Wyrok Sądu (piąta izba) z dnia 16 lipca 2014 r. – Zweckverband Tierkörperbeseitigung przeciwko Komisji

(sprawa T‑309/12)

Pomoc państwa – Usługi usuwania zwłok zwierzęcych i odpadów z ubojni – Utrzymywanie dodatkowych mocy przerobowych w razie chorób epizootycznych – Decyzja uznająca pomoc za niezgodną z rynkiem wewnętrznym – Pojęcie przedsiębiorstwa – Korzyść – Usługa w ogólnym interesie gospodarczym – Rekompensata za zobowiązanie z zakresu usług publicznych – Wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi i zakłócenie konkurencji – Pomoc nowa lub pomoc istniejąca – Konieczność pomocy – Pomocniczość – Uzasadnione oczekiwania – Pewność prawa – Proporcjonalność

1.                     Konkurencja – Normy Unii – Adresaci – Przedsiębiorstwa – Pojęcie – Prowadzenie działalności gospodarczej – Usługi usuwania zwłok zwierzęcych i odpadów z ubojni i utrzymywanie dodatkowych mocy przerobowych w razie chorób epizootycznych – Brak wykonywania prerogatyw władzy publicznej – Włączenie (art. 5 TUE; art. 3 ust. 1 TFUE, art. 14 TFUE, art. 106 ust. 2 TFUE, art. 107 TFUE, 108 TFUE, 109 TFUE, 168 TFUE; komunikat Komisji 2001/C 17/04, pkt 22) (por. pkt 49–53, 56, 59, 62, 66, 67, 70, 73, 76, 84, 85, 88, 219)

2.                     Konkurencja – Normy Unii – Przedsiębiorstwo – Pojęcie – Działalność stanowiąca wykonywanie prerogatyw władzy publicznej – Kryteria oceny – Odrębna ocena w stosunku do każdej działalności danego podmiotu – Wyłączenie z zakresu stosowania reguł konkurencji jedynie działalności obejmującej wykonywanie tego rodzaju prerogatyw (art. 106 ust. 1 TFUE, art. 107 ust. 1 TFUE) (por. pkt 53, 56, 59, 64, 70, 71, 88)

3.                     Pomoc przyznawana przez państwa – Decyzja Komisji stwierdzająca niezgodność pomocy ze wspólnym rynkiem – Uprawnienia dyskrecjonalne Komisji – Złożona ocena ekonomiczna – Kontrola sądowa – Granice (art. 107 TFUE) (por. pkt 96)

4.                     Pomoc przyznawana przez państwa – Decyzja Komisji – Ocena zgodności z prawem w oparciu o informacje dostępne w momencie wydania decyzji (art. 107 TFUE) (por. pkt 97, 101, 222)

5.                     Konkurencja – Przedsiębiorstwa zobowiązane do zarządzania usługami w ogólnym interesie gospodarczym – Definicja usług w ogólnym interesie gospodarczym – Uprawnienia dyskrecjonalne państw członkowskich – Granice – Ograniczenie kontroli Komisji do przypadków oczywistego błędu – Możliwość oceny na podstawie uprzednio wydanych przez Komisję wytycznych (art. 14 TFUE, art. 106 ust. 2 TFUE, art. 107 TFUE, 108 TFUE, 109 TFUE, 168 TFUE; komunikat Komisji 2001/C 17/04, pkt 22) (por. pkt 104–106, 110–112)

6.                     Pomoc przyznawana przez państwa – Pojęcie – Przejęcie kosztów utrzymania dodatkowych mocy przerobowych w razie chorób epizootycznych – Ścisły związek z usuwaniem zwłok zwierzęcych i odpadów z ubojni – Stosowanie zasady zanieczyszczający płaci – Włączenie – Usługi w ogólnym interesie gospodarczym – Wyłączenie (art. 106 ust. 2 TFUE, art. 107 ust. 1 TFUE; rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1069/2009) (por. pkt 120, 121, 123, 125)

7.                     Pomoc przyznawana przez państwa – Decyzja Komisji – Kontrola sądowa – Oczywisty błąd w ocenie – Okoliczność niewystarczająca do spowodowania stwierdzenia nieważności decyzji – Wymóg uzyskania korzyści gospodarczej przez beneficjenta pomocy (art. 106 ust. 2 TFUE, art. 107 ust. 1 TFUE) (por. pkt 127)

8.                     Pomoc przyznawana przez państwa – Pojęcie – Środki mające na celu rekompensatę za koszty wykonania przez przedsiębiorstwo zadań z zakresu usług publicznych – Wyłączenie – Przesłanki – Wyraźnie określone zobowiązania z zakresu usług publicznych – Obiektywne i przejrzyste ustalenie parametrów, na podstawie których obliczana jest rekompensata – Ograniczenie rekompensaty do kosztów – Ustalenie rekompensaty na podstawie analizy kosztów przeciętnego przedsiębiorstwa z danego sektora w przypadku niedokonania wyboru przedsiębiorstwa w drodze procedury udzielania zamówień publicznych (art. 106 ust. 2 TFUE, art. 107 ust. 1 TFUE) (por. pkt 129, 130, 132, 139, 145, 148, 156, 159, 166, 186)

