Edizzjoni Provviżorja
KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI
CAMPOS SÁNCHEZ-BORDONA
ippreżentati fl‑20 ta’ April 2023 (1)
Kawża C‑548/21
C. G.
vs
Bezirkshauptmannschaft Landeck
(talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mil-Landesverwaltungsgericht Tirol (il-Qorti Amministrattiva Reġjonali ta’ Tirol, l-Awstrija))
“Proċedura għal deċiżjoni preliminari — Telekomunikazzjonijiet — Protezzjoni ta’ data personali — Direttiva (UE) 2016/680 — Proċeduri kriminali — Tentattiv ta’ aċċess tal-awtoritajiet pubbliċi għad-data rreġistrata fuq telefon ċellulari mingħajr awtorizzazzjoni ta’ qorti jew ta’ awtorità indipendenti amministrattiva”
1. Din it-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda, fil-qosor, il-kundizzjonijiet li l-awtoritajiet tal-pulizija għandhom jissodisfaw sabiex ikollhom aċċess għad-data maħżuna fuq it-telefon ċellulari tal-persuna li kontriha jkunu għaddejjin proċeduri ta’ investigazzjoni kriminali.
2. Kif ser nipprova nispjega, ir-rinviju għal deċiżjoni preliminari fih nuqqasijiet sostanzjali f’dak li jirrigwarda l-ammissibbiltà tiegħu. Jekk il-Qorti tal-Ġustizzja tiddeċiedi, minkejja kollox, li tidħol fil-mertu, ikollha tiddeċiedi dwar il-kampijiet ta’ applikazzjoni rispettivi tad-Direttiva 2002/58/KE (2) u tad-Direttiva (UE) 2016/680 (3).
I. Il‑kuntest ġuridiku
A. Id‑dritt tal‑Unjoni
1. Ir‑Regolament (UE) 2016/679 (4)
3. Il-paragrafu 2 tal-Artikolu 2 (“Kamp ta’ applikazzjoni materjali”), jistabbilixxi:
“Dan ir-Regolament ma japplikax għall-ipproċessar ta’ data personali:
[…]
d) mill-awtoritajiet kompetenti għall-finijiet tal-prevenzjoni, investigazzjoni, sejbien jew prosekuzzjoni ta’ reati kriminali, jew l-eżekuzzjoni ta’ pieni kriminali, inkluż is-salvagwardji kontra u l-prevenzjoni ta’ theddid għas-sigurtà pubblika”.
2. Id‑Direttiva 2016/680
4. Il-premessa 2 tiddikjara:
“Il-prinċipji ta’, u r-regoli dwar il-protezzjoni ta’ persuni fiżiċi fir-rigward tal-ipproċessar tad-data personali tagħhom, tkun xi tkun in-nazzjonalità jew ir-residenza tagħhom, għandhom jirrispettaw id-drittijiet u l-libertajiet fundamentali tagħhom, b’mod partikolari d-dritt tagħhom għall-protezzjoni tad-data personali. Din id-Direttiva hija maħsuba biex tikkontribwixxi għall-kisba ta’ spazju ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja”.
5. Il-premessa 46 tistipula:
“Kwalunkwe restrizzjoni tad-drittijiet tas-suġġett tad-data għandha tikkonforma mal-Karta u mal-KEDB, kif interpretat mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja u mill-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem [(5)], rispettivament, u b’mod partikolari għandha tirrispetta l-essenza ta’ dawk id-drittijiet u l-libertajiet”.
6. Il-premessa 49 tipprovdi:
“Meta d-data personali tiġi pproċessata fil-kors ta’ investigazzjoni kriminali u proċedimenti tal-qorti f’materji kriminali, l-Istati Membri għandhom ikunu jistgħu jipprovdu li l-eżerċizzju tad-dritt għall-informazzjoni, l-aċċess għal, u r-rettifika jew it-tħassir ta’ data personali u r-restrizzjoni tal-ipproċessar jitwettqu skont ir-regoli nazzjonali dwar proċedimenti ġudizzjarji”.
7. L-Artikolu 1 (“Suġġett u objettivi”) jistabbilixxi:
“1. Din id-Direttiva tistabbilixxi r-regoli rigward il-protezzjoni ta’ persuni fiżiċi fir-rigward tal-ipproċessar ta’ data personali mill-awtoritajiet kompetenti għall-finijiet tal-prevenzjoni, l-investigazzjoni, is-sejbien jew il-prosekuzzjoni ta’ reati kriminali jew l-eżekuzzjoni ta’ pieni kriminali, inkluż is-salvagwardji kontra u l-prevenzjoni ta’ theddid għas-sigurtà pubblika.
2. Skont din id-Direttiva, l-Istati Membri għandhom:
a) jipproteġu d-drittijiet u l-libertajiet fundamentali tal-persuni fiżiċi u b’mod partikolari d-dritt tagħhom għall-protezzjoni tad-data personali; u,
[…]
3. Din id-Direttiva ma għandhiex tipprekludi lill-Istati Membri milli jipprovdu salvagwardji ogħla minn dawk stabbiliti f’din id-Direttiva għall-protezzjoni tad-drittijiet u l-libertajiet fundamentali tas-suġġett tad-data fir-rigward tal-ipproċessar ta’ data personali mill-awtoritajiet kompetenti”.
8. Il-paragrafu 1 tal-Artikolu 2 (“Kamp ta’ applikazzjoni”), jgħid:
“Din id-Direttiva tapplika għall-ipproċessar tad-data personali mill-awtoritajiet kompetenti għall-finijiet stipulati fl-Artikolu 1(1)”.
9. L-Artikolu 3 (“Definizzjonijiet”) jistipula:
“Għall-finijiet ta’ din id-Direttiva:
[…]
2) ‘ipproċessar’ tfisser kwalunkwe attività jew sett ta’ attivitajiet li jitwettqu fuq data personali jew fuq settijiet ta’ data personali, sew jekk b’mezzi awtomatizzati u sew jekk mingħajrhom, bħalma huma l-ġbir, ir-reġistrazzjoni, l-organizzazzjoni, l-istrutturar, il-ħażna, l-adattament jew il-bidliet, l-irkupru, il-konsultazzjoni, l-użu, l-iżvelar bi trażmissjoni, it-tixrid jew it-tqegħid għad-dispożizzjoni b’xi mezz ieħor, l-allinjament jew it-taħlita, ir-restrizzjoni, it-tħassir jew il-qerda;
[…]
7) ‘awtorità kompetenti’ tfisser:
a) kwalunkwe awtorità kompetenti pubblika għall-prevenzjoni, l-investigazzjoni, is-sejbien jew il-prosekuzzjoni ta’ reati kriminali jew l-eżekuzzjoni ta’ pieni kriminali, inkluż is-salvagwardja kontra u l-prevenzjoni ta’ theddid għas-sigurtà pubblika; jew
[…]”.
10. Il-paragrafu 1 tal-Artikolu 4 (“Prinċipji relatati mal-ipproċessar ta’ data personali”), jippreskrivi:
“L-Istati Membri għandhom jipprevedu li d-data personali tkun:
a) ipproċessata b’mod legali u ġust;
b) miġbura għal finijiet speċifiċi, espliċiti u leġittimi u mhux ipproċessata b’mod li ma jkunx kompatibbli ma’ dawk il-finijiet;
c) adegwata, rilevanti, u mhux eċċessiva għall-finijiet li għalih tiġi pproċessata;
[…]
e) miżmuma b’mod li jippermetti l-identifikazzjoni tas-suġġetti tad-data għal mhux aktar milli jkun meħtieġ għall-finijiet li tiġi pproċessata;
f) ipproċessata b’mod li tiżgura s-sigurtà xierqa tad-data personali, inkluż il-protezzjoni kontra proċessar mhux awtorizzat jew illegali u kontra t-telfien, il-qerda jew il-ħsara inċidentali, bl-użu ta’ miżuri tekniċi jew organizzattivi xierqa”.
11. L-Artikolu 8 (“Legalità tal-ipproċessar”) jindika:
“1. L-Istati Membri għandhom jipprevedu li l-ipproċessar ikun legali biss jekk u sakemm dak l-ipproċessar ikun meħtieġ għat-twettiq ta’ kompitu li jsir minn awtorità kompetenti għall-finijiet stipulati fl-Artikolu 1(1) u li jkun ibbażat fuq il-liġi tal-Unjoni jew ta’ Stat Membru.
