KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI
TANCHEV
ippreżentati fis-17 ta’ Diċembru 2020 (1)
Kawża C‑128/19
Azienda Sanitaria Provinciale di Catania
vs
Assessorato della Salute della Regione Siciliana,
fil-preżenza ta:
AU
(talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mill-Corte suprema di cassazione (il-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni, l-Italja))
“Għajnuna mill-Istat – Kunċetti ta’ ‘għajnuna eżistenti’ u ta’ ‘għajnuna ġdida’ – Regolament (UE) Nru 702/2014 – Għajnuna għall-ispejjeż tal-prevenzjoni, il-kontroll u l-qerda tal-mard tal-annimali u għall-kumpens tad-dannu kkawżat minn tali mard – Regolament (UE) Nru 1408/2013 – Għajnuna de minimis”
1. It-tilwima fil-kawża ineżami tirriżulta minn miżura leġiżlattiva adottata fl-1989 mir-Reġjun ta’ Sicilia, li kienet tipprevedi l-ħlas ta’ kumpens lill-proprjetarji ta’ annimali maqtula minħabba li kienu affettwati minn ċertu mard. Matul is-snin, dan il-kumpens kien iffinanzjat diversi drabi permezz ta’ leġiżlazzjoni adottata mir-Reġjun ta’ Sicilia. AU, bidwi Sqalli li jrabbi l-annimali, talab il-ħlas ta’ dan il-kumpens quddiem il-qrati nazzjonali fuq il-bażi tal-liġi reġjonali tal-2005, li hija l-miżura l-iktar reċenti li kienet tiffinanzja dan il-kumpens. Il-kwistjoni mressqa quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja hija dwar jekk dan il-kumpens huwiex għajnuna mill-Istat fis-sens tal-Artikolu 107(1) TFUE u, jekk dan ikun il-każ, jekk dan il-kumpens kienx implimentat bi ksur tal-Artikolu 108(3) TFUE.
2. Id-diffikultà tinsab fil-fatt li, għalkemm il-leġiżlazzjoni inizjali tal-1989 u diversi liġijiet ta’ finanzjament kienu s-suġġett ta’ deċiżjoni ta’ awtorizzazzjoni tal-Kummissjoni, dan ma kienx il-każ fir-rigward tal-liġi tal-2005. Tqum għalhekk il-kwistjoni dwar jekk din il-liġi msemmija l-aħħar hijiex koperta mill-awtorizzazzjoni mogħtija mill-Kummissjoni fir-rigward tal-leġiżlazzjoni preċedenti ta’ finanzjament.
3. Għalhekk, din il-kawża tagħti lill-Qorti tal-Ġustizzja l-opportunità li tipprovdi gwida dwar il-kunċetti ta’ “għajnuna ġdida”, li, bħala tali, għandha tiġi nnotifikata lill-Kummissjoni qabel ma tiġi implimentata, u ta’ “għajnuna eżistenti”, li ma hijiex suġġetta għal dan ir-rekwiżit jew għaliex kienet diġà ġiet awtorizzata jew (inter alia) għaliex temenda, b’mod limitat, għajnuna diġà awtorizzata.
I. Il-kuntest ġuridiku
A. Id-dritt tal-Unjoni Ewropea
4. L-Artikolu 1 tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 659/1999 tat-22 ta’ Marzu 1999 li jistabbilixxi regoli dettaljati għall-applikazzjoni ta’ l-Artikolu [108 TFUE] (2) jipprovdi:
“Għall-għan ta’ dan ir-Regolament:
[…]
(b) ‘għajnuna eżistenti’ għandha tfisser:
[…]
(ii) għajnuna awtorizzata, li tfisser, skemi ta’ għajnuna u għajnuna individwali li kienu awtorizzati mill-Kummissjoni jew mill-Kunsill;
[…]
(ċ) ‘għajnuna ġdida’ għandha tfisser kull għajnuna, jiġifieri, skemi ta’ għajnuna u għajnuna individwali, li m’hijiex għajnuna eżistenti, li jinkludu tibdil lill-għajnuna eżistenti;
[…]”
B. Id-dritt Taljan
5. L-Artikolu 1 tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 12/1989 (3) jipprovdi:
“1. Għas-sanitazzjoni ta’ rziezet li jrabbu annimali bovini affettwati mit-tuberkulożi, mill-bruċellożi u mil-lewkożi, u ta’ rziezet li jrabbu annimali ovini jew kaprini affettwati mill-bruċellożi, konformement mal-Liġi tad-9 ta’ Ġunju 1964, Nru 615, mal-Liġi tat-23 ta’ Jannar 1968, Nru 33, u mal-Liġi tat-23 ta’ Jannar 1968, Nru 34, kif sussegwentement emendati u ssupplimentati, għandu jingħata kumpens lill-proprjetarji ta’ annimali bovini maqtula u/jew meqruda minħabba li kienu affettwati mit-tuberkulożi, mill-bruċellożi jew mil-lewkożi, u ta’ annimali ovini jew kaprini affettwati mill-bruċellożi, flimkien mal-kumpens previst fid-dispożizzjonijiet nazzjonali fis-seħħ, u dan sal-ammont indikat fit-tabella annessa ma’ din il-liġi.
[…]
4. Għall-istess għanijiet bħal dawk imsemmija fil-paragrafi preċedenti u sabiex jiġi ffaċilitat it-twettiq ta’ miżuri ta’ sanitazzjoni fl-irziezet li jrabbu l-annimali, għandu jitħallas onorarju ta’ ITL 2 000, flimkien ma’ dak previst fid-dispożizzjonijiet nazzjonali fis-seħħ, lill-professjonisti veterinarji awtorizzati li jwettqu l-operazzjonijiet imsemmija fid-Digrieti Ministerjali tal-1 ta’ Ġunju 1968 u tat-3 ta’ Ġunju 1968, għal kull annimal bovin eżaminat. Fi kwalunkwe każ, il-kumpens totali ma jistax jaqbeż ITL 3 000.
5. Għall-finijiet ta’ dan l-artikolu, għandu jiġi awtorizzat infiq ta’ ITL 7 000 miljun għas-sena finanzjarja kurrenti u ITL 6 000 miljun għal kull waħda mis-snin finanzjarji 1990 u 1991.”
6. L-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 (4) jipprovdi:
“Għat-twettiq tal-għanijiet imsemmija fl-Artikolu 1 tal-[Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 12/1989], u konformement mad-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 134 tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 32 tat-23 ta’ Diċembru 2000, qiegħed jiġi allokat ammont ta’ EUR 20 miljun għall-ħlas tal-ammonti dovuti mill-awtoritajiet tas-sanità lokali ta’ Sicilia lill-proprjetarji tal-annimali li nqatlu għaliex infettati b’mard infettiv mifrux matul il-perijodu bejn is-sena 2000 u s-sena 2006, kif ukoll għall-ħlas, għall-istess snin, tal-onorarji dovuti lill-veterinarji li jaħdmu għal rashom li pparteċipaw fil-miżuri ta’ sanitazzjoni. Għall-finijiet ta’ dan il-paragrafu, l-ammont allokat għas-sena finanzjarja 2005 jammonta għal EUR 10 miljun (Unità Provviżorja Bażika (UPB) 10.3.1.3.2., Kapitolu 417702). Għas-snin finanzjarji sussegwenti, id-dispożizzjonijiet applikabbli huma dawk tal-Artikolu 3(2)(i) tal-Liġi Reġjonali Nru 10 tas-27 ta’ April 1999, kif emendata u kkompletata.”
II. Il-fatti tat-tilwima fil-kawża prinċipali u d-domandi preliminari magħmula
7. AU, bidwi li jrabbi l-annimali, talab il-ħlas tal-kumpens previst, inizjalment, mill-Artikolu 1 tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 12/1989 u sussegwentement mill-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 għal operaturi fis-settur tat-trobbija tal-annimali li kienu mġiegħla joqtlu l-annimali infettati bil-bruċellożi.
8. AU talab lill-Giudice unico del Tribunale di Catania (l-Imħallef Uniku tal-Qorti Distrettwali ta’ Catania, l-Italja) sabiex jordna lill-Azienda Sanitaria Provinciale di Catania (iktar ’il quddiem l-“ASPC”) tħallas EUR 11 930.08 bħala kumpens għall-qatla ta’ annimali affettwati minn mard infettiv. Permezz tal-ordni bin-numru 81/08, il-Giudice unico del Tribunale di Catania (l-Imħallef Uniku tal-Qorti Distrettwali ta’ Catania) laqa’ din it-talba.
