Συνεκδικασθείσες υποθέσεις T‑307/12 και T‑408/13
Adib Mayaleh
κατά
Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης
«Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας — Περιοριστικά μέτρα κατά της Συρίας — Δέσμευση κεφαλαίων — Καθήκοντα του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Συρίας — Προσφυγή ακυρώσεως — Κοινοποίηση πράξεως επιβάλλουσας περιοριστικά μέτρα — Προθεσμία ασκήσεως προσφυγής — Παραδεκτό — Δικαιώματα άμυνας — Δίκαιη δίκη — Υποχρέωση αιτιολογήσεως — Βάρος αποδείξεως — Δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας — Αναλογικότητα — Δικαίωμα ιδιοκτησίας — Δικαίωμα ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής — Επιβολή περιορισμών εισόδου σε υπήκοο κράτους μέλους — Ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών της Ένωσης»
Περίληψη — Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (ένατο πενταμελές τμήμα)
της 5ης Νοεμβρίου 2014
1. Ένδικη διαδικασία — Απόφαση ή κανονισμός που αντικαθιστά την προσβαλλόμενη πράξη κατά τη διάρκεια της δίκης — Νέο στοιχείο — Παραδεκτό νέων αιτημάτων
(Άρθρο 263, εδ. 6, ΣΛΕΕ· Κανονισμός Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, άρθρο 48 § 2· αποφάσεις του Συμβουλίου 2012/739/ΚΕΠΠΑ και 2013/255/ΚΕΠΠΑ)
2. Ένδικη διαδικασία — Πράξεις που καταργούν και αντικαθιστούν τις προσβαλλόμενες κατά τη διάρκεια της δίκης — Αίτημα προσαρμογής των ακυρωτικών αιτημάτων υποβληθέν κατά τη διάρκεια της δίκης — Προθεσμία για την υποβολή τέτοιου αιτήματος — Έναρξη — Ημερομηνία κοινοποιήσεως της νέας πράξεως στους ενδιαφερομένους — Υποχρέωση κοινοποιήσεως ακόμη και ελλείψει νέας αιτιολογίας
(Άρθρο 263, εδ. 6, ΣΛΕΕ· κανονισμοί του Συμβουλίου 36/2012, άρθρο 32 §§ 1 και 2, και 363/2013)
3. Προσφυγή ακυρώσεως — Προθεσμίες — Έναρξη — Πράξη που συνεπάγεται περιοριστικά μέτρα εις βάρος προσώπου ή οντότητας — Πράξη που δημοσιεύεται και κοινοποιείται στους αποδέκτες — Ημερομηνία κοινοποιήσεως της πράξεως — Γνωστοποίηση στον ενδιαφερόμενο διά της δημοσιεύσεως στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Επιτρέπεται — Προϋποθέσεις — Αδυναμία του Συμβουλίου να προβεί σε κοινοποίηση
(Άρθρα 263 § 6 ΣΛΕΕ και 275, εδ. 2, ΣΛΕΕ· Κανονισμός Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, άρθρο 102 § 1· κανονισμοί του Συμβουλίου 36/2012, άρθρο 32 §§ 1 και 2, και 363/2013)
4. Προσφυγή ακυρώσεως — Προθεσμίες — Έναρξη — Κοινοποίηση — Έννοια — Κοινοποίηση στον εκπρόσωπο προσφεύγοντος — Προϋπόθεση
(Άρθρο 263, εδ. 6, ΣΛΕΕ)
5. Πράξεις των οργάνων — Αιτιολόγηση — Υποχρέωση αιτιολογήσεως — Περιεχόμενο — Περιοριστικά μέτρα κατά της Συρίας — Απαγόρευση εισόδου και διελεύσεως, καθώς και δέσμευση των κεφαλαίων ορισμένων προσώπων και οντοτήτων υπεύθυνων για τη βίαιη καταστολή εις βάρος του αμάχου πληθυσμού — Υποχρέωση κοινοποιήσεως της αιτιολογίας στον ενδιαφερόμενο ταυτόχρονα με την έκδοση της βλαπτικής γι’ αυτόν πράξεως ή αμέσως μετά — Θεραπεία της ελλείψεως αιτιολογίας κατά τη διάρκεια της ένδικης διαδικασίας — Δεν επιτρέπεται
