Υπόθεση T‑360/13
Verein zur Wahrung von Einsatz und Nutzung von Chromtrioxid und anderen Chrom-VI-Verbindungen in der Oberflächentechnik eV (VECCO) κ.λπ.
κατά
Ευρωπαϊκής Επιτροπής
«REACH – Ένταξη του τριοξειδίου του χρωμίου στον κατάλογο των χημικών ουσιών η χρήση των οποίων υπόκειται σε αδειοδότηση – Χρήσεις ή κατηγορίες χρήσεων που εξαιρούνται από την απαίτηση αδειοδοτήσεως – Έννοια της “ισχύουσας ειδικής κοινοτικής νομοθεσίας με την οποία επιβάλλονται στοιχειώδεις απαιτήσεις στη χρήση της ουσίας για την προστασία της υγείας του ανθρώπου ή του περιβάλλοντος” – Πρόδηλη πλάνη εκτιμήσεως – Αναλογικότητα – Δικαιώματα άμυνας – Αρχή της χρηστής διοικήσεως»
Περίληψη – Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (πέμπτο τμήμα)
της 25ης Σεπτεμβρίου 2015
1. Ένδικη διαδικασία – Παρέμβαση – Δικόγραφο παρεμβάσεως που δεν έχει ως αντικείμενο τη στήριξη των αιτημάτων ενός εκ των διαδίκων – Απαράδεκτο
[Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρα 40, εδ. 4, και 53, εδ. 1· Κανονισμός Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου (2015), άρθρο 142 § 1]
2. Προσέγγιση των νομοθεσιών – Καταχώριση και αξιολόγηση των χημικών προϊόντων και χορήγηση αδειών για αυτά – Κανονισμός REACH – Χρήσεις ή κατηγορίες χρήσεων που εξαιρούνται από την απαίτηση αδειοδοτήσεως – Προϋποθέσεις – Ύπαρξη ειδικής κοινοτικής νομοθεσίας με την οποία επιβάλλονται στοιχειώδεις απαιτήσεις στη χρήση της οικείας ουσίας για την προστασία της υγείας του ανθρώπου ή του περιβάλλοντος – Έννοια
(Κανονισμός 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 57 και 58 § 2, και παράρτημα XIV· οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 2004/37, 2010/75 και 2012/18· οδηγία του Συμβουλίου 98/24)
3. Ένδικη διαδικασία – Εισαγωγικό δικόγραφο – Τυπικά στοιχεία – Συνοπτική έκθεση των προβαλλόμενων ισχυρισμών – Νομικοί ισχυρισμοί που δεν περιέχονται στο δικόγραφο – Γενική παραπομπή σε άλλα έγγραφα συνημμένα στο δικόγραφο – Απαράδεκτο
[Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρο 21· Κανονισμός Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου (2015), άρθρο 76, στοιχείο δ΄]
4. Προσέγγιση των νομοθεσιών – Καταχώριση και αξιολόγηση των χημικών προϊόντων και χορήγηση αδειών για αυτά – Κανονισμός REACH – Χρήσεις ή κατηγορίες χρήσεων που εξαιρούνται από την απαίτηση αδειοδοτήσεως – Προϋποθέσεις – Σωρευτικός χαρακτήρας
(Κανονισμός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 1907/2006, άρθρο 58 § 2)
5. Προσέγγιση των νομοθεσιών – Καταχώριση και αξιολόγηση των χημικών προϊόντων και χορήγηση αδειών για αυτά – Κανονισμός REACH - Χρήσεις ή κατηγορίες χρήσεων που εξαιρούνται από την απαίτηση αδειοδοτήσεως – Προϋποθέσεις – Απόρριψη αιτήσεως εξαιρέσεως σε περίπτωση που δεν πληρούται μια εκ των προϋποθέσεων – Παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας – Δεν υφίσταται
(Κανονισμός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 1907/2006, άρθρο 58, § 2)
6. Ένδικη διαδικασία – Παρέμβαση – Δικόγραφο παρεμβάσεως που έχει ως αντικείμενο τη στήριξη ή απόρριψη των αιτημάτων ενός εκ των διαδίκων – Δικόγραφο που περιέχει συμπληρωματικά επιχειρήματα τα οποία μεταβάλλουν το αντικείμενο της διαφοράς — Απαράδεκτο των επιχειρημάτων αυτών
[Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρα 40, εδ. 4, και 53, εδ. 1· Κανονισμός Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου (2015), άρθρο 142 § 1]
7. Ένδικη διαδικασία – Απόδειξη – Αποδεικτικά στοιχεία τα οποία δεν προσκομίστηκαν από τους διαδίκους – Αναζήτησή τους από τον δικαστή της Ένωσης – Αποκλείεται
[Κανονισμός Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου (2015), άρθρα 76, στοιχείο στ΄, και 81, στοιχείο ε΄]
8. Προσέγγιση των νομοθεσιών – Καταχώριση και αξιολόγηση των χημικών προϊόντων και χορήγηση αδειών για αυτά – Κανονισμός REACH – Ουσίες που προκαλούν πολύ μεγάλη ανησυχία –Διαδικασία εντάξεως στο παράρτημα XIV – Δημόσια διαβούλευση – Δικαίωμα προσβάσεως των ενδιαφερομένων στα έγγραφα που υπεβλήθησαν στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων ή στην Επιτροπή – Δεν υφίσταται
(Κανονισμοί του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 1049/2001 και 1907/2006, άρθρο 58 § 4 και παράρτημα XIV)
9. Ένδικη διαδικασία – Προφορική διαδικασία – Επανάληψη – Προϋποθέσεις
[Κανονισμός Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου (2015), άρθρο 113 § 2, στοιχείο γ΄]
1. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψη 21)
2. Στο πλαίσιο της πρώτης προϋποθέσεως που θέτει το άρθρο 58, παράγραφος 2, του κανονισμού 1907/2006 για την καταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τους περιορισμούς των χημικών προϊόντων (REACH), προκειμένου να χορηγηθεί εξαίρεση από την απαίτηση αδειοδοτήσεως για ορισμένη χρήση ή κατηγορία χρήσεων, ήτοι της υπάρξεως ειδικής κοινοτικής νομοθεσίας με την οποία επιβάλλονται στοιχειώδεις απαιτήσεις στη χρήση της οικείας ουσίας για την προστασία της υγείας του ανθρώπου ή του περιβάλλοντος, κοινοτική νομοθεσία κατά την έννοια αυτής της διατάξεως είναι κανόνας δικαίου που εκδόθηκε από φορέα εντός της Ένωσης και έχει ως σκοπό να παραγάγει δεσμευτικά αποτελέσματα. Κατά συνέπεια, κανόνες που ανήκουν σε πλείονα εθνικά δίκαια καθώς και οικειοθελείς πρακτικές δεν είναι δυνατόν να πληρούν την πρώτη προϋπόθεση που προβλέπει η διάταξη αυτή. Συνεπώς, εφόσον πρόκειται για ανακοίνωση της Επιτροπής η οποία περιέχει πληροφορίες που αφορούν την αξιολόγηση των κινδύνων μίας ουσίας και των στρατηγικών για τον περιορισμό τους, η εν λόγω ανακοίνωση, στο μέτρο που δεν έχει δεσμευτικό περιεχόμενο και στερείται κανονιστικού χαρακτήρα, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως κοινοτική νομοθεσία.
Επιπλέον, η στοιχειώδης απαίτηση πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι, αφενός, συνιστά ελάχιστη προδιαγραφή προς το συμφέρον των εργαζομένων ή άλλων ενδιαφερομένων προσώπων και, αφετέρου, επιτρέπει να ληφθούν ή να επιβληθούν ακόμη αυστηρότερα μέτρα στο εθνικό επίπεδο, στο πλαίσιο πιο αυστηρής νομοθεσίας από αυτή η οποία, στο επίπεδο της Ένωσης, επιβάλλει τη στοιχειώδη απαίτηση. Επομένως, το γεγονός και μόνον ότι απαιτούνται οριακές τιμές επαγγελματικής εκθέσεως δεν συνεπάγεται την εφαρμογή μέγιστης απαιτήσεως, αλλά συνιστά στοιχειώδη απαίτηση που μπορεί να επιβάλλεται κατά την έννοια του άρθρου 58, παράγραφος 2, του κανονισμού 1907/2006.
