Sprawa C‑101/05

Skatteverket

przeciwko

A

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Regeringsrätten)

Swobodny przepływ kapitału – Ograniczenia w przepływie kapitału pomiędzy państwami członkowskimi a państwami trzecimi – Podatek od dochodów kapitałowych – Dywidendy otrzymane przez spółkę mającą siedzibę w państwie należącym do EOG – Zwolnienie – Dywidendy otrzymane przez spółkę mającą siedzibę w państwie trzecim – Zwolnienie uzależnione od istnienia konwencji podatkowej przewidującej wymianę informacji – Skuteczność kontroli podatkowych

Streszczenie wyroku

1.        Swobodny przepływ kapitału – Postanowienia traktatu

(art. 56 ust.  WE, art. 57 ust. 1 WE, art. 58 WE)

2.        Swobodny przepływ kapitału – Ograniczenia

(art. 56 ust. 1 WE)

3.        Swobodny przepływ kapitału – Ograniczenia w przepływie kapitału do lub z państw trzecich

(art. 57 ust. 1 WE)

4.        Swobodny przepływ kapitału – Ograniczenia – Przepisy podatkowe – Podatki dochodowe

(art. 56 WE, 58 WE)

1.        W odniesieniu do przepływu kapitału pomiędzy państwami członkowskimi a państwami trzecimi art. 56 ust. 1 WE w związku z art. 57 WE i 58 WE może być powoływany przed sądami krajowymi i powodować, iż nie zostaną zastosowane sprzeczne z nim przepisy krajowe, niezależnie od danej kategorii przepływu kapitału. W istocie art. 56 ust. 1 WE ma bezpośrednią skuteczność, bez dokonywania różnic pomiędzy kategoriami przepływu kapitału, które należą lub nie należą do zakresu art. 57 ust. 1 WE, ponieważ wyjątek przewidziany we wskazanym przepisie nie może ograniczać tego, iż art. 56 ust. 1 WE przyznaje jednostkom prawa, na które mogą powoływać się przed sądami krajowymi.

(por. pkt 26, 27)

2.        Pojęcie ograniczenia przepływu kapitału musi być interpretowane w taki sam sposób w stosunkach pomiędzy państwami członkowskimi a państwami trzecimi jak w stosunkach pomiędzy państwami członkowskimi. W istocie nawet jeżeli liberalizacja przepływów kapitałowych z państwami trzecimi może oczywiście dążyć do osiągnięcia innych celów niż urzeczywistnienie rynku wewnętrznego, takich jak w szczególności zapewnienie wiarygodności jednej walucie wspólnotowej na światowych rynkach finansowych i utrzymanie w państwach członkowskich centrów finansowych o światowym zasięgu, to jednak należy stwierdzić, że w momencie gdy zasada swobodnego przepływu kapitału została rozciągnięta przez art. 56 ust. 1 WE na przepływ kapitału pomiędzy państwami trzecimi a państwami członkowskimi, państwa członkowskie opowiedziały się za ustanowieniem tej zasady w tym samym artykule i w ten sam sposób w odniesieniu do przepływów kapitału, które mają miejsce wewnątrz Wspólnoty, oraz tych, które dotyczą stosunków z państwami trzecimi. Ponadto ze wszystkich przepisów traktatu znajdujących się w rozdziale dotyczącym kapitału i płatności wynika, że w celu uwzględnienia okoliczności, iż cel i kontekst prawny różni się w zależności od tego, czy chodzi o stosunki pomiędzy państwami członkowskimi i państwami trzecimi, czy o swobodny przepływ kapitału pomiędzy państwami członkowskimi, państwa członkowskie uznały za konieczne przewidzenie klauzul ochronnych i derogacyjnych, mających zastosowanie w szczególności do przepływu kapitału z lub do państw trzecich.

