszą, że Sąd nie zauważył, iż przepisy ZKDP od chwili wejścia w życie statutu posła nie stanowiły już podstawy prawnej do wydawania nowych decyzji. Innymi słowy, odesłanie do prawa włoskiego od tego momentu miało już nie mieć charakteru dynamicznego. Ponadto są zdania, że Sąd naruszył prawo, dokonując rozróżnienia między nabyciem prawa do emerytury lub renty co do zasady oraz co do wysokości.
62. Zarzuty te należy oddalić.
63. Sąd słusznie stwierdził bowiem, że choć przepisy ZKDP w myśl art. 74 przepisów wykonawczych do statutu posła w dniu wejścia w życie tego statutu, tj. w dniu 14 lipca 2009 r., stały się nieważne, to przewidziana w załączniku III do przepisów ZKDP „zasada takich samych świadczeń” zgodnie z art. 74 w związku z art. 75 przepisów wykonawczych nadal przejściowo obowiązywała.
64. Ponadto Sąd słusznie zauważył, że zarówno art. 75 ust. 1, jak i art. 75 ust. 2 przepisów wykonawczych do statutu posła gwarantują odnośnym osobom dalszą wypłatę emerytur i rent (w odniesieniu do osób, które pobierały emeryturę lub rentę jeszcze przed wejściem w życie statutu) lub też dalsze istnienie odpowiednich praw (w odniesieniu do osób, które zaczęły pobierać emerytury i renty dopiero po wejściu w życie statutu) „zgodnie z załącznikiem III do przepisów ZKDP”. W myśl art. 2 ust. 1 tego załącznika, jak już wspomniano, „tymczasowe świadczenia wypłacane są w takiej samej wysokości i na tych samych warunkach, co świadczenia członków niższej izby parlamentu państwa członkowskiego, w którym poseł do Parlamentu Europejskiego został wybrany”.
65. W świetle powyższego Sąd nie naruszył prawa, uznając, że wysokość i warunki emerytur i rent odnośnych osób również po wejściu w życie statutu posła co do zasady nadal są powiązane z wysokością i warunkami emerytur i rent członków izby deputowanych w danym państwie członkowskim, w którym wybrano odnośne osoby(18).
66. Odesłanie do uregulowania krajowego w art. 2 ust. 1 załącznika III do przepisów ZKDP w związku z art. 75 przepisów wykonawczych do statutu posła ma zatem co do zasady charakter dynamiczny w zakresie, w jakim uregulowanie to przyznaje odnośnym posłom jedynie prawo do emerytury lub renty w wysokości otrzymywanej przez byłych posłów krajowych. Przepisy te same w sobie nie gwarantują natomiast emerytury lub renty czy też prawa do emerytury lub renty w określonej wysokości czy też w wysokości otrzymanej w określonym momencie, na przykład w chwili nabycia praw emerytalno-rentowych, jak wnoszący odwołanie podnoszą tytułem ewentualnym.
67. W związku z powyższym należy najpierw konsekwentnie wyjść z założenia, że zmiany w uregulowaniu krajowym przekładają się ewentualnie również na zmianę świadczeń odnośnych byłych posłów do Parlamentu. Jak słusznie stwierdził Sąd, odsyłając do bezwzględnie wiążącego sformułowania zawartego w art. 2 załącznika III do przepisów ZKDP, Parlament co do zasady nie ma bowiem żadnej swobody, aby samodzielnie dobrać metodę wyliczenia emerytur i rent odnośnych osób.
2. W przedmiocie zgodności wykonania przez Parlament decyzji nr 14/2018 z nadrzędnymi normami i zasadami prawa Unii
68. Jak Sąd sam zauważył, powyższe obowiązuje jednak wyłącznie z zastrzeżeniem zgodności z nadrzędnymi normami prawa Unii, w tym z ogólnymi zasadami prawnymi i Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej (zwaną dalej „kartą praw podstawowych”). Jak bowiem wyjaśnił Sąd, Parlament jako organ Unii, wykonując art. 2 ust. 1 załącznika III do przepisów ZKDP w związku z art. 75 przepisów wykonawczych do statutu posła, zgodnie z art. 51 ust. 1 karty praw podstawowych jest zobowiązany do przestrzegania jej postanowień(19). Ponadto uregulowanie mające zastosowanie do byłych włoskich posłów wskutek odesłania w tym załączniku celem zastosowania do byłych posłów do Parlamentu zostaje wcielone do prawa Unii i w związku z tym musi być zgodne z jego nadrzędnymi normami. To wcielenie do prawa Unii skutkuje tym, że Parlament nie może po prostu automatycznie stosować normy krajowej, która może stanowić ingerencję w prawa nabyte. Musi ad casum badać, czy może wdrożyć obniżenie wysokości świadczeń, które może prowadzić do ingerencji w prawa nabyte, czy też takie obniżenie wysokości świadczeń narusza nadrzędne normy i zasady prawa Unii.
