Sprawy połączone T‑568/08 i T‑573/08

Métropole télévision (M6) i Télévision française 1 SA (TF1)

przeciwko

Komisji Europejskiej

Pomoc państwa – Publiczna usługa nadawcza – Planowana przez Republikę Francuską pomoc dla France Télévisions – Dotacja kapitałowa w wysokości 150 mln EUR – Decyzja o niewnoszeniu zastrzeżeń – Usługa świadczona w ogólnym interesie gospodarczym – Kryterium proporcjonalności – Brak poważnych trudności

Streszczenie wyroku

1.      Pomoc przyznawana przez państwa – Plany pomocy – Badanie przez Komisję – Etap wstępny i etap kontradyktoryjny postępowania – Zgodność pomocy ze wspólnym rynkiem – Trudności z oceną – Obowiązek wszczęcia postępowania kontradyktoryjnego przez Komisję

(art. 88 ust. 2, 3 WE)

2.      Pomoc przyznawana przez państwa – Pojęcie – Środki mające na celu rekompensatę za koszty wykonania przez przedsiębiorstwo zadań z zakresu usług publicznych

(art. 86 ust. 2 WE, art. 87 ust. 1 WE)

3.      Konkurencja – Przedsiębiorstwa zobowiązane do zarządzania usługami w ogólnym interesie gospodarczym – Podleganie normom traktatu – Kryteria oceny zgodności finansowania z zasobów państwowych ze wspólnym rynkiem – Brak przesłanki dotyczącej skuteczności gospodarczej w przypadku operatora, któremu powierzono świadczenie usługi

(art. 86 ust. 2 WE)

4.      Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Decyzja Komisji w dziedzinie pomocy państwa

(art. 253 WE)

1.      Formalne postępowanie wyjaśniające przewidziane w art. 88 ust. 2 WE jest nieodzowne, w przypadku gdy Komisja napotka poważne trudności w ocenie zgodności pomocy ze wspólnym rynkiem. Komisja nie może zatem poprzestać na wstępnym badaniu, o którym mowa w art. 88 ust. 3 WE, w celu wydania korzystnej decyzji w sprawie pomocy, chyba że po pierwszym badaniu dojdzie do przekonania, iż pomoc ta jest zgodna z traktatem. Jeśli natomiast to pierwsze badanie prowadzi Komisję do odmiennego przekonania lub jeśli nie pozwala ono nawet na wyjaśnienie wszystkich wątpliwości powstałych w czasie badania zgodności tej pomocy ze wspólnym rynkiem, Komisja ma obowiązek zebrania wszelkich niezbędnych opinii i wszczęcia w tym celu postępowania, o którym mowa w art. 88 ust. 2 WE.

Pojęcie poważnych trudności ma obiektywny charakter. Istnienie takich trudności powinno być oceniane zarówno w świetle okoliczności wydania zaskarżonego aktu, jak i jego treści w sposób obiektywny, przy czym należy zestawić motywy decyzji z danymi, jakimi Komisja dysponowała w momencie, gdy wypowiadała się na temat zgodności spornej pomocy ze wspólnym rynkiem. Wynika stąd, że kontrola legalności dokonywana przez Sąd w kwestii istnienia poważnych trudności z racji swej natury wykracza poza badanie oczywistego błędu w ocenie.

(por. pkt 60, 61)

2.      Cztery przesłanki zdefiniowane w pkt 95 wyroku z dnia 24 lipca 2003 r. w sprawie C‑280/00 Altmark służą wyłącznie zakwalifikowaniu danego środka jako pomocy państwa w celu ustalenia istnienia obowiązku zgłoszenia tego środka Komisji w przypadku nowej pomocy lub obowiązku współpracy z tą instytucją w przypadku istniejącej pomocy.

Testu ze sprawy Altmark, którego celem jest stwierdzenie istnienia pomocy państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 WE, nie można bowiem mylić z testem z art. 86 ust. 2 WE, który umożliwia stwierdzenie, czy dany środek stanowiący pomoc państwa można uznać za zgodny ze wspólnym rynkiem.