9. Fil-21 ta’ April 2008, l-ASPC talbet lill-Giudice unico del Tribunale di Catania (l-Imħallef Uniku tal-Qorti Distrettwali ta’ Catania) jannulla l-ordni Nru 81/08. Permezz tas-sentenza Nru 2141/2011 tat-3/8 ta’ Ġunju 2011, il-Giudice unico del Tribunale di Catania (l-Imħallef Uniku tal-Qorti Distrettwali ta’ Catania) laqa’ din it-talba u annulla l-ordni Nru 81/08.
10. Fit-23 ta’ Lulju 2012, AU appella quddiem il-Corte d’appello di Catania (il-Qorti tal-Appell ta’ Catania, l-Italja), u talab li s-sentenza Nru 2141/2011 tiġi annullata. Permezz tas-sentenza Nru 1469/2013 tal-24 ta’ Lulju 2013, il-Corte d’appello di Catania (il-Qorti tal-Appell ta’ Catania) laqgħet l-appell u rrevediet is-sentenza Nru 2141/2011, filwaqt li ċaħdet it-talba ta’ ASPC għall-annullament tal-ordni Nru 81/08.
11. Quddiem il-Corte d’appello di Catania (il-Qorti tal-Appell ta’ Catania), l-ASPC argumentat, b’mod partikolari, li l-kumpens previst fl-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 kien jikkostitwixxi għajnuna mill-Istat li ma setgħetx tiġi implimentata qabel ma l-Kummissjoni tkun iddikjarat din l-għajnuna kompatibbli mas-suq intern, u hija ma kinitx għamlet dan. Il-Corte d’appello di Catania (il-Qorti tal-Appell ta’ Catania) ċaħdet dan l-argument għar-raġuni, l-ewwel, li b’deċiżjoni tal-11 ta’ Diċembru 2002 (5), il-Kummissjoni kienet evalwat il-kompatibbiltà mas-suq intern tal-liġijiet reġjonali li, matul is-snin u sal-1997, kienu ffinanzjaw il-miżura prevista permezz tar-regola sostantiva stabbilita fl-Artikolu 1 tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 12/1989, jiġifieri l-Artikolu 11 tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 40/1997 (6) u l-Artikolu 7 tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 22/1999 (7), u, it-tieni, li l-konstatazzjoni tal-Kummissjoni, f’din id-deċiżjoni, li tali liġijiet reġjonali kienu kompatibbli mas-suq intern kienet estiża għall-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005, li wkoll kienet tiffinanzja l-miżura prevista mill-Artikolu 1 tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 12/1989.
12. Fis-7 ta’ Marzu 2014, l-ASPC appellat mis-sentenza tal-Corte d’appello di Catania (il-Qorti tal-Appell ta’ Catania) quddiem il-Corte suprema di cassazione (il-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni, l-Italja).
13. Il-Corte suprema di cassazione (il-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni) issospendiet il-proċeduri u għamlet lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:
“(1) Fid-dawl tal-[Artikoli 107 u 108 TFUE], kif ukoll tal-[‘Linji Gwida tal-Komunità dwar l-għajnuna mill-Istat fis-settur tal-agrikoltura’] (8), id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 25(16) tal-[Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005], skont liema ‘għat-twettiq tal-għanijiet imsemmija fl-Artikolu 1 tal-[Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 12/1989], u konformement mad-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 134 tal-Liġi Reġjonali Nru 32 tat-23 ta’ Diċembru 2000, qiegħed jiġi allokat ammont ta’ EUR 20 miljun għall-ħlas tal-ammonti dovuti mill-AUSL [Azienda Unità Sanitaria Locale, l-awtoritajiet tas-sanità lokali] ta’ Sqallija lill-proprjetarji tal-annimali li nqatlu għaliex infettati b’mard infettiv mifrux matul il-perijodu bejn is-sena 2000 u s-sena 2006, kif ukoll għall-ħlas, għall-istess snin, tal-onorarji dovuti lill-veterinarji li jaħdmu għal rashom li pparteċipaw fil-miżuri ta’ qtil [sanitazzjoni]. Għall-finijiet ta’ dan il-paragrafu, l-ammont allokat għas-sena finanzjarja 2005 jammonta għal EUR 10 miljun (Unità Provviżorja Bażika (UPB) 10.3.1.3.2., Kapitolu 417702). Għas-snin finanzjarji sussegwenti, id-dispożizzjonijiet applikabbli huma dawk tal-Artikolu 3(2)(i) tal-Liġi Reġjonali Nru 10 tas-27 ta’ April 1999 kif emendata u kkompletata’, jikkostitwixxu għajnuna mogħtija mill-Istat li toħloq jew tista’ toħloq distorsjoni tal-kompetizzjoni billi tiffavorixxi ċerti impriżi jew ċerti produzzjonijiet?
(2) Għalkemm id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 25(16) tal-[Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005], skont liema ‘għat-twettiq tal-għanijiet imsemmija fl-Artikolu 1 tal-[Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 12/1989], u konformement mad-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 134 tal-Liġi Reġjonali Nru 32 tat-23 ta’ Diċembru 2000, qiegħed jiġi allokat ammont ta’ EUR 20 miljun għall-ħlas tal-ammonti dovuti mill-AUSL [Azienda Unità Sanitaria Locale, l-awtoritajiet tas-sanità lokali] ta’ Sqallija lill-proprjetarji tal-annimali li nqatlu għaliex infettati b’mard infettiv mifrux matul il-perijodu bejn is-sena 2000 u s-sena 2006, kif ukoll għall-ħlas, għall-istess snin, tal-onorarji dovuti lill-veterinarji li jaħdmu għal rashom li pparteċipaw fil-miżuri ta’ qtil [sanitazzjoni]. Għall-finijiet ta’ dan il-paragrafu, l-ammont allokat għas-sena finanzjarja 2005 jammonta għal EUR 10 miljun (Unità Provviżorja Bażika (UPB) 10.3.1.3.2., Kapitolu 417702). Għas-snin finanzjarji sussegwenti, id-dispożizzjonijiet applikabbli huma dawk tal-Artikolu 3(2)(i) tal-Liġi Reġjonali Nru 10 tas-27 ta’ April 1999 kif emendata u kkompletata’, jistgħu jikkostitwixxu, bħala prinċipju, għajnuna mogħtija mill-Istat li, billi tiffavorixxi ċerti impriżi jew ċerti produzzjonijiet, toħloq jew tista’ toħloq distorsjoni tal-kompetizzjoni, jista’ madankollu jitqies li dawn huma kompatibbli mal-[Artikoli 107 u 108 TFUE], fid-dawl tar-raġunijiet li wasslu lill-[Kummissjoni], fid-[Deċiżjoni tal-2002], tqis li, peress li l-kundizzjonijiet previsti mil-[Linji Gwida tal-Komunità dwar l-għajnuna mill-Istat fis-settur tal-agrikoltura] huma ssodisfatti, id-dispożizzjonijiet simili tal-Artikolu 11 tal-[Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 40/1997] u tal-Artikolu 7 tal-[Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 22/1999] huma kompatibbli mal-[Artikoli 107 u 108 TFUE]?”
14. L-ASPC, ir-Repubblika Taljana u l-Kummissjoni Ewropea ppreżentaw osservazzjonijiet bil-miktub. Is-seduta ppjanata għat-30 ta’ April 2020 tħassret minħabba l-pandemija Covid-19. Minflok, il-mistoqsijiet għal tweġiba orali li kienu ntbagħtu lill-partijiet qabel is-seduta tbiddlu f’mistoqsijiet għal tweġiba bil-miktub indirizzati lill-partijiet interessati msemmija fl-Artikolu 23 tal-Istatut tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea. Barra minn hekk, bħala miżuri ta’ organizzazzjoni tal-proċedura previsti fl-Artikolu 62(1) tar-Regoli tal-Proċedura, ir-Repubblika Taljana ntalbet tagħti tweġiba għal mistoqsijiet addizzjonali. L-ASPC, ir-Repubblika Taljana u l-Kummissjoni wieġbu għal dawn il-mistoqsijiet fit-termini stabbiliti mill-Qorti tal-Ġustizzja.
