ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (δεύτερο τμήμα)
της 20ής Σεπτεμβρίου 2007 (*)
«Παράβαση κράτους μέλους – Διατήρηση των φυσικών οικοτόπων – Άγρια πανίδα και χλωρίδα – Ζώνη Ειδικής Προστασίας “Valloni e steppe pedegarganiche”»
Στην υπόθεση C‑388/05,
με αντικείμενο προσφυγή του άρθρου 226 ΕΚ λόγω παραβάσεως, η οποία ασκήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2005,
Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, εκπροσωπούμενη από τους A. Aresu και D. Recchia, με τόπο επιδόσεων στο Λουξεμβούργο,
προσφεύγουσα,
κατά
Ιταλικής Δημοκρατίας, εκπροσωπούμενης από τον I. M. Braguglia, επικουρούμενο από τον G. Fiengo, avvocato dello Stato, με τόπο επιδόσεων στο Λουξεμβούργο,
καθής,
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (δεύτερο τμήμα),
συγκείμενο από τους C. W. A. Timmermans, πρόεδρο τμήματος, K. Schiemann, J. Makarczyk, L. Bay Larsen (εισηγητή) και C. Toader, δικαστές,
γενική εισαγγελέας: E. Sharpston
γραμματέας: R. Grass,
έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία,
αφού άκουσε τη γενική εισαγγελέα που ανέπτυξε τις προτάσεις της κατά τη συνεδρίαση της 3ης Μαΐου 2007,
εκδίδει την ακόλουθη
Απόφαση
1 Με την προσφυγή της, η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ζητεί από το Δικαστήριο να αναγνωρίσει ότι η Ιταλική Δημοκρατία,
– παραλείποντας, μέχρι τις 28 Δεκεμβρίου 1998, ημερομηνία χαρακτηρισμού της ζώνης ειδικής προστασίας (στο εξής: ΖΕΠ) «Valloni e steppe pedegarganiche», να λάβει τα κατάλληλα μέτρα ώστε να αποφευχθεί η ρύπανση ή η φθορά των οικοτόπων, καθώς και οι επιζήμιες για τα πτηνά διαταράξεις, εφόσον έχουν σημαντικές συνέπειες, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 4, παράγραφος 4, της οδηγίας 79/409/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 2ας Απριλίου 1979, περί της διατηρήσεως των άγριων πτηνών (ΕΕ ειδ. εκδ. 15/001, σ. 202, στο εξής: οδηγία περί πτηνών), στον βαθμό που το σχέδιο με την ονομασία «περιφερειακή συμφωνία» και τα έργα που αυτό περιλαμβάνει, αφενός, μπορούσαν να έχουν επιπτώσεις στους οικοτόπους και στα είδη που διαβιούν εντός της σημαντικής για τη διατήρηση των πτηνών ζώνης, της επονομαζόμενης και Important Bird Area (στο εξής: IBA), η οποία έχει περιληφθεί υπό τον αριθμό 94 στον κατάλογο των IBA του 1989, με την ονομασία «Promontorio del Gargano», και υπό τον αριθμό 129 στον κατάλογο των IBA του 1998, με την ονομασία «Promontorio del Gargano», και, αφετέρου, όντως προξένησαν φθορά στους οικοτόπους και διαταράξεις επιζήμιες για τα άγρια πτηνά που βρίσκονταν εντός της εν λόγω ζώνης,
– κατά το μέτρο που, μετά τις 28 Δεκεμβρίου 1998, ημερομηνία χαρακτηρισμού της ΖΕΠ «Valloni e steppe pedegarganiche», παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από τα άρθρα 6, παράγραφοι 2 έως 4, και 7, της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 1992, για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας (ΕΕ L 206, σ. 7, στο εξής: οδηγία περί οικοτόπων):