(Άρθρο 296, εδ. 2, ΣΛΕΕ· αποφάσεις του Συμβουλίου 2011/782/ΚΕΠΠΑ, 2012/256/ΚΕΠΠΑ, 2012/739/ΚΕΠΠΑ και 2013/255/ΚΕΠΠΑ· κανονισμοί του Συμβουλίου 36/2012, 410/2012 και 363/2013)
6. Πράξεις των οργάνων — Αιτιολόγηση — Υποχρέωση — Περιεχόμενο — Περιοριστικά μέτρα κατά της Συρίας — Απαγόρευση εισόδου και διελεύσεως, καθώς και δέσμευση των κεφαλαίων ορισμένων προσώπων και οντοτήτων υπεύθυνων για τη βίαιη καταστολή εις βάρος του αμάχου πληθυσμού — Υποχρέωση κοινοποιήσεως της αιτιολογίας στον ενδιαφερόμενο ταυτόχρονα με την έκδοση της βλαπτικής γι’ αυτόν πράξεως ή αμέσως μετά — Όρια — Ασφάλεια της Ένωσης και των κρατών μελών της ή χειρισμός των διεθνών σχέσεών τους — Απόφαση εντασσόμενη εντός πλαισίου που είναι γνωστό στον ενδιαφερόμενο και η οποία του παρέχει τη δυνατότητα να κατανοήσει το περιεχόμενο του ληφθέντος εις βάρος του μέτρου — Επιτρέπεται η συνοπτική αιτιολογία
(Άρθρο 296, εδ. 2, ΣΛΕΕ· αποφάσεις του Συμβουλίου 2011/782/ΚΕΠΠΑ, 2012/256/ΚΕΠΠΑ, 2012/739/ΚΕΠΠΑ και 2013/255/ΚΕΠΠΑ· κανονισμοί του Συμβουλίου 36/2012, 410/2012 και 363/2013)
7. Προσφυγή ακυρώσεως — Λόγοι — Ελλιπής ή ανεπαρκής αιτιολογία — Λόγος διαφορετικός από εκείνον που αφορά την ουσιαστική νομιμότητα
(Άρθρα 263 ΣΛΕΕ και 296 ΣΛΕΕ)
8. Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Αρχές — Δικαιώματα άμυνας — Δικαίωμα ακροάσεως — Δικαίωμα για δίκαιη δίκη και για αποτελεσματική δικαστική προστασία — Απαγόρευση εισόδου και διελεύσεως, καθώς και δέσμευση των κεφαλαίων ορισμένων προσώπων και οντοτήτων υπεύθυνων για τη βίαιη καταστολή εις βάρος του αμάχου πληθυσμού — Παράλειψη γνωστοποιήσεως των επιβαρυντικών στοιχείων και παράλειψη ακροάσεως των εν λόγω προσώπων και οντοτήτων — Επιτρέπεται
(Άρθρο 6 § 1 ΣΕΕ· Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρα 41 § 2, στοιχείο α΄, και 47· αποφάσεις του Συμβουλίου 2011/782/ΚΕΠΠΑ, 2012/256/ΚΕΠΠΑ, 2012/739/ΚΕΠΠΑ και 2013/255/ΚΕΠΠΑ· κανονισμοί του Συμβουλίου 36/2012 και 410/2012)
9. Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας — Περιοριστικά μέτρα κατά της Συρίας — Απαγόρευση εισόδου και διελεύσεως, καθώς και δέσμευση των κεφαλαίων ορισμένων προσώπων και οντοτήτων υπεύθυνων για τη βίαιη καταστολή εις βάρος του αμάχου πληθυσμού — Δικαιώματα άμυνας — Γνωστοποίηση των επιβαρυντικών στοιχείων — Μεταγενέστερη απόφαση η οποία διατηρεί το όνομα του προσφεύγοντος στον κατάλογο των προσώπων εις βάρος των οποίων λαμβάνονται τα μέτρα αυτά — Μη παράθεση νέας αιτιολογίας — Προσβολή του δικαιώματος ακροάσεως — Δεν συντρέχει
(Αποφάσεις του Συμβουλίου 2012/739/ΚΕΠΠΑ και 2013/255/ΚΕΠΠΑ· κανονισμός 363/2013 του Συμβουλίου)
10. Προσφυγή ακυρώσεως — Φυσικά ή νομικά πρόσωπα — Πράξεις που τα αφορούν άμεσα και ατομικά — Περιοριστικά μέτρα κατά της Συρίας στο πλαίσιο της καταπολεμήσεως της βίαιης καταστολής εις βάρος του αμάχου πληθυσμού — Πράξη με την οποία λαμβάνονται ή διατηρούνται σε ισχύ τέτοια μέτρα — Μη κοινοποίηση στον προσφεύγοντα — Δεν ασκεί επιρροή, εκτός αν αποδειχθεί ότι προσβλήθηκαν τα δικαιώματα του προσφεύγοντος