III. Analiżi
15. Permezz tal-ewwel domanda, il-qorti tar-rinviju tistaqsi lill-Qorti tal-Ġustizzja, essenzjalment, jekk il-kumpens previst fl-Artikolu 1 tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 12/1989 favur il-proprjetarji ta’ annimali maqtula minħabba li kienu affettwati minn ċertu mard infettiv (iktar ’il quddiem il-“kumpens inkwistjoni”) u ffinanzjat mill-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005, jikkostitwixxix għajnuna mill-Istat fis-sens tal-Artikolu 107(1) TFUE.
16. Permezz tat-tieni domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi jekk, fil-każ li l-ewwel domanda tingħata risposta fl-affermattiv, l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 għandux jitqies li huwa “kompatibbli mal-[Artikoli 107 u 108 TFUE], fid-dawl tar-raġunijiet li wasslu lill-[Kummissjoni], fid-[Deċiżjoni tal-2002], tqis li, […] dispożizzjonijiet simili tal-Artikolu 11 tal-[Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 40/1997] u tal-Artikolu 7 tal-[Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 22/1999] huma kompatibbli mal-[Artikoli 107 u 108 TFUE]” (9).
17. Kif mitlub mill-Qorti tal-Ġustizzja, f’dawn il-konklużjonijiet ser neżamina biss it-tieni domanda magħmula. Jiena għalhekk ser nassumi, għas-saħħa tal-argument, li l-kumpens inkwistjoni jikkostitwixxi għajnuna mill-Istat fis-sens tal-Artikolu 107(1) TFUE.
A. Fuq il-ġurisdizzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja sabiex tagħti risposta għat-tieni domanda magħmula
18. Il-Kummissjoni ssostni li t-tieni domanda magħmula hija inammissibbli għaliex il-Qorti tal-Ġustizzja ma għandhiex ġurisdizzjoni sabiex tagħti deċiżjoni dwar il-kompatibbiltà ta’ miżuri ta’ għajnuna mas-suq intern.
19. Jiena nqis li l-Qorti tal-Ġustizzja għandha ġurisdizzjoni sabiex tagħti risposta għat-tieni domanda.
20. Huwa minnu li, skont ġurisprudenza stabbilita, il-Qorti tal-Ġustizzja ma għandhiex ġurisdizzjoni sabiex tagħti deċiżjoni dwar il-kompatibbiltà ta’ għajnuna mill-Istat jew ta’ skema ta’ għajnuna mas-suq intern, minħabba li tali evalwazzjoni taqa’ fi ħdan il-kompetenza esklużiva tal-Kummissjoni, bla ħsara għal stħarriġ mill-qrati tal-Unjoni Ewropea (10).
21. Madankollu, jien jidhirli li, permezz tat-tieni domanda tagħha, kif riprodotta fil-punt 16 iktar ’il fuq, il-qorti tar-rinviju ma hijiex qed tistaqsi lill-Qorti tal-Ġustizzja jekk il-kumpens inkwistjoni huwiex kompatibbli mas-suq intern. Jiena nenfasizza li dik il-qorti tar-rinviju stess tinnota, fid-digriet tar-rinviju, li “ma huwiex fil-kompetenza tal-qorti nazzjonali li tagħti deċiżjoni dwar il-kompatibbiltà [tal-kumpens inkwistjoni] mas-suq intern, minħabba li dik l-evalwazzjoni […] taqa’ fi ħdan il-kompetenza esklużiva tal-Kummissjoni.”
22. Fid-dawl tar-riferiment, fit-tieni domanda, għad-deċiżjoni tal-2002, jidhirli li l-qorti tar-rinviju pjuttost qed tfittex li tivverifika jekk l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 huwiex kopert bid-deċiżjoni tal-2002, bil-konsegwenza li dik il-miżura ma kellhiex tiġi nnotifikata lill-Kummissjoni, u awtorizzata minnha, qabel ma ġiet implimentata.
23. F’dan ir-rigward, jiena ninnota li, fil-kuntest tas-sistema ta’ kontroll tal-għajnuna mill-Istat, il-proċedura hija differenti skont jekk l-għajnuna tkunx għajnuna “eżistenti” — li, kif ser jiġi spjegat iktar ’il quddiem, ikun il-każ tal-kumpens inkwistjoni, jekk dan ikun meqjus bħala li huwa kopert mid-deċiżjoni tal-2002 — jew għajnuna “ġdida”. Filwaqt li, skont l-Artikolu 108(3) TFUE, għajnuna ġdida għandha tiġi nnotifikata lill-Kummissjoni fiż-żmien stipulat u ma tistax tiġi implimentata qabel ma tkun ittieħdet deċiżjoni finali mill-Kummissjoni, għajnuna eżistenti tista’, skont l-Artikolu 108(1) TFUE, tkun legalment implimentata sakemm il-Kummissjoni ma tkun ikkonstatat ebda inkompatibbiltà. Għalhekk, fir-rigward tal-għajnuna eżistenti, b’differenza minn għajnuna ġdida, ma hemmx rekwiżit li hija tiġi nnotifikata lill-Kummissjoni (11).
24. Għaldaqstant, jiena jidhirli li, permezz tat-tieni domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju qed tistaqsi jekk, fid-dawl tal-fatt li dispożizzjonijiet simili ġew awtorizzati preċedentement bid-deċiżjoni tal-2002, l-Artikolu 15(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 jikkostitwixxix għajnuna eżistenti, fis-sens tal-Artikolu 1(b) tar-Regolament Nru 659/1999.
25. Bil-kontra ta’ dak li ssostni l-Kummissjoni, skont il-ġurisprudenza, il-Qorti tal-Ġustizzja tista’ tagħti lill-qorti tar-rinviju gwida dwar l-interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni sabiex tgħinha tiddetermina jekk miżura nazzjonali tikkostitwixxix għajnuna eżistenti jew ġdida (12).
26. Jiena nikkonkludi li l-Qorti tal-Ġustizzja għandha ġurisdizzjoni sabiex tagħti risposta għat-tieni domanda magħmula.
B. Evalwazzjoni tat-tieni domanda magħmula
27. Jiena ser neżamina iktar ’il quddiem, l-ewwel, jekk l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 jikkostitwixxix għajnuna eżistenti li, bħala tali, ma hijiex meħtieġa li tiġi nnotifikata qabel ma tiġi implimentata. It-tieni, billi, fil-fehma tiegħi, dan mhuwiex il-każ, jiena ser nivverifika jekk, bħalma jsostni l-Gvern Taljan, dik il-miżura tistax madankollu tiġi eżentata mir-rekwiżit ta’ notifika skont l-Artikolu 108(3) TFUE għar-raġuni li hija tibbenefika mill-eżenzjoni ġenerali prevista mir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 702/2014 (13), jew jekk, bħalma tissuġġerixxi l-Kummissjoni, dan il-kumpens jistax jiġi eżentat mill-istess rekwiżit għaliex huwa jikkostitwixxi għajnuna de minimis fis-sens tar-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 1408/2013 (14).
1. L-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 jikkostitwixxi għajnuna eżistenti?
28. L-ASPC issostni li l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 ma huwiex kompatibbli mal-Artikoli 107 u 108 TFUE. Skont l-ASPC, dan huwa għaliex, l-ewwel, dik il-miżura ma ġietx innotifikata lill-Kummissjoni; it-tieni, fid-deċiżjoni tal-2002, il-Kummissjoni qieset li miżuri simili kienu ġew implimentati bi ksur tal-Artikolu 108(3) TFUE; u, it-tielet, id-deċiżjoni tal-2002 hija vinkolanti fuq il-qrati nazzjonali.
29. Il-Gvern Taljan isostni li l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 għandu jitqies bħala kompatibbli mal-Artikolu 107 u 108 TFUE. Fil-fehma tal-Gvern Taljan, din il-leġiżlazzjoni tissodisfa l-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 26 tar-Regolament Nru 702/2014 u għalhekk hija eżentata mir-rekwiżit ta’ notifika stabbilit fl-Artikolu 108(3) TFUE. Dik il-leġiżlazzjoni għandha titqies bħala kompatibbli mas-suq intern, fid-dawl tal-konstatazzjoni tal-Kummissjoni, fid-deċiżjoni tal-2002, li miżuri simili jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 107(3)(c) TFUE. Din il-konstatazzjoni għandha tiġi kkonfermata fir-rigward tal-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005.