– κατά παράβαση του άρθρου 6, παράγραφος 2, της εν λόγω οδηγίας, δεν έλαβε τα κατάλληλα μέτρα ώστε να αποφευχθεί, εντός της ΖΕΠ «Valloni e steppe pedegarganiche», η φθορά των φυσικών οικοτόπων και των οικοτόπων ειδών, καθώς οι διαταράξεις που είναι επιζήμιες για τα είδη για τα οποία η συγκεκριμένη ΖΕΠ ορίστηκε και οφείλονται στα προβλεπόμενα από την «περιφερειακή συμφωνία» έργα, τα οποία έχουν υλοποιηθεί και βλάπτουν τους φυσικούς οικοτόπους και τους οικοτόπους ειδών, καθώς και οι διαταράξεις που είναι επιζήμιες για τα είδη που διαβιούν εντός της εν λόγω ζώνης,
– κατά παράβαση του άρθρου 6, παράγραφος 3, της εν λόγω οδηγίας, δεν προέβη σε προηγούμενη εκτίμηση, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που θέτει το άρθρο αυτό, των συνεπειών των υλοποιηθέντων έργων που προβλέπει η «περιφερειακή συμφωνία» και τα οποία μπορούσαν να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στη ΖΕΠ «Valloni e steppe pedegarganiche»,
– κατά παράβαση του άρθρου 6, παράγραφος 4, της εν λόγω οδηγίας, αφενός, δεν εφάρμοσε τη διαδικασία στο πλαίσιο της οποίας επιτρέπεται η υλοποίηση ενός έργου, παρά τα αρνητικά συμπεράσματα της εκτιμήσεως των επιπτώσεων στον τόπο και ελλείψει εναλλακτικών λύσεων, για επιτακτικούς λόγους σημαντικού δημοσίου συμφέροντος, στους οποίους περιλαμβάνονται και λόγοι κοινωνικής ή οικονομικής φύσεως, ή για λόγους σχετικούς με την ανθρώπινη υγεία και τη δημόσια ασφάλεια ή με θετικές συνέπειες πρωταρχικής σημασίας για το περιβάλλον, ή, κατόπιν γνωμοδοτήσεως της Επιτροπής, για άλλους επιτακτικούς λόγους σημαντικού δημοσίου συμφέροντος, και, αφετέρου, δεν ενημέρωσε την Επιτροπή για τυχόν αντισταθμιστικά μέτρα που έλαβε προς διασφάλιση της συνολικής συνοχής του Natura 2000, σε σχέση με τα ενταγμένα στην «περιφερειακή συμφωνία» έργα, τα οποία εγκρίθηκαν –παρά τις επιπτώσεις τους στη ΖΕΠ «Valloni e steppe pedegarganiche»– προς αντιμετώπιση της κοινωνικής και οικονομικής κρίσεως που πλήττει την περιοχή Manfredonia.
Το νομικό πλαίσιο
Η κοινοτική νομοθεσία
2 Το άρθρο 4 της οδηγίας περί πτηνών ορίζει:
«1. Για τα είδη που αναφέρονται στο παράρτημα Ι προβλέπονται μέτρα ειδικής διατηρήσεως, που αφορούν τον οικότοπό τους, για να εξασφαλισθεί η επιβίωση και η αναπαραγωγή των ειδών αυτών στη ζώνη εξαπλώσεώς τους.
[…]
Τα κράτη μέλη κατατάσσουν κυρίως σε ζώνες ειδικής προστασίας τα εδάφη τα πιο κατάλληλα, σε αριθμό και επιφάνεια, για τη διατήρηση των ειδών αυτών στη γεωγραφική θαλάσσια και χερσαία ζώνη στην οποία έχει εφαρμογή η παρούσα οδηγία.
2. Ανάλογα μέτρα υιοθετούνται από τα κράτη μέλη για τα αποδημητικά είδη που δεν μνημονεύονται στο παράρτημα Ι, των οποίων η έλευση είναι τακτική, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες προστασίας στη γεωγραφική θαλάσσια και χερσαία ζώνη στην οποία εφαρμόζεται η παρούσα οδηγία, όσον αφορά τις περιοχές αναπαραγωγής, αλλαγής φτερώματος και διαχειμάσεως, και τις ζώνες όπου βρίσκονται οι σταθμοί κατά μήκος των οδών αποδημίας. Για το σκοπό αυτό τα κράτη μέλη αποδίδουν ιδιαίτερη σημασία στην προστασία των υγροτόπων, και ιδίως όσων έχουν διεθνή σπουδαιότητα.