Υπό τις συνθήκες αυτές, στο μέτρο που η οδηγία 98/24 για την προστασία της υγείας και ασφαλείας των εργαζομένων κατά την εργασία από κινδύνους οφειλομένους σε χημικούς παράγοντες δεν αναφέρεται σε συγκεκριμένη ουσία, όπως συμβαίνει στην περίπτωση των ουσιών που περιλαμβάνονται στο παράρτημα I της οδηγίας αυτής, δεν μπορεί να θεωρηθεί ούτε ότι είναι ειδική, εφόσον εφαρμόζεται γενικώς σε όλες τις χημικές ουσίες, ούτε ότι επιβάλλει στοιχειώδεις απαιτήσεις, εφόσον θεσπίζει μόνον ένα γενικό πλαίσιο για τις υποχρεώσεις που υπέχουν οι εργοδότες οι οποίοι εκθέτουν τους μισθωτούς τους σε κινδύνους που απορρέουν από τις χρήσεις των χημικών ουσιών. Ομοίως, στο μέτρο που η οδηγία 2004/37 σχετικά με την προστασία των εργαζομένων από τους κινδύνους που συνδέονται με την έκθεση σε καρκινογόνους ή μεταλλαξιογόνους παράγοντες κατά την εργασία δεν αναφέρεται σε άλλη ουσία εκτός από το βενζόλιο, το μονομερές βινυλοχλωρίδιο ή τις σκόνες σκληρών ξύλων, δεν μπορεί να θεωρηθεί ούτε ειδική, ούτε επιβάλλουσα στοιχειώδεις απαιτήσεις, όσον αφορά το τριοξείδιο του χρωμίου.
Τούτο ισχύει και στην περίπτωση της οδηγίας 2012/18 για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ουσίες, η οποία δεν αφορά ούτε αυτές καθεαυτές τις ειδικές χρήσεις των επικίνδυνων ουσιών στο πλαίσιο των συνήθων βιομηχανικών δραστηριοτήτων μιας επιχειρήσεως ούτε την προστασία των ανθρώπων από την υπερβολικά υψηλή έκθεση στις επικίνδυνες ουσίες στον χώρο εργασίας τους. Ομοίως, όσον αφορά την οδηγία 2010/75 περί βιομηχανικών εκπομπών, μολονότι δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι μπορεί να τύχει εφαρμογής, γενικώς, στις βιομηχανικές εκπομπές που προέρχονται από τις χρήσεις του τριοξειδίου του χρωμίου, η οδηγία αυτή δεν περιέχει καμία ειδική διάταξη σχετικά με την ως άνω ουσία.
(βλ. σκέψεις 31, 33, 34, 40, 44, 45, 47, 59, 62, 63)
3. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψη 55)
4. Όσον αφορά τη δεύτερη προϋπόθεση του άρθρου 58, παράγραφος 2, του κανονισμού 1907/2006 για την καταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τους περιορισμούς των χημικών προϊόντων (REACH), προκειμένου να χορηγηθεί εξαίρεση από την απαίτηση αδειοδοτήσεως για ορισμένη χρήση ή κατηγορία χρήσεων, δηλαδή την ύπαρξη κινδύνου που τελεί υπό έλεγχο βάσει της ισχύουσας ειδικής κοινοτικής νομοθεσίας, δεδομένου ότι εξαίρεση από την απαίτηση αδειοδοτήσεως μπορεί να χορηγηθεί μόνον εάν συντρέχουν όλες οι προϋποθέσεις που θεσπίζονται με τη διάταξη αυτή, όταν δεν συντρέχει η πρώτη προϋπόθεση της υπάρξεως ειδικής κοινοτικής νομοθεσίας με την οποία επιβάλλονται στοιχειώδεις απαιτήσεις στη χρήση της οικείας ουσίας για την προστασία της υγείας του ανθρώπου ή του περιβάλλοντος, δεν είναι αναγκαίο να εξετασθεί η εν λόγω δεύτερη προϋπόθεση. Επιπλέον, ενόψει της φράσεως «compte tenu» που απαντά στο γαλλικό κείμενο της εν λόγω διατάξεως και των όρων που χρησιμοποιούνται σε άλλες γλωσσικές αποδόσεις της εν λόγω διατάξεως, ο έλεγχος του κινδύνου πρέπει να στηρίζεται στην εν λόγω ισχύουσα ειδική κοινοτική νομοθεσία. Όμως, ελλείψει τέτοιας νομοθεσίας, είναι αδύνατον οποιοσδήποτε έλεγχος του κινδύνου, ακόμη και αν θεωρηθεί αποδεδειγμένος, να προκύπτει από τη νομοθεσία αυτή, λόγος ο οποίος, αυτός καθεαυτόν, αρκεί προκειμένου να διαπιστωθεί ότι δεν πληρούται η δεύτερη προϋπόθεση.
