Υπόθεση T‑399/11

Banco Santander, SA
και
Santusa Holding, SL

κατά

Ευρωπαϊκής Επιτροπής

«Κρατικές ενισχύσεις — Διατάξεις για τον φόρο εταιριών οι οποίες επιτρέπουν στις εταιρίες με φορολογική έδρα στην Ισπανία την απόσβεση της υπεραξίας που προκύπτει από την απόκτηση μεριδίων στο κεφάλαιο επιχειρήσεων με φορολογική έδρα στην αλλοδαπή — Απόφαση η οποία χαρακτηρίζει το καθεστώς αυτό κρατική ενίσχυση, κηρύσσει την εν λόγω ενίσχυση ασύμβατη με την εσωτερική αγορά και διατάσσει την ανάκτησή της — Έννοια της κρατικής ενισχύσεως — Επιλεκτικός χαρακτήρας — Προσδιορισμός κατηγορίας επιχειρήσεων οι οποίες ευνοούνται από το μέτρο — Δεν υφίσταται — Παράβαση του άρθρου 107, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ»

Περίληψη — Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (δεύτερο πενταμελές τμήμα) της 7ης Νοεμβρίου 2014

1.      Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη — Έννοια — Επιλεκτικός χαρακτήρας του μέτρου — Μέτρο φορολογικής ελαφρύνσεως — Κριτήρια εκτιμήσεως

(Άρθρο 107 § 1 ΣΛΕΕ)

2.      Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη — Έννοια — Επιλεκτικός χαρακτήρας του μέτρου — Παρέκκλιση από το γενικό φορολογικό σύστημα — Διαφοροποίηση μεταξύ επιχειρήσεων ευρισκόμενων σε συγκρίσιμη πραγματική και νομική κατάσταση — Περιεχόμενο της έννοιας του βάρους αποδείξεως

(Άρθρο 107 § 1 ΣΛΕΕ)

3.      Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη — Έννοια — Επιλεκτικός χαρακτήρας του μέτρου — Εκτίμηση στηριζόμενη στον επιλεκτικό χαρακτήρα του τεθέντος σε ισχύ νομικού καθεστώτος χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα αποτελέσματα του μέτρου — Αποκλείεται

(Άρθρο 107 § 1 ΣΛΕΕ)

4.      Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη — Έννοια — Επιλεκτικός χαρακτήρας του μέτρου — Παρέκκλιση από το γενικό φορολογικό σύστημα — Εκτίμηση μέσω συγκρίσεως με λοιπές επιχειρήσεις του ίδιου κράτους μέλους και όχι με επιχειρήσεις άλλων κρατών μελών

(Άρθρο 107 § 1 ΣΛΕΕ)

5.      Προσφυγή ακυρώσεως — Φυσικά ή νομικά πρόσωπα — Πράξεις που τα αφορούν άμεσα και ατομικά — Απόφαση της Επιτροπής με την οποία διαπιστώνεται η ασυμβατότητα καθεστώτος ενισχύσεων προς την εσωτερική αγορά — Προσφυγή επιχειρήσεως που επωφελήθηκε από ατομική ενίσχυση χορηγηθείσα δυνάμει του καθεστώτος αυτού και η οποία πρέπει να ανακτηθεί — Παραδεκτό — Ζήτημα αν ασκεί επιρροή η μη προβολή αιτημάτων ακυρώσεως της νομικής βάσεως της αποφάσεως — Δεν ασκεί επιρροή

(Άρθρο 263, εδ. 4, ΣΛΕΕ)

1.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 37)

2.      Το κριτήριο του επιλεκτικού χαρακτήρα ενός μέτρου καθιστά εφικτή τη διάκριση των κρατικών ενισχύσεων από τα γενικά μέτρα φορολογικής ή οικονομικής πολιτικής τα οποία θέτουν σε εφαρμογή τα κράτη μέλη. Επομένως, για να συντρέχει η προϋπόθεση του επιλεκτικού χαρακτήρα, πρέπει σε κάθε περίπτωση να προσδιορίζεται συγκεκριμένη κατηγορία επιχειρήσεων οι οποίες είναι οι μόνες που ευνοούνται από το επίμαχο μέτρο.

