Προσφυγή της 21ης Μαρτίου 2014 – Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας
(Υπόθεση C-137/14)
Γλώσσα διαδικασίας: η γερμανική
Διάδικοι
Προσφεύγουσα: Ευρωπαϊκή Επιτροπή (εκπρόσωποι: C. Hermes, G. Wilms)
Καθής: Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας
Αιτήματα της προσφεύγουσας
Η προσφεύγουσα ζητεί από το Δικαστήριο να αναγνωρίσει ότι η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 11 της οδηγίας 2011/92/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2011, για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον 1 (στο εξής: οδηγία 2011/92), και από το άρθρο 25 της οδηγίας 2010/75/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Νοεμβρίου 2010, περί βιομηχανικών εκπομπών (ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης) 2 (στο εξής: οδηγία 2010/75), καθόσον
θεωρεί ότι οι διατάξεις της οδηγίας 2011/92 δεν απονέμουν καταρχήν δικαιώματα στους ιδιώτες, αποκλείοντας έτσι ουσιαστικά τη δυνατότητά τους να την επικαλούνται ενώπιον των δικαστηρίων (άρθρο 113, παράγραφος 1, του γερμανικού Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας),
προβλέπει τη δυνατότητα ακύρωσης των διοικητικών αποφάσεων λόγω διαδικαστικής πλημμέλειας μόνο στην περίπτωση στην οποία δεν έχει πραγματοποιηθεί είτε η απαραίτητη εκτίμηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον είτε η αναγκαία προκαταρκτική εκτίμηση (άρθρο 4, παράγραφος 1, του γερμανικού νόμου για τα μέσα παροχής έννομης προστασίας στις υποθέσεις του τομέα του περιβάλλοντος, στο εξής: UmwRG) και στις περιπτώσεις στις οποίες ο προσφεύγων αποδεικνύει ότι η διαδικαστική πλημμέλεια τελούσε σε αιτιώδη συνάφεια με το περιεχόμενο της απόφασης (άρθρο 46 του γερμανικού νόμου για τη διαδικασία ενώπιον των διοικητικών αρχών, στο εξής: VwVfG) και ότι θίγει τα δικαιώματά του,
προβλέπει ότι το δικαίωμα άσκησης προσφυγής και ο δικαστικός έλεγχος μπορούν να αφορούν μόνο τις ενστάσεις που προβλήθηκαν εμπροθέσμως κατά τη διοικητική διαδικασία που οδήγησε στην έκδοση της απόφασης (άρθρο 2, παράγραφος 3, του UmwRG και άρθρο 73, παράγραφος 6, του VwVfG) και
προβλέπει ότι για τις διαδικασίες που κινήθηκαν μετά από τις 25 Ιουνίου 2005 και περατώθηκαν πριν από τις 12 Μαΐου 2011 το δικαίωμα άσκησης συλλογικής προσφυγής ή αγωγής από περιβαλλοντικές ενώσεις καλύπτει μόνο τις διατάξεις που θεμελιώνουν δικαιώματα ιδιωτών (άρθρο 2, παράγραφος 1, σε συνδυασμό με το άρθρο 5, παράγραφος 1, του UmwRG),
προβλέπει ότι για τις διαδικασίες που κινήθηκαν μετά από τις 25 Ιουνίου 2005 και περατώθηκαν πριν από τις 12 Μαΐου 2011 ο δικαστικός έλεγχος που ασκείται κατόπιν υποβολής από περιβαλλοντική ένωση αίτησης για την παροχή ένδικης προστασίας καλύπτει μόνο τις διατάξεις που θεμελιώνουν δικαιώματα ιδιωτών (άρθρο 2, παράγραφος 1, του UmwRG, υπό την προϊσχύουσα μορφή του, σε συνδυασμό με το άρθρο 5, παράγραφος 1, του UmwRG),
εξαιρεί γενικά από το πεδίο εφαρμογής του UmwRG τις διοικητικές διαδικασίες που κινήθηκαν πριν από τις 25 Ιουνίου 2005 (άρθρο 5, παράγραφος 1, του UmwRG).
