Αίτηση προδικαστικής αποφάσεως την οποία υπέβαλε το Tribunal Arbitral Tributário (Centro de Arbitragem Administrativa – CAAD) (Πορτογαλία) στις 29 Μαρτίου 2021 – VX κατά Autoridade Tributária e Aduaneira

(Υπόθεση C-224/21)

Γλώσσα διαδικασίας: η πορτογαλική

Αιτούν δικαστήριο

Tribunal Arbitral Tributário (Centro de Arbitragem Administrativa – CAAD)

Διάδικοι στην υπόθεση της κύριας δίκης

Προσφεύγων: VX

Καθής: Autoridade Tributária e Aduaneira

Προδικαστικά ερωτήματα

Έχει το άρθρο 63 ΣΛΕΕ, σε συνδυασμό με το άρθρο 65, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ, την έννοια ότι αντιτίθεται σε φορολογικό σύστημα κράτους μέλους, στο πλαίσιο άμεσης φορολόγησης, το οποίο φορολογεί τα εισοδήματα των φυσικών προσώπων και στο πλαίσιο του οποίου συνυπάρχουν, όσον αφορά τους υποκείμενους στον φόρο κατοίκους αλλοδαπής και τα κέρδη που προέρχονται από τις υπεραξίες ακινήτων που προκύπτουν από την πώληση ακινήτων κείμενων στο εν λόγω κράτος μέλος, δύο νομικά καθεστώτα, στο ένα εκ των οποίων i) εφαρμόζεται σταθερός ειδικός αναλογικός συντελεστής 28 % επί του συνόλου των κερδών που προκύπτουν από τις υπεραξίες (tax base [φορολογητέα βάση]), υπολογιζόμενα σύμφωνα με τους γενικούς κανόνες καθορισμού (ποσοτικοποίηση, quantum) των κερδών αυτών, ενώ στο άλλο ii) εφαρμόζεται το καθεστώς που αντιστοιχεί στους κατοίκους ημεδαπής, σύμφωνα με το οποίο, αφού υπολογισθούν τα κέρδη που προέρχονται από τις υπεραξίες κατά τους ίδιους αυτούς γενικούς κανόνες, λαμβάνεται υπόψη αποκλειστικά και μόνον (tax base) το ήμισυ των κερδών αυτών (50 %) και ακολουθεί ―υποχρεωτικώς― η άθροιση (με προσαύξηση, πρόσθεση) αυτών των κερδών (του 50 % των υπεραξιών) με το λοιπό παγκόσμιο εισόδημα που απέκτησε ο υποκείμενος στον φόρο κατά τη διάρκεια του έτους αυτού, προκειμένου να καθοριστεί στη συνέχεια ο φορολογικός συντελεστής που πρέπει να εφαρμοστεί στο συνολικό αυτό εισόδημα με βάση τη γενική κλίμακα που ισχύει για τους κατοίκους ημεδαπής (με προοδευτικούς κλιμακούμενους συντελεστές που κυμαίνονται μεταξύ 14,5 % και 48 % και δύνανται να αυξηθούν κατ’ ανώτατο συντελεστή 5 %, στην περίπτωση που το συνολικό ποσό των εισοδημάτων υπερβαίνει ορισμένα όρια), φορολογικός συντελεστής ο οποίος στην περίπτωση των κατοίκων αλλοδαπής εφαρμόζεται αποκλειστικά στα εν λόγω εισοδήματα, δηλαδή, στις υπεραξίες ακινήτων που θα υπολογισθούν στο 50% (ενώ, στην περίπτωση των κατοίκων ημεδαπής, ο συντελεστής που υπολογίζεται κατ’ αυτόν τον τρόπο εφαρμόζεται στα εισοδήματα αυτά και σε όσα άλλα αποκτώνται κατά τη διάρκεια του έτους αυτού);

Πρέπει να επισημανθεί ότι ο υποκείμενος στον φόρο κάτοικος αλλοδαπής υποχρεούται να επιλέξει ένα εκ των δύο δυνατών καθεστώτων στη δήλωση εισοδήματος, την οποία εν πάση περιπτώσει οφείλει να υποβάλει εντός του κράτους μέλους (Πορτογαλίας), είτε επιλέξει να φορολογηθεί σύμφωνα με το γενικό καθεστώς των κατοίκων αλλοδαπής (όπως εκτέθηκε στο ανωτέρω σημείο i), είτε επιλέξει να φορολογηθεί σύμφωνα με το καθεστώς που ισχύει για τους κατοίκους ημεδαπής (όπως εκτέθηκε στο ανωτέρω σημείο ii), και στην οποία δήλωση πρέπει να σημειώσει μία από τις δύο αυτές επιλογές. Πρέπει να παρατηρηθεί ότι η υποχρέωση δήλωσης των κατοίκων αλλοδαπής (υποβολή της δήλωσης εισοδήματος, έντυπο 3) υφίστατο ήδη και πριν από τη νομοθετική τροποποίηση, με την οποία προστέθηκε στο επίσημο έντυπο της δήλωσης αυτής η δυνατότητα επιλογής του καθεστώτος που ισχύει για τους κατοίκους ημεδαπής.

Επισημαίνεται ότι, όταν επιλέγει να φορολογηθεί σύμφωνα με το καθεστώς που ισχύει για τους κατοίκους ημεδαπής, ο κάτοικος αλλοδαπής οφείλει να αναφέρει (στην ίδια αυτή δήλωση) το συνολικό ποσό του παγκόσμιου εισοδήματος που απέκτησε κατά τη διάρκεια του έτους.

Έχει το άρθρο 63 ΣΛΕΕ, σε συνδυασμό με το άρθρο 65, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ, την έννοια ότι αντιτίθεται σε φορολογικό σύστημα κράτους μέλους, στο πλαίσιο της άμεσης φορολόγησης, το οποίο φορολογεί τα εισοδήματα των φυσικών προσώπων και στο πλαίσιο του οποίου α) στην περίπτωση των κατοίκων ημεδαπής αθροίζονται υποχρεωτικώς τα κέρδη που προέρχονται από τις υπεραξίες, μειωμένες στο 50% (tax base), με τα λοιπό παγκόσμιο εισόδημα που ο υποκείμενος στον φόρο απέκτησε κατά τη διάρκεια του ιδίου έτους (χωρίς δυνατότητα opting out [αυτοεξαίρεσης]), και με αυτόν τον τρόπο καθορίζεται το συνολικό ετήσιο εισόδημα του κατοίκου ημεδαπής, για το οποίο ισχύουν οι προοδευτικοί κλιμακούμενοι φορολογικοί συντελεστές που μνημονεύονται στη γενική κλίμακα (κατόπιν εξατομικευμένων μειώσεων και εκπτώσεων), ενώ β) στην περίπτωση των κατοίκων αλλοδαπής εφαρμόζεται σταθερός ειδικός συντελεστής στα συνολικά κέρδη που προέρχονται από υπεραξίες (tax base) (αφού καθοριστεί η αξία των εν λόγω κερδών σύμφωνα με τους ίδιους κανόνες που ισχύουν για τους κατοίκους ημεδαπής);

Επισημαίνεται ότι, στην περίπτωση α΄ οι προοδευτικοί συντελεστές κυμαίνονται μεταξύ 14,5 % και 48 %, ενώ ο μέγιστος οριακός συντελεστής μπορεί να αυξηθεί κατ΄ ανώτατο όριο 5 %, αν το συνολικό ποσό των εισοδημάτων υπερβαίνει ορισμένο όριο, ενώ στην περίπτωση β΄ ο ειδικός συντελεστής είναι ίσος προς 28 %.

____________