30. Il-Kummissjoni ma tagħmilx sottomissjonijiet rigward il-mertu tat-tieni domanda li hija tqis inammissibbli.
31. Jiena nqis li l-miżuri evalwati fid-deċiżjoni tal-2002 jikkostitwixxu għajnuna eżistenti iżda li l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 huwa bidla f’dawk il-miżuri li ma hijiex ta’ natura purament formali jew amministrattiva, bir-riżultat li għandha titqies bħala għajnuna ġdida u, bħala tali, għandha tiġi nnotifikata qabel l-implimentazzjoni tagħha.
32. Bħalma ssemma fil-punt 23 iktar ’il fuq, huwa stabbilit li l-klassifikazzjoni ta’ miżura ta’ għajnuna mill-Istat bħala għajnuna eżistenti jew ġdida għandha konsegwenzi importanti f’dak li huwa t-trattament proċedurali tagħha.
33. Skont l-Artikolu 108(3) TFUE, għajnuna ġdid għandha tiġi nnotifikata lill-Kummissjoni, u għandha tiġi awtorizzata minnha, qabel ma tiġi implimentata. Għajnuna ġdida mogħtija mingħajr l-awtorizzazzjoni tal-Kummissjoni titqies bħala illegali. F’dan il-każ, il-Kummissjoni għandha teżamina jekk tali għajnuna hijiex kompatibbli mas-suq intern u, f’każ li tikkonstata li ma hijiex, hija għandha tordna li din tiġi rkuprata sakemm dan ma jkunx imur kontra prinċipju ġenerali tad-dritt tal-Unjoni (15). Il-qrati nazzjonali għandhom jiġbdu l-inferenzi kollha meħtieġa minn ksur tal-Artikolu 108(3) TFUE, b’konformità mal-liġi nazzjonali, kemm rigward il-validità tal-atti li wasslu għall-għoti tal-għajnuna kif ukoll rigward l-irkupru tal-għajnuna finanzjarja mogħtija b’nuqqas ta’ osservanza ta’ din id-dispożizzjoni (16).
34. Sa fejn jikkonċerna l-għajnuna eżistenti, mill-Artikolu 108(1) TFUE isegwi li, jekk il-Kummissjoni tqis li skema ta’ għajnuna eżistenti ma hijiex, jew ma għadhiex, kompatibbli mas-suq intern, il-Kummissjoni għandha tipproponi miżuri xierqa lill-Istat Membru kkonċernat, bħalma huwa tibdil ta’ din l-iskema jew it-tħassir tagħha. Jekk l-Istat Membru jaċċetta dawn il-proposti, ikun marbut li jimplimentahom. Jekk l-Istat Membru ma jaċċettax il-miżuri proposti, il-Kummissjoni tista’ tagħti bidu għal proċedura ta’ investigazzjoni formali (17). Minn dan isegwi li għajnuna eżistenti ma teżiġix notifika u li tista’ tiġi implimentata legalment sakemm il-Kummissjoni ma tikkonstatax li hija inkompatibbli mas-suq intern (18).
35. Għalkemm il-kunċett ta’ għajnuna eżistenti jissemma fl-Artikolu 108(1) TFUE, ma huwiex iddefinit hemmhekk. Għalhekk ikollha ssir referenza għad-definizzjonijiet li hemm fid-dritt sekondarju, u, b’mod partikolari, għar-Regolament Nru 659/1999.
36. Skont l-Artikolu 1(b) tar-Regolament Nru 659/1999, għajnuna eżistenti tfisser, inter alia, “għajnuna awtorizzata”, jiġifieri, “skemi ta’ għajnuna u għajnuna individwali li kienu awtorizzati mill-Kummissjoni jew mill-Kunsill” (il-punt (ii) ta’ din id-dispożizzjoni) (19).
37. Barra minn hekk, l-Artikolu 1(ċ) tar-Regolament Nru 659/1999 jiddefinixxi “għajnuna ġdida” bħala “kull għajnuna […] li m’hijiex għajnuna eżistenti, li jinkludu tibdil lill-għajnuna eżistenti”. Bidliet fl-għajnuna eżistenti huma ddefiniti fl-Artikolu 4(1) tar-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 794/2004 (20) bħala “xi bidla, minbarra modifikazzjonijiet ta’ natura purament formali jew amministrattiva li ma jistux jeffettwaw l-evalwazzjoni tal-kompatibilità tal-miżura ta’ l-għajnuna mas-suq [intern]”.
38. It-tieni sentenza tal-Artikolu 4(1) tar-Regolament Nru 794/2004 jgħid li “żieda fl-estimi [fil-baġit] oriġinali ta’ skema eżistenti ta’ għajnuna sa 20 % m’għandhiex titqies bħala alterazzjoni għall-għajnuna eżistenti”. Skont l-Artikolu 4(2) ta’ dan ir-regolament, żidiet fl-estimi [fil-baġit] ta’ skema ta’ għajnuna awtorizzata li jaqbżu l-20 % jikkostitwixxu bidliet li għandhom jiġu nnotifikati lill-Kummissjoni.
39. Skont il-ġurisprudenza, il-miżuri li ġejjin għandhom jitqiesu bħala bidliet fl-għajnuna eżistenti li ma humiex ta’ natura purament formali jew amministrattiva, u li, għalhekk, jikkostitwixxu għajnuna ġdida: l-estensjoni (jew ir-restrizzjoni) tal-lista ta’ benefiċjarji ta’ skema ta’ għajnuna approvata; l-estensjoni tat-tul ta’ din l-iskema; jew (bla ħsara għal-limitu ta’ 20 % imsemmi fil-punt preċedenti) żidiet fil-baġit allokat għall-iskema (21).
40. Sa fejn huma kkonċernati l-benefiċjarji ta’ skema ta’ għajnuna awtorizzata, il-Qorti tal-Ġustizzja qieset bħala għajnuna ġdida: bidla fil-kriterji użati biex jiġu identifikati dawk eliġibbli għal tnaqqis fit-taxxa tal-enerġija (qabel kienu biss impriżi attivi fil-qasam tal-manifattura tal-merkanzija, imbagħad ukoll dawk li jipprovdu servizzi) (22); l-estensjoni għal impriżi f’Venezia u Ghioggia (l-Italja) ta’ skema ta’ għajnuna eżistenti għall-ħelsien mill-ħlas ta’ kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali f’Mezzogiorno (l-Italja) (23); u r-restrizzjoni tal-kamp ta’ applikazzjoni ratione personae tal-iskema tat-taxxa applikabbli għal għaqdiet sportivi professjonali (qabel miftuħa għal kwalunkwe għaqda sportiva bħal dawn, imbagħad ristretta biss għall-erba’ għaqdiet sportivi professjonali li kellhom bilanċ finanzjarju pożittiv matul is-sena finanzjarja preċedenti) (24).
41. Rigward estensjonijiet ta’ żmien għal skema ta’ għajnuna approvata, wieħed jista’ jirreferi, pereżempju, għas-sentenza tad-9 ta’ Settembru 2009, Diputación Foral de Álava et vs Il-Kummissjoni (T‑227/01 sa T‑229/01, T‑265/01, T‑266/01 u T‑270/01, EU:T:2009:315, punti 232 sa 234), ikkonfermata fl-appell (25), li biha l-Qorti Ġenerali qieset li l-bidla, l-ewwel, fit-tul tal-krediti tat-taxxa eżistenti, it-tieni, fil-kundizzjonijiet għall-eliġibbiltà għalihom (u, għalhekk, fil-lista ta’ benefiċjarji), u, it-tielet, tal-bażi taxxabbli u tal-perċentwali ta’ dawn il-krediti, kienet tikkostitwixxi għajnuna ġdida. B’mod simili, il-
Qorti tal-Ġustizzja qieset bħala għajnuna ġdida l-estensjoni ta’ 14‑il xahar tal-applikazzjoni ta’ tariffa preferenzjali għall-provvista tal-elettriku, li rriżultat minn ordni proviżorja ta’ qorti nazzjonali (26).
42. Rigward żidiet fil-baġit ta’ skema ta’ għajnuna approvata, għandu jingħad li, skont il-ġurisprudenza, il-kunċett ta’ “baġit ta’ skema ta’ għajnuna” fis-sens tal-Artikolu 4(1) tar-Regolament Nru 794/2004 ma huwiex limitat għall-ammont ta’ għajnuna fil-fatt allokata. Dan il-kunċett, għall-kuntrarju, għandu jiġi interpretat fis-sens li jirreferi għal dispożizzjonijiet baġitarji, jiġifieri, l-ammonti disponibbli għall-korp responsabbli għall-għoti ta’ għajnuna għal dan l-iskop, kif innotifikata lill-Kummissjoni mill-Istat Membru kkonċernat u approvata mill-Kummissjoni (27).
