ekscjeWyrok Sądu (dziewiąta izba) z dnia 8 września 2016 r. –
Merck / Komisja

(sprawa T‑470/13)

Konkurencja – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Rynek leków przeciwdepresyjnych zawierających aktywny składnik farmaceutyczny citalopram – Pojęcie ograniczenia konkurencji ze względu na cel – Potencjalna konkurencja – Generyczne produkty lecznicze – Bariery przy wejściu na rynek wynikające z istnienia patentów – Porozumienia zawarte między podmiotem uprawnionym z patentów a przedsiębiorstwem działającym w sektorze generycznych produktów leczniczych – Naruszenie prawa – Błąd w ocenie – Możliwość przypisania naruszeń – Odpowiedzialność spółki dominującej za naruszenia reguł konkurencji popełnione przez jedną z jej spółek zależnych – Pewność prawna – Rozsądny termin – Grzywny

1.                     Postępowanie sądowe – Skarga wszczynająca postępowanie – Wymogi formalne – Zwięzłe przedstawienie powołanych zarzutów – Ogólne odesłanie do innych pism załączonych do skargi – Niedopuszczalność [statut Trybunału Sprawiedliwości, art. 21 akapit pierwszy; regulamin postępowania przed Sądem, art. 44 § 1 lit. c)] (por. pkt 56, 57, 441)

2.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Naruszenie konkurencji – Potencjalna konkurencja – Realna i konkretna możliwość wejścia przedsiębiorstwa działającego w sektorze generycznych produktów leczniczych z ryzykiem na rynek w obecności chronionych patentami produktów leczniczych – Porozumienie między podmiotem uprawnionym z patentów a przedsiębiorstwami działającymi w sektorze generycznych produktów leczniczych mogące uniemożliwić to wejście – Ograniczenie potencjalnej konkurencji (art. 101 ust. 1 TFUE) (por. pkt 81–87, 102, 103, 111, 112, 119, 120, 124, 151, 152, 164, 176, 179, 180, 227, 245, 300, 301)

3.                     Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Decyzja Komisji stwierdzająca naruszenie – Ciężar udowodnienia naruszenia i czasu jego trwania spoczywający na Komisji – Zakres ciężaru dowodu – Stopień dokładności wymagany od dowodów przyjętych przez Komisję – Łańcuch poszlak – Domniemanie niewinności – Możliwość stosowania – Obowiązek przedstawienia dowodów przez przedsiębiorstwa kwestionujące wystąpienie naruszenia – Kontrola sądowa – Zakres (art. 101 ust. 1 TFUE, art. 263 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 2) (por. pkt 88–96, 98, 99)

4.                     Skarga o stwierdzenie nieważności – Właściwość sądu Unii – Wykładnia prawa krajowego państwa członkowskiego – Kwestia okoliczności faktycznych – Włączenie (art. 263 TFUE) (por. pkt 136)

5.                     Akt instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Decyzja w przedmiocie zastosowania reguł konkurencji – Kontrola sądowa – Zakres (art. 101 TFUE, 261 TFUE, art. 296 ust. 2 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 31) (por. pkt 140, 272, 493, 495)

6.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Naruszenie konkurencji – Kryteria oceny – Treść i cel porozumienia oraz kontekst gospodarczy i prawny jego rozwoju – Rozróżnienie naruszeń ze względu na cel i naruszeń ze względu na skutek – Zamiar ograniczenia konkurencji przez strony porozumienia – Kryterium niestanowiące koniecznej przesłanki – Naruszenie ze względu na cel – Wystarczający stopień szkodliwości – Kryteria oceny (art. 101 ust. 1 TFUE) (por. pkt 185–191, 208–210, 212, 213, 258, 260, 262, 265, 385, 454–460)

7.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Zakaz – Naruszenia – Ugody w sprawie patentów – Porozumienie zawarte między laboratorium innowacyjnym a przedsiębiorstwem działającym w sektorze generycznych produktów leczniczych – Płatności odwrócone posiadające nieproporcjonalny charakter i związane z wykluczeniem konkurentów z rynku – Niedopuszczalność (art. 101 ust. 1 TFUE) (por. pkt 198, 224–226, 228, 231, 234, 248, 275, 283–288, 290, 292, 459)

8.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Naruszenie konkurencji – Ugody w sprawie patentów – Porozumienie zawarte między laboratorium innowacyjnym a przedsiębiorstwem działającym w sektorze generycznych produktów leczniczych – Rozwiązanie najbardziej opłacalne lub najmniej ryzykowne dla danych przedsiębiorstw – Cel zniwelowania zbyt niekorzystnych skutków obowiązujących przepisów prawa – Brak wpływu na bezprawny charakter tych porozumień (art. 101 ust. 1 TFUE) (por. pkt 248, 289, 387, 388)

