Sprawa T‑2/23
Romagnoli Fratelli SpA
przeciwko
Wspólnotowemu Urzędowi Ochrony Odmian Roślin (CPVO)
Wyrok Sądu (trzecia izba) z dnia 17 kwietnia 2024 r.
Odmiany roślin – Przyznanie wspólnotowego prawa do ochrony odmian roślin w odniesieniu do odmiany ziemniaków Melrose – Nieuiszczenie w terminie opłaty rocznej – Pozbawienie prawa do ochrony – Wniosek o przywrócenie do stanu pierwotnego – Przesłanki doręczania decyzji i komunikatów CPVO
1. Skarga o stwierdzenie nieważności – Akty podlegające zaskarżeniu – Pojęcie – Akty wywołujące wiążące skutki prawne – Decyzja Wspólnotowego Urzędu Ochrony Odmian Roślin (CPVO) oddalająca wniosek o przywrócenie do stanu pierwotnego – Włączenie
(art. 263 akapity czwarty, piąty TFUE; rozporządzenie Rady nr 2100/94, art. 80)
(zob. pkt 18, 19)
2. Agencje Unii Europejskiej – Wspólnotowy Urząd Ochrony Odmian Roślin (CPVO) – Postępowanie odwoławcze – Możliwość wykluczenia przez Urząd właściwości zarówno izby odwoławczej, jak i Sądu do orzekania w przedmiocie decyzji wydanych przez CPVO w następstwie złożenia wniosku o przywrócenie do stanu pierwotnego – Brak
(art. 2, 19 TUE; art. 263 akapity czwarty, piąty TFUE; rozporządzenie Rady nr 2100/94, art. 80, art. 81 ust. 1)
(zob. pkt 21, 22, 24–29)
3. Rolnictwo – Jednolite ustawodawstwo – Ochrona odmian roślin – Procedura – Przywrócenie stanu poprzedniego – Przesłanki stosowania – Ścisła wykładnia
(rozporządzenie Rady nr 2100/94, art. 80 ust. 1)
(zob. pkt 37, 38)
4. Rolnictwo – Jednolite ustawodawstwo – Ochrona odmian roślin – Procedura – Doręczenie – Doręczenia za pośrednictwem konta użytkownika – Przesłanka – Aktywacja przez użytkownika opcji pozwalającej Wspólnotowemu Urzędowi Ochrony Odmian Roślin (CPVO) na komunikowanie się drogą elektroniczną – Dopuszczalność
(rozporządzenie Rady nr 2100/94, art. 79; rozporządzenie Komisji nr 874/2009, art 64 ust. 4, art. 65)
(zob. pkt 62–70, 73)
Streszczenie
W omawianym wyroku Sąd oddalił skargę o stwierdzenie nieważności wniesioną przez Romagnoli Fratelli SpA (zwaną dalej „skarżącą”) na decyzję Wspólnotowego Urzędu Ochrony Odmian Roślin (CPVO) (zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”). Po zbadaniu istnienia środka odwoławczego od decyzji wydanych przez CPVO w następstwie złożenia wniosku o przywrócenie do stanu pierwotnego Sąd po raz pierwszy rozstrzygnął w przedmiocie zgodności z prawem konta użytkownika o nazwie „MyPVR” jako oficjalnej metody doręczeń dokonywanych przez CPVO.
W grudniu 2009 r. skarżąca złożyła do CPVO, w odniesieniu do odmiany ziemniaków Melrose, wniosek o przyznanie wspólnotowego prawa do ochrony odmian roślin zgodnie z rozporządzeniem Rady nr 2100/94(1). Jako że wspólnotowa ochrona została przyznana, CPVO wystawił w październiku 2021 r. na rzecz skarżącej notę ustalającą wysokość opłaty rocznej z tytułu objęcia wspólnotowym prawem do ochrony przedmiotowej odmiany roślin i wysłał ją skarżącej na jej konto użytkownika MyPVR.
Ponieważ nota ustalająca wysokość opłaty rocznej nie została opłacona, w styczniu 2022 r. do skarżącej zostało wysłane, ponownie na jej konto użytkownika MyPVR, formalne przypomnienie o płatności, wzywające skarżącą do uiszczenia kwoty należnej z tytułu opłaty rocznej w terminie miesiąca. Wobec braku aktywności skarżącej na jej koncie użytkownika CPVO skierował do niej w lutym 2022 r., za pośrednictwem poczty elektronicznej, ostatnie przypomnienie o płatności. Ponieważ opłata roczna nie została uiszczona w wyznaczonym terminie, w marcu 2022 r. CPVO pozbawił skarżącą wspólnotowego prawa do ochrony przedmiotowej odmiany roślin.