Συναφώς, το άρθρο 107, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ επιβάλλει να εξακριβώνεται αν, στο πλαίσιο δεδομένου νομικού καθεστώτος, ένα εθνικό μέτρο μπορεί να ευνοήσει ορισμένες επιχειρήσεις ή ορισμένους κλάδους παραγωγής έναντι άλλων που τελούν, από πλευράς του σκοπού που επιδιώκεται με το οικείο καθεστώς, σε συγκρίσιμη πραγματική και νομική κατάσταση. Όταν όμως το επίμαχο μέτρο, μολονότι συνιστά παρέκκλιση από το κοινό ή κανονικό φορολογικό καθεστώς, είναι δυνητικά εφαρμόσιμο επί όλων των επιχειρήσεων, δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί σύγκριση, από πλευράς του σκοπού που επιδιώκεται με το κοινό ή κανονικό φορολογικό καθεστώς, μεταξύ της πραγματικής και νομικής καταστάσεως των επιχειρήσεων οι οποίες μπορούν να τύχουν εφαρμογής του εν λόγω μέτρου και εκείνων που δεν έχουν τη δυνατότητα αυτή. Από αυτό συνάγεται ότι, σε μια τέτοια περίπτωση, ο επιλεκτικός χαρακτήρας του εν λόγω μέτρου δεν μπορεί να απορρέει από τη διαπίστωση και μόνον ότι το μέτρο αυτό θεσπίζει παρέκκλιση από το κοινό ή κανονικό φορολογικό καθεστώς.

Εκτός αυτού, στην Επιτροπή απόκειται να αποδείξει ότι το θεσπισθέν μέτρο επιφυλάσσει διαφορετική μεταχείριση σε επιχειρήσεις ευρισκόμενες, από πλευράς του επιδιωκόμενου σκοπού, σε παρεμφερή πραγματική και νομική κατάσταση.

(βλ. σκέψεις 38, 47-50)

3.      Το γεγονός ότι ένα φορολογικό μέτρο είναι επιλεκτικό δεδομένου ότι ευνοεί ορισμένους μόνον ομίλους επιχειρήσεων που πραγματοποιούν συγκεκριμένες επενδύσεις στο εξωτερικό δεν μπορεί να αποδείξει τον επιλεκτικό χαρακτήρα του μέτρου αυτού. Συγκεκριμένα, το άρθρο 107, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ διακρίνει τα μέτρα κρατικών παρεμβάσεων με γνώμονα τα αποτελέσματά τους. Επομένως, το ζήτημα κατά πόσον το επίμαχο μέτρο συνιστά κρατική ενίσχυση διότι, μεταξύ άλλων, έχει επιλεκτικό χαρακτήρα, πρέπει να εκτιμηθεί βάσει των αποτελεσμάτων του. Συναφώς, ο χαρακτηρισμός ενός φορολογικού μέτρου ως επιλεκτικού χωρίς να εξεταστούν τα αποτελέσματά του ενδέχεται να οδηγήσει στη διαπίστωση επιλεκτικού χαρακτήρα κάθε ευνοϊκού φορολογικού μέτρου η εφαρμογή του οποίου εξαρτάται από ορισμένες προϋποθέσεις, παρά το γεγονός ότι οι επωφελούμενες επιχειρήσεις δεν διαθέτουν κάποιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό το οποίο να καθιστά δυνατή τη διάκρισή τους από τις λοιπές επιχειρήσεις, πλην του ότι ενδέχεται να πληρούν τις προϋποθέσεις από τις οποίες εξαρτάται η χορήγηση του εν λόγω μέτρου.

(βλ. σκέψεις 67-69, 72)

4.      Η προϋπόθεση σχετικά με τον επιλεκτικό χαρακτήρα την οποία θέτει το άρθρο 107, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ μπορεί να εκτιμηθεί μόνο στο επίπεδο ενός και μοναδικού κράτους μέλους και προκύπτει αποκλειστικά από την ανάλυση της διαφορετικής μεταχειρίσεως η οποία επιφυλάσσεται μόνο στις επιχειρήσεις ή στους κλάδους παραγωγής του κράτους αυτού.

Εν συνεχεία, το γεγονός ότι ένα μέτρο ευνοεί τις φορολογούμενες σε κράτος μέλος επιχειρήσεις έναντι των φορολογούμενων στα λοιπά κράτη μέλη επιχειρήσεων, μεταξύ άλλων διότι διευκολύνει τις εγκατεστημένες σε κράτος μέλος επιχειρήσεις να αποκτήσουν μερίδια στο κεφάλαιο επιχειρήσεων εγκατεστημένων στην αλλοδαπή, δεν ασκεί επιρροή στην ανάλυση του κριτηρίου του επιλεκτικού χαρακτήρα.

(βλ. σκέψεις 75, 76)

5.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 90-92)