43. Għalhekk, il-Qorti tal-Ġustizzja kkunsidrat dawn il-miżuri li ġejjin bħala li jikkostitwixxu bidliet li ma kinux ta’ natura purament formali jew amministrattiva: żieda fil-baġit allokat lil skema ta’ għajnuna awtorizzata f’ammont li jaqbeż il-50 % (flimkien ma’ estensjoni ta’ sentejn għal din l-iskema) (28); żieda fil-baġit innotifikat għall-iskema ta’ għajnuna awtorizzata, li kien jammonta għal EUR 10 miljun, b’EUR 10 miljun oħra (29); u żieda fid-dħul mit-taxxi li jiffinanzjaw diversi skemi ta’ għajnuna, meta mqabbel mal-previżjonijiet innotifikati lill-Kummissjoni (ħlief fejn dik iż-żieda baqgħet taħt il-livell minimu ta’ 20 % previst fl-Artikolu 4(1) tar-Regolament Nru 794/2004) (30). B’kuntrast, il-bidla fis-sistema għall-finanzjament tax-xandir pubbliku ta’ Stat Membru li tikkonsisti fis-sostituzzjoni ta’ tariffa tax-xandir pagabbli abbażi tal-pussess ta’ apparat li jirċievi x-xandir b’kontribuzzjoni għax-xandir pagabbli abbażi tal-okkupazzjoni ta’ dar jew ta’ uffiċċju tan-negozju nstabet li ma tikkostitwixxix bidla f’għajnuna eżistenti. Il-Qorti tal-Ġustizzja osservat li s-sostituzzjoni tat-tariffa għax-xandir bil-kontribuzzjoni għax-xandir ma wasslitx għal żieda sostanzjali fil-kumpens rċevut mix-xandara pubbliċi (31).
44. Fil-każ preżenti, kif issemma fil-punt 11 iktar ’il fuq, il-Kummissjoni ddeċidiet li ma tqajjimx oġġezzjonijiet fid-deċiżjoni tal-2002, fir-rigward tal-Artikolu 11 tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 40/1997 jew fir-rigward tal-Artikolu 7 tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 22/1999 (iktar ’il quddiem il-“miżuri tal-1997 u tal-1999”).
45. Jiena rrid nispjega li l-għan tal-miżuri tal-1997 u tal-1999 kien il-finanzjament tal-kumpens previst mill-Artikolu 1 tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 12/1989. Dawn il-miżuri jagħmlu riferiment espliċitu għal dik id-dispożizzjoni. L-Artikolu 11 tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 40/1997 awtorizza nfiq f’ammont ta’ 16-il biljun lira Taljana (ITL) għall-ħlas tal-kumpens dovut rigward l-annimali maqtula fl-1993, l-1994, l-1995, l-1996 u l-1997 (32). L-Artikolu 7 tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 22/1999 awtorizza nfiq addizzjonali f’ammont ta’ ITL 20 biljun għall-istess skop (33). Jien nenfasizza li — abbażi tad-dokumenti quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja — il-miżuri tal-1997 u tal-1999 ma jidhru li kellhom ebda impatt fuq id-dritt għal kumpens, jew fuq il-karatteristiċi ta’ dan il-kumpens, kif iddefinit fl-Artikolu 1 tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 12/1989.
46. Fid-deċiżjoni tal-2002, il-Kummissjoni qieset li l-miżuri tal-1997 u tal-1999 kienu jikkostitwixxu għajnuna mill-Istat fis-sens tal-Artikolu 107(1) TFUE. L-għajnuna kienet, madankollu, kompatibbli mas-suq intern għaliex kienet tissodisfa l-erba’ kundizzjonijiet stabbiliti fil-paragrafi 11.4.2 sa 11.4.5 tal-Linji Gwida tal-Komunità dwar l-għajnuna mill-Istat fis-settur tal-agrikoltura (34). L-ewwel, skont id-deċiżjoni tal-2002, l-awtoritajiet Taljani sostnew li l-mard li kien is-suġġett tal-miżuri tal-1997 u tal-1999, jiġifieri t-tuberkulożi, il-bruċellożi u l-lewkożi, kienu ta’ tħassib għall-awtoritajiet pubbliċi u li kienu parti minn qafas regolatorju nazzjonali intiż biex jippreveni, jikkontrolla u jeqred tali mard. It-tieni, id-deċiżjoni tal-2002 tgħid li, skont l-awtoritajiet Taljani, il-miżuri tal-1997 u tal-1999 kellhom għanijiet kemm ta’ prevenzjoni kif ukoll ta’ kumpens. It-tielet, din id-deċiżjoni tindika li, dejjem skont l-awtoritajiet Taljani, il-miżuri tal-1997 u tal-1999 kienu kompatibbli mal-għanijiet u d-dispożizzjonijiet tar-regoli veterinarji tal-Unjoni. Ir-raba’, skont id-deċiżjoni tal-2002, l-awtoritajiet Taljani enfasizzaw li l-għajnuna mogħtija taħt il-miżuri tal-1997 u tal-1999 kienet se tkopri 50% tal-ħsara mġarrba mill-bdiewa li jrabbu l-annimali, filwaqt li 30 % addizzjonali (fil-każ ta’ annimali bovini) jew 50 % (fil-każ ta’ annimali ovini u kaprini) kienu se jkunu koperti b’kumpens mogħti taħt miżuri nazzjonali, u mhux reġjonali; għaldaqstant, 80% tal-ħsara mġarrba mill-proprjetarji ta’ annimali bovini u 100% tal-ħsara mġarrba mill-proprjetarji ta’ annimali ovini u kaprini kienu ser ikunu koperti. Id-deċiżjoni tal-2002 tinnota wkoll li, fil-fehma tal-awtoritajiet Taljani, kwalunkwe riskju li jingħata kumpens żejjed seta’ jinqala’ biss fil-każ ta’ annimali ixjeħ ta’ valur ġenetiku baxx. Il-Kummissjoni nnotat, f’dan ir-rigward, li ċertu ammont ta’ kumpens żejjed kien aċċettabbli f’każijiet individwali, fejn dan il-kumpens żejjed kien jirriżulta mir-rekwiżiti tas-sempliċità fl-amministrazzjoni fejn kellhom jiġu pproċessati eluf ta’ applikazzjonijiet individwali.
47. Konsegwentement, il-Kummissjoni, filwaqt li ddispjaċiha li l-miżuri tal-1997 u tal-1999 ġew implimentati bi ksur tal-Artikolu 108(3) TFUE (35), ikkonkludiet li dawn kienu jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 107(3)(c) u, għalhekk, kienu kompatibbli mas-suq intern.
48. Isegwi li l-miżuri tal-1997 u tal-1999 għandhom jiġu meqjusa bħala skema ta’ għajnuna awtorizzata, u, għalhekk, bħala għajnuna eżistenti fis-sens tal-Artikolu 1(b)(ii) tar-Regolament Nru 659/1999.
49. Huwa għalhekk meħtieġ li jiġi eżaminat jekk l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 jikkostitwixxix bidla fil-miżuri tal-1997 u tal-1999 li ma hijiex ta’ natura purament formali jew amministrattiva fis-sens tal-Artikolu 1(ċ) tar-Regolament Nru 659/1999 u tal-Artikolu 4(1) tar-Regolament Nru 794/2004.
50. Wieħed għandu jiftakar li, skont il-ġurisprudenza, inkwantu derogi mill-prinċipju ġenerali ta’ inkompatibbiltà ta’ għajnuna mill-Istat mas-suq intern, kif stabbilit fl-Artikolu 107(1) TFUE, id-deċiżjonijiet tal-Kummissjoni li jawtorizzaw skemi ta’ għajnuna għandhom jiġu interpretati b’mod strett (36).
51. Fl-opinjoni tiegħi, l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 jikkostitwixxi bidla fl-iskema ta’ għajnuna awtorizzata bid-deċiżjoni tal-2002 li ma hijiex ta’ natura purament formali jew amministrattiva.