Ισχυρισμοί και κύρια επιχειρήματα
Η προσφεύγουσα προβάλλει κυρίως τους ακόλουθους λόγους:
Η καθής έχει παραβεί τόσο από άποψη χρόνου όσο και από άποψη περιεχομένου την υποχρέωσή της για ειλικρινή συνεργασία με τα όργανα της Ένωσης. Η καθής άφησε π.χ. να παρέλθει διάστημα μεγαλύτερο των 18 μηνών πριν επιχειρήσει να συναγάγει τις αναγκαίες συνέπειες από την απόφαση του Δικαστηρίου της 12ης Μαΐου 2011 στην υπόθεση C-115/09 3 . Από άποψη περιεχομένου, οι ρυθμίσεις που θέσπισε η καθής είναι ανεπαρκείς και αντίθετες αφενός προς την παραπάνω νομολογία και αφετέρου προς την απόφαση του Δικαστηρίου στην υπόθεση Altrip 4 .
Η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας περιορίζει τον δικαστικό έλεγχο, κατά την παροχή νομικής προστασίας στους ιδιώτες, στην τήρηση των διατάξεων που απονέμουν δικαιώματα στους ιδιώτες, υπό την έννοια της θεωρητικής αρχής της δικαστικής προστασίας των δικαιωμάτων των ιδιωτών (της λεγόμενης Schutznormtheorie). Υπάρχουν και άλλοι περιορισμοί, οι οποίοι αφορούν τη νομική προστασία αφενός των ιδιωτών και αφετέρου των ενώσεων προσώπων. Για παράδειγμα, ο UmwRG επιτρέπει την ακύρωση εγκριτικών αποφάσεων μόνο στην περίπτωση στην οποία δεν έχει πραγματοποιηθεί καμία εκτίμηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον, όχι όμως στην περίπτωση στην οποία έχει πραγματοποιηθεί πλημμελώς η εκτίμηση αυτή.
Επιπλέον, η Γερμανία, όταν έχει ασκηθεί προσφυγή από ιδιώτη, προβλέπει την ακύρωση των λόγω διαδικαστικών πλημμελειών παράνομων αποφάσεων εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων μόνο στην περίπτωση που ο προσφεύγων αποδεικνύει συγκεκριμένα ότι η εκτίμηση αυτή θα ήταν διαφορετική, αν δεν είχε υπάρξει η διαδικαστική πλημμέλεια, και ότι η διαδικαστική πλημμέλεια θίγει δικαιώματα του προσφεύγοντος που του απονέμει το ουσιαστικό δίκαιο.
Οι ενώσεις προσώπων δεν έχουν άλλωστε ούτε το δικαίωμα να προβάλουν ενώπιον του δικαστηρίου τις ενστάσεις που δεν πρόβαλαν κατά τη διοικητική διαδικασία. Τέλος, το νέο κείμενο του UmwRG και η σχετική γερμανική νομολογία υπολείπονται σε διάφορα κρίσιμα σημεία των απαιτήσεων που θέτει η οδηγία 2011/92 και οι οποίες διασαφηνίστηκαν από το Δικαστήριο με τις αποφάσεις Trianel και Altrip.
Επιπλέον, ο UmwRG εξαιρεί από τα χρονικό πεδίο εφαρμογής του τις διαδικασίες που είχαν κινηθεί πριν από την έναρξη ισχύος της οδηγίας.
Κατά την προσφεύγουσα πάντα, οι σοβαροί αυτοί περιορισμοί αντιβαίνουν συνολικά στον σκοπό της οδηγίας 2011/92, ο οποίος συνίσταται στην παροχή ευρείας έννομης προστασίας, σύμφωνα με το άρθρο 9, παράγραφοι 2 και 3, της σύμβασης του Aarhus.
____________1 ΕΕ 2012, L 26, σ.1.
2 ΕΕ L 334, σ. 17.
3 Απόφαση BUND, C-115/09, EU:C:2011:289.
4 Απόφαση Altrip, C-72/12, EU:C:2013:712.