2. Il-liġi tal-Istat Membru li tirregola l-ipproċessar fi ħdan il-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva għandha tispeċifika tal-inqas l-objettivi tal-ipproċessar, id-data personali li għandha tiġi pproċessata u l-finijiet tal-ipproċessar”.
12. L-Artikolu 13 (“Informazzjoni li għandha tkun disponibbli għal jew mogħtija lis-suġġett tad-data”) jipprovdi:
“1. L-Istati Membri għandhom jipprevedu li l-kontrollur jagħmel tal-inqas l-informazzjoni li ġejja disponibbli għas-suġġett tad-data:
[…]
d) id-dritt li jitressaq ilment quddiem awtorità superviżorja u d-dettalji ta’ kuntatt tal-awtorità superviżorja;
[…]
3. L-Istati Membri jistgħu jadottaw miżuri leġiżlattivi li jittardjaw, jirrestrinġu jew iħallu barra l-għoti tal-informazzjoni lis-suġġett tad-data skont il-paragrafu 2 safejn, u sakemm tali miżura ma tikkostitwixxix miżura meħtieġa u proporzjonata f’soċjetà demokratika b’kont debitu tad-drittijiet fundamentali u l-interessi leġittimi tal-persuna fiżika kkonċernata, sabiex:
a) ikun evitat li jiġu mfixkla inkjesti, investigazzjonijiet jew proċeduri uffiċjali jew legali;
b) ikun evitat preġudizzju għall-prevenzjoni, is-sejbien, l-investigazzjoni jew il-prosekuzzjoni ta' reati kriminali jew għall-eżekuzzjoni ta’ pieni kriminali;
c) tiġi protetta s-sigurtà pubblika;
d) tiġi protetta s-sigurtà nazzjonali;
e) jiġu protetti d-drittijiet u l-libertajiet ta’ oħrajn.
[…]”
13. B’mod konformi tal-paragrafu 1 tal-Artikolu 15 (“Restrizzjonijiet fuq id-dritt ta’ aċċess”):
“L-Istati Membri jistgħu jadottaw miżuri leġiżlattivi li jirrestrinġu, b’mod sħiħ jew parzjali, id-dritt ta’ aċċess tas-suġġett tad-data sa fejn, u sakemm tali restrizzjoni sħiħa jew parzjali tikkostitwixxi miżura meħtieġa u proporzjonata f’soċjetà demokratika, b’kont debitu tad-drittijiet fundamentali u tal-interessi leġittimi tal-persuna fiżika kkonċernata, sabiex:
a) ikun evitat li jiġu mfixkla inkjesti, investigazzjonijiet jew proċeduri uffiċjali jew legali;
b) ikun evitat preġudizzju għall-prevenzjoni, is-sejbien, l-investigazzjoni jew il-prosekuzzjoni ta’ reati kriminali jew għall-eżekuzzjoni ta’ pieni kriminali;
c) tiġi protetta s-sigurtà pubblika;
d) tiġi protetta s-sigurtà nazzjonali;
e) jiġu protetti d-drittijiet u l-libertajiet ta’ oħrajn”.
14. Skont l-Artikolu 27 (“Valutazzjoni tal-impatt fuq il-protezzjoni tad-data”):
“1. Fejn tip ta’ pproċessar, partikolarment bl-użu ta’ teknoloġiji ġodda, u b’kont meħud tan-natura, l-ambitu, il-kuntest u l-finijiet tal-ipproċessar li x’aktarx jirriżultaw f’riskju għoli għad-drittijiet u l-libertajiet tal-persuni fiżiċi, l-Istati Membri għandhom jipprevedu li l-kontrollur iwettaq, qabel l-ipproċessar, valutazzjoni tal-impatt tal-operazzjonijiet ta’ pproċessar previsti fuq il-protezzjoni tad-data personali.
2. Il-valutazzjoni msemmija fil-paragrafu 1 għandha tinkludi mill-inqas deskrizzjoni ġenerali tal-operazzjonijiet ta’ pproċessar previsti, valutazzjoni tar-riskji għad-drittijiet u l-libertajiet tas-suġġetti tad-data, il-miżuri previsti sabiex jindirizzaw dawk ir-riskji, salvagwardji, miżuri u mekkaniżmi ta’ sigurtà li jiżguraw il-protezzjoni ta’ data personali u li juru l-konformità ma’ din id-Direttiva, b’kont meħud tad-drittijiet u l-interessi leġittimi tas-suġġetti tad-data u persuni oħrajn ikkonċernati”.
15. L-Artikolu 28 (“Konsultazzjoni minn qabel mal-awtorità superviżorja”) jistabbilixxi:
“1. L-Istati Membri għandhom jipprevedu li l-kontrollur jew il-proċessur jikkonsulta lill-awtorità superviżorja qabel l-ipproċessar ta’ data personali li tkun ser tifforma parti minn sistema ġdida ta’ arkivjar li tkun ser tinħoloq, fejn:
a) valutazzjoni tal-impatt fuq il-protezzjoni tad-data kif previst fl-Artikolu 27 tindika li l-ipproċessar jirriżulta f’riskju għoli fin-nuqqas ta’ miżuri meħuda mill-kontrollur biex jittaffa r-riskju; jew
b) it-tip ta’ pproċessar, b’mod partikolari, meta jkunu qed jintużaw teknoloġiji, mekkaniżmi jew proċeduri ġodda, jinvolvi riskju għoli għad-drittijiet u l-libertajiet tas-suġġetti tad-data.
[…]”.
16. L-Artikolu 54 (“Dritt għal rimedju ġudizzjarju effettiv kontra kontrollur jew proċessur”) jistabbilixxi:
“Mingħajr preġudizzju għal kwalunkwe rimedju amministrattiv jew mhux ġudizzjarju disponibbli, inkluż id-dritt li jitressaq ilment quddiem awtorità superviżorja skont l-Artikolu 52, l-Istati Membri għandhom jipprevedu għad-dritt tas-suġġett tad-data għal rimedju ġudizzjarju effettiv fejn huwa jqis li d-drittijiet tiegħu stipulati f’dispożizzjonijiet adottati skont din id-Direttiva inkissru bħala riżultat tal-ipproċessar tad-data personali tiegħu b’nuqqas ta’ konformità ma’ dawk id-dispożizzjonijiet”.
B. Id‑dritt nazzjonali
17. L-Artikolu 18 tal-iStrafprozessordnung (6) jagħti lill-pulizija ġudizzjarja funzjonijiet ta’ servizz fl-amministrazzjoni tal-ġustizzja kriminali (il-paragrafu 1). L-investigazzjonijiet mill-pulizija ġudizzjarja ser ikunu r-responsabbiltà tal-awtoritajiet tas-sigurtà (il-paragrafu 2). Il-korpi tas-servizz tas-sigurtà pubblika ser jipprovdu s-servizz eżekuttiv tal-pulizija ġudizzjarja, li jikkonsisti fl-investigazzjoni u l-prosekuzzjoni ta’ reati kriminali (il-paragrafu 3).
18. Skont l-Artikolu 99 tas-StPO, il-pulizija ġudizzjarja twettaq investigazzjonijiet ex officio jew fuq il-bażi ta’ ilment, u għandha timxi fuq l-ordnijiet tal-Uffiċċju tal-Prosekutur u tal-qrati (il-paragrafu 1). Meta miżura investigattiva teħtieġ l-ordni tal-Uffiċċju tal-Prosekutur, il-pulizija ġudizzjarja tista’ teżerċita s-setgħa korrispondenti, anki mingħajr tali ordni, f’każ ta’ periklu imminenti. F’każ bħal dan, trid titlob l-awtorizzazzjoni immedjatament (il-paragrafu 2).