52. Ir-raġuni għal dan hija li l-għan tal-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 huwa li jiġi ffinanzjat il-kumpens previst mill-Artikolu 1 tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 12/1989, li għalih huwa jagħmel referenza espliċita. Għal dan il-għan, huwa jawtorizza n-nefqa ta’ EUR 20 miljun fir-rigward tal-annimali maqtula bejn l-2000 u l-2006. Suġġett għal verifika mill-qorti tar-rinviju u b’mod simili għall-miżuri tal-1997 u tal-1999 (37), l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 ma jidhirx li għandu xi impatt fuq id-dritt għall-kumpens inkwistjoni jew fuq kwalunkwe waħda mill-karatteristiċi tiegħu.
53. Isegwi li l-għan tal-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 huwa, l-ewwel, li jipprovdi għal estensjoni tal-kumpens inkwistjoni (li huwa dovut lill-proprjetarji tal-annimali maqtula bejn l-2000 u l-2006; meta l-miżuri tal-1997 u tal-1999 kienu japplikaw biss fir-rigward tal-annimali maqtula bejn l-1993 u l-1997), u, t-tieni, li jżid il-baġit allokat għal dan il-kumpens (b’EUR 20 miljun; meta l-miżuri tal-1997 u tal-1999 awtorizzaw nefqa ta’ ITL 36 biljun, jiġifieri, bejn wieħed u ieħor EUR 18 592 448) (38).
54. Iż-żieda fil-baġit allokat għall-iskema ta’ għajnuna, kif riprodotta fid-deċiżjoni tal-2002, tidher għalhekk ’il fuq sew mil-limitu ta’ 20% stabbilit bl-Artikolu 4(1) u (2) tar-Regolament Nru 794/2004 (39). Dan huwa, ovvjament, suġġett għal verifika mill-qorti tar-rinviju. F’każ li din il-qorti kellha tikkonferma li ż żieda taqbeż il-limitu ta’ 20%, dan ikun jimplika li l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 ma jikkostitwixxix bidla ta’ natura purament formali jew amministrattiva tal-iskema awtorizzata fid-deċiżjoni tal-2002. Dan ikun iktar u iktar minnu fid-dawl tal-fatt li ż-żieda fil-baġit allokat għall-iskema ta’ għajnuna eżistenti hija kkombinata ma’ estensjoni ta’ sitt snin ta’ din l-iskema. Dan isegwi wkoll mill-ġurisprudenza msemmija fil-punti 41 sa 43 iktar ’il fuq.
55. Barra minn dan, jiena ninnota li miżuri li jixbhu lill-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 u lill-miżuri tal-1997 u tal-1999, jiġifieri, miżuri li l-għan tagħhom kien li jiffinanzjaw il-kumpens stabbilit bl-Artikolu 1 tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 12/1989, ġew innotifikati lill-Kummissjoni, li ddeċidiet li ma tqajjimx oġġezzjoni fir-rigward tagħhom. Skont l-informazzjoni li hemm fid-deċiżjoni tal-2002 (40) – kif ikkonfermat mill-Gvern Taljan bi tweġiba għall-miżuri ta’ organizzazzjoni ta’ proċedura – dan kien il-każ, l-ewwel, tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 5/1993 (41), li awtorizzat nefqa ta’ ITL 10 biljun (bejn wieħed u ieħor EUR 5 miljun), u kienet approvata b’deċiżjoni tat-2 ta’ April 1993 (42), u, it-tieni, tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 28/1995 (43), li awtorizzat nefqa ta’ ITL 16-il biljun (bejn wieħed u ieħor EUR 9.7 miljun) u kienet approvata b’deċiżjoni tal-15 ta’ Settembru 1995 (44). Dan isostni l-konklużjoni tiegħi li l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005, bħal miżuri oħra ta’ finanzjament, jikkostitwixxi għajnuna ġdida li għandha tiġi nnotifikata lill-Kummissjoni qabel ma tiġi implimentata.
56. Ninnota wkoll li l-Artikolu 1 tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 12/1989, li jidher li huwa r-regola sostantiva li tipprevedi l-kumpens inkwistjoni (45), kien huwa stess suġġett ta’ deċiżjoni tal-Kummissjoni li ma tqajjimx oġġezzjonijiet (iktar ’il quddiem id-“deċiżjoni tal-1989”) (46). F’dan ir-rigward, jiena nenfasizza li l-kwistjoni dwar jekk l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 għandux jitqies bħala bidla ta’ natura purament formali jew amministrattiva għal għajnuna eżistenti għandha tiġi evalwata fid-dawl tad-deċiżjoni tal-2002, u mhux fid-dawl tad-deċiżjoni tal-1989. Dan għaliex il-bidla tikkonċerna, b’mod partikolari, il-baġit allokat għall-iskema ta’ għajnuna awtorizzata, li kien miżjud f’diversi okkażjonijiet, u l-aħħar żieda kienet is-suġġett tal-awtorizzazzjoni mogħtija bid-deċiżjoni tal-2002.
57. Jiena nikkonkludi li miżura nazzjonali, bħall-Artikolu 25(16) tal- Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005, li l-għan waħdieni tagħha huwa li żżid il-baġit allokat għal skema ta’ għajnuna awtorizzata u li tipprovdi għal estensjoni ta’ sitt snin ta’ din l-iskema, jikkostitwixxi bidla ta’ għajnuna eżistenti fis-sens tal-Artikolu 1(ċ) tar-Regolament Nru 659/1999, sakemm dik iż-żieda tibqa’ taħt il-limitu ta’ 20% stabbilit fit-tieni sentenza tal-Artikolu 4(1) tar-Regolament Nru 794/2004, u dan għandu jiġi vverifikat mill-qorti tar-rinviju.
58. Isegwi li l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 kellu jiġi nnotifikat lill-Kummissjoni, u awtorizzat minnha, qabel ma ġie implimentat, b’konformità mal-Artikolu 108(3) TFUE.
59. Huwa stabbilit li l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 ma ġiex innotifikat lill-Kummissjoni.
60. Madankollu, kif issemma fil-punt 27 iktar ’il fuq, l-Artikolu 25(6) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 xorta waħda kien ikun eżentat mir-rekwiżit ta’ notifika kieku, kif isostni l-Gvern Taljan, kien ibbenefika mill-eżenzjoni ġenerali prevista bir-Regolament Nru 702/2014, jew kieku, kif tissuġġerixxi l-Kummissjoni, kien jikkostitwixxi għajnuna de minimis fis-sens tar-Regolament Nru 1408/2013. Issa ser neżamina jekk dan huwiex il-każ.
2. L-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 huwa eżentat mir-rekwiżit ta’ notifika skont ir-Regolament Nru 702/2014 jew skont ir-Regolament Nru 1408/2013?
61. Jiena ninnota li, fl-osservazzjonijiet bil-miktub tiegħu, il-Gvern Taljan sostna li l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 jaqa’ fil-kamp ta’ applikazzjoni tar-Regolament Nru 702/2014. Fil-fehma tiegħu, dan ir-regolament huwa applikabbli ratione temporis għall-kawża preżenti abbażi tal-Artikolu 51 tiegħu, u, kif intqal fil-punt 29 iktar ’il fuq, l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 jissodisfa l-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 26 tar-Regolament Nru 702/2014.
62. Permezz ta’ miżuri ta’ organizzazzjoni tal-proċedura, il-Qorti tal-Ġustizzja staqsiet lill-persuni interessati fis-sens tal-Artikolu 23 tal-Istatut tal-Qorti tal-Ġustizzja jekk ir-Regolament Nru 702/2014 kienx applikabbli ratione temporis għal din il-kawża u jekk l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 kienx jissodisfa l-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 26 ta’ dan ir-regolament.
63. Bi tweġiba għal dawn il-mistoqsijiet, l-ASPC sostniet li l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 ma jaqax fil-kamp ta’ applikazzjoni tar-Regolament Nru 702/2014, kif iddefinit fl-Artikolu 1 tiegħu. Fi kwalunkwe każ, din il-leġiżlazzjoni reġjonali ma kinitx tissodisfa l-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 26 tar-Regolament Nru 702/2014.
64. Il-Gvern Taljan tenna l-pożizzjoni tiegħu kif miġbura fil-qosor fil-punt 61 iktar ’il fuq.
65. Il-Kummissjoni sostniet li r-Regolament Nru 702/2014 kien applikabbli ratione temporis, iżda li ma kienx probabbli li l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 kien jissodisfa l-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 26 ta’ dan ir-regolament.
66. Fid-dawl tat-tagħrif limitat li jinsab fil-proċess, miniex f’pożizzjoni li niddetermina jekk il-kundizzjonijiet fir-Regolament Nru 702/2014 humiex issodisfatti f’din il-kawża. Madankollu, ser nipprova nipprovdi xi punti ta’ gwida lill-qorti tar-rinviju.