(Άρθρο 263, εδ. 4, ΣΛΕΕ)
11. Ευρωπαϊκή Ένωση — Δικαστικός έλεγχος της νομιμότητας των πράξεων των θεσμικών οργάνων — Περιοριστικά μέτρα κατά της Συρίας — Απαγόρευση εισόδου και διελεύσεως, καθώς και δέσμευση των κεφαλαίων ορισμένων προσώπων και οντοτήτων υπεύθυνων για τη βίαιη καταστολή εις βάρος του αμάχου πληθυσμού — Δικαστικός έλεγχος — Περιεχόμενο — Περιορισμένος έλεγχος όσον αφορά τους γενικούς κανόνες — Έλεγχος ο οποίος εκτείνεται στην εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών και στην εξακρίβωση των αποδείξεων, για τις πράξεις που έχουν εφαρμογή επί συγκεκριμένων οντοτήτων
(Άρθρο 29 ΣΕΕ· άρθρο 215 § 2 ΣΛΕΕ· αποφάσεις του Συμβουλίου 2012/256/ΚΕΠΠΑ, 2012/739/ΚΕΠΠΑ και 2013/255/ΚΕΠΠΑ· κανονισμοί του Συμβουλίου 410/2012 και 363/2013)
12. Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας — Περιοριστικά μέτρα κατά της Συρίας — Απαγόρευση εισόδου και διελεύσεως, καθώς και δέσμευση των κεφαλαίων ορισμένων προσώπων και οντοτήτων υπεύθυνων για τη βίαιη καταστολή εις βάρος του αμάχου πληθυσμού — Υποστήριξη στο καθεστώς — Έννοια — Κάθε μορφή υποστηρίξεως — Καθήκοντα που παρέχουν διευθυντική εξουσία επί οντότητας εις βάρος της οποίας ελήφθησαν περιοριστικά μέτρα — Κυβερνήτης της Κεντρικής Τράπεζας της Συρίας ο οποίος έχει κυρίως ως αποστολή να εξυπηρετεί ως τραπεζίτης την κυβέρνηση της χώρας αυτής — Περιλαμβάνεται — Παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας — Δεν συντρέχει
(Αποφάσεις του Συμβουλίου 2011/782/ΚΕΠΠΑ, άρθρα 18 § 1 και 19 § 1, 2012/256/ΚΕΠΠΑ, 2012/739/ΚΕΠΠΑ, άρθρα 24 § 1 και 25 § 1, και 2013/255/ΚΕΠΠΑ, άρθρα 27 § 1 και 28 § 1)
13. Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Αρχές — Αναλογικότητα — Ανάλογος χαρακτήρας ενός μέτρου — Κριτήρια εκτιμήσεως
14. Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας — Περιοριστικά μέτρα κατά της Συρίας — Απαγόρευση εισόδου και διελεύσεως, καθώς και δέσμευση των κεφαλαίων ορισμένων προσώπων και οντοτήτων υπεύθυνων για τη βίαιη καταστολή εις βάρος του αμάχου πληθυσμού — Περιορισμός του δικαιώματος κυριότητας — Παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας — Δεν συντρέχει
(Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 17· αποφάσεις του Συμβουλίου 2011/782/ΚΕΠΠΑ, άρθρο 19 §§ 3 έως 7, 2012/739/ΚΕΠΠΑ, άρθρο 25 §§ 3 έως 11, και 2013/255/ΚΕΠΠΑ, άρθρο 28 §§ 3 έως 11· κανονισμός 36/2012 του Συμβουλίου, άρθρα 16 έως 18)
15. Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας — Περιοριστικά μέτρα κατά της Συρίας — Απαγόρευση εισόδου και διελεύσεως, καθώς και δέσμευση των κεφαλαίων ορισμένων προσώπων και οντοτήτων υπεύθυνων για τη βίαιη καταστολή εις βάρος του αμάχου πληθυσμού — Περιορισμός του δικαιώματος στον σεβασμό της ιδιωτικής ζωής και στην ελεύθερη κυκλοφορία εντός της Ένωσης — Παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας — Δεν συντρέχει