19. Skont l-Artikolu 111(2) tas-StPO, meta l-informazzjoni maħżuna fuq mezzi tad-data jkollha tkun suġġetta għal ġbir tad-data, kull persuna hija obbligata li tagħti aċċess għal tali informazzjoni u, fuq talba, li tagħti jew tippermetti li l-mezz tad-data elettroniku jsir f’format ta’ fajl użat b’mod komuni. Barra minn hekk, għandha tippermetti li ssir kopja ta’ backup tal-informazzjoni maħżuna fuq il-mezzi tad-data.
II. Il‑fatti, it‑tilwima u d‑domandi preliminari
20. C.G. huwa ċittadin Ġermaniż li jaħdem u jgħix ġewwa l-Awstrija.
21. Fit‑23 ta’ Frar 2021, waqt li kienu qiegħdin iwettqu kontroll ta’ drogi narkotiċi, uffiċjali mill-uffiċċju doganali ta’ Innsbruck (l-Awstrija) sabu pakkett indirizzat lil C.G. li kien fih 85 gramma kannabis.
22. Fis‑6 ta’ Marzu 2021, żewġ uffiċjali tal-pulizija interrogaw lil C.G. dwar min bagħat il-pakkett u saret tfittxija fid-dar tiegħu. Waqt dik it-tfittxija, issekwestraw it-telefon ċellulari tiegħu (li kien jinkludi kard SIM u kard SD) u ngħata avviż ta’ sekwestru.
23. Meta ntalab jippermetti aċċess għad-data tal-konnessjoni tat-telefon ċellulari tiegħu, C.G. irrifjuta, u rrifjuta wkoll li jiżvela l-kodiċi ta’ aċċess għat-telefon.
24. Mill-uffiċċju tal-pulizija tad-distrett ta’ Landeck (l-Awstrija) ma rnexxielhomx jiżblokkaw it-telefon ċellulari. Dan intbagħat lill-Bundeskriminalamt (l-Uffiċċju Ċentrali tal-Pulizija Ġudizzjarja) fi Vjenna (l-Awstrija), fejn reġa’ sar tentattiv, mingħajr suċċess, sabiex jiġi żblokkat u tiġi kkonsultata d-data maħżuna fih.
25. Meta dawn il-miżuri ttieħdu mill-pulizija, dawn ma kinux koperti minn ordni mill-Uffiċċju tal-Prosekutur jew minn deċiżjoni tal-qorti.
26. Fil‑31 ta’ Marzu 2021, C.G. ippreżenta rikors quddiem il-Landesverwaltungsgericht Tirol (Qorti Amministrattiva Reġjonali ta’ Tirol, l-Awstrija) kontra l-miżura koerċittiva imposta fuqu, u kkontesta s-sekwestru tat-telefon ċellulari tiegħu. Dan ingħatalu lura fl‑20 ta’ April 2021.
27. C.G. ma ġiex infurmat bit-tentattivi li saru sabiex jiġi analizzat il-kontenut tat-telefon ċellulari; sar jaf bihom għaliex l-uffiċjal tal-pulizija li ssekwestrah u, sussegwentement, beda l-analiżi diġitali ġie interrogat bħala xhud suġġett għall-obbligu li jgħid il-verità. Dawk it-tentattivi lanqas ġew dokumentati fil-fajl tal-pulizija ġudizzjarja.
28. F’dan l-isfond, il-Landesverwaltungsgericht Tirol (il-Qorti Amministrattiva Reġjonali ta’ Tirol) għamlet id-domandi preliminari li ġejjin lill-Qorti tal-Ġustizzja:
“1) L-Artikolu 15(1) (possibbilment flimkien mal-Artikolu 5) tad-Direttiva 2002/58/KE […], kif emendata bid-Direttiva 2009/136/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal‑25 ta’ Novembru 2009 […], moqri fid-dawl tal-Artikoli 7 u 8 tal-Karta […], għandu jiġi interpretat fis-sens li l-aċċess tal-awtoritajiet pubbliċi għal data maħżuna fuq telefon ċellulari jikkostitwixxi interferenza mad-drittijiet fundamentali ggarantiti fl-imsemmija artikoli tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali li hija tant kbira li l-aċċess għandu jkun limitat, fil-qasam tal-prevenzjoni, tar-riċerka, tad-dete[n]zjoni u tal-prosekuzzjoni ta’ reati kriminali, għall-ġlieda kontra reati kriminali serji?
2) L-Artikolu 15(1) tad-Direttiva 2002/58, kif emendata bid-Direttiva 2009/136, moqri fid-dawl tal-Artikoli 7, 8 u 11 kif ukoll 52(1) tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali, għandu jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali bħall-Artikolu 18 tal-[StPO] […], moqri flimkien mal-Artikolu 99(1) tiegħu, li abbażi tiegħu l-awtoritajiet ta’ sigurtà jiksbu huma stess, mingħajr awtorizzazzjoni ta’ qorti jew ta’ korp indipendenti amministrattiv, aċċess sħiħ u mhux ikkontrollat tad-data diġitali kollha maħżuna fuq telefon ċellulari matul proċeduri ta’ investigazzjoni kriminali?
3) L-Artikolu 47 tal-Karta […], possibbilment moqri flimkien mal-Artikoli 41 u 52 tagħha, għandu jiġi interpretat fis-sens li, mill-perspettiva tal-opportunitajiet ugwali għall-partijiet u tad-dritt għal rimedju ġudizzjarju effettiv, jipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali, bħall-Artikolu 18 tal-[StPO], moqri flimkien mal-Artikolu 99(1) tiegħu, li tawtorizza l-analiżi diġitali ta’ telefon ċellulari mingħajr ma l-persuna kkonċernata tiġi avżata qabel jew, minn tal-inqas, wara li tittieħed il-miżura?”
III. Il‑proċedura quddiem il‑Qorti tal-Ġustizzja
29. It-talba għal deċiżjoni preliminari ġiet irreġistrata fil-Qorti tal-Ġustizzja fis‑6 ta’ Settembru 2021.
30. Fl‑20 ta’ Ottubru 2021, il-Qorti tal-Ġustizzja talbet lill-qorti tar-rinviju tiddikjara jekk id-Direttiva 2016/680 tistax tkun rilevanti għall-kawża.
31. Fil‑11 ta’ Novembru 2021, il-qorti tar-rinviju rrispondiet li d-Direttiva 2016/680 għandha tiġi applikata fil-kawża prinċipali.
32. Ġew ippreżentati osservazzjonijiet bil-miktub mill-Gvern Awstrijak, il-Gvern Ċiprijott, il-Gvern Daniż, il-Gvern Olandiż, il-Gvern Estonjan, il-Gvern Franċiż, il-Gvern Ġermaniż, il-Gvern Ungeriż, il-Gvern Irlandiż, il-Gvern Norveġiż, il-Gvern Pollakk u l-Gvern Svediż, kif ukoll mill-Kummissjoni Ewropea.
33. Fis-seduta pubblika, li saret fis‑16 ta’ Jannar 2023 dehru, bl-eċċezzjoni tal-Gvern Ġermaniż, il-Gvern Ungeriż u l-Gvern Pollakk, dawk li kienu ppreżentaw osservazzjonijiet bil-miktub, flimkien mal-Gvern Finlandiż. Kollha kemm huma ġew mistiedna mill-Qorti tal-Ġustizzja sabiex jikkonċentraw l-argumenti tagħhom fuq id-Direttiva 2016/680 u sabiex iwieġbu oralment mistoqsijiet speċifiċi b’rabta ma’ din.
IV. Analiżi
A. Inammissibbiltà
34. Il-qorti tar-rinviju inizjalment ifformulat id-domandi tagħha fejn talbet biss l-interpretazzjoni tad-Direttiva 2002/58. Madankollu, prattikament dawk kollha li intervjenew fil-proċedura jaqblu li din id-Direttiva ma tapplikax għal din il-kawża u, konsegwentement, l-interpretazzjoni tagħha ma hijiex meħtieġa sabiex tissolva t-tilwima.
35. Skont l-Artikolu 3 tagħha, id-Direttiva 2002/58 tirregola l-“[…]ipproċessar ta’ data personali f’konnessjoni mal-forniment ta’ servizzi ta’ komunikazzjonijiet elettroniċi pubblikament disponibbli f’networks ta’ komunikazzjonijiet pubbliċi [fl-Unjoni], inklużi n-networks ta’ komunikazzjonijiet pubbliċi li jsostnu l-ġbir tad-data u l-apparat ta’ identifikazzjoni”.