69. Wnoszący odwołanie zarzucają jednak Parlamentowi, że przed wykonaniem decyzji nr 14/2018 nie przeprowadził takiej kontroli, a stosując tę decyzję automatycznie, dopuścił się nieproporcjonalnej ingerencji w prawa nabyte, naruszając przy tym zasady pewności prawa i ochrony uzasadnionych oczekiwań oraz prawo własności (a), a także zasadę proporcjonalności (b). Nie stwierdzając tego, Sąd naruszył prawo.
a) W przedmiocie zasad pewności prawa i ochrony uzasadnionych oczekiwań oraz prawa własności
70. Zasadą jest, że akty prawne zmieniające przepis prawny stosuje się, z zastrzeżeniem wyjątków, do przyszłych skutków takich sytuacji prawnych, które powstały pod rządami dawnego przepisu. Inaczej jest jedynie w przypadku sytuacji prawnych, które powstały i w pełni zrealizowały się pod rządami dawnego przepisu, przyznającego prawa nabyte(20).
71. Prawo jest uważane za nabyte, gdy okoliczność powodująca jego powstanie zaistnieje przed zmianą przepisów. Prawa, którego przesłanka powstania nie zrealizowała się w pełni pod rządami przepisu, który został zmieniony, nie uważa się jednak za prawo nabyte, lecz jedynie za prawo będące w trakcie nabywania(21).
72. Będące przedmiotem niniejszego postępowania emerytury i renty wnoszących odwołanie, które zostały obniżone, nie są już w świetle powyższych rozważań prawami będącymi w trakcie nabywania, lecz prawami nabytymi. Okoliczność powodująca powstanie praw wnoszących odwołanie do tych świadczeń, a mianowicie spełnienie przesłanek przejścia na emeryturę lub rentę i wypłaty tych świadczeń, zaistniała bowiem w wypadku wnoszących odwołanie jeszcze przed wydaniem decyzji nr 14/2018, ponieważ w tym momencie pobierali już oni swoje emerytury i renty (zob. pkt 20 powyżej)(22).
73. Jak już stwierdził Trybunał, w prawie Unii nie ma, co prawda, zasady, zgodnie z którą w żadnych okolicznościach nie można by zmieniać ani ograniczać praw nabytych. Takie prawa można jednak zmieniać wyłącznie przy spełnieniu określonych warunków, jeżeli dokonano wystarczającego wyważenia narażonych interesów(23), to jest przestrzega się zasady proporcjonalności(24).
74. Również prawo własności, które obejmuje zapewnione ustawowe świadczenia socjalne, nie gwarantuje wprawdzie prawa do emerytury lub renty w określonej wysokości, ale może być przedmiotem ograniczeń jedynie wtedy, gdy jest to uzasadnione i konieczne ze względu na interes ogólny(25).
b) W przedmiocie proporcjonalności
75. Wnoszący odwołanie podnoszą jednak, że w niniejszej sprawie Sąd niesłusznie potwierdził zgodność spornych decyzji z zasadą proporcjonalności, którą kwestionowali już w pierwszej instancji. Twierdzą, że daleko idące ograniczenia ich praw są nadmierne w odniesieniu do realizowanych celów, a włoskie przepisy są niespójne, ponieważ są skierowane konkretnie przeciwko byłym posłom krajowym i w porównaniu z innymi emerytami i rencistami wymagają od nich nieproporcjonalnych ofiar.
76. Decyzja nr 14/2018 nie wprowadza bowiem procentowych obniżek odnośnych emerytur i rent lub też daniny solidarnościowej. Nakazuje natomiast całkowite nowe wyliczenie tych emerytur i rent z mocą wsteczną na podstawie zupełnie nowej metody obliczania i nowych kryteriów. Te mają nie opierać się już na świadczeniach pobieranych w okresie sprawowania mandatu, lecz na uiszczonych składkach, ale również tych nie uwzględniają w wystarczającym stopniu.
77. To nowe wyliczenie obciąża byłych posłów w nieproporcjonalny sposób w porównaniu z innymi emerytami i rencistami. Uregulowanie przewidujące świadczenia zależne od składek wprowadzono we Włoszech po raz pierwszy w 1995 r., ale również w tym wypadku jedynie pro rata – znalazło ono zastosowanie do większości pracowników dopiero od 2012 r. Decyzją nr 14/2018 ten system dla byłych posłów zastosowano natomiast z mocą wsteczną do o wiele wcześniejszych okresów (w wypadku byłych posłów do Parlamentu – od 1979 r.). W związku z powyższym wnoszący odwołanie w pierwszej instancji wyraźnie podnieśli, że decyzja nr 14/2018 stanowi działanie czysto symboliczne, motywowane politycznie, które jest skierowane wyłącznie przeciwko byłym posłom i którego celem jest ich „ukaranie”, przy czym potencjał wygenerowania oszczędności w porównaniu z włoskim deficytem budżetowym jest pomijalny.
78. Zdaniem wnoszących odwołanie Parlament powinien był zbadać te elementy, zanim zastosował do nich decyzję nr 14/2018. Wobec braku takiego zbadania tych kwestii nie da się skontrolować zgodności zastosowania tej decyzji z nadrzędnymi normami prawa Unii, a w szczególności z zasadą proporcjonalności, ani też zbadać, czy wprowadzone obniżki nie naruszały istoty praw nabytych wnoszących odwołanie.