67. L-ewwel nett, kif isostnu l-Gvern Taljan u l-Kummissjoni, ir-Regolament Nru 702/2014 jidher li huwa applikabbli ratione temporis għal din il-kawża.
68. Ir-Regolament Nru 702/2014 daħal fis-seħħ fl-1 ta’ Lulju 2014 (47), jiġifieri, probabbli (48) wara li l-kumpens inkwistjoni kien tħallas lil AU (49).
69. Madankollu, l-Artikolu 51(1) tar-Regolament Nru 702/2014 jgħid li huwa japplika għal “għajnuna individwali mogħtija qabel id-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament”, sakemm tali għajnuna individwali tkun tissodisfa l-kundizzjonijiet stabbiliti f’dan ir-regolament.
70. Għalhekk, sakemm jiġu ssodisfatti tali kundizzjonijiet, u dan għandu jiġi vverifikat mill-qorti tar-rinviju, dan ir-regolament huwa applikabbli għall-kawża ineżami (50).
71. It-tieni nett, għandu jitfakkar li, skont l-Artikolu 3 tar-Regolament Nru 702/2014, għajnuna individwali mogħtija taħt skemi ta’ għajnuna hija kompatibbli mas-suq intern u hija eżenti mir-rekwiżit ta’ notifikazzjoni skont l-Artikolu 108(3) TFUE jekk tkun tissodisfa l-kundizzjonijiet stabbiliti fil-Kapitolu I u l-kundizzjonijiet speċifiċi għall-kategorija rilevanti ta’ għajnuna fil-Kapitolu III ta’ dan ir-regolament.
72. Rigward il-kundizzjonijiet stabbiliti fil-Kapitolu I tar-Regolament Nru 702/2014, jiena ninnota, b’mod partikolari, li l-ebda wieħed mil-limiti ta’ notifika elenkati fl-Artikolu 4 ta’ dan ir-regolament ma jidher li japplika; li l-kumpens inkwistjoni jissodisfa r-rekwiżit ta’ trasparenza għaliex jikkonsisti f’għotja (ara l-Artikolu 5(2)(a)); u li, sa fejn huwa intiż bħala kumpens għall-ħsara mġarrba mill-proprjetarji tal-annimali li nqatlu, ma hija meħtieġa ebda prova ta’ effett ta’ inċentiv (ara l-Artikolu 6(5)(d)).
73. Rigward il-kundizzjonijiet stabbiliti fil-Kapitolu III tar-Regolament Nru 702/2014, il-kategorija relevanti ta’ għajnuna hija dik iddefinita fl-Artikolu 26, li tikkonċerna fost l-oħrajn għajnuna għall-ispejjeż tal-prevenzjoni, kontroll u qerda tal-mard tal-annimali u biex tiġi rrimedjata l-ħsara kkawżata minn dan il-mard.
74. L-ewwel, il-Gvern Taljan isostni, f’dan ir-rigward, li l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 jagħmel parti minn programm nazzjonali għall-prevenzjoni, kontroll jew qerda tal-mard tal-annimali kkonċernati, kif mitlub mill-Artikolu 26(2) tar-Regolament Nru 702/2014. Jiena ninnota li l-Artikolu 1 tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 12/1989, id-deċiżjoni tal-2002 u t-tweġiba ta’ ASPC għall-mistoqsijiet bil-miktub tal-Qorti tal-Ġustizzja jirreferu għal kumpens ieħor, li huwa previst minn leġiżlazzjoni nazzjonali – mhux reġjonali –, u li jikkumplementa l-kumpens inkwistjoni (51).
75. It-tieni, il-mard tal-annimali li għalih jingħata kumpens skont l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005, jiġifieri, it-tuberkulożi u l-lewkożi (fil-każ ta’ annimali bovini) u l-bruċellożi (fil-każ ta’ annimali bovini, ovini u kaprini), jissemma fil-lista ta’ mard tal-annimali stabbilita mill-Organizzazzjoni Dinjija għas-Saħħa tal-Annimali (52), kif mitlub mill-Artikolu 26(4) tar-Regolament Nru 702/2014.
76. It-tielet, il-Kummissjoni ssostni li l-kundizzjoni stabbilita fl-Artikolu 26(6) tar-Regolament Nru 702/2014 li l-għajnuna għandha titħallas fi żmien erba’ snin mid-data li fiha jkunu saru l-ispejjeż jew it-telf ikkawżati mill-mard tal-annimali ma hijiex issodisfatta fil-każ ineżami. F’dan ir-rigward, jiena ninnota li l-kumpens inkwistjoni probabbilment tħallas lil AU mhux iktar kmieni mill-2008 (53), u li, skont l-osservazzjonijiet bil-miktub tal-ASPC, kien jikkonċerna annimali maqtula mill-2003 ’l quddiem. Jekk jirriżulta li dan huwa minnu, jista’ jkun li tal-inqas parti mill-kumpens inkwistjoni tħallset lil AU bi ksur tal-Artikolu 26(6) tar-Regolament Nru 702/2014. Dan għandu, mill-ġdid, jiġi vverifikat mill-qorti tar-rinviju.
77. Ir-raba’, l-ASPC targumenta li l-kumpens inkwistjoni ma jissodisfax il-kundizzjoni stabbilita fl-Artikolu 26(7) u (8) tar-Regolament Nru 702/2014 għaliex, pjuttost milli jkopri spejjeż eliġibbli kif huma mniżżla f’dawn id-dispożizzjonijiet, huwa intiż biss biex jikkumpensa lil bdiewa li jrabbu l-annimali għal ħsara mġarrba. Barra minn dan, fil-fehma tal-ASPC, il-kalkolu tal-kumpens inkwistjoni b’referenza għall-ispeċi, il-ġeneru u l-età tal-annimali ma jissodisfax il-kundizzjoni stabbilita fl-Artikolu 26(9) tal-istess regolament, li jeżiġi li l-kalkolu għandu jkun ibbażat fuq il-valur tas-suq tal-annimali maqtula.
78. Fil-fehma tiegħi, l-argumentazzjoni tal-ASPC ma hijiex konvinċenti. Irrispettivament minn dak li jallega l-Gvern Taljan fis-sens li l-kumpens inkwistjoni jista’ jkun kemm preventiv kif ukoll kumpensatorju, jiena ninnota li l-għajnuna fis-sens tal-Artikolu 26 tar-Regolament Nru 702/2014 jista’ jkollha bħala l-uniku għan tagħha l-kumpens lill-bdiewa li jrabbu l-annimali għall-annimali maqtula. Ir-raġuni hija li dik id-dispożizzjoni, skont l-ewwel paragrafu tagħha, tkopri mhux biss għajnuna lil impriżi żgħar u ta’ daqs medju “għall-ispejjeż tal-prevenzjoni, il-kontroll u l-qerda” tal-mard tal-annimali iżda wkoll għajnuna “bħala kumpens għal dawn l-impriżi għal telf ikkawżat minn dak il-mard tal-annimali” (54). Barra minn hekk, jiena jidhirli li s-seba’, it-tmien u d-disa’ paragrafu tal-Artikolu 26 tar-Regolament Nru 702/2014 japplikaw għal miżuri differenti. Filwaqt li l-Artikolu 26(7) jikkonċerna “miżuri ta’ prevenzjoni”, l-Artikolu 26(8) jirreferi għal “miżuri ta’ kontroll u qerda”, u l-Artikolu 26(9) japplika għal “għajnuna bħala kumpens għal telf ikkawżat minn mard tal-annimali”. Għalhekk, kieku l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 għandu bħala l-uniku għan tiegħu, kif targumenta l-ASPC, il-kumpens lill-bdiewa li jrabbu l-annimali għall-annimali maqtula, il-kumpens mogħti fuq dik il-bażi jkollu jiġi kkalkolat b’mod li jkun konsistenti mal-Artikolu 26(9) tar-Regolament Nru 702/2014, jiġifieri, b’referenza għall-“valur tas-suq tal-annimali maqtula” u għat-“t-telf ta’ dħul” relatat. F’dan il-każ, l-ispejjeż eliġibbli elenkati fl-Artikolu 26(7) u (8) ma jistgħux jittieħdu inkunsiderazzjoni għaliex dawn il-paragrafi japplikaw għal tipi oħra ta’ miżuri ta’ għajnuna. Fl-aħħar nett, ma nistax nara għaliex, kif issostni l-ASPC, l-ispeċi, il-ġeneru u l-età tal-annimali maqtula ma għandhomx jitqiesu bħala fatturi rilevanti għall-finijiet tad-determinazzjoni tal-valur tas-suq tagħhom.