36. Il-Qorti tal-Ġustizzja ddikjarat li “meta l-Istati Membri jimplimentaw b’mod dirett miżuri li jidderogaw mill-kunfidenzjalità ta’ komunikazzjonijiet elettroniċi, mingħajr ma jimponu obbligi ta’ pproċessar fuq il-fornituri ta’ servizzi ta’ tali komunikazzjonijiet, il-protezzjoni tad-data tal-persuni kkonċernati ma taqax taħt id-Direttiva 2002/58, iżda biss taħt id-dritt nazzjonali, mingħajr preġudizzju għall-applikazzjoni tad-[Direttiva 2016/680]” (7).
37. Fil-kawża inkwistjoni hawnhekk, it-tentattiv ta’ aċċess għad-data sar direttament mill-awtoritajiet tal-pulizija fil-kuntest ta’ investigazzjoni kriminali. Ma kien hemm l-ebda intervent mill-fornituri ta’ servizzi ta’ komunikazzjonijiet elettroniċi, li ma kinux meħtieġa jipprovdu data personali. Għalhekk, id-Direttiva 2002/58 ma tapplikax.
38. Id-dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni li tirregola din is-sitwazzjoni hija d-Direttiva 2016/680, li bis-saħħa tal-Artikolu 2(1) tagħha tapplika għall-ipproċessar ta’ data personali mill-awtoritajiet kompetenti għall-“finijiet tal-[…]investigazzjoni […] ta’ reati kriminali”.
39. Dak li ntqal hawn fuq huwa biżżejjed sabiex iwassal għall-inammissibbiltà tat-talba għal deċiżjoni preliminari, kif ifformulata mill-qorti nazzjonali, peress li d-dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni li talbet l-interpretazzjoni tagħha ma kinitx applikabbli għall-kawża.
40. Huwa minnu, madankollu, li l-Artikolu 267 TFUE jippermetti lill-Qorti tal-Ġustizzja tifformula mill-ġdid id-domandi preliminari li jkunu ġew magħmula lilha jew tindika l-eżistenza ta’ dispożizzjonijiet oħra possibbilment rilevanti tad-dritt tal-Unjoni, sabiex tagħti lill-qorti nazzjonali risposta utli (8).
41. Il-Qorti tal-Ġustizzja indirizzat lill-qorti tar-rinviju sabiex tiddeċiedi dwar l-effett eventwali tad-Direttiva 2016/68. Għalhekk, tatha l-opportunità li tikkompleta jew tifformula mill-ġdid id-domandi tagħha hija stess. Minflok ma għamlet dan, il-qorti tar-rinviju llimitat ruħha sabiex tgħid li “f’din il-kawża huwa xieraq, fi kwalunkwe każ, li jiġu rispettati d-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 2016/680”, iżda mingħajr ma identifikat liema dispożizzjonijiet tagħha għandha dubju dwarhom, u lanqas ma espandiet fuq kunsiderazzjonijiet sostantivi oħra (9).
42. Il-Qorti tal-Ġustizzja ripetutament iddikjarat li “huwa indispensabbli, kif jgħid l-Artikolu 94 (c) tar-Regoli tal‑Proċedura, li d-deċiżjoni tar-rinviju tkun tinkludi espożizzjoni tar-raġunijiet li wasslu lill-qorti tar-rinviju tistaqsi dwar l-interpretazzjoni jew il-validità ta’ ċerti dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni, kif ukoll ir-rabta li hija tistabbilixxi bejn dawn id-dispożizzjonijiet u l-leġiżlazzjoni nazzjonali applikabbli għat-tilwima fil‑kawża prinċipali” (10).
43. Għalhekk, bħala riżultat ta’ dak espost, in-nuqqas ta’ osservanza tar-rekwiżiti tal-Artikolu 94 tar-Regoli tal-Proċedura huwa ċar f’dan ir-rinviju. Għalkemm il-Qorti tal-Ġustizzja turi ċerta flessibbiltà f’dan ir-rigward, il-kooperazzjoni mal-qorti tar-rinviju għandha tkun reċiproka: fin-nuqqas, mhux ġustifikat, ta’ kollaborazzjoni min-naħa ta’ din tal-aħħar sabiex tesprimi d-dubji tagħha dwar l-interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni meqjus applikabbli (f’dan il-każ, id-Direttiva 2016/680), jidhirli loġiku li t-talba għal deċiżjoni preliminari ma għandhiex tiġi ammessa (11).
44. Minbarra dak li ntqal qabel, din il-qorti:
— Ma speċifikatx in-natura tal-ipproċessar li pprovaw iwettqu l-awtoritajiet tal-pulizija, jew tad-data personali speċifikament imfittxija. Mal-ewwel daqqa ta’ għajn, jidher li tindika li dan kien limitat għad-data tal-konnessjoni (jiġifieri, id-data dwar it-traffiku u l-post), iżda sussegwentement ma teskludix li l-iżblokkar tat-telefon ċellulari pprovda aċċess għad-“data diġitali kollha maħżuna” (12) u anki l-kontenut tal-komunikazzjonijiet u messaġġi elettroniċi skambjati permezz tiegħu (13).
— Hija tirreferi kemm għas-sekwestru tat-telefon u għall-aċċess, jew tentattiv ta’ aċċess, għad-data li tinsab fih, kif ukoll għall-“użu” (Auswertung) sussegwenti tiegħu, jiġifieri l-analiżi u l-qari tiegħu. Din tal-aħħar, iżżid, “jimplika aċċess sħiħ u mhux ikkontrollat għall-komunikazzjonijiet diġitali kollha tal-parti interessata”, li jippermetti “r-rikostruzzjoni ta’ immaġni dettaljata ħafna u fil-fond ta’ kważi l-oqsma kollha tal-ħajja privata”.
45. F’dawn il-kundizzjonijiet, iktar milli formulazzjoni mill-ġdid tad-domandi tal-qorti ta’ oriġini, il-Qorti tal-Ġustizzja ikollha twettaq rikostruzzjoni totali tat-talba għal deċiżjoni preliminari, ibbażata, barra minn hekk, parzjalment fuq kunsiderazzjonijiet ipotetiċi, iktar milli fuq fatti bil-provi. Dan kollu, nirrepeti, wara li l-qorti ngħatat il-possibbiltà li tikkompleta jew tifformula mill-ġdid id-domandi tagħha hi stess.
46. Għalhekk, jiena nipproponi li t-talba għal deċiżjoni preliminari tiġi ddikjarata inammissibbli, kif talbu diversi Stati intervenjenti.
47. Din l-istess dikjarazzjoni ta’ inammissibbiltà għandha tirriżulta minħabba ċ-ċirkustanza, enfasizzata waqt is-seduta, li quddiem il-qorti tar-rinviju ma hemmx kawża reali li teħtieġ l-interpretazzjoni tad-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni.
48. Fil-fatt, il-Gvern Awstrijak (li jaqgħu taħt l-awtorità tiegħu l-awtoritajiet tal-pulizija li intervjenew fl-investigazzjoni), jirrikonoxxi li l-azzjonijiet ta’ dawn l-awtoritajiet kienu illegali u kisru d-drittijiet tal-parti milquta. Peress li, skont id-digriet tar-rinviju, it-talba tar-rikorrent quddiem il-qorti amministrattiva reġjonali kienet indirizzata, preċiżament, kontra l-miżuri tal-pulizija li l-Awtorità konvenuta tqis li huma illegali, il-kontroversja li ġiet ippreżentata quddiem il-qorti tar-rinviju sparixxiet.
49. Fi kwalunkwe każ, jekk il-Qorti tal-Ġustizzja ma taqbilx mal-opinjoni tiegħi, iktar ’il quddiem ser nittratta, sussidjarjament, il-problemi sostantivi sottostanti għad-domandi preliminari.