79. Parlament zaniechał jednak przeprowadzenia takiej kontroli i zadowolił się potwierdzeniem „automatycznego” zastosowania decyzji nr 14/2018 do wnoszących odwołanie (zob. pkt 22 powyżej). Pozwalając na to, naruszył prawo.
80. Wnoszący odwołanie w sprawie C‑391/21 P podnosi ponadto brak wystarczającego związku między, z jednej strony, obniżkami świadczeń wnoszących odwołanie, wypłacanych z budżetu Unii, a z drugiej strony, realizowanym celem wdrażania rozwiązań oszczędnościowych na rzecz włoskiego budżetu.
81. Ten drugi argument sam w sobie należy oddalić. W uregulowaniu zawartym w art. 1 i art. 2 załącznika III do przepisów ZKDP w związku z art. 75 przepisów wykonawczych do statutu posła przewidziano bowiem, jak wyjaśniono w pkt 66 i 67, równość świadczeń objętych tym uregulowaniem byłych posłów do Parlamentu oraz świadczeń byłych posłów krajowych. W związku z tym co do zasady również cel, który w odniesieniu do prawa krajowego jest zgodny z prawem, musi móc uchodzić za zgodny z prawem także w odniesieniu do „zasady takich samych świadczeń”.
82. Jak Trybunał wykazał już w innym kontekście, na pytanie o to, czy obniżenie świadczeń przez państwo członkowskie jest zgodne z prawem Unii, a w szczególności czy jest proporcjonalne, należy jednak odpowiedzieć w ramach szerokiego zbadania konkretnej treści takiego uregulowania, jego systematyki i kontekstu.
83. I tak w wyroku z dnia 27 lutego 2018 r., Associação Sindical dos Juízes Portugueses, Trybunał stwierdził, że będące przedmiotem tego wyroku krajowe przepisy o obniżeniu odnośnych wynagrodzeń przewidywały ograniczone obniżenie wysokości tych wynagrodzeń w różnych proporcjach, zależnie od ich poziomu. Ponadto przepisy te nie dotyczyły tylko skarżących w postępowaniu głównym, ale różnych osób zajmujących funkcje publiczne i osób wykonujących zadania w sektorze publicznym, w tym przedstawicieli władz ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. W świetle powyższego Trybunał doszedł do wniosku, że nie można rzeczonych przepisów postrzegać w ten sposób, że zostały one ustanowione konkretnie wobec skarżących w postępowaniu głównym, lecz że – przeciwnie – mają one raczej charakter przepisów ogólnych, mających spowodować, że wszyscy członkowie krajowej służby publicznej będą mieć udział w oszczędnościach podyktowanych wymogami zmniejszenia nadmiernego deficytu budżetowego państwa członkowskiego. I wreszcie Trybunał stwierdził, że odnośne przepisy dotyczące obniżenia wynagrodzeń miały charakter czasowy(26).
84. W niniejszej sprawie ani Parlament, ani Sąd nie zbadały tych kwestii w sposób, który spełniałby powyższe kryteria.
85. I tak, co prawda, Sąd stwierdził najpierw słusznie, że nie jest właściwy w kwestii zbadania zgodności decyzji nr 14/2018 z prawem włoskim, lecz w kwestii stwierdzenia, czy Parlament poprzez zastosowanie postanowień tej decyzji naruszył prawo Unii(27). Oznacza to zbadanie, czy omawiane ograniczenie w szczególności zapewnia poszanowanie istoty prawa własności skarżących, czy odpowiada celowi interesu ogólnego i czy jest niezbędne w tym celu(28).
86. Następnie Sąd zajął jednak stanowisko, zgodnie z którym okoliczność, że Parlament nie przeprowadził tego badania, nie ma żadnego wpływu na rozpatrywane sprawy. Tego rodzaju badanie nie stanowi bowiem obowiązkowej formalności proceduralnej, do której Parlament byłby obowiązany przed wydaniem spornych decyzji. Znaczenie ma jedynie to, by konkretne skutki tych decyzji nie naruszały istoty prawa własności skarżących(29).
87. Ma to jednak nie mieć miejsca, ponieważ obniżenie wysokości świadczeń służyło zgodnemu z prawem celowi obniżenia wydatków publicznych z włoskiego budżetu, decyzja nr 14/2018 zawierała dwie klauzule dotyczące przypadków osób będących w szczególnie trudnej sytuacji życiowej, z których jedna została zastosowana do kilkorga wnoszących odwołanie, a ponadto również nowe wysokości emerytur i rent oraz zasady ich obliczania były powiązane z indywidualnymi składkami i czasem trwania mandatu wnoszących odwołanie(30). Sąd odesłał do tej analizy dotyczącej prawa własności również w ramach badania przez siebie proporcjonalności spornych decyzji(31) lub też sam ją tu przeprowadził(32).
