WYROK SĄDU (ósma izba)
z dnia 8 października 2015 r.(*)
Wspólnotowy znak towarowy – Zgłoszenie trójwymiarowego wspólnotowego znaku towarowego – Kształt pudełka zawierającego grę – Bezwzględna podstawa odmowy rejestracji – Brak charakteru odróżniającego – Artykuł 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (WE) nr 207/2009 – Obowiązek uzasadnienia – Prawo do bycia wysłuchanym – Artykuł 75 rozporządzenia nr 207/2009
W sprawie T‑547/13
Rosian Express SRL, z siedzibą w Medias (Rumunia), reprezentowana przez adwokatów E. Grecu oraz A. Tigau,
strona skarżąca,
przeciwko
Urzędowi Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM), reprezentowanemu przez V. Melgar oraz A. Geavelę, działających w charakterze pełnomocników,
strona pozwana,
mającej za przedmiot skargę na decyzję Piątej Izby Odwoławczej OHIM z dnia 11 lipca 2013 r. (sprawa R 797/2013‑5), dotyczącą rejestracji trójwymiarowego oznaczenia przedstawiającego kształt pudełka zawierającego grę jako wspólnotowego znaku towarowego,
SĄD (ósma izba),
w składzie: D. Gratsias, prezes, M. Kancheva i C. Wetter (sprawozdawca), sędziowie,
sekretarz: I. Dragan, administrator,
po zapoznaniu się ze skargą złożoną w sekretariacie Sądu w dniu 8 października 2013 r.,
po zapoznaniu się z odpowiedzią na skargę złożoną w sekretariacie Sądu w dniu 7 lutego 2014 r.,
po zapoznaniu się z repliką złożoną w sekretariacie Sądu w dniu 24 kwietnia 2014 r.,
po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 21 maja 2015 r.,
wydaje następujący
Wyrok
Okoliczności powstania sporu
1 W dniu 11 września 2012 r. skarżąca, spółka Rosian Express SRL, dokonała w Urzędzie Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM) zgłoszenia wspólnotowego znaku towarowego na podstawie przepisów rozporządzenia Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. L 78, s. 1).
2 Znakiem towarowym, dla którego wystąpiono o rejestrację, jest następujące oznaczenie trójwymiarowe:
3 Towary, dla których wniesiono o rejestrację, należą do klas 28 i 35 w rozumieniu Porozumienia nicejskiego dotyczącego międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r., ze zmianami, i odpowiadają, w odniesieniu do każdej z tych klas, następującemu opisowi:
– klasa 28: „gry i zabawki; artykuły sportowe i gimnastyczne nieujęte w innych klasach; ozdoby choinkowe”;
– klasa 35: „reklama; zarządzanie w działalności gospodarczej; administrowanie działalności gospodarczej; prace biurowe”.
4 W dniu 1 lutego 2013 r. ekspert odrzucił, na podstawie art. 7 ust. 1 lit. b) oraz art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 207/2009, wniosek o rejestrację w odniesieniu do „gier i zabawek” należących do klasy 28.
5 W dniu 28 marca 2013 r. skarżąca wniosła do OHIM odwołanie od decyzji eksperta na podstawie art. 58–64 rozporządzenia nr 207/2009.
6 Decyzją z dnia 11 lipca 2013 r. (zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”) Piąta Izba Odwoławcza OHIM oddaliła odwołanie, uzasadniając to tym, że oznaczenie trójwymiarowe, o którego rejestrację w charakterze znaku towarowego wystąpiono, jest pozbawione charakteru odróżniającego w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009.
Żądania stron
7 Skarżąca wnosi do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji i nakazanie rejestracji zgłoszonego znaku towarowego w odniesieniu do wszystkich towarów i usług objętych wnioskiem o rejestrację;
– obciążenie OHIM kosztami postępowania.
8 OHIM wnosi do Sądu o:
– oddalenie skargi;
– obciążenie skarżącej kosztami postępowania.
Co do prawa
9 Skarżąca podnosi dwa zarzuty, z których pierwszy oparty jest na naruszeniu art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009, a drugi, sformułowany na etapie repliki, na naruszeniu obowiązku uzasadnienia oraz prawa do bycia wysłuchanym w rozumieniu art. 75 tego rozporządzenia.
10 W ocenie Sądu najpierw należy rozpatrzyć zarzut drugi dotyczący naruszenia art. 75 rozporządzenia nr 207/2009.
W przedmiocie zarzutu drugiego, dotyczącego naruszenia art. 75 rozporządzenia nr 207/2009
11 W pierwszej kolejności skarżąca twierdzi, że Izba Odwoławcza naruszyła obowiązek uzasadnienia. Skarżąca wysuwa w tym względzie dwa argumenty. Po pierwsze, w zaskarżonej decyzji nie wyjaśniono, z jakimi kształtami Izba Odwoławcza porównała zgłoszony znak towarowy, które to porównanie doprowadziło ją do wniosku, że ów znak nie ma charakteru odróżniającego. Po drugie, nie wskazano, jaki krąg odbiorców został uznany za właściwy do celów oceny zgłoszonego znaku towarowego.
12 W drugiej kolejności skarżąca twierdzi w istocie, że Izba Odwoławcza naruszyła jej prawo do bycia wysłuchanym. Otóż jej zdaniem Izba Odwoławcza oparła swoją decyzję na informacjach pochodzących ze stron internetowych, podczas gdy od chwili badania przez eksperta lub przez Izbę Odwoławczą informacje te uległy albo mogły ulec zmianie.