9.                     Konkurencja – Przedsiębiorstwa zobowiązane do zarządzania usługami w ogólnym interesie gospodarczym – Rekompensata za koszty wykonania zadania z zakresu usług publicznych – Uprawnienia dyskrecjonalne państw członkowskich – Granice – Kontrola przeprowadzana przez Komisję – Kontrola sądowa – Granice (art. 106 ust. 2 TFUE, art. 107 ust. 1 TFUE) (por. pkt 169, 170, 175)

10.                     Pomoc przyznawana przez państwa – Naruszenie konkurencji – Wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi – Zakres ciężaru dowodu spoczywający na Komisji (art. 107 ust. 1 TFUE) (por. pkt 197, 198, 203, 204, 206)

11.                     Pomoc przyznawana przez państwa – Zakaz – Odstępstwa – Uprawnienia dyskrecjonalne Komisji – Wytyczne dotyczące zasad ramowych Unii w zakresie pomocy przybierającej postać rekompensaty za świadczenie usług publicznych – Samodzielne ograniczenie przez Komisję przysługujących jej uprawnień dyskrecjonalnych – Obowiązek przestrzegania zasad równego traktowania i ochrony uzasadnionych oczekiwań (art. 107 ust. 3 TFUE; komunikat Komisji 2012/C 8/03, pkt 2.2–2.10) (por. pkt 212)

12.                     Postępowanie sądowe – Termin do przedstawienia dowodów – Artykuł 48 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem – Zakres stosowania (regulamin postępowania przed Sądem, art. 48 § 1, art. 66 § 2) (por. pkt 223)

13.                     Pomoc przyznawana przez państwa – Odzyskanie bezprawnie przyznanej pomocy – Pomoc przyznana z naruszeniem reguł postępowania z art. 108 TFUE – Ewentualne uzasadnione oczekiwania beneficjentów – Brak, z wyjątkiem szczególnych okoliczności – Powoływanie się przez państwo członkowskie, które przyznało pomoc – Niedopuszczalność – Bezczynność Komisji w relatywnie długim okresie – Brak wpływu (art. 107 TFUE, 108 TFUE) (por. pkt 230, 231, 233–237)

14.                     Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Ochrona uzasadnionych oczekiwań – Zakres stosowania – Władze krajowe odpowiedzialne za stosowanie prawa Unii – Organ władzy działający sprzecznie z uregulowaniem Unii – Brak uzasadnionych oczekiwań (por. pkt 238)

15.                     Pomoc przyznawana przez państwa – Właściwe uprawnienia Komisji i sądów krajowych – Rola sądów krajowych – Decyzja Komisji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w sprawie pomocy państwa – Spoczywający na sądach krajowych obowiązek wyciągnięcia, zgodnie z ich prawem krajowym, wszelkich konsekwencji wynikających z ewentualnego naruszenia obowiązku zawieszenia rozpatrywanych środków – Zawieszenie wprowadzania w życie rozpatrywanego środka i odzyskanie kwot już wypłaconych – Zarządzenie środków tymczasowych – Zwrócenie się przez sąd krajowy do Komisji o udzielenie wyjaśnień – Pytanie prejudycjalne do Trybunału (art. 4 ust. 3 TUE, art. 108 ust. 2, 3 TFUE, art. 267 akapity drugi, trzeci TFUE) (por. pkt 239, 240, 247)

16.                     Pomoc przyznawana przez państwa – Odzyskanie bezprawnie przyznanej pomocy – Niemożność powołania się na zasadę powagi rzeczy osądzonej przy odzyskaniu (art. 107 TFUE, 108 TFUE) (por. pkt 246)

17.                     Pomoc przyznawana przez państwa – Pomoc nowa i pomoc istniejąca – Badanie przez Komisję – Wyłączna właściwość – Właściwość sądów krajowych – Granice [art. 107 TFUE, 108 TFUE; rozporządzenie Rady nr 659/1999, art. 1 lit. b) ppkt (i)] (por. pkt 246)

18.                     Pomoc przyznawana przez państwa – Badanie skarg – Obowiązki Komisji – Badanie z urzędu kwestii, które nie zostały wyraźnie podniesione przez składającego skargę do Komisji (art. 108 ust. 2 TFUE) (por. pkt 264)

Przedmiot

Skarga o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji 2012/485/EU z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie pomocy państwa SA.25051 (C 19/10) (ex NN 23/10) przyznanej przez Niemcy na rzecz Zweckverband Tierkörperbeseitigung in Rheinland-Pfalz, im Saarland, im Rheingau-Taunus-Kreis und im Landkreis Limburg-Weilburg (Dz.U. L 236, s. 1)

Sentencja

1) Skarga zostaje oddalona.

2) Zweckverband Tierkörperbeseitigung in Rheinland-Pfalz, im Saarland, im Rheingau-Taunus-Kreis und im Landkreis Limburg-Weilburg pokrywa własne koszty związane z postępowaniem głównym oraz koszty poniesione przez Komisję Europejską.

3) Saria Bio-Industries AG & Co. KG, SecAnim GmbH i Knochen- und Fett-Union GmbH (KFU) pokrywają własne koszty związane z postępowaniem głównym.

4) Zweckverband Tierkörperbeseitigung in Rheinland-Pfalz, im Saarland, im Rheingau-Taunus-Kreis und im Landkreis Limburg-Weilburg pokrywa koszty związane z postępowaniem w przedmiocie środka tymczasowego.