88. Wnoszący odwołanie słusznie podnoszą, że ta argumentacja Sądu jest obarczona szeregiem naruszeń prawa.
89. I tak niesłuszne jest najpierw stanowisko Sądu, zgodnie z którym okoliczność, że Parlament nie zbadał, czy zastosowanie decyzji nr 14/2018 do wnoszących odwołanie narusza nadrzędne zasady prawa Unii, nie ma znaczenia, bowiem chodzi jedynie o to, czy taki jest skutek, co Sąd może po prostu zbadać sam. Przyjmując ten pogląd, Sąd nie dostrzegł, że prawodawca, jak wyjaśniono w pkt 68, poprzez odesłanie do prawa krajowego w art. 2 ust. 1 załącznika III do przepisów ZKDP, nałożył na Parlament samodzielny obowiązek w zakresie takiej kontroli. W związku z powyższym Parlament w ramach tych przepisów przed zastosowaniem uregulowania krajowego, które może prowadzić do ingerencji w prawa nabyte, musi zbadać, czy ingerencja ta jest zgodna z nadrzędnymi normami i zasadami prawa Unii.
90. Stwierdzenie przez Sąd, że Parlament nie przeprowadził takiej kontroli, jest, co prawda, niezgodne z faktami. Służba prawna Parlamentu dokonała bowiem pobieżnego sprawdzenia proporcjonalności decyzji nr 14/2018. Wynika to z pkt 13 opinii tej służby, którą wnoszący odwołanie przedłożyli Sądowi.
91. Parlament nie udostępnił jednak tej opinii wnoszącym odwołanie, w związku z czym Sąd niesłusznie włączył ją do uzasadnienia spornych decyzji (zob. w tej kwestii pkt 107–109 poniżej). Nie można zatem przywoływać tej opinii jako dowodu przeprowadzenia przez Parlament badania zgodności zastosowania decyzji nr 14/2018 z prawem Unii. Ponadto zbadanie proporcjonalności tej decyzji przez służbę prawną jest w każdym razie niewystarczające. Służba ta zadowoliła się bowiem jedynie stwierdzeniem w jednym punkcie, że decyzja ta przewiduje minimalną kwotę emerytur i rent oraz zawiera dwie klauzule dotyczące przypadków osób będących w szczególnie trudnej sytuacji życiowej. Takie pobieżne badanie nie jest wystarczające, by stwierdzić zgodność wykonania tego krajowego uregulowania z prawem Unii, jak pokazuje przykład wyjaśniony w pkt 83. W tym celu należałoby zbadać w ramach obszernej opinii w przedmiocie uregulowania krajowego, czy nie ma ono charakteru arbitralnego, a także czy jest zrozumiałe i spójne.
92. Przyjmując omawiany pogląd, Sąd dokonał jednak przede wszystkim nieprawidłowej oceny własnej właściwości. Sądy Unii nie mogą bowiem, w jakimkolwiek przypadku, zastępować uzasadnienia autora zaskarżonego aktu swoim własnym uzasadnieniem(33).
93. Niniejsze postępowanie Sądu zmierza tymczasem dokładnie w kierunku takiego zastąpienia uzasadnienia. Odrzucając zarzuty podniesione w pierwszej instancji, Sąd oparł się bowiem na ocenie, która nie jest zawarta w uzasadnieniu spornych decyzji, a tym samym stanowi uzupełnienie występującej tam luki. Poprzez takie działanie Sąd przekroczył zakres kontroli sądowej(34).
94. I wreszcie kontrola zgodności spornych decyzji z prawem Unii – w szczególności w odniesieniu do proporcjonalności przepisów krajowych, które mają zostać wykonane poprzez przyjęcie tych decyzji – jaką Sąd przeprowadził samodzielnie, nie odnosząc się do odpowiedniego uzasadnienia Parlamentu, jest w każdym razie niewystarczająca w świetle kryterium wyjaśnionego w pkt 83 powyżej. Jak pokazuje przywołany tam przykład i jak już wyjaśniono w pkt 91, taka kontrola wymaga bowiem precyzyjnej i kompleksowej analizy podlegających wykonaniu przepisów krajowych w ich kontekście oraz pod względem ich konkretnych skutków, aby stwierdzić, czy nie mają charakteru arbitralnego, a także czy są zrozumiałe i spójne. Samo ogólne stwierdzenie, że uregulowanie to służy celowi dyscypliny budżetowej i przewiduje klauzule dotyczące przypadków osób będących w szczególnie trudnej sytuacji życiowej, nie spełnia tego kryterium.
95. Z powyższych rozważań wynika, że Sąd dopuścił się szeregu naruszeń prawa, potwierdzając zgodność spornych decyzji z nadrzędnymi normami i zasadami prawa Unii. Zarzuty oparte na tych naruszeniach są zatem zasadne.
96. Biorąc pod uwagę kluczowe znaczenie zgodności spornych decyzji z prawem Unii, zasadność już tylko tych zarzutów skutkuje koniecznością uchylenia zaskarżonych wyroków. Mimo to, w szczególności ze względu na zawisłe przed Sądem skargi na decyzje, którymi zastąpiono sporne decyzje (pkt 41 powyżej), celowe jest zbadanie tytułem ewentualnym również pozostałych zarzutów podniesionych przez wnoszących odwołanie.