50. Qabel dan, madankollu, naħseb li għandha tiġi eskluża l-preżenza ta’ raġuni oħra ta’ inammissibbiltà invokata minn xi wħud mill-partijiet intervenjenti fil-proċedura (14). Fl-opinjoni tagħhom, peress li d-Direttiva 2016/680 tkopri l-protezzjoni tal-persuni fiżiċi fir-rigward tal-ipproċessar tad-data tagħhom, hija ma tirregolax każijiet bħal dawn, fejn ma sarx dan l-ipproċessar, iżda sempliċi tentattiv ta’ aċċess għal data li finalment ma setgħetx tinkiseb.
51. Għall-Kummissjoni, min-naħa l-oħra, l-effett utli tad-Direttiva 2016/680 għandu jiffavorixxi interpretazzjoni tal-għan tagħha li ma tkunx limitata għall-ipproċessar tad-data fis-sens strett, iżda li tinkludi wkoll kwistjonijiet li huma direttament marbuta miegħu. Waħda minn dawn tal-aħħar huwa t-tentattiv ta’ aċċess għad-data li l-ipproċessar tagħha huwa fil-mira (15).
52. Fil-fehma tiegħi, mingħajr il-ħtieġa li jiġu sfurzati l-limiti tal-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2016/680 (16), l-applikazzjoni tagħha għal din il-kawża hija ġġustifikata mhux minħabba s-sekwestru tat-telefon ċellulari (17), iżda minħabba l-azzjoni sussegwenti tal-awtoritajiet tal-pulizija sabiex jieħdu minnu ċerta data personali tal-persuna kkonċernata, li għal dan l-iskop ippruvaw jiżblokkawh u jiksbu aċċess għall-kontenut tiegħu.
53. Fost l-attivitajiet definiti bħala “ipproċessar” mill-Artikolu 3(2) tad-Direttiva 2016/680 hemm “it-tqegħid għad-dispożizzjoni b’xi mezz ieħor” tad-data personali, imwettaq fil-kuntest ta’ investigazzjoni kriminali. Nifhem li, meta l-awtorità tal-pulizija tissekwestra telefon ċellulari fejn tinżamm dik id-data u timmanipulah sabiex tieħu din id-data minnu, tibda “attività” ta’ pproċessar, anki jekk din l-attività ma tirnexxix minħabba raġunijiet tekniċi li jikkonċernaw is-sigurtà kriptografika.
54. Tentattiv mingħajr suċċess ta’ aċċess għad-data personali maħżuna fuq telefon ċellulari, f’investigazzjoni kriminali, huwa rregolat mid-Direttiva 2016/680 għal raġunijiet simili għal dawk li ddeterminaw li l-Qorti tal-Ġustizzja tiddikjara d-Direttiva 2002/58 applikabbli għal tentattiv (anki jekk mingħajr suċċess) sabiex tinkiseb awtorizzazzjoni ġudizzjarja sabiex wieħed jaċċedi għal ċerta data tal-persuna investigata, li kienet fil-pussess ta’ operatur tal-komunikazzjonijiet elettroniċi (18).
55. F’dan il-kuntest, kieku l-qorti tar-rinviju kellha tiddeċiedi dwar l-illegalità tal-azzjoni tal-pulizija (rrikonoxxuta mill-Gvern Awstrijak, kif diġà spjegajt), l-evalwazzjoni tagħha tista’ tiddependi mil-legalità tal-għan imfittex, kemm jekk il-miżura kienet ta’ suċċess kif ukoll jekk il-miżura kienet bdiet tiġi eżegwita biss, mingħajr ma rnexxiet.
B. Fuq il‑mertu
1. L‑ewwel domanda preliminari
56. Il-qorti tar-rinviju tixtieq tkun taf jekk, skont l-Artikolu 15(1) tad-Direttiva 2002/58 (jekk ikun il-każ, flimkien mal-Artikolu 5 tagħha) u fid-dawl tal-Artikoli 7 u 8 tal-Karta, “l-aċċess tal-awtoritajiet pubbliċi għal data maħżuna fuq telefon ċellulari jikkostitwixxi interferenza mad-drittijiet fundamentali ggarantiti fl-imsemmija artikoli tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali li hija tant kbira li l-aċċess għandu jkun limitat, fil-qasam tal-prevenzjoni, tar-riċerka, tad-detezzjoni u tal-prosekuzzjoni ta’ reati kriminali, għall-ġlieda kontra reati kriminali serji”.
57. Jekk ir-rinviju jkun ammissibbli, l-inapplikabbiltà tad-Direttiva 2002/58 twassal sabiex l-ewwel domanda tiġi fformulata mill-ġdid, b’tali mod li r-risposta tal-Qorti tal-Ġustizzja tinterpreta d-Direttiva 2016/680.
58. Din ir-risposta għandha tiċċara, suċċessivament, jekk wieħed jistax jitkellem dwar interferenza f’kawżi bħal dik preżenti u, jekk ikun hemm interferenza, jekk id-Direttiva 2016/680 teħtieġx li l-aċċess għad-data jkun limitat għall-każijiet tal-ġlieda kontra l-kriminalità serja.
59. L-attivitajiet ta’ pproċessar tad-data jistgħu jimminaw, min-natura tagħhom, id-drittijiet tar-rispett għall-ħajja privata (l-Artikolu 7 tal-Karta) u għall-protezzjoni tad-data personali (l-Artikolu 8 tal-Karta). L-awtoritajiet pubbliċi, konsegwentement, għandhom jikkonformaw mal-kundizzjonijiet previsti fl-Artikolu 52(1) tal-Karta sabiex jiġġustifikaw l-interferenza tagħhom fl-eżerċizzju ta’ dawk id-drittijiet fundamentali.
60. L-interferenza fid-drittijiet protetti mill-Artikoli 7 u 8 tal-Karta tkun ikbar meta: a) jiġi mfittex aċċess għal data ta’ natura sensittiva li normalment tkun irreġistrata fuq it-telefons ċellulari u li l-għarfien tagħha jista’ jiżvela aspetti tal-ħajja tas-sidien tagħha li għandhom ikunu protetti milli jsiru magħrufa minn partijiet terzi; u b) tippermetti l-aċċess għall-kontenut tal-komunikazzjonijiet.
61. Madankollu, minn perspettiva ġenerali u fid-dawl tal-kontenut tagħha, id-Direttiva 2016/680 ma għandhiex tiġi interpretata fis-sens li l-ipproċessar tad-data li tirreferi għalih huwa limitat biss għal każijiet ta’ ġlieda kontra l-kriminalità serja.
62. Id-Direttiva 2016/680 għandha bħala s-suġġett tagħha kwalunkwe attività ta’ pproċessar (19) ta’ data personali mill-awtoritajiet kompetenti għall-finijiet tal-prevenzjoni, l-investigazzjoni, is-sejbien jew il-prosekuzzjoni tat-tipi kollha ta’ reati kriminali.
63. Mill-prinċipji li tistabbilixxi d-Direttiva 2016/680 fir-rigward tal-ipproċessar ta’ data personali għal dan il-għan (l-Artikolu 4), jew mill-kundizzjonijiet ta’ legalità sabiex jitwettaq dan (l-Artikolu 8), ma jirriżultax li, bħala regola, l-ipproċessar tad-data huwa limitat biss għall-ipoteżi ta’ kriminalità serja.
64. Limitazzjoni ristretta għall-każijiet tal-ġlieda kontra l-kriminalità serja lanqas ma tista’ tkun ibbażata sempliċement fuq l-estrapolazzjoni tal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja fir-rigward tad-Direttiva 2002/58 (20) għal każijiet bħal dak f’din il-kawża.
65. Fil-fehma tiegħi, dan ma jistax isir, għaliex, bla ħsara għal dak li ser nispjega iktar ’il quddiem, din il-ġurisprudenza tirreferi għaż-żamma ġeneralizzata u indiskriminata ta’ data personali ta’ grupp ġeneriku u indeterminat, imwettqa minn fornituri ta’ servizzi ta’ komunikazzjonijiet elettroniċi b’mod sistematiku. Il-portata tal-interferenza li dan it-tip ta’ żamma jinvolvi għas-soċjetà kollha kemm hi jispjega għaliex il-Qorti tal-Ġustizzja kienet partikolarment rigoruża sabiex tipprojbixxih u tikkontempla l-eċċezzjonijiet għal dik il-projbizzjoni.