[…]
4. Τα κράτη μέλη υιοθετούν κατάλληλα μέτρα για να αποφύγουν στις ζώνες προστασίας που προβλέπονται στις παραγράφους 1 και 2 τη ρύπανση ή τη φθορά των οικοτόπων, καθώς και τις επιζήμιες για τα πτηνά διαταράξεις, όταν αυτές έχουν σημαντικές συνέπειες σε σχέση με τους αντικειμενικούς στόχους του παρόντος άρθρου. Τα κράτη μέλη θα προσπαθήσουν επίσης, να αποφύγουν τη ρύπανση ή τη φθορά των οικοτόπων και έξω από τις ζώνες προστασίας.»
3 Το άρθρο 6, παράγραφος 2, της οδηγίας περί οικοτόπων ορίζει:
«Τα κράτη μέλη θεσπίζουν τα κατάλληλα μέτρα ώστε στις ειδικές ζώνες διατήρησης να αποφεύγεται η υποβάθμιση των φυσικών οικοτόπων και των οικοτόπων ειδών, καθώς και οι ενοχλήσεις που έχουν επιπτώσεις στα είδη για τα οποία οι ζώνες έχουν ορισθεί, εφόσον οι ενοχλήσεις αυτές θα μπορούσαν να έχουν επιπτώσεις σημαντικές όσον αφορά τους στόχους της παρούσας οδηγίας.»
4 Με το άρθρο 6, παράγραφος 3, της οδηγίας περί οικοτόπων θεσπίζεται διαδικασία εκτιμήσεως των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων ή έργων στις ζώνες προστασίας, ενώ το άρθρο 6, παράγραφος 4, της ίδιας οδηγίας επιτρέπει, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, τη λήψη αντισταθμιστικών μέτρων σε περίπτωση που ένα σχέδιο ή έργο πρέπει να υλοποιηθεί παρά τα αρνητικά συμπεράσματα της εκτιμήσεως των επιπτώσεων στον οικείο τόπο.
5 Κατά το άρθρο 7 της οδηγίας περί οικοτόπων, οι υποχρεώσεις που απορρέουν από τις παραγράφους 2, 3 και 4 του άρθρου 6 της οδηγίας αυτής «αντικαθιστούν τις υποχρεώσεις που πηγάζουν από την πρώτη πρόταση της παραγράφου 4 του άρθρου 4 της οδηγίας [περί πτηνών], όσον αφορά τις ζώνες που ταξινομήθηκαν δυνάμει της παραγράφου 1 του άρθρου 4 ή αναγνωρίστηκαν με ανάλογο τρόπο δυνάμει της παραγράφου 2 του άρθρου 4 της εν λόγω οδηγίας, τούτο δε από την ημερομηνία θέσης σε εφαρμογή της παρούσας οδηγίας ή από την ημερομηνία της ταξινόμησης ή της αναγνώρισης εκ μέρους ενός κράτους μέλους δυνάμει της οδηγίας [περί πτηνών], εφόσον αυτή είναι μεταγενέστερη».
Το ιστορικό της διαφοράς και η προ της ασκήσεως της προσφυγής διαδικασία
6 Τον Φεβρουάριο του 2001, η Lega Italiana Protezione Uccelli (ιταλική ένωση για την προστασία των πτηνών) κατάγγειλε στην Επιτροπή ότι, στη γεωγραφική ζώνη με την ονομασία «Valloni e steppe pedegarganiche», η οποία ταξινομήθηκε στις ΖΕΠ στις 28 Δεκεμβρίου 1998, υλοποιήθηκαν ή υλοποιούνται πολλά βιομηχανικά και οικιστικά έργα, τα οποία βλάπτουν τον φυσικό οικότοπο και πολλά είδη άγριων πτηνών, τα οποία διαβιούν στη ζώνη αυτή ή διέρχονται από αυτήν.
7 Με έγγραφο της 22ας Αυγούστου 2001, η Επιτροπή ζήτησε από την Ιταλική Δημοκρατία πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τα έργα που έχουν υλοποιηθεί και σχεδιαστεί εντός της εν λόγω ζώνης, ιδίως αυτών που προέβλεπε η «περιφερειακή συμφωνία» για τη βιομηχανική ανάπτυξη της περιοχής Manfredonia, η οποία είχε συναφθεί μεταξύ της Περιφέρειας της Απουλίας και του Δήμου της Manfredonia.
8 Οι ιταλικές αρχές απάντησαν με έγγραφα της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Ιταλικής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, της 6ης Δεκεμβρίου 2001 και της 15ης Φεβρουαρίου 2002, καθώς και με έγγραφο της Περιφέρειας της Απουλίας της 13ης Φεβρουαρίου 2003.