3. W przedmiocie właściwości autora spornych decyzji
97. Według wnoszących odwołanie w sprawach C‑725/20 P i C‑198/21 P Sąd dopuścił się kolejnego naruszenia prawa, potwierdzając właściwość kierownika wydziału ds. wynagrodzeń i uprawnień socjalnych posłów w DG ds. Finansów Parlamentu w zakresie wydania spornych decyzji. W pierwszej instancji wnoszący odwołanie podnieśli, że decyzje te powinny były zostać wydane przez Prezydium Parlamentu.
98. Sąd uzasadnił oddalenie tego zarzutu w następujący sposób:
„W odpowiedzi na pisemne pytanie Sądu Parlament wskazał zaś, przedstawiając dowody, że kierownik wydziału ds. wynagrodzeń i uprawnień socjalnych posłów w DG ds. Finansów tej instytucji został wyznaczony jako subdelegowany urzędnik zatwierdzający dla linii budżetowej 1030 dotyczącej świadczeń emerytalnych, o których mowa w załączniku III do przepisów ZKDP, decyzją FINS/2019‑01 dyrektora generalnego ds. finansów Parlamentu z dnia 23 listopada 2018 r. Ponadto zgodnie z art. 73 ust. 3 rozporządzenia 2018/1046 decyzja FINS/2019‑01 wyraźnie wskazuje, że ta subdelegacja kompetencji upoważnia kierownika wydziału ds. wynagrodzeń i uprawnień socjalnych posłów w DG ds. Finansów Parlamentu między innymi do określenia zobowiązań prawnych i zobowiązań budżetowych, do rozliczenia wydatków i do zatwierdzenia płatności, jak również do sporządzania prognoz wierzytelności, do ustalania kwot podlegających odzyskaniu i do wydawania zleceń windykacji”(35).
99. W świetle tych rozważań Sąd stwierdził, że „wbrew temu, co twierdzą skarżący, kierownik wydziału ds. wynagrodzeń i uprawnień socjalnych posłów w DG ds. Finansów Parlamentu był zatem właściwy do wydania zaskarżonych decyzji”(36).
100. Z uzasadnienia sądu przytoczonego w pkt 98, które powtarza jedynie treść decyzji FINS/2019–01, nie wynika jednak, dlaczego kierownik wydziału zdaniem Sądu był właściwy w zakresie wydania spornych decyzji. W szczególności nie wynika stąd, dlaczego przeniesienie właściwości w drodze decyzji FINS/2019–01 zdaniem Sądu obejmuje właściwość w zakresie badania zgodności wykonania krajowych przepisów przewidujących obniżenie wysokości świadczeń z prawem Unii, które prowadzą do ingerencji w prawa nabyte byłych posłów do Parlamentu. Odpowiedź na to pytanie nie wynika też z samej lektury decyzji FINS/2019–01. Uzasadnienie Sądu nie umożliwia zatem Trybunałowi oceny, czy Sąd słusznie potwierdził właściwość odnośnego kierownika wydziału w zakresie wydania spornych decyzji. Nie wynikają z niego bowiem powody, na których Sąd oparł ten pogląd.
101. Z powyższego wynika, że zaskarżony wyrok jest obarczony brakiem uzasadnieniem. Taki brak uzasadnienia stanowi zaś zarzut, który należy uwzględnić z urzędu(37). W związku z tym argument wnoszących odwołanie jest zasadny w zakresie, w jakim słusznie podnoszą, że Sąd oddalił ich argumentację dotyczącą właściwości autora spornych decyzji w sposób naruszający prawo(38).
102. Trybunał mógłby jednak oprzeć uchylenie zaskarżonych wyroków jedynie na stwierdzonym z urzędu braku uzasadnienia, gdyby wcześniej wysłuchał w tej kwestii stron(39). Ponieważ zaskarżone wyroki, jak stwierdzono w pkt 96, podlegają tymczasem uchyleniu już z innych powodów, takie wysłuchanie nie jest w niniejszej sprawie konieczne.
4. W przedmiocie uzasadnienia spornych decyzji
103. Wnoszący odwołanie w sprawach C‑725/20 P i C‑198/21 P podnoszą ponadto, że Sąd niesłusznie uznał, iż sporne decyzje zawierają wystarczające uzasadnienie. Przeciwnie, ich zdaniem decyzje te są obarczone brakiem uzasadnienia, ponieważ Parlament nie udokumentował w nich zbadania zgodności wykonania decyzji nr 14/2018 z prawem Unii.
104. Pogląd, zgodnie z którym sporne decyzji zawierały wystarczające uzasadnienie, Sąd oparł co do zasady na tym, że z decyzji tych wynikała ich podstawa prawna oraz stanowisko Parlamentu, w myśl którego decyzja nr 14/2018 na podstawie art. 2 ust. 1 załącznika III do przepisów ZKDP w związku z art. 75 przepisów wykonawczych do statutu posła znajduje zastosowanie do wnoszących odwołanie(40).