(Άρθρο 21 § 1 ΣΛΕΕ· Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 7· οδηγία 2004/38 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 27· αποφάσεις του Συμβουλίου 2011/782/ΚΕΠΠΑ, άρθρο 18 § 2, 2012/739/ΚΕΠΠΑ, άρθρο 24 § 2, και 2013/255/ΚΕΠΠΑ, άρθρο 27 § 2)
1. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 47-49)
2. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 56-58)
3. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 59-66)
4. Όταν μια πράξη πρέπει να κοινοποιηθεί προκειμένου να αρχίσει να τρέχει η προθεσμία ασκήσεως προσφυγής, πρέπει κατ’ αρχήν να απευθυνθεί στον αποδέκτη της πράξεως αυτής και όχι στους δικηγόρους που τον εκπροσωπούν. Πράγματι, η κοινοποίηση στον εκπρόσωπο ενός προσφεύγοντος λογίζεται ως κοινοποίηση στον αποδέκτη μόνον αν ένας τέτοιος τύπος κοινοποιήσεως προβλέπεται ρητώς από κανονιστική ρύθμιση ή από συμφωνία μεταξύ των διαδίκων.
(βλ. σκέψη 74)
5. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψη 85)
6. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 86-88, 93, 94)
7. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψη 96)
8. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 102, 103, 110-113, 120)
9. Στο πλαίσιο της εκδόσεως της αποφάσεως 2012/739, του εκτελεστικού κανονισμού 363/2013 και της αποφάσεως 2013/255, σχετικά με περιοριστικά μέτρα κατά της Συρίας, που διατήρησαν το όνομα του προσφεύγοντος στους καταλόγους με τα ονόματα των προσώπων που υπόκεινται στα περιοριστικά μέτρα, δεν μπορεί κατ’ αρχήν να γίνει λυσιτελής επίκληση του επιχειρήματος περί του στοιχείου αιφνιδιασμού των εν λόγω μέτρων. Εντούτοις, το δικαίωμα ακροάσεως πριν από την έκδοση πράξεων που διατηρούν σε ισχύ περιοριστικά μέτρα εις βάρος προσώπων που ήδη υπόκεινται στα μέτρα αυτά προϋποθέτει ότι το Συμβούλιο έχει λάβει υπόψη του νέα στοιχεία εις βάρος των προσώπων αυτών.
Καθόσον το Συμβούλιο, όταν διατήρησε το όνομα του προσφεύγοντος στους καταλόγους των προσώπων που υπόκεινται στα περιοριστικά μέτρα κατά της Συρίας, δεν έλαβε υπόψη του νέα στοιχεία, μη γνωστοποιηθέντα στον προσφεύγοντα κατόπιν της εκδόσεως των πράξεων που προβλέπουν την πρώτη εγγραφή του στους επίμαχους καταλόγους, και καθόσον ο προσφεύγων δεν έκανε χρήση της δυνατότητας, με δική του πρωτοβουλία, να υποβάλει τις παρατηρήσεις του στο Συμβούλιο, χωρίς να κληθεί εκ νέου ρητώς προς τούτο πριν από την έκδοση κάθε μεταγενέστερης πράξεως, ελλείψει νέων στοιχείων που λαμβάνονται υπόψη εις βάρος του, ο προσφεύγων είχε τη δυνατότητα επί πολλούς μήνες να υποβάλει τις παρατηρήσεις του στο Συμβούλιο και να αμφισβητήσει το βάσιμο των λόγων, όπως αυτοί παρατέθηκαν με επαρκή σαφήνεια στις προσβαλλόμενες πράξεις, για τους οποίους το όνομά του ενεγράφη και διατηρήθηκε στους καταλόγους των προσώπων που υπόκεινται στα περιοριστικά μέτρα. Συνεπώς, δεν είναι δυνατό να θεμελιωθεί παράβαση του δικαιώματος ακροάσεως του προσφεύγοντος.