66. Dan ma huwiex il-każ meta l-aċċess imfittex ma jaffettwax popolazzjoni sħiħa jew gruppi kbar tal-popolazzjoni (jiġifieri, id-data personali ta’ grupp ġeneriku u indeterminat), iżda l-informazzjoni maħżuna fuq telefon ċellulari wieħed, fil-kuntest ta’ proċedura ta’ investigazzjoni kriminali singulari wkoll, li hija rregolata speċifikament mid-Direttiva 2016/680.
67. L-għan tad-Direttiva 2016/680 ma huwa xejn ħlief l-ipproċessar ta’ data mill-awtoritajiet kompetenti għall-prevenzjoni, l-investigazzjoni, is-sejbien jew il-prosekuzzjoni ta’ reati kriminali. Ta’ kull tip ta’ reati kriminali, u mhux biss dawk ta’ natura serja.
68. Barra minn hekk, kif enfasizzaw xi wħud mill-intervenjenti fil-proċedura preliminari, fin-nuqqas ta’ kwalunkwe indikazzjoni dwar in-natura serja tar-reati kriminali fid-Direttiva 2016/680, din tista’ ma tiġix applikata b’mod uniformi fl-Istati Membri, peress li l-evalwazzjonijiet ta’ kull dritt nazzjonali dwar is-serjetà ikbar jew iżgħar ta’ mġiba punibbli jvarjaw b’mod sostanzjali (21).
69. Fil-qosor, id-Direttiva 2016/680 ma timponix, bħala kundizzjoni ta’ legalità, li l-ipproċessar ta’ data personali rregolat minnha jkun limitat biss għall-ġlieda kontra l-kriminalità serja.
70. Dak li ntqal iktar ’il fuq ma jipprekludix li, fl-applikazzjoni tal-prinċipju ta’ proporzjonalità u fuq bażi ta’ każ b’każ, l-ipproċessar tad-data li l-awtoritajiet kompetenti għandhom l-intenzjoni li jwettqu taħt id-Direttiva 2016/680 għandu jkun aġġustat skont: a) in-natura tar-reati kriminali investigati; u b) il-kwalità tad-data personali li hija s-suġġett ta’ dan l-ipproċessar.
71. Fuq dan is-suġġett, naqbel ma’ xi wħud mid-dikjarazzjonijiet tal-Gvern Ġermaniż dwar il-limitazzjoni tal-aċċess għad-data tat-telefons ċellulari ssekwestrati, meta din tippermetti li jiġi stabbilit profil sħiħ tal-personalità tas-sid, fid-dawl tal-kontenut diġitali tiegħu. Skont il-Gvern Ġermaniż, dan l-aċċess għandu jkun limitat għad-data li tkun meħtieġa bħala prova f’każ speċifiku u jista’ ma jkunx xieraq minħabba fatturi bħan-“natura minuri tar-reat taħt investigazzjoni jew il-valur probatorju dgħajjef tad-data li jkunu qiegħdin jippruvaw jiksbu” (22).
72. B’mod astratt, għalhekk, id-Direttiva 2016/680 ma timplikax li huwa illegali, b’mod sistematiku, l-aċċess għal data personali maħżuna fuq telefon ċellulari sabiex tiġi ffaċilitata l-investigazzjoni ta’ mġiba li tista’ taqa’ taħt kriminalità ġenerali jew komuni. Jekk, b’mod konkret, dan l-aċċess jistax isir, hija kwistjoni li l-awtorità korrispondenti għandha tevalwa f’kull okkażjoni, billi tqis il-ħtieġa tiegħu u l-kriterju ta’ proporzjonalità li għadni kif irreferejt għalih.
73. Fil-fehma tiegħi, dan jirriżulta mid-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 2016/680 li jistabbilixxu l-kundizzjonijiet ta’ validità tal-ipproċessar ta’ data personali fil-kuntest tal-ġlieda kontra l-kriminalità:
— L-Artikolu 4(1)(a), li bis-saħħa tiegħu d-data għandha tiġi “ipproċessata b’mod legali”.
— L-Artikolu 8(1), li jenfasizza li l-ipproċessar għandu jkun meħtieġ u jkun ibbażat fuq id-dritt tal-Unjoni jew tal-Istat Membru.
2. It‑tieni domanda preliminari
74. Permezz tat-tieni domanda preliminari tagħha, il-qorti tar-rinviju tixtieq tkun taf jekk l-Artikolu 15(1) tad-Direttiva 2002/58, flimkien mal-Artikoli 7, 8, 11 u 52(1), tal-Karta “jipprekludi[x] leġiżlazzjoni nazzjonali bħall-Artikolu 18 tal-[StPO], moqri flimkien mal-Artikolu 99(1) tiegħu, li abbażi tiegħu l-awtoritajiet ta’ sigurtà jiksbu huma stess, mingħajr awtorizzazzjoni ta’ qorti jew ta’ korp indipendenti amministrattiv, aċċess sħiħ u mhux ikkontrollat tad-data diġitali kollha maħżuna fuq telefon ċellulari matul proċeduri ta’ investigazzjoni kriminali”.
75. Il-formulazzjoni tad-domanda hija kemxejn ambigwa. Il-qorti tar-rinviju:
— Tirrikonoxxi li l-Artikolu 110(2) tal-StPO jipprovdi li s-sekwestri jew il-konfiska ta’ oġġetti jeħtieġu, fil-prinċipju, l-awtorizzazzjoni tal-Uffiċċju tal-Prosekutur. L-awtorità tal-pulizija tista’ twettaq konfiska, mingħajr tali awtorizzazzjoni, biss fil-każijiet straordinarji previsti fil-paragrafu 3 ta’ dan l-artikolu (li ma jidhirx li jeżistu f’dan il-każ).
— Hija żżid, madankollu, li l-analiżi tal-informazzjoni maħżuna fuq it-telefons ċellulari “ma huwiex irregolat [fl-StPO] b’mod preċiż” u li jista’ jsir mill-awtoritajiet tas-sigurtà fuq inizjattiva tagħhom stess, mingħajr awtorizzazzjoni minn qabel.
76. Il-Gvern Awstrijak joffri verżjoni tal-leġiżlazzjoni nazzjonali li ma hijiex konformi ma’ dik esposta fid-digriet tar-rinviju. B’mod partikolari, huwa jgħid li, skont id-dritt nazzjonali, kemm is-sekwestru tat-telefon ċellulari (ħlief f’każijiet ta’ urġenza) kif ukoll l-analiżi għad-data maħżuna fuqu huma possibbli biss bl-awtorizzazzjoni tal-Uffiċċju tal-Prosekutur (23). Mingħajr ordni mill-Uffiċċju tal-Prosekutur, l-użu mill-pulizija tad-data miżmuma fuq dan it-telefon ċellulari huwa illegali.
77. Hija l-qorti tar-rinviju li għandha tivverifika t-termini tar-regoli interni. Fil-kuntest tal-proċedura prevista fl-Artikolu 267 TFUE, il-Qorti tal-Ġustizzja ma għandhiex ġurisdizzjoni sabiex tinterpreta d-dritt nazzjonali, u hija biss il-qorti tar-rinviju, li għandha tiddetermina l-portata eżatta tad-dispożizzjonijiet leġiżlattivi, regolamentari jew amministrattivi nazzjonali (24).
78. Mingħajr ma nixtieq nintervjeni fil-kontroversja dwar l-interpretazzjoni tad-dritt Awstrijak, insibha diffiċli li niddeduċi mill-dispożizzjonijiet li tidentifika l-qorti tar-rinviju biss (l-Artikolu 18 tal-StPO moqri flimkien mal-Artikolu 99(1) tal-istess liġi) il-konsegwenza li tiddeduċi hi stess. Iżda, nerġa’ nirrepeti, din hija xi ħaġa li dik il-qorti biss tista’ ssolvi.
79. Fi kwalunkwe każ, il-qorti tar-rinviju tqis li d-duttrina tas-sentenza Prokuratuur (25) fuq kontroll minn qabel, minn qorti jew awtorità indipendenti, tal-aċċess għad-data miżmuma, tista’ tkun trasferibbli għal kawża bħal dik preżenti.