105. Ta analiza Sądu opiera się na założeniu, że Parlament nie musiał przeprowadzać kolejnego badania zgodności zastosowania decyzji nr 14/2018 do wnoszących odwołanie z prawem Unii. Jak wyjaśniono w pkt 89, założenie to nie jest jednak trafne.
106. Przed wydaniem spornych decyzji Parlament powinien był zbadać i uzasadnić w tych decyzjach, dlaczego jego zdaniem decyzje te są zgodne z nadrzędnymi przepisami prawa Unii, w szczególności z zasadą proporcjonalności. Wobec braku odpowiednich informacji, które pozwoliłyby Sądowi na przeprowadzenie takiej kontroli zgodności z prawem, nie zastępując oceny Parlamentu własną oceną (pkt 93 powyżej), uzasadnienie spornych decyzji było niewystarczające.
107. Jest tak tym bardziej, że wnoszący odwołanie słusznie podnoszą, iż Sąd niesłusznie uwzględnił w ocenie uzasadnienia spornych decyzji opinię służby prawnej Parlamentu, w której proporcjonalność decyzji nr 14/2018, choć niewystarczająco, została jednak omówiona przynajmniej pobieżnie (pkt 90, 91 powyżej)(41). Opinia ta nie była bowiem załączona do tych decyzji i nie została udostępniona przez Parlament wnoszącym odwołanie. Wspomniano o niej wobec nich jedynie pośrednio. Pismo załączone do rozliczeń ich świadczeń za luty 2019 r. (pkt 22 powyżej), do którego odsyłano w spornych decyzjach, zawierało jedynie informację, że służba prawna Parlamentu potwierdziła automatyczne zastosowanie decyzji nr 14/2018 do wnoszących odwołanie. Pismo to nie zawierało jednak ani bezpośredniego odesłania do opinii służby prawnej, ani też informacji o tym, że i gdzie można się z nią zapoznać(42).
108. Co prawda, słuszne jest stanowisko, zgodnie z którym ocena aktu prawnego winna nie tylko opierać się na jego brzmieniu, ale także uwzględniać okoliczności jego wydania(43). Dokumentu, którego istnienie adresaci decyzji muszą „odgadnąć” i który sami muszą zdobyć, nie można jednak uznać za część znanych okoliczności wydania tej decyzji. Musi tak być nawet wtedy, kiedy adresaci przedkładają odnośny dokument w postępowaniu przed sądami Unii. Nawet jeśli okoliczność ta dowodzi, że go w późniejszym czasie zdobyli, nie może on bowiem służyć za dowód na to, że pierwotna decyzja w chwili jej doręczenia adresatom, kiedy rozpoczyna bieg termin na złożenie skargi, była wystarczająco uzasadniona.
109. Sąd Unii w ramach kontroli zgodności z prawem danej decyzji może następczo uwzględnić bliższe informacje dostarczone przez jej autora jedynie wtedy, kiedy uzupełniają one uzasadnienie, które już samo w sobie jest wystarczające(44). W niniejszej sprawie pierwotne uzasadnienie, jak wyjaśniono powyżej, nie było jednak właśnie wystarczające.
110. Podsumowując, oddalenie przez Sąd zarzutu dotyczącego braku uzasadnienia spornych decyzji jest zatem obarczone naruszeniem prawa.
5. W przedmiocie skargi I. Panusy w pierwszej instancji
111. Wnoszący odwołanie w sprawie C‑725/20 P podnoszą w końcu jeszcze, że Sąd naruszył prawo, odrzucając jako niedopuszczalną skargę I. Panusy wniesioną w pierwszej instancji w sprawie T‑453/19 ze względu na brak interesu prawnego, ponieważ sporna decyzja w wypadku I. Panusy nie doprowadziła do obniżenia wysokości pobieranej przez nią renty rodzinnej(45).
112. Według wnoszących odwołanie I. Panusa ma jednak interes w wyjaśnieniu podniesionej na rozprawie przed Sądem kwestii tego, czy jej renta rodzinna podlega wyliczeniu na podstawie załącznika I do przepisów ZKDP zamiast, jak dotychczas, na podstawie załącznika III do przepisów ZKDP. Gdyby tak było, jej renta rodzinna mogłaby się bowiem okazać wyższa.
113. Jak słusznie odpowiada Parlament, w wyroku w sprawie Coppo Gavazzi nie wskazuje się jednak, by I. Panusa podniosła w pierwszej instancji, iż jej renta rodzinna powinna była zostać wyliczona na podstawie załącznika I do przepisów ZKDP. O ile wiadomo, odpowiedni zarzut nie był także zawarty w skardze I. Panusy w pierwszej instancji. Jeśli chodzi o odesłanie I. Panusy do rozprawy przed Sądem, należy przypomnieć, że w myśl art. 84 regulaminu postępowania przed Sądem nie można podnosić nowych zarzutów w toku postępowania, chyba że opierają się one na okolicznościach prawnych lub faktycznych ujawnionych dopiero po jego wszczęciu. I. Panusa nie podnosi jednak takich kwestii.