9 Με έγγραφο οχλήσεως της 19ης Δεκεμβρίου 2003, η Επιτροπή ζήτησε από την Ιταλική Δημοκρατία να υποβάλει τις παρατηρήσεις της εντός δύο μηνών από την κοινοποίηση του εγγράφου.
10 Δεδομένου ότι το εν λόγω κράτος μέλος δεν απάντησε στο έγγραφο αυτό, η Επιτροπή απέστειλε στις 9 Ιουλίου 2004 αιτιολογημένη γνώμη.
11 Η Ιταλική Δημοκρατία απάντησε στην αιτιολογημένη γνώμη με έγγραφο της 9ης Νοεμβρίου 2004, ενημερώνοντας την Επιτροπή ότι πρόκειται να απαντήσει στις αιτιάσεις της.
12 Δεδομένου ότι δεν έλαβε άλλη απάντηση, η Επιτροπή αποφάσισε να ασκήσει την υπό κρίση προσφυγή.
13 Δεδομένου, ωστόσο, ότι η Επιτροπή απέσυρε τις αιτιάσεις της σχετικά με την παράβαση του άρθρου 6, παράγραφοι 3 και 4, της οδηγίας περί οικοτόπων, η εξέτασή τους παρέλκει.
Επί της προσφυγής
Επιχειρήματα των διαδίκων
14 Η Επιτροπή υποστηρίζει ότι η «περιφερειακή συμφωνία» για τη βιομηχανική ανάπτυξη της περιοχής Manfredonia εγκρίθηκε τον Μάρτιο του 1998 και ότι η υλοποίηση των προβλεπόμενων από τη συμφωνία έργων ξεκίνησε αμέσως, γεγονός που είχε επιπτώσεις στη διατήρηση πολλών προστατευόμενων ειδών πτηνών που διαβιούν εντός της γεωγραφικής ζώνης με την ονομασία «Valloni e steppe pedegarganiche», η οποία ταξινομήθηκε στις ΖΕΠ στις 28 Δεκεμβρίου 1998, ή διέρχονται από αυτήν. Επιπλέον, η υλοποίηση των έργων δεν έχει περατωθεί.
15 Η εν λόγω «περιφερειακή συμφωνία» εγκρίθηκε χωρίς να ληφθούν μέτρα κατά της ρυπάνσεως και της φθοράς των οικοτόπων, καθώς και κατά των διαταράξεων που είναι επιζήμιες για τα πτηνά εντός της ζώνης «Valloni e steppe pedegarganiche», και χωρίς προηγούμενη εκτίμηση των επιπτώσεων στη ζώνη αυτή.
16 Η Ιταλική Δημοκρατία δέχεται ότι η «περιφερειακή συμφωνία» εγκρίθηκε τον Μάρτιο του 1998 χωρίς προηγούμενη διαδικασία εκτιμήσεως των επιπτώσεών της στη ζώνη «Valloni e steppe pedegarganiche». Δέχεται επίσης ότι η βιομηχανική εγκατάσταση είχε ως άμεση συνέπεια την εξαφάνιση ενός φυσικού οικοτόπου εντός της ζώνης αυτής, ο οποίος παρουσίαζε κοινοτικό ενδιαφέρον.
Εκτίμηση του Δικαστηρίου
Σχετικά με την κατάσταση που προϋπήρχε της ταξινομήσεως της γεωγραφικής ζώνης «Valloni e steppe pedegarganiche» στις ΖΕΠ
17 Το άρθρο 4, παράγραφος 4, της οδηγίας περί πτηνών υποχρεώνει τα κράτη μέλη να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα, εντός των ΖΕΠ, κατά της ρυπάνσεως ή της φθοράς των οικοτόπων, καθώς και κατά των επιζήμιων για τα πτηνά διαταράξεων που έχουν σημαντικές συνέπειες σε σχέση με τους αντικειμενικούς στόχους του παρόντος άρθρου.
18 Από τη νομολογία του Δικαστηρίου προκύπτει ότι τα κράτη μέλη πρέπει να τηρούν τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη διάταξη αυτή, εφόσον η οικεία ζώνη έπρεπε να ταξινομηθεί στις ΖΕΠ, έστω και αν η ταξινόμηση δεν έχει γίνει (βλ. απόφαση της 18ης Μαρτίου 1999, C‑166/97, Επιτροπή κατά Γαλλίας, Συλλογή 1999, σ. Ι‑1719, σκέψη 38).