W następstwie tego pozbawienia skarżąca złożyła na podstawie art. 80 rozporządzenia nr 2100/94 wniosek o przywrócenie do stanu pierwotnego i uiściła ową nieopłaconą do tego czasu opłatę roczną. W zaskarżonej decyzji CPVO nie uwzględnił złożonego przez skarżącą wniosku o przywrócenie do stanu pierwotnego z tego względu, że nie spełniał wymogów przewidzianych w art. 80 ust. 1 i 2 rozporządzenia nr 2100/94.
Ocena Sądu
W pierwszej kolejności Sąd zbadał podniesiony przez CPVO zarzut niedopuszczalności skargi w oparciu o szereg postanowień(2) dotyczących systemu sądowniczego Unii. CPVO podniósł bowiem, że art. 263 akapit piąty TFUE(3) legitymizuje jego kompetencję do rozstrzygania w przedmiocie wniosków o przywrócenie do stanu pierwotnego bez możliwości wniesienia odwołania do izby odwoławczej CPVO lub do Sądu, jako że taka skarga nie została przewidziana ani przez rozporządzenie nr 2100/94, ani przez rozporządzenie nr 874/2009(4), które stanowią „wymogi i warunki szczególne” w rozumieniu akapitu piątego tego artykułu. Co za tym idzie, zdaniem CPVO, zaskarżona decyzja nie może być przedmiotem skargi do Sądu na mocy art. 263 akapit czwarty TFUE.
W tym względzie Sąd uznał, że o ile owe „wymogi i warunki szczególne” pozwalają z pewnością na ustanowienie przez instytucję, organ lub jednostkę organizacyjną Unii wymogów i warunków wewnętrznych poprzedzających wniesienie skargi do sądu, regulujących w szczególności funkcjonowanie mechanizmu samokontroli lub przebiegu postępowania ugodowego, o tyle tych wymogów i warunków nie można rozumieć w ten sposób, że zezwalają one instytucji Unii na wyłączenie sporów wiążących się z wykładnią lub stosowaniem prawa Unii spod właściwości sądu Unii.
Ponadto z art. 81 ust. 1 rozporządzenia nr 2100/94 wynika, że w braku odpowiednich przepisów proceduralnych w tym rozporządzeniu lub w przepisach przyjętych na jego podstawie CPVO stosuje zasady kodeksu postępowania ogólnie przyjęte w państwach członkowskich. Co za tym idzie, chociaż rozporządzenie nr 2100/94 nie przewiduje wyraźnie, w odniesieniu do decyzji CPVO wydanych w przedmiocie wniosku o przywrócenie do stanu pierwotnego, środka odwoławczego przed izbą odwoławczą CPVO ani wnoszonego bezpośrednio do Sądu, to jednak istnienie środka odwoławczego można wywieść z art. 81 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia i z art. 263 akapit czwarty TFUE. W konsekwencji Sąd oddalił zarzut niedopuszczalności wniesiony przez CPVO.
W drugiej kolejności Sąd zbadał zgodność z prawem konta użytkownika MyPVR jako oficjalnej metody doręczeń dokumentów i decyzji przekazywanych przez CPVO. Sąd najpierw wskazał, po pierwsze, że komunikaty i informacje CPVO, których data doręczenia rozpoczyna bieg terminu, mogą być doręczane drogę elektroniczną, a po drugie, że zasady takiego doręczania są ustalane przez prezesa CPVO(5).
Następnie Sąd, opierając się na decyzji prezesa CPVO stwierdził, że takie przekazywanie drogą elektroniczną za pośrednictwem konta użytkownika MyPVR może mieć miejsce tylko wtedy, gdy użytkownik wybrał tę opcję. Wówczas CPVO będzie mógł mu doręczać w sposób ważny decyzje, komunikaty i inne dokumenty drogą elektroniczną za pośrednictwem jego konta użytkownika(6). W tym względzie Sąd zauważył, że bezsporne między stronami jest to, że skarżąca wybrała opcję komunikacji drogą elektroniczną za pośrednictwem MyPVR i że wyraziła zgodę na wersję 3.0 warunków ogólnych konta użytkownika. Bezsprzeczne jest zatem, że skarżąca wyraziła zgodę na otrzymywanie komunikatów i informacji od CPVO za pośrednictwem jej konta użytkownika MyPVR.
W konsekwencji Sąd oddalił zarzut dotyczący niezgodności z prawem konta użytkownika jako oficjalnej metody doręczeń, zważywszy że opcja pozwalająca CPVO na komunikację z użytkownikiem drogą elektroniczną została aktywowana przez samego użytkownika.