(por. pkt 129, 131)

3.      Przy ocenie zgodności finansowania z zasobów państwowych ze wspólnym rynkiem w świetle wspólnotowych reguł w dziedzinie pomocy państwa, kwestia, czy przedsiębiorstwo, któremu powierzono świadczenie usługi w ogólnym interesie gospodarczym (UOIG) może wykonać spoczywające na nim zobowiązania do świadczenia usług publicznych mniejszym kosztem jest bez znaczenia. Artykuł 86 ust. 2 WE nie zawiera przesłanki dotyczącej skuteczności gospodarczej w zakresie świadczenia usługi publicznej w przypadku operatora, któremu powierzono świadczenie takiej usługi Celem art. 86 ust. 2 WE jest bowiem zapobieżenie – poprzez dokonanie oceny proporcjonalności pomocy – sytuacji, w jakiej operator, któremu powierzono świadczenie UOIG, korzysta z finansowania przewyższającego koszty netto świadczenia usługi publicznej.

Zgodnie z art. 86 ust. 2 WE przedsiębiorstwa zobowiązane do zarządzania UOIG podlegają regułom konkurencji w granicach, w jakich stosowanie tychże reguł nie stanowi prawnej lub faktycznej przeszkody w wykonywaniu poszczególnych zadań im powierzonych, pod warunkiem że rozwój handlu nie zostaje naruszony w sposób pozostający w sprzeczności z interesem Wspólnoty. Dopuszczając pod pewnymi warunkami odstępstwa od ogólnych reguł traktatu, art. 86 ust. 2 WE służy pogodzeniu interesu, jaki mają państwa członkowskie w wykorzystywaniu niektórych przedsiębiorstw, w szczególności w sektorze publicznym, w charakterze instrumentu prowadzenia polityki gospodarczej lub społecznej, z interesem, jaki ma Wspólnota w poszanowaniu reguł konkurencji i w zachowaniu jednolitości wspólnego rynku.

Do spełnienia przesłanek stosowania art. 86 ust. 2 WE nie jest konieczne, aby równowaga finansowa lub zdolność do utrzymania się na rynku przedsiębiorstwa, któremu powierzono zarządzanie UOIG, były zagrożone. Wystarczy, że w braku spornych praw nie powiodła się realizacja szczególnych zadań powierzonych przedsiębiorstwu, które są określone przez nałożone na owo przedsiębiorstwo obowiązki i ograniczenia, lub że utrzymanie tych praw jest konieczne, aby umożliwić upoważnionemu podmiotowi wykonanie powierzonych mu zadań w ogólnym interesie gospodarczym na warunkach akceptowalnych z gospodarczego punktu widzenia.

Ponadto wobec braku zharmonizowanych przepisów wspólnotowych w tej materii Komisja nie jest uprawniona do zajęcia stanowiska w kwestii zakresu zadań z dziedziny usług publicznych spoczywających na przedsiębiorstwie publicznym, mianowicie na temat poziomu kosztów związanych z tymi usługami, ani w kwestii stosowności wyborów politycznych dokonanych w tym względzie przez władze krajowe, ani w kwestii skuteczności gospodarczej przedsiębiorstwa publicznego.

(por. pkt 136-141)

4.      Wymóg uzasadnienia zgodnie z art. 253 WE należy oceniać w odniesieniu do konkretnej sytuacji, w szczególności do treści aktu, charakteru powołanych argumentów, a także interesu, jaki w uzyskaniu informacji mogą mieć adresaci aktu lub inne osoby, których dotyczy on bezpośrednio i indywidualnie. Nie ma wymogu, by uzasadnienie wyszczególniało wszystkie istotne okoliczności faktyczne i prawne, ponieważ ocena, czy uzasadnienie aktu spełnia wymogi art. 253 WE, winna opierać się nie tylko na jego brzmieniu, ale także uwzględniać okoliczności jego wydania, jak również całość przepisów prawa regulującego daną dziedzinę.

(por. pkt 163)