(βλ. σκέψεις 114-119, 123)
10. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψη 122)
11. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 127-129)
12. Προκειμένου περί των περιοριστικών μέτρων που λαμβάνονται εις βάρος των προσώπων που υποστηρίζουν το συριακό καθεστώς, μολονότι η έννοια της «υποστηρίξεως στο καθεστώς» δεν ορίζεται στις διατάξεις αυτές, δηλαδή στο άρθρο 18, παράγραφος 1, και στο άρθρο 19, παράγραφος 1, της αποφάσεως 2011/782, στο άρθρο 24, παράγραφος 1, και στο άρθρο 25, παράγραφος 1, της αποφάσεως 2012/739, καθώς και στο άρθρο 27, παράγραφος 1, και στο άρθρο 28, παράγραφος 1, της αποφάσεως 2013/255, τίποτε δεν επιτρέπει να συναχθεί το συμπέρασμα ότι μπορούν να υπόκεινται στα περιοριστικά μέτρα μόνον τα πρόσωπα που υποστηρίζουν το συριακό καθεστώς με τον συγκεκριμένο σκοπό να του παράσχουν τη δυνατότητα να συνεχίσει τις δραστηριότητές του καταστολής εις βάρος του αμάχου πληθυσμού. Συγκεκριμένα, λαμβανομένης υπόψη της αδυναμίας του Συμβουλίου να ελέγχει τους σκοπούς για τους οποίους χρησιμοποιούνται οι πόροι που παρέχονται στο καθεστώς αυτό, ήταν αναγκαία η λήψη μέτρων που πλήττουν κάθε μορφή υποστηρίξεως.
Συναφώς, ένα πρόσωπο που ασκεί καθήκοντα τα οποία του παρέχουν διευθυντική εξουσία σε οντότητα εις βάρος της οποίας έχουν ληφθεί περιοριστικά μέτρα ενδέχεται, κατά γενικό κανόνα, να θεωρηθεί και το ίδιο ως εμπλεκόμενο στις δραστηριότητες που δικαιολόγησαν τη λήψη των περιοριστικών μέτρων εις βάρος της εν λόγω οντότητας.
Συνεπώς, το Συμβούλιο εδικαιούτο, χωρίς να παραβιάσει την αρχή της αναλογικότητας, να στηριχθεί στα καθήκοντα ενός προσώπου, εν προκειμένου του Κυβερνήτη της Κεντρικής Τράπεζας της Συρίας που έχει κυρίως ως αποστολή να εξυπηρετεί ως τραπεζίτης την κυβέρνηση της χώρας αυτής, για να κρίνει ότι το πρόσωπο αυτό βρισκόταν σε θέση εξουσίας και επιρροής όσον αφορά τη χρηματοοικονομική υποστήριξη του συριακού καθεστώτος από την Κεντρική Τράπεζα της Συρίας και, κατά συνέπεια, το Συμβούλιο εδικαιούτο επίσης θεμιτώς να κρίνει ότι η λήψη περιοριστικών μέτρων εις βάρος του εν λόγω προσώπου ήταν δυνατό να συντελέσει στην άσκηση πιέσεως επί του καθεστώτος αυτού, ικανής να θέσει τέρμα στην καταστολή εις βάρος του αμάχου πληθυσμού ή να την περιορίσει.
Πράγματι, τα περιοριστικά μέτρα κατά της Συρίας ελήφθησαν ως αντίδραση στη βίαιη καταστολή που ασκούσαν οι αρχές της χώρας αυτής κατά του αμάχου πληθυσμού και, αν τα επίμαχα περιοριστικά μέτρα λαμβάνονταν μόνον εις βάρος της ηγεσίας του συριακού καθεστώτος και όχι και εις βάρος των προσώπων που υποστηρίζουν το καθεστώς αυτό, η υλοποίηση των σκοπών τους οποίους επιδιώκει το Συμβούλιο θα μπορούσε να ματαιωθεί, δεδομένου ότι οι ηγέτες θα μπορούσαν εύκολα να αποκτήσουν την υποστήριξη, ιδίως οικονομική, την οποία χρειάζονται για να συνεχίσουν την εν λόγω καταστολή, μέσω άλλων προσώπων τα οποία κατέχουν υψηλές διευθυντικές θέσεις στα κύρια ιδρύματα του συριακού κράτους. Εξάλλου, πρέπει να ληφθεί υπόψη η σπουδαιότητα την οποία έχει για την Ένωση ο σκοπός της διατηρήσεως της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας, καθώς και της προστασίας του αμάχου πληθυσμού.