114. Argumentację I. Panusy w niniejszym postępowaniu odwoławczym należy zatem odrzucić jako niedopuszczalną, ponieważ podnoszenie nowych zarzutów, które nie były przedmiotem postępowania w pierwszej instancji, jest w postępowaniu odwoławczym niedopuszczalne(46).
6. Wniosek częściowy
115. Z powyższych rozważań wynika, że wszystkie zaskarżone wyroki we wszystkich sprawach połączonych, które są przedmiotem tych wyroków oraz niniejszych postępowań odwoławczych, są obarczone naruszeniami prawa i w związku z tym podlegają uchyleniu, z wyjątkiem wyroku w sprawie Coppo Gavazzi w zakresie, w jakim dotyczy sprawy T‑453/19, Panusa/Parlament.
C. W przedmiocie skarg wniesionych przed Sądem
116. W myśl art. 61 § 1 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wypadku uchylenia orzeczenia Sądu Trybunał może wydać orzeczenie ostateczne w sprawie, jeśli stan postępowania na to pozwala.
117. Tak jest w niniejszej sprawie.
118. Wynika to w szczególności ze zbadania zarzutu, w myśl którego Sąd niesłusznie potwierdził, że obniżenie wysokości emerytur i rent wnoszących odwołanie na mocy spornych decyzji nie narusza nadrzędnych zasad prawa Unii, a w szczególności zasady proporcjonalności (zob. pkt 75–95 powyżej).
119. Jak wykazała analiza tego zarzutu, Sąd niesłusznie uznał, że niezbadanie przez Parlament zgodności zastosowania decyzji nr 14/2018 z prawem Unii nie ma znaczenia (pkt 89 powyżej). Z orzecznictwa Trybunału wynika, że zgodność z prawem Unii aktu państwa członkowskiego dotyczącego obniżenia wysokości świadczeń musi zostać poddana kontroli w ramach gruntownej analizy konkretnej treści tego aktu oraz jego systematyki i kontekstu (pkt 82 i 83 powyżej).
120. Z orzecznictwa tego musi jednak wynikać również to, że takie badanie należy zawsze przeprowadzić ad casum w odniesieniu do konkretnego aktu, którego dotyczy sprawa.
121. Jak już wyjaśniono, decyzję nr 14/2018, którą wykonano w ramach spornych decyzji, zmieniono już na szczeblu krajowym, a sporne decyzje zastąpiono nowymi decyzjami Parlamentu (zob. pkt 35–41 powyżej). W związku z tym zbadanie zgodności z prawem Unii spornych decyzji nie może już przynieść wnoszącym odwołanie żadnej korzyści. Postępowania w przedmiocie skarg wniesionych na te decyzje w pierwszej instancji podlegają w związku z tym umorzeniu.
122. Sąd w ramach rozpatrywania skarg wniesionych na nowe decyzje Parlamentu (pkt 41 powyżej) będzie musiał zbadać, czy Parlament przed wydaniem tych decyzji w wystarczającym zakresie sprawdził zgodność z prawem Unii nowych włoskich zasad wdrożonych w tych decyzjach. Gdyby tak nie było, musiałby stwierdzić nieważność odnośnych decyzji Parlamentu. Parlament mógłby w konsekwencji przeprowadzić wymaganą kontrolę oraz, w razie potwierdzenia zgodności wdrożenia zasad krajowych z prawem Unii, wydać ponowne decyzje w przedmiocie wdrożenia tych zasad wobec odnośnych byłych posłów, które wówczas mogłyby z kolei być przedmiotem kontroli Sądu.
123. Jak wyjaśniono w pkt 41, jedynie część wnoszących odwołanie zaskarżyła nowe decyzje Parlamentu w przedmiocie drugiego nowego wyliczenia swoich świadczeń. Jeżeli w wyniku rozpatrzenia odpowiednich skarg stwierdzono by, że należy stwierdzić nieważność tych decyzji, Parlament musiałby jednak zbadać zgodność z prawem Unii drugiego nowego wyliczenia nie tylko w odniesieniu do tych byłych posłów, którzy wnieśli skargi na to drugie nowe wyliczenia. Zgodnie z art. 266 TFUE Parlament musiałby zbadać zgodność z prawem Unii wdrożenia nowych włoskich zasad w odniesieniu do wszystkich posłów, których dotyczą, oraz ewentualnie wszystkie te odnośne decyzje odpowiednio zmienić. Niezgodna z prawem byłaby bowiem sytuacja, w której Parlament dalej wypłaca byłym posłom – w każdym razie na przyszłość – świadczenia w obniżonej wysokości, mimo że Sąd Unii stwierdził niezgodność z prawem odnośnych obniżek, nawet jeśli zrobił to w odniesieniu do innych byłych posłów.
D. Wniosek częściowy
124. Z powyższych rozważań wynika, że postępowania w przedmiocie skarg wnoszących odwołanie toczące się przed Sądem, z wyjątkiem postępowania w sprawie T‑453/19, podlegają umorzeniu.