80. Għall-Gvern Olandiż, għall-kuntrarju, din il-ġurisprudenza għandha tinftiehem fil-kuntest ta’ leġiżlazzjoni nazzjonali li kienet tippermetti aċċess ġenerali tal-awtoritajiet kompetenti għad-data kollha miżmuma dwar it-traffiku u l-post. Dan jispjega r-rekwiżit ta’ awtorizzazzjoni ġudizzjarja minn qabel li jista’ ma jkunx iġġustifikat, madankollu, fil-każ ta’ aċċess għad-data ta’ telefon ċellulari wieħed.
81. Bl-istess argument, il-Gvern Norveġiż jallega li fost il-garanziji multipli stabbiliti mid-Direttiva 2016/680 (26) il-ħtieġa għal awtorizzazzjoni minn qabel minn awtorità ġudizzjarja jew amministrattiva indipendenti ma tidhirx b’mod espliċitu.
82. Il-Kummissjoni, filwaqt li tassumi li d-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 2016/680 għandhom jiġu interpretati fid-dawl tal-Karta, issostni li l-obbligu impost fuq l-Istati Membri mill-Artikolu 8(1) ta’ din id-Direttiva (kundizzjonijiet għal-legalità tal-ipproċessar) jinvolvi l-ħtieġa li jiġu rispettati d-drittijiet fundamentali ggarantiti mill-Artikoli 7 u 8 tal-Karta.
83. Jiena naqbel mal-Kummissjoni li, bi qbil ma’ dawn id-dispożizzjonijiet tal-Karta, il-leġiżlatur nazzjonali huwa obbligat jiddefinixxi r-regoli meħtieġa sabiex jiġi garantit li l-aċċess għad-data jkun iġġustifikat f’kull każ u jkun limitat għal dak li huwa strettament meħtieġ u proporzjonat.
84. Tali regoli nazzjonali, madankollu, ma għandhomx għalfejn ikunu speċifiċi għall-aċċess għad-data personali li tinsab, kif inhu l-każ hawnhekk, fuq telefon ċellulari, iżda jistgħu jkunu dawk previsti fid-dritt intern, b’mod ġenerali, fil-qasam ta’ kisba ta’ provi.
85. F’dan ir-rigward, diġà rriproduċejt il-punt 103 tas-sentenza La Quadrature du Net, fir-rigward tal-miżuri tal-Istati Membri li jaffettwaw il-kunfidenzjalità tal-komunikazzjonijiet elettroniċi, mingħajr ma jiġu imposti obbligi ta’ pproċessar fuq il-fornituri tas-servizzi ta’ tali komunikazzjonijiet (27).
86. Għalhekk, mingħajr il-ħtieġa li jiġu dedotti mid-Direttiva 2016/680 regoli speċifiċi ta’ natura proċedurali sabiex tiġi ggarantita l-legalità tal-aċċess għal data maħżuna fuq telefon ċellulari (28), għandhom jiġu applikati r-regoli nazzjonali li jirregolaw l-eżerċizzju tas-setgħat ta’ tiftix u sekwestru fil-kuntest ta’ investigazzjonijiet kriminali (29).
87. Ir-riferiment għad-dispożizzjonijiet tad-dritt intern sabiex tiġi ggarantita l-legalità tal-aċċess skont id-Direttiva 2016/680 hija, barra minn hekk, konformi mal-ġurisprudenza tal-QEDB. Preċiżament f’kawża li tirreferi għar-Repubblika tal-Awstrija fir-rigward tal-Artikolu 8 KEDB (id-dritt tar-rispett għall-ħajja privata u tal-familja, kif ukoll tad-dar u tal-komunikazzjonijiet) il-QEDB sabet li l-leġiżlazzjoni Awstrijaka dwar is-sekwestru ta’ oġġetti u, b’mod partikolari, ta’ dokumenti, tapplika għat-tiftix u s-sekwestru ta’ data miżmuma fuq mezzi informatiċi (30).
88. Jekk, kif isostni l-Gvern Awstrijak billi jiċċita l-ġurisprudenza tal-Oberster Gerichtshof (il-Qorti Suprema, l-Awstrija), l-awtoritajiet tal-pulizija ma humiex intitolati li jkollhom aċċess għal data miżmuma fuq telefon ċellulari partikolari mingħajr awtorizzazzjoni mill-Uffiċċju tal-Prosekutur, it-tieni domanda preliminari titlef ħafna mis-sens tagħha.
89. Fi kwalunkwe każ, ir-risposta għal din id-domanda ma tistax teskludi li l-aċċess għad-data personali tat-telefon sekwestrat iwassal għal “kostruzzjoni mill-ġdid ta’ immaġni dettaljata ħafna u fil-fond ta’ kważi l-oqsma kollha tal-ħajja privata” tal-persuna kkonċernata (31). Minħabba dan, l-awtoritajiet tal-pulizija ma jistax ma jkollhomx l-awtorizzazzjoni minn qabel imsemmija fis-sentenza Prokuratuur.
90. Mal-ewwel daqqa ta’ għajn, din id-dikjarazzjoni ma tidhirx li taqbel man-nuqqas ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2002/58 (li tinterpreta s-sentenza Prokuratuur) għal din il-kawża, kif sostnejt iktar ’il fuq. Nifhem, madankollu, li r-raġunament f’din is-sentenza jappoġġja l-istess soluzzjoni.
91. Fil-kawża li tat lok għas-sentenza Prokuratuur, għalkemm l-aċċess inkiseb permezz tal-kisba tad-data (metadata) mingħand il-fornituri tas-servizzi ta’ komunikazzjonijiet elettroniċi, kien hemm inkwistjoni, bħal f’dan il-każ, investigazzjoni kriminali unika, diretta kontra persuna partikolari. Din kienet tinvolvi l-ġbir ta’ “data dwar diversi numri tat-telefon ta’ […] u identitajiet internazzjonali differenti ta’ tagħmir mobbli tagħha” (32).
92. Fis-sentenza Prokuratuur, fil-fehma tiegħi, tista’ ssir distinzjoni bejn żewġ aspetti: a) dak li jqiegħed fid-dubju r-regola ġenerali ta’ Stat Membru dwar iż-żamma ġeneralizzata u mhux differenzjata u l-aċċess sussegwenti għad-data miżmuma mill-fornituri tas-servizzi; u b) dak tal-kontroll minn qabel, għal każ uniku, ta’ aċċess għal din il-metadata, meta din tippermetti li jiġi kkonfigurat profil preċiż tal-ħajja privata ta’ persuna.
93. Iċ-ċirkustanza li, f’din il-kawża preżenti, id-data li tiżvela l-ħajja privata ma hijiex fil-pussess tal-fornituri tas-servizz u hija miksuba (jew sar tentattiv sabiex tinkiseb) minn telefon wieħed issekwestrat naħseb li hija ta’ importanza sekondarja fir-rigward tar-raġunament tar-rekwiżit ta’ kontroll minn qabel li tirreferi għalih is-sentenza Prokuratuur.
94. Dan il-kontroll minn qabel huwa bbażat fuq il-protezzjoni ggarantita mill-Artikoli 7 u 8 tal-Karta. L-awtorità li twettqu trid tkun “f’pożizzjoni li tiżgura bilanċ ġust bejn, minn naħa, l-interessi marbuta mal-bżonnijiet tal-investigazzjoni fil-kuntest tal-ġlieda kontra l-kriminalità u, min-naħa l-oħra, id-drittijiet fundamentali għar-rispett tal-ħajja privata u għall-protezzjoni tad-data personali tal-persuni li d-data tagħhom hija kkonċernata mill-aċċess” (33).
3. It‑tielet domanda preliminari
95. Permezz tat-tielet domanda preliminari, il-qorti tar-rinviju tixtieq tkun taf jekk l-Artikolu 47 tal-Karta (jekk ikun il-każ moqri flimkien mal-Artikoli 41 u 52) jipprekludix leġiżlazzjoni bħal dik Awstrijaka (34) li “tawtorizza l-analiżi diġitali ta’ telefon ċellulari mingħajr ma l-persuna kkonċernata tiġi avżata qabel jew, minn tal-inqas, wara li tittieħed il-miżura”.