(βλ. σκέψεις 135-137, 143, 147, 148)
13. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψη 146)
14. Μολονότι τα μέτρα δεσμεύσεως των κεφαλαίων, χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων και άλλων οικονομικών πόρων των προσώπων που έχει διαπιστωθεί ότι υποστηρίζουν το συριακό καθεστώς τα οποία επιβάλλονται στο πλαίσιο της κοινής εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφαλείας έχουν συντηρητικό χαρακτήρα και δεν θεωρούνται ότι στερούν από τα εν λόγω πρόσωπα την ιδιοκτησία τους, τα μέτρα αυτά συνεπάγονται αναμφισβήτητα περιορισμό της ασκήσεως του δικαιώματος ιδιοκτησίας.
Εντούτοις, πρώτον, τα μέτρα αυτά προβλέπονται από τον νόμο, λαμβανομένου υπόψη του ότι θεσπίζονται σε πράξεις που έχουν κυρίως γενική ισχύ και έχουν σαφή νομική βάση στο δίκαιο της Ένωσης, καθώς και του ότι έχουν διατυπωθεί με αρκετή σαφήνεια όσον αφορά τόσο το περιεχόμενό τους όσο και τους λόγους που δικαιολογούν την εφαρμογή τους στον προσφεύγοντα. Δεύτερον, όσον αφορά τον πρόσφορο χαρακτήρα των επίμαχων μέτρων, λαμβανομένου υπόψη ενός τόσο θεμελιώδους για τη διεθνή κοινότητα σκοπού γενικού συμφέροντος όσο η προστασία των αμάχων πληθυσμών και η διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας, τα μέτρα αυτά καθεαυτά δεν μπορούν να χαρακτηρισθούν ως απρόσφορα. Τρίτον, όσον αφορά τον αναγκαίο χαρακτήρα τους, τα εναλλακτικά και λιγότερο επαχθή μέτρα, όπως σύστημα προηγούμενης αδειοδοτήσεως ή υποχρέωση εκ των υστέρων δικαιολογήσεως της χρήσεως των καταβληθέντων κεφαλαίων, δεν καθιστούν δυνατή την εξίσου αποτελεσματική επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού, δηλαδή την άσκηση πιέσεως στους υποστηρικτές του συριακού καθεστώτος, ιδίως λαμβανομένης υπόψη της δυνατότητας καταστρατηγήσεως των επιβληθέντων περιορισμών.
Επιπλέον, το άρθρο 19, παράγραφοι 3 έως 7, της αποφάσεως 2011/782, το άρθρο 25, παράγραφοι 3 έως 11, της αποφάσεως 2012/739, το άρθρο 28, παράγραφοι 3 έως 11, της αποφάσεως 2013/255 και τα άρθρα 16 έως 18 του κανονισμού 36/2012, σχετικά με περιοριστικά μέτρα κατά της Συρίας, προβλέπουν τη δυνατότητα, αφενός, να επιτραπεί η χρήση των δεσμευθέντων κεφαλαίων για την αντιμετώπιση βασικών αναγκών ή για την εκπλήρωση ορισμένων υποχρεώσεων και, αφετέρου, να χορηγηθούν ειδικές άδειες για την αποδέσμευση κεφαλαίων, άλλων χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων ή άλλων οικονομικών πόρων. Τέλος, η διατήρηση του ονόματος του προσφεύγοντος στους συνημμένους στις επίμαχες πράξεις καταλόγους επανεξετάζεται περιοδικώς προς διασφάλιση της διαγραφής από τους καταλόγους αυτούς των προσώπων και οντοτήτων που δεν ανταποκρίνονται πλέον στα κριτήρια εγγραφής τους.