VI. Koszty
A. W przedmiocie kosztów postępowań odwoławczych
125. W myśl art. 184 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości, jeżeli odwołanie jest bezzasadne lub jest zasadne i Trybunał wydaje orzeczenie kończące postępowanie w sprawie, rozstrzyga on również o kosztach. Zgodnie z art. 138 § 1, który w świetle art. 184 § 1 znajduje zastosowanie do postępowań odwoławczych, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.
126. Ponieważ Parlament przegrał z wnoszącymi odwołanie, z wyjątkiem I. Panusy, należy zgodnie z ich żądaniem obciążyć go własnymi kosztami oraz kosztami wnoszących odwołanie w postępowaniu odwoławczym, z wyjątkiem I. Panusy. I. Panusę należy natomiast obciążyć własnymi kosztami oraz kosztami Parlamentu w postępowaniu odwoławczym, które przypadają na Parlament proporcjonalnie w odniesieniu do postępowania odwoławczego I. Panusy.
B. W przedmiocie kosztów postępowań w pierwszej instancji
127. Ponieważ zaskarżone wyroki należy uchylić, Trybunał rozstrzyga również w przedmiocie podziału kosztów postępowań w pierwszej instancji, z wyjątkiem postępowania w sprawie T‑453/19, Panusa/Parlament, w odniesieniu do którego w mocy pozostaje rozstrzygnięcie o kosztach wydane w pierwszej instancji.
128. Artykuł 149 regulaminu postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości, który zgodnie z art. 190 § 1 regulaminu postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości znajduje zastosowanie do postępowania odwoławczego, stanowi, że Trybunał rozstrzyga o kosztach, jeżeli stwierdzi bezprzedmiotowość skargi. W myśl art. 142 regulaminu postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości, który zgodnie z art. 184 § 1 regulaminu postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości znajduje zastosowanie do postępowania odwoławczego, w przypadku umorzenia postępowania Trybunał rozstrzyga o kosztach według uznania.
129. Niniejsza analiza wykazała, co prawda, że sprawy w pierwszej instancji podlegają umorzeniu, ale również, że Sąd niesłusznie potwierdził zgodność z prawem spornych decyzji, mimo że Parlament nie zbadał zgodności tych decyzji z prawem Unii. Wobec powyższego w postępowaniach w pierwszej instancji należy obciążyć Parlament własnymi kosztami oraz kosztami wnoszących odwołanie, z wyjątkiem I. Panusy.
VII. Wnioski
130. W świetle powyższych rozważań proponuję, by Trybunał wydał w sprawie C‑725/20 P następujące rozstrzygnięcie:
1) Uchyla się pkt 2 i pkt 3 sentencji wyroku Sądu Unii Europejskiej z dnia 15 października 2020 r., Coppo Gavazzi i in./Parlament (T‑389/19 i in., EU:T:2020:494) w zakresie, w jakim dotyczą wszystkich wnoszących odwołanie wymienionych w załączniku do niniejszej opinii, z wyjątkiem I. Panusy.
2) Postępowanie, którego dotyczą skargi w pierwszej instancji w sprawach wymienionych w załączniku do niniejszej opinii, z wyjątkiem sprawy T-453/19, zostaje umorzone.
3) Odwołanie w sprawie C‑725/20 P zostaje oddalone w zakresie, w jakim dotyczy I. Panusy.
4) Parlament ponosi własne koszty oraz koszty wnoszących odwołanie w obu instancjach, z wyjątkiem kosztów I. Panusy oraz kosztów, które przypadają na niego proporcjonalnie w odniesieniu do postępowania odwoławczego I. Panusy.
5) I. Panusa ponosi własne koszty w postępowaniu odwoławczym oraz koszty, które przypadają na Parlament proporcjonalnie w odniesieniu do postępowania odwoławczego I. Panusy.
131. Ponadto proponuję, by Trybunał wydał następujące rozstrzygnięcie w sprawie C‑198/21 P:
1) Wyrok Sądu Unii Europejskiej z dnia 10 lutego 2021 r., Santini i in./Parlament (T‑345/19, T‑346/19, od T‑364/19 do T‑366/19, od T‑372/19 do T‑375/19 i T‑385/19, EU:T:2021:78) zostaje uchylony.
2) Postępowanie, którego dotyczą skargi w pierwszej instancji w sprawach T‑345/19, T‑346/19, od T‑364/19 do T‑366/19, od T‑372/19 do T‑375/19 i T‑385/19, zostaje umorzone.
3) Parlament ponosi własne koszty oraz koszty wnoszących odwołanie w obu instancjach.
132. Wreszcie proponuję, by Trybunał wydał następujące rozstrzygnięcie w sprawie C‑391/21 P:
1) Wyrok Sądu Unii Europejskiej z dnia 5 maja 2021 r., Falqui/Parlament (T‑695/19, EU:T:2021:242) zostaje uchylony.
2) Postępowanie, którego dotyczy skarga w pierwszej instancji w sprawie T‑695/19, zostaje umorzone.
3) Parlament ponosi własne koszty oraz koszty wnoszącego odwołanie w obu instancjach.