(βλ. σκέψη 64)
5. Στο μέτρο που η Επιτροπή δεν διαθέτει περιθώριο εκτιμήσεως όσον αφορά τη χορήγηση εξαιρέσεως από την απαίτηση αδειοδοτήσεως δυνάμει του άρθρου 58, παράγραφος 2, του κανονισμού 1907/2006 για την καταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τους περιορισμούς των χημικών προϊόντων (REACH), διότι δεν συντρέχουν όλες οι προϋποθέσεις που προβλέπονται στο εν λόγω άρθρο, δεν είναι δυνατόν να παραβιάσει την αρχή της αναλογικότητας εφαρμόζοντας το άρθρο αυτό καθ’ ον τρόπο αυτό το ίδιο της επιβάλλει. Επομένως, εφόσον η Επιτροπή είναι υποχρεωμένη να λάβει απόφαση περί μη χορηγήσεως εξαιρέσεως, δεν είναι δυνατόν, εκ του λόγου τούτου, να παραβιάσει την αρχή της αναλογικότητας.
(βλ. σκέψη 73)
6. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψη 75)
7. Δεν απόκειται στο Γενικό Δικαστήριο να αναζητήσει αποδεικτικά στοιχεία που οι διάδικοι δεν προσκόμισαν.
(βλ. σκέψη 75)
8. Η δημόσια διαβούλευση που προβλέπει το άρθρο 58, παράγραφος 4, του κανονισμού 1907/2006 για την καταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τους περιορισμούς των χημικών προϊόντων (REACH) δεν παρέχει στους ενδιαφερομένους ειδικά διαδικαστικά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα προσβάσεως σε έγγραφα που τέθηκαν στη διάθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών Προϊόντων (ΕΟΧΠ) ή της Επιτροπής στο πλαίσιο της διαδικασίας εγγραφής των ουσιών στο παράρτημα XIV του εν λόγω κανονισμού. Το εν λόγω άρθρο προβλέπει μόνο το δικαίωμα υποβολής σχολίων. Το συμπέρασμα αυτό δεν αναιρείται από την αρχή σεβασμού των δικαιωμάτων άμυνας σε κάθε διαδικασία που κινείται κατά ενός προσώπου, καθόσον η διαδικασία που αφορά την εγγραφή ουσίας στο παράρτημα XIV του κανονισμού 1907/2006 δεν μπορεί να θεωρηθεί ως διαδικασία που κινήθηκε κατά των εν λόγω ενδιαφερομένων. Επιπλέον, η πρόβλεψη δημόσιας διαβουλεύσεως στο άρθρο 58 του εν λόγω κανονισμού δεν αναιρεί το γεγονός ότι ούτε ο ΕΟΧΠ ούτε η Επιτροπή υποχρεούνται, δυνάμει του άρθρου αυτού, να ακούσουν τον ιδιώτη τον οποίο θα μπορούσε να αφορά κανονισμός περί τροποποιήσεως του παραρτήματος XIV. Τέλος, όσον αφορά τον κανονισμό 1049/2001 για την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής, ο κανονισμός αυτός δεν μπορεί να τροποποιήσει το περιεχόμενο του άρθρου 58, παράγραφος 4, του κανονισμού 1907/2006 και, κατά συνέπεια, δεν μπορεί να δημιουργήσει διαδικαστικά δικαιώματα που δεν προβλέπει ο εν λόγω κανονισμός.
(βλ. σκέψεις 81, 82)
9. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψη 88)