79. Il-ħames, il-qorti tar-rinviju ser ikollha tivverifika jekk, bħalma ssostni l-ASPC, ma kien hemm ebda ammissjoni formali ta’ tifqigħa, kif jeżiġi l-Artikolu 26(10) tar-Regolament Nru 702/2014.
80. Is-sitta, jiena ninnota li, fid-deċiżjoni tal-2002, il-Kummissjoni wriet klemenza fir-rigward tar-rekwiżit, skont l-Artikolu 26(13) tar-Regolament Nru 702/2014 (55), li l-għajnuna mogħtija skont l-Artikolu 26 u “pagamenti oħrajn imħallsa lill-benefiċjarju” ikunu limitati għal 100% tal-ispejjeż eliġibbli (f’dan il-każ, 100 % tal-valur tas-suq u telf ta’ dħul relatat). Kif intqal fil-punt 46 iktar ’il fuq, f’dik id-deċiżjoni, il-Kummissjoni aċċettat, għal raġunijiet ta’ sempliċità fl-amministrazzjoni, li jista’ jkun hemm ċertu livell ta’ kumpens żejjed f’każijiet individwali.
81. Għalhekk, jekk il-qorti tar-rinviju kellha tqis li l-kundizzjonijiet imniżżla fil-Kapitolu I u fl-Artikolu 26 tar-Regolament Nru 702/2014 huma ssodisfatti f’din il-kawża, ikun isegwi li l-awtoritajiet Taljani ma kisrux l-Artikolu 108(3) TFUE meta naqsu li jinnotifikaw l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 qabel ma ġie implimentat.
82. Għall-kuntrarju, jekk il-qorti tar-rinviju kellha tqis, b’mod partikolari fid-dawl tal-punt 76 iktar ’il fuq, li dawn il-kundizzjonijiet ma humiex issodisfatti, dik il-leġiżlazzjoni tkun ġiet implimentata bi ksur tal-Artikolu 108(3) TFUE. Madankollu, kif issemma fil-punt 60 iktar ’il fuq, l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali ta’ Sicilia Nru 19/2005 xorta waħda jkun ġie implimentat b’mod konsistenti ma’ din id-dispożizzjoni jekk, kif issuġġeriet il-Kummissjoni fit-tweġiba tagħha għall-mistoqsijiet magħmula mill-Qorti tal-Ġustizzja, huwa jikkostitwixxi għajnuna de minimis fis-sens tar-Regolament Nru 1408/2013.
83. F’dan ir-rigward, jiena ninnota li, għalkemm dan ir-regolament daħal fis-seħħ fl-1 ta’ Jannar 2014 (56), madankollu jidher li huwa applikabbli ratione temporis bis-saħħa tal-Artikolu 7(1) tiegħu. Din id-dispożizzjoni, bħall-Artikolu 51(1) tar-Regolament Nru 702/2014, tgħid li r-Regolament Nru 1408/2013 “japplika għal għajnuna li tkun ingħatat qabel id-dħul fis-seħħ ta dan ir-Regolament, jekk l-għajnuna tkun tissodisfa l-kundizzjonijiet kollha stipulati [fih]”. F’dan ir-rigward, ir-raġunament użat fir-rigward tar-Regolament Nru 702/2014 jista’ jintuża wkoll fir-rigward tal-Artikolu Nru 1408/2013 (57).
84. Skont l-Artikolu 3(1) tar-Regolament Nru 1408/2013, il-miżuri ta’ għajnuna “jitqiesu li ma jissodisfawx il-kriterji fl-Artikolu 107(1) [TFUE] u għaldaqstant ikunu eżentati mill-ħtieġa tan-notifika fl-Artikolu 108(3) [TFUE], jekk jissodisfaw il-kundizzjonijiet stipulati f’dan ir-Regolament”.
85. Il-kumpens mogħti lil AU, li jammonta għal EUR 11 930.08, ma jaqbiżx il-limitu massimu de minimis stipulat fl-Artikolu 3(2) tar-Regolament Nru 1408/2013 (jekk nassumu li, matul perijodu ta’ tliet snin fiskali, AU ma ngħatax għajnuna addizzjonali li, ikkombinata ma’ dik imsemmija hawn fuq, tkun taqbeż il-limitu massimu de minimis). Hija l-qorti tar-rinviju li għandha tivverifika li l-ammont kumulattiv ta’ għajnuna de minimis mogħtija lil impriżi agrikoli fl-Italja ma jaqbiżx il-massimu nazzjonali stabbilit fl-Artikolu 3(3) u fl-anness ta’ dan ir-regolament.
86. Jiena nikkonkludi li miżura nazzjonali bħalma huwa l-Artikolu 25(16) tal-Liġi Reġjonali Nru 19/2005 jista’ jiġi eżentat mir-rekwiżit ta’ notifika stabbilit fl-Artikolu 108(3) TFUE, sakemm tkun tissodisfa l-kundizzjonijiet stabbiliti fil-Kapitolu I u fl-Artikolu 26 tar-Regolament Nru 702/2014, b’mod partikolari, il-kundizzjoni taħt l-Artikolu 26(6) tiegħu li l-għajnuna titħallas fi żmien erba’ snin mid-data li fiha sar l-infiq jew it-telf ikkawżat mill-mard tal-annimali, u dan għandu jiġi vverifikat mill-qorti tar-rinviju. Tali miżura tista’, barra minn hekk, tiġi eżentata mir-rekwiżit ta’ notifika jekk tissodisfa l-kundizzjonijiet stabbiliti fir-Regolament Nru 1408/2013, u dan ukoll għandu jiġi vverifikat mill-qorti tar-rinviju.
IV. Konklużjoni
87. Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tagħti r-risposta segwenti għat-tieni domanda magħmula mill-Corte suprema di cassazione (il-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni, l-Italja):
(1) Miżura nazzjonali bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li l-uniku għan tagħha huwa li żżid il-baġit allokat għal skema ta’ għajnuna awtorizzata u li tipprovdi għal estensjoni ta’ sitt snin ta’ din l-iskema, tikkostitwixxi bidla ta’ għajnuna eżistenti fis-sens tal-Artikolu 1(ċ) tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 659/1999 tat-22 ta’ Marzu 1999 li jistabbilixxi regoli dettaljati għall-applikazzjoni ta’ l-Artikolu [108 TFUE], sakemm din iż-żieda ma tibqax taħt il-livell minimu ta’ 20 % stabbilit fit-tieni sentenza tal-Artikolu 4(1) tar-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 794/2004 tal-21 ta’ April 2004 li jimplimenta r-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 659/1999 li jippreskrivi regoli dettaljati għall-applikazzjoni ta’ l-Artikolu [108 TFUE], u dan għandu jiġi vverifikat mill-qorti tar-rinviju.
(2) Tali miżura tista’ tiġi eżentata mir-rekwiżit ta’ notifika stabbilit fl-Artikolu 108(3) TFUE, sakemm hija tissodisfa l-kundizzjonijiet stabbiliti fil-Kapitolu I u fl-Artikolu 26 tar-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 702/2014 tal-25 ta’ Ġunju 2014 li jiddikjara ċertu kategoriji ta’ għajnuna fis-setturi tal-agrikoltura u l-forestrija u f’żoni rurali kompatibbli mas-suq intern bl-applikazzjoni tal-Artikoli 107 u 108 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, b’mod partikolari l-kundizzjoni stabbilita fl-Artikolu 26(6) ta’ dan ir-regolament li l-għajnuna għandha titħallas fi żmien erba’ snin mid-data li fiha sar l-infiq jew it-telf ikkawżat mill-mard tal-annimal, u dan għandu jiġi vverifikat mill-qorti tar-rinviju. Din il-miżura tista’, barra minn hekk, tiġi eżentata mir-rekwiżit ta’ notifika jekk tissodisfa l-kundizzjonijiet stabbiliti fir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 1408/2013 tat-18 ta’ Diċembru 2013 dwar l-applikazzjoni tal-Artikoli 107 u 108 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea għall-għajnuna de minimis fis-settur tal-agrikoltura, u dan ukoll għandu jiġi vverifikat mill-qorti tar-rinviju.