(βλ. σκέψεις 172, 175-181)
15. Όσον αφορά την προβαλλόμενη προσβολή του δικαιώματος στον σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, καθώς και τον περιορισμό της προσβάσεως στο έδαφος του κράτους μέλους του οποίου την ιθαγένεια έχει ο προσφεύγων και τον περιορισμό της ελεύθερης κυκλοφορίας εντός της Ένωσης, οι ειδικές διατάξεις που αφορούν τους υπηκόους, δηλαδή το άρθρο 18, παράγραφος 2, της αποφάσεως 2011/782, το άρθρο 24, παράγραφος 2, της αποφάσεως 2012/739 και το άρθρο 27, παράγραφος 2, της αποφάσεως 2013/255, σχετικά με περιοριστικά μέτρα κατά της Συρίας, αναγνωρίζουν την αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών όσον αφορά την εφαρμογή των επίμαχων περιορισμών στους υπηκόους τους. Συνεπώς, όσον αφορά ένα πρόσωπο το οποίο, όπως ο προσφεύγων, εκτός από τη συριακή έχει και την ιθαγένεια κράτους μέλους της Ένωσης, το δίκαιο της Ένωσης δεν επιβάλλει στις αρχές του εν λόγω κράτους να του απαγορεύσουν την πρόσβαση στο έδαφός του.
Αντιθέτως, πολίτης κράτους μέλους και, συνεπώς, και της Ένωσης, του οποίου το όνομα αναγράφεται στους καταλόγους των προσώπων τα οποία αφορούν οι διατάξεις περί των περιορισμών εισόδου, εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων αυτών όσον αφορά τα κράτη μέλη πλην αυτού του οποίου έχει την ιθαγένεια. Έναντι των πολιτών αυτών τα εν λόγω κράτη μέλη υποχρεούνται να εφαρμόζουν τους ως άνω περιορισμούς στο έδαφός τους. Πράγματι, οι διατάξεις που αφορούν τους υπηκόους έχουν εφαρμογή μόνο στο έδαφος του κράτους μέλους του οποίου το πρόσωπο αυτό είναι υπήκοος. Εξάλλου, το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας των πολιτών της Ένωσης δεν είναι απεριόριστο. Πράγματι, κατά την επιφύλαξη που διατυπώνεται στη δεύτερη φράση του άρθρου 21, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ, με την έκδοση πράξεων που εμπίπτουν στην εξωτερική πολιτική και στην πολιτική ασφαλείας, το Συμβούλιο εδικαιούτο κατ’ αρχήν να περιορίσει το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας του προσφεύγοντος εντός της Ένωσης, τηρώντας την αρχή της αναλογικότητας, οι δε εκτιμήσεις που αφορούν τον πρόσφορο, αναγκαίο και χρονικώς περιορισμένο χαρακτήρα των μέτρων που συνεπάγονται τη δέσμευση των κεφαλαίων έχουν κατ’ αναλογίαν εφαρμογή στις διατάξεις περί των περιορισμών εισόδου.
Εξάλλου, οι διατάξεις περί των περιορισμών εισόδου, καθόσον έχουν εφαρμογή στους πολίτες της Ένωσης, πρέπει να θεωρούνται ως lex specialis σε σχέση με την οδηγία 2004/38, σχετικά με το δικαίωμα των πολιτών της Ένωσης και των μελών των οικογενειών τους να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στην επικράτεια των κρατών μελών, για την τροποποίηση του κανονισμού 1612/68 και την κατάργηση των οδηγιών 64/221, 68/360, 72/194, 73/148, 75/34, 75/35, 90/364, 90/365 και 93/96, οπότε οι εν λόγω διατάξεις υπερισχύουν της οδηγίας αυτής στις καταστάσεις τις οποίες έχουν ειδικώς σκοπό να ρυθμίσουν. Εξάλλου, αυτός ο lex specialis απλώς αντικατοπτρίζει, κατά τρόπο ομοιόμορφο και εντός ειδικού πλαισίου, περιορισμούς στην ελεύθερη κυκλοφορία τους οποίους τα κράτη μέλη δύνανται, uti singuli, να επιβάλλουν σε ορισμένα πρόσωπα, σύμφωνα με το άρθρο 27 της οδηγίας 2004/38. Συγκεκριμένα, η οδηγία αυτή δεν παρέχει στους πολίτες της Ένωσης απεριόριστο δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας εντός της Ένωσης, αλλά επιτρέπει στα κράτη μέλη να περιορίζουν την ελευθερία αυτή, για λόγους, ιδίως, δημόσιας τάξεως ή δημόσιας ασφαλείας, τηρουμένης της αρχής της αναλογικότητας.
(βλ. σκέψεις 172, 185, 186, 190, 191, 194-199)