19 Το Δικαστήριο έχει κρίνει, συναφώς, ότι ο κατάλογος ΙΒΑ, αν και δεν είναι νομικά δεσμευτικός για τα οικεία κράτη μέλη, περιέχει κατάλληλα επιστημονικά στοιχεία βάσει των οποίων μπορεί να εκτιμηθεί το κατά πόσον ένα κράτος μέλος τήρησε την υποχρέωσή του να ταξινομήσει στις ΖΕΠ τα πιο κατάλληλα, σε αριθμό και επιφάνεια, εδάφη για τη διατήρηση των προστατευομένων ειδών (βλ., ιδίως, απόφαση της 7ης Δεκεμβρίου 2000, C-374/98, Επιτροπή κατά Γαλλίας, Συλλογή 2000, σ. I‑10799, σκέψη 25).
20 Δεν αμφισβητείται, πάντως, ότι στη γεωγραφική περιοχή με την ονομασία «Valloni e steppe pedegarganiche», η οποία βρίσκεται στην
Περιφέρεια της Απουλίας και, ειδικότερα, στον Δήμο της Manfredonia, διαβιούν σπάνια είδη άγριων πτηνών και, για τον λόγο αυτόν, η BirdLife International ταξινόμησε την εν λόγω περιοχή στον ΙΒΑ 1989, με την ονομασία «Promontorio del Gargano». Επίσης, ταξινομήθηκε στον ΙΒΑ 1998.
21 Κατά συνέπεια, η εν λόγω ζώνη έπρεπε να ταξινομηθεί στις ΖΕΠ πριν τις 28 Δεκεμβρίου 1998.
22 Δεν αμφισβητείται, εξάλλου, ότι η ανέγερση βιομηχανικής εγκατάστασης στο πλαίσιο της «περιφερειακής συμφωνίας» είχε ως συνέπεια την καταστροφή μέρους της ζώνης «Valloni e steppe pedegarganiche», η οποία βρισκόταν σε ικανοποιητικό επίπεδο διατηρήσεως, πράγμα που είχε επιπτώσεις στη διατήρηση πολλών προστατευόμενων ειδών πτηνών που διαβιούν στη συγκεκριμένη ζώνη.
23 Διαπιστώνεται, επομένως, ότι, κατά τον προ της 28ης Δεκεμβρίου 1998 χρόνο, η Ιταλική Δημοκρατία παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 4, παράγραφος 4, της οδηγίας περί πτηνών και ότι η προσφυγή της Επιτροπής πρέπει να γίνει δεκτή ως προς το σημείο αυτό.
Επί της καταστάσεως μετά την ταξινόμηση της γεωγραφικής ζώνης με την ονομασία «Valloni e steppe pedegarganiche» στις ΖΕΠ
24 Πρέπει να επισημανθεί ότι, όσον αφορά τις ταξινομούμενες στις ΖΕΠ ζώνες, το άρθρο 7 της οδηγίας περί οικοτόπων ορίζει ότι οι υποχρεώσεις που απορρέουν από το άρθρο 4, παράγραφος 4, της οδηγίας περί πτηνών αντικαθίστανται, μεταξύ άλλων, από τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το άρθρο 6, παράγραφος 2, της οδηγίας περί οικοτόπων, από την ημερομηνία ενάρξεως της εφαρμογής της οδηγίας αυτής ή από την ημερομηνία της ταξινομήσεως δυνάμει της οδηγίας περί πτηνών εφόσον αυτή είναι μεταγενέστερη (βλ. απόφαση της 13ης Ιουνίου 2002, C‑117/00, Επιτροπή κατά Ιρλανδίας, Συλλογή 2002, σ. I-5335, σκέψη 25).
25 Εν προκειμένω, η ζώνη «Valloni e steppe pedegarganiche» ταξινομήθηκε στις ΖΕΠ στις 28 Δεκεμβρίου 1998 και, επομένως, το άρθρο 6, παράγραφος 2, της οδηγίας περί οικοτόπων εφαρμόζεται στην εν λόγω ζώνη από την ημερομηνία αυτή.