9.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Obowiązek postępowania przez Komisję zgodnie z wcześniejszą praktyką decyzyjną – Brak – Podwyższenie ogólnego wymiaru grzywien – Dopuszczalność (art. 101 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2) (por. pkt 263, 517–519)

10.                     Konkurencja – Reguły Unii – Naruszenia – Popełnienie umyślnie lub w wyniku niedbalstwa – Pojęcie – Przedsiębiorstwo, które nie może nie wiedzieć, że jego zachowanie ma charakter antykonkurencyjny – Porozumienie zawarte między laboratorium innowacyjnym a przedsiębiorstwem działającym w sektorze generycznych produktów leczniczych – Płatności odwrócone posiadające nieproporcjonalny charakter i związane z wykluczeniem konkurentów z rynku – Włączenie (art. 101 TUE; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 47; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 5, art. 23 ust. 2) (por. pkt 267, 501, 502, 509–512)

11.                     Konkurencja – Reguły Unii – Przedmiotowy zakres stosowania – Ugody w sprawie patentów – Włączenie – Porozumienie zawarte między laboratorium innowacyjnym a przedsiębiorstwem działającym w sektorze generycznych produktów leczniczych – Zastosowanie kryterium zakresu stosowania patentu – Test niemający istotnego znaczenia – Naruszenie ze względu na cel (art. 101 ust. 1 TFUE) (por. pkt 273)

12.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Naruszenie konkurencji – Ograniczenie akcesoryjne – Pojęcie – Charakter obiektywny i proporcjonalny – Ograniczenie, które spowodowało, że operacja główna stała się trudniejsza do zrealizowania lub mniej korzystna – Ugody w sprawie patentów – Porozumienie zawarte między laboratorium innowacyjnym a przedsiębiorstwem działającym w sektorze generycznych produktów leczniczych – Klauzule ograniczające konkurencję akcesoryjne wobec ochrony praw własności intelektualnej – Brak obiektywnie koniecznego ograniczenia (art. 101 ust. 1 TFUE) (por. pkt 307, 308)

13.                     Konkurencja – Reguły Unii – Naruszenia – Przypisanie – Spółka dominująca i spółki zależne – Jednostka gospodarcza – Kryteria oceny – Domniemanie decydującego wpływu wywieranego na spółki zależne przez spółkę dominującą posiadającą 100% ich kapitału – Obowiązek przedstawienia dowodów przez spółkę chcącą obalić to domniemanie (art. 101 TFUE) (por. pkt 427–435, 445)

14.                     Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Obowiązki Komisji – Dochowanie rozsądnego terminu – Stwierdzenie nieważności decyzji stwierdzającej naruszenie z uwagi na przewlekłość postępowania – Przesłanka – Naruszenie prawa do obrony danych przedsiębiorstw – Ocena w świetle całości postępowania (art. 101 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 2) (por. pkt 470–474, 483)

15.                     Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Poszanowanie prawa do obrony – Przewlekłość postępowania administracyjnego – Zniknięcie dowodów mających znaczenie dla wykonywania prawa do obrony – Ciężar dowodu – Obowiązki spoczywające na sumiennym przedsiębiorstwie (art. 101 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 2) (por. pkt 475)

16.                     Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Przedawnienie w zakresie grzywien – Rozpoczęcie biegu terminu – Jednolite i ciągłe naruszenie (art. 101 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 25) (por. pkt 482)

17.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Uprawnienia dyskrecjonalne Komisji – Kontrola sądowa – Nieograniczone prawo orzekania sądu Unii – Zakres – Obniżenie ze względu na przewlekłość postępowania – Całościowe uwzględnienie okoliczności sprawy (art. 101 TFUE, 261 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 1, art. 31) (por. pkt 493–495, 525, 526)

18.                     Konkurencja – Grzywny – Odpowiedzialność solidarna za zapłatę – Ustalenie udziału w kwocie grzywny, jaka ma być zapłacona przez dłużników solidarnych, w ramach ich stosunków wewnętrznych – Właściwość sądów krajowych (art. 101 ust. 1 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2) (por. pkt 530–537)

Przedmiot

Żądanie stwierdzenia nieważności decyzji Komisji C(2013) 3803 final z dnia 19 czerwca 2013 r. dotyczącej postępowania przewidzianego w art. 101 [TFUE] oraz art. 53 porozumienia EOG (sprawa AT/39226 – Lundbeck) i żądanie obniżenia kwoty grzywny nałożonej na skarżącą w tej decyzji

Sentencja

1) Skarga zostaje oddalona.

2) Merck KGaA pokrywa własne koszty oraz koszty poniesione przez Komisję Europejską.

3) Generics (UK) Ltd pokrywa własne koszty.