(por. pkt 31, 32, 38)

3.        Pojecie ograniczenia istniejącego w dniu 31 grudnia 1993 r., takie jak to, o którym mowa w art. 57 ust. 1 WE, zakłada, że ramy prawne, w które wpisuje się rozpatrywane ograniczenie, w sposób nieprzerwany po tej dacie stanowią część krajowego porządku prawnego. W tym względzie przepis krajowy przyjęty po tej dacie nie jest tylko z uwagi na samą tę okoliczność, która należy rozumieć jako obejmującą przepisy, które zasadniczo są takie same jak przepisy wcześniejsze lub ograniczają się do zmniejszenia lub zniesienia przeszkody w wykonywaniu praw i swobód wspólnotowych znajdujących się w przepisach poprzednio obowiązujących, automatycznie Natomiast z tego systemu wyłączone są przepisy, które opierają się na innym sposobie rozumowania niż przepisy wcześniejsze i wprowadzają nowe procedury. Nie dotyczy to zatem przepisów, które będąc zasadniczo takie same jak przepisy istniejące w dniu 31 grudnia 1993 r., ponownie wprowadziły przeszkodę w swobodnym przepływie kapitału, która w następstwie uchylenia wcześniej obowiązujących przepisów już nie istniała.

(por. pkt 48, 49)

4.        Artykuły 56 WE i 58 WE powinny być interpretowane w ten sposób, iż nie sprzeciwiają się one przepisom państwa członkowskiego, na podstawie których zwolnienie z podatku dochodowego dywidend wypłacanych w formie akcji spółki zależnej może być przyznawane tylko wtedy, gdy spółka dokonująca wypłaty ma siedzibę w państwie członkowskim Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) lub w państwie, z którym państwo członkowskie opodatkowania zawarło konwencję podatkową przewidującą wymianę informacji, jeżeli owo zwolnienie uzależnione jest od warunków, których spełnienie może zostać zweryfikowane przez właściwe organy tego państwa członkowskiego jedynie w drodze uzyskania informacji od państwa siedziby spółki dokonującej wypłaty.

O ile uregulowanie takie stanowi ograniczenie przepływu kapitału pomiędzy państwami członkowskimi i państwami trzecimi, ponieważ skutkuje ono zniechęceniem podatników będących rezydentami danego państwa członkowskiego do inwestowania kapitału w spółkach mających siedzibę poza EOG, może ono jednak być uzasadnione koniecznością zagwarantowania skuteczności kontroli podatkowych pod warunkiem zachowania zgodności z zasadą proporcjonalności, w tym znaczeniu, że powinno być ono właściwe dla zagwarantowania realizacji zamierzonego przezeń celu i nie powinno wychodzić poza to, co jest konieczne dla jego osiągnięcia. Rzeczywiście państwo członkowskie nie może powoływać się na niemożliwość domagania się współpracy ze strony innego państwa członkowskiego w celu przeprowadzenia dochodzeń lub zebrania informacji w celu uzasadnienia odmowy korzyści podatkowej. Jednakże zasada ta dotycząca ograniczeń w wykonywaniu swobód przepływu w obrębie Wspólnoty nie może zostać w całości transponowana do przepływu kapitału pomiędzy państwami członkowskimi a państwami trzecimi, ponieważ takie rodzaje przepływów wpisują się w inny kontekst prawny niż kontekst przepływów kapitałów pomiędzy państwami członkowskimi. W związku z tym, jeżeli uregulowanie danego państwa członkowskiego uzależnia przyznanie korzyści podatkowej od spełnienia warunków, których przestrzeganie może zostać zweryfikowane jedynie w drodze uzyskania informacji od właściwych organów państwa trzeciego, co do zasady prawnie uzasadnione jest odmówienie przez dane państwo członkowskie przyznania takiej korzyści, jeżeli w szczególności z powodu braku konwencyjnego zobowiązania dostarczenia przez to państwo trzecie informacji niemożliwym okazuje się uzyskanie informacji od tego państwa.

(por. pkt 42, 43, 55 56, 58, 60, 63, 67; sentencja)