26 Πρέπει να υπομνηστεί, συναφώς, ότι το άρθρο 6, παράγραφος 2, της οδηγίας περί οικοτόπων, όπως και το άρθρο 4, παράγραφος 4, πρώτη περίοδος της οδηγίας περί πτηνών, υποχρεώνει τα κράτη μέλη να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα, ώστε να αποφεύγονται, εντός των ΖΕΠ που έχουν ταξινομηθεί σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου αυτού, η φθορά των οικοτόπων και οι διαταράξεις που επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό τα είδη για τα οποία ορίστηκαν οι ΖΕΠ (βλ., υπ’ αυτή την έννοια, προπαρατεθείσα απόφαση Επιτροπή κατά Ιρλανδίας, σκέψη 26).
27 Ωστόσο, από τη δικογραφία προκύπτει ότι, μετά τις 28 Δεκεμβρίου 1998, η περιγραφόμενη στη σκέψη 22 της παρούσας αποφάσεως κατάσταση εξακολούθησε να υφίσταται. Πρέπει να υπομνηστεί, συναφώς, ότι η Περιφέρεια της Απουλίας, απαντώντας στις αιτιάσεις που διατύπωσε η Επιτροπή με έγγραφο της 7ης Ιουλίου 2004, δήλωσε ότι λαμβάνει υπόψη της την ανάγκη λήψεως κατάλληλων αντισταθμιστικών μέτρων με σκοπό είτε την επέκταση της οικείας ΖΕΠ είτε τον προσδιορισμό νέας ΖΕΠ με πανίδα και χλωρίδα παρόμοιες με αυτές του κατεστραμμένου οικοτόπου.
28 Κατά συνέπεια, είναι βάσιμη η αιτίαση ότι η Ιταλική Δημοκρατία παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 6, παράγραφος 2, της οδηγίας περί οικοτόπων. Επομένως, η προσφυγή της Επιτροπής πρέπει να γίνει δεκτή και ως προς αυτό το σημείο.
29 Επιβάλλεται, συνεπώς, η διαπίστωση ότι η Ιταλική Δημοκρατία, μη λαμβάνοντας τα κατάλληλα μέτρα ώστε να αποφευχθεί, εντός της ΖΕΠ «Valloni e steppe pedegarganiche», η φθορά των φυσικών οικοτόπων και των οικοτόπων ειδών, καθώς και οι διαταράξεις που είναι επιζήμιες για τα είδη για τα οποία ορίστηκε η ζώνη αυτή, παρέβη, κατά το διάστημα πριν τις 28 Δεκεμβρίου 1998, τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 4, παράγραφος 4, της οδηγίας περί πτηνών και, κατά το διάστημα μετά την ημερομηνία αυτή, τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 6, παράγραφος 2, της οδηγίας περί οικοτόπων.
Επί των δικαστικών εξόδων
30 Κατά το άρθρο 69, παράγραφος 2, του Κανονισμού Διαδικασίας, ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται στα δικαστικά έξοδα. Δεδομένου ότι η Επιτροπή υπέβαλε σχετικό αίτημα και η Ιταλική Δημοκρατία ηττήθηκε, πρέπει να καταδικαστεί στα δικαστικά έξοδα.
Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (δεύτερο τμήμα) αποφασίζει:
1) Η Ιταλική Δημοκρατία, παραλείποντας να λάβει τα κατάλληλα μέτρα, ώστε να αποφευχθεί, εντός της ζώνης ειδικής προστασίας «Valloni e steppe pedegarganiche», η φθορά των φυσικών οικοτόπων και των οικοτόπων ειδών, καθώς και οι διαταράξεις που είναι επιζήμιες για τα είδη για τα οποία ορίστηκε η ζώνη αυτή, παρέβη, όσον αφορά τον προ της 28ης Δεκεμβρίου 1998 χρόνο, τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 4, παράγραφος 4, της οδηγίας 79/409/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 2ας Απριλίου 1979, περί της διατηρήσεως των άγριων πτηνών και, όσον αφορά τον προ της ημερομηνίας αυτής χρόνο, τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 6, παράγραφος 2, της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 1992, για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας.
2) Καταδικάζει την Ιταλική Δημοκρατία στα δικαστικά έξοδα.
(υπογραφές)