96. Jiena naħseb li d-domanda fformulata f’dawn it-termini tista’ ma tkunx meħtieġa sabiex tissolva t-tilwima, peress li s-suġġett tad-data seta’ jeżerċita d-dritt sanċit fl-Artikolu 47 tal-Karta, u talab lill-qorti tar-rinviju tiddikjara n-nullità tal-azzjoni tal-pulizija fuq it-telefon issekwestrat, li kienet tinkludi l-użu sussegwenti (u mingħajr suċċess) tad-data maħżuna fuqu.
97. Fir-rigward ta’ dawn iż-żewġ mumenti ta’ atti tal-pulizija, għandha ssir distinzjoni:
— Rigward is-sekwestru tat-telefon fih innifsu, l-informazzjoni fil-fajl tal-kawża turi li l-persuna kkonċernata kienet taf bih u li rrifjutat li tipprovdi lill-awtoritajiet tal-pulizija l-kodiċi sabiex jiżblokkawh meta dan ġie kkonfiskat.
— Rigward it-tentattiv ta’ analiżi tad-data, kollox jidher li jindika li l-kontrollur tal-ipproċessar ma informax lill-persuna kkonċernata b’din l-attività, għalkemm il-Gvern Awstrijak jgħid li din tal-aħħar kienet taf b’rapport li pprovda l-azzjonijiet tal-pulizija ġudizzjarja fuq it-telefon (35).
98. Għalhekk, rigward l-użu tad-data u l-għarfien dwar dan l-użu mill-persuna interessata, jibqgħu ċerti ambigwitajiet li, kif diġà rrimarkajt, il-qorti tar-rinviju kellha tiċċara fid-digriet tar-rinviju u li jfixklu l-għoti ta’ risposta utli għat-tielet domanda preliminari.
99. Fi kwalunkwe każ, jekk il-Qorti tal-Ġustizzja ma tqisx li din id-domanda hija inammissibbli, jien ser nagħti l-opinjoni tiegħi dwarha. F’din l-ipoteżi, u minħabba l-inapplikabbiltà tad-Direttiva 2002/58, din trid tiġi fformulata mill-ġdid fid-dawl tad-Direttiva 2016/680, li l-Artikoli 13, 15 u 54 tagħha jipprovdu l-punti sabiex tingħata risposta għaliha.
100. Skont id-Direttiva 2016/680, l-informazzjoni dwar l-ipproċessar tad-data tiegħu li għandha tiġi pprovduta lill-persuna kkonċernata hija dik li hija meħtieġa, fost l-oħrajn, sabiex: a) issir talba lill-awtorità ta’ kontroll [l-Artikolu 13(1)(d)]; u b) tinkiseb il-protezzjoni effettiva tal-qrati kontra l-ksur tad-drittijiet iggarantiti mid-Direttiva 2016/680, bla ħsara għar-riżorsi amministrattivi jew mhux ġudizzjarji disponibbli (l-Artikolu 54).
101. Madankollu, wieħed ma għandux jinsa li kemm l-Artikolu 13(3) kif ukoll l-Artikolu 15(1) tad-Direttiva 2016/680 jawtorizzaw lill-Istati Membri jadottaw miżuri leġiżlattivi li:
— jittardjaw, jirrestrinġu jew iħallu barra l-għoti tal-informazzjoni lis-suġġett tad-data skont l-Artikolu 13(2).
— jirrestrinġu, b’mod sħiħ jew parzjali, id-dritt ta’ aċċess tas-suġġett tad-data sa fejn, u sakemm tali restrizzjoni sħiħa jew parzjali tikkostitwixxi miżura meħtieġa u proporzjonata sabiex, inter alia, ikun evitat li jiġu mfixkla inkjesti, investigazzjonijiet jew proċeduri uffiċjali jew legali jew ikun evitat preġudizzju għall-investigazzjoni ta’ pieni kriminali (36).
102. Fi kwalunkwe każ, il-legalità tal-ipproċessar tad-data ma tiddependix mill-konformità tal-awtoritajiet kompetenti mad-dmirijiet (sussegwenti) imposti fuqhom mill-Artikolu 13 tad-Direttiva 2016/680, iżda mil-legalità tal-għan li ġġustifika dawn; jiġifieri, li dawk l-awtoritajiet amministrattivi kellhom id-dritt sabiex jipproċedu bl-ipproċessar tad-data personali.
103. Minn din il-perspettiva, il-fatt li l-persuna kkonċernata ġiet infurmata bit-tentattivi ta’ aċċess għad-data miżmuma fit-telefon li ġie ssekwestrat huwa kwistjoni esterna, fih innifsu, għal-legalità għal raġunijiet sostantivi tal-azzjoni tal-pulizija. L-imġiba tal-persuna inkarigata mill-ipproċessar li possibbilment marret kontra d-dmirijiet imposti mill-Artikolu 13 tad-Direttiva 2016/680 jista’ jkollha konsegwenzi oħra, iżda, nerġa’ nirrepeti, ma jaffettwax il-legalità jew in-nuqqas ta’ legalità ta’ dan l-istess ipproċessar.
104. Hija l-qorti tar-rinviju li għandha tiddetermina jekk ir-regola nazzjonali tippermettix l-eżerċizzju effettiv ta’ dawn id-drittijiet mill-persuna kkonċernata.
V. Konklużjoni
105. Fid-dawl ta’ dak li ntqal iktar ’il fuq, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tiddikjara t-talba għal deċiżjoni preliminari magħmula mil-Landesverwaltungsgericht Tirol (il-Qorti Amministrattiva Reġjonali ta’ Tirol, l-Awstrija) inammissibbli.
Sussidjarjament, nissuġġerixxi li tingħata risposta għal din it-talba f’dawn it-termini:
“1) L-Artikoli 4(1)(a) u 8(1) tad-Direttiva (UE) 2016/680 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas‑27 ta’ April 2016 dwar il-protezzjoni ta’ persuni fiżiċi fir-rigward tal-ipproċessar ta’ data personali mill-awtoritajiet kompetenti għall-finijiet tal-prevenzjoni, l-investigazzjoni, is-sejbien jew il-prosekuzzjoni ta’ reati kriminali jew l-eżekuzzjoni ta’ pieni kriminali, u dwar il-moviment liberu ta’ tali data, u li tħassar id-Deċiżjoni Qafas tal-Kunsill 2008/977/ĠAI, flimkien mal-Artikoli 7, 8, u 52 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea,
għandha tiġi interpretata fis-sens li
fil-kuntest ta’ investigazzjoni kriminali, l-aċċess mill-awtoritajiet pubbliċi għal data personali maħżuna fuq telefon ċellulari, bil-ħsieb li jipproċessawha, ma huwiex limitat għall-każijiet ta’ ġlieda kontra kriminalità serja.
L-imsemmi aċċess għandu jkun iġġustifikat f’kull każ u jkun limitat għal dak li huwa strettament meħtieġ u proporzjonat, skont in-natura tar-reati kriminali investigati u d-data personali li għaliha jintalab l-aċċess.
L-awtoritajiet tal-pulizija ma jistgħux jiksbu huma stess, mingħajr awtorizzazzjoni minn qabel ta’ qorti, matul proċeduri ta’ investigazzjoni kriminali, aċċess sħiħ u mhux ikkontrollat tad-data kollha maħżuna fuq telefon ċellulari, meta jkunu jistgħu jiksbu minnha immaġini ċara tal-ħajja privata ta’ persuna.
2) L-Artikoli 13, 15 u 54 tad-Direttiva 2016/680, flimkien mal-Artikoli 47 u 52 tal-Karta,
għandhom jiġu interpretati fis-sens li
bla ħsara għal-limitazzjonijiet awtorizzati mill-Artikolu 15(1), tad-Direttiva 2016/680, jew rimedji amministrattivi jew mhux ġudizzjarji oħra disponibbli, is-sid ta’ telefon ċellulari għandu jiġi infurmat dwar l-ipproċessar tad-data personali maħżuna fih li jkunu wettqu l-awtoritajiet korrispondenti, fil-ħin u bit-termini meħtieġa sabiex ikun iggarantit l-eżerċizzju effettiv tad-dritt tiegħu għal rimedju effettiv kontra ksur eventwali tad-drittijiet rikonoxxuti mid-Direttiva 2016/680”.