13 Na wstępie należy zaznaczyć, że zarzut oparty na naruszeniu art. 75 rozporządzenia nr 207/2009 został podniesiony przez skarżącą dopiero na etapie repliki. Niemniej jednak z orzecznictwa wynika, że brak uzasadnienia lub uzasadnienie niewystarczające stanowi bezwzględną przeszkodę procesową, którą sąd Unii może badać z urzędu (wyroki: z dnia 2 kwietnia 1998 r., Komisja/Sytraval i Brink’s France, C‑367/95 P, Rec, EU:C:1998:154, pkt 67; z dnia 12 marca 2014 r., Tubes Radiatori/OHIM – Antrax It (Grzejnik), T‑315/12, EU:T:2014:115, pkt 96). Badanie takiego zarzutu może mieć więc miejsce na każdym etapie postępowania (wyrok z dnia 20 lutego 1997 r., Komisja/Daffix, C‑166/95 P, Rec, EU:C:1997:73, pkt 25).
14 Zgodnie z art. 75 rozporządzenia nr 207/2009 decyzje OHIM zawierają uzasadnienie i opierają się wyłącznie na przyczynach lub materiale dowodowym, co do których strony zainteresowane miały możliwość przedstawienia swoich uwag.
15 Co się tyczy obowiązku uzasadnienia, obowiązek ten ma taki sam zakres jak obowiązek wynikający z art. 296 TFUE, który wymaga, aby rozumowanie autora aktu zostało przedstawione w sposób jasny i jednoznaczny. Podwójnym celem tego obowiązku jest, po pierwsze, umożliwienie zainteresowanym zapoznania się z uzasadnieniem przyjętego środka, tak by mieli oni możliwość obrony swoich praw, a po drugie, umożliwienie sądowi Unii przeprowadzenia kontroli zgodności danej decyzji z prawem [wyroki: z dnia 19 maja 2010 r., Zeta Europe/OHIM (Superleggera), T‑464/08, EU:T:2010:212, pkt 47; z dnia 21 maja 2014 r., Eni/OHIM – Emi (IP) (ENI), T‑599/11, EU:T:2014:269, pkt 29].
16 Z pkt 12 zaskarżonej decyzji wynika, że Izba Odwoławcza oparła swoje ustalenia dotyczące charakteru odróżniającego zgłoszonego znaku towarowego w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009 w szczególności na normach i zwyczajach panujących w rozpatrywanej branży, którą w niniejszym przypadku jest branża gier towarzyskich i zabawek. W punkcie tym stwierdzono również, że sposób prezentacji gry, jak też użycie drewnianego opakowania, należą do powszechnie stosowanych praktyk w tym sektorze.
17 W pkt 13 zaskarżonej decyzji Izba Odwoławcza przypomniała, że dokonując ustalenia, czy zgłoszony znak towarowy ma charakter odróżniający, może oprzeć się na faktach powszechnie znanych.
18 W pkt 14 zaskarżonej decyzji Izba Odwoławcza, posługując się wyrażeniem „w każdym razie”, pośrednio odwołała się do treści stron internetowych, na których oferowane są towary identyczne, i wskazała, że „wnosząca odwołanie sama przyznaje, że wyniki wyszukiwania w Internecie ujawniły dwa towary mające kształt identyczny w porównaniu do kształtu, którego dotyczy jej wniosek”.
19 Należy zatem stwierdzić, że z zaskarżonej decyzji wynika, iż Izba Odwoławcza ustaliła, w oparciu o powszechnie znane fakty, że drewniane opakowanie oraz kształt zgłoszonego znaku towarowego są powszechnie stosowane w rozpatrywanej branży, skutkiem czego zgłoszony znak towarowy nie ma charakteru odróżniającego. W rezultacie uzasadnienie decyzji pozwala skarżącej na poznanie motywów, jakimi Izba Odwoławcza kierowała się przy jej wydawaniu, a Sądowi na przeprowadzenie kontroli w tym względzie.
20 Co się tyczy zarzutu skarżącej, że Izba Odwoławcza nie zdefiniowała właściwego kręgu odbiorców ani poziomu ich uwagi, należy przypomnieć, że obowiązek uzasadnienia stanowi istotny wymóg proceduralny, który należy odróżnić od kwestii zasadności uzasadnienia. Fakt, że uzasadnienie może być błędne, nie oznacza, że samego uzasadnienia nie było [wyroki: z dnia 17 maja 2011 r., Diagnostiko kai Therapeftiko Kentro Athinon „Ygeia”/OHIM (υγεία), T‑7/10, EU:T:2011:221, pkt 59; z dnia 12 września 2012 r., Duscholux Ibérica/OHIM – Duschprodukter i Skandinavien (duschy), T‑295/11, EU:T:2012:420, pkt 41].
21 Nie ma wątpliwości, że w pkt 11 zaskarżonej decyzji Izba Odwoławcza zdefiniowała zarówno właściwy krąg odbiorców, jak i poziom ich uwagi (zob. pkt 42 poniżej), co też wynika z rozprawy, na której skarżąca sama przyznała, że kwestionuje zasadność tej definicji.
22 Wynika stąd, bez uszczerbku dla oceny zasadności tego uzasadnienia, które zostanie przeprowadzone w ramach badania zarzutu dotyczącego naruszenia art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009, że uzasadnienie zaskarżonej decyzji odnoszące się do właściwego kręgu odbiorców i poziomu ich uwagi, jest wystarczające.
23 W świetle powyższych ustaleń należy orzec, że wbrew twierdzeniom skarżącej art. 75 rozporządzenia nr 207/2009, który wymaga, aby OHIM uzasadniał swoje decyzje, nie został naruszony.
24 Artykuł 75 zdanie drugie rozporządzenia nr 207/2009 wyraża w prawie wspólnotowych znaków towarowych ogólną zasadę ochrony prawa do obrony, na które składa się prawo do bycia wysłuchanym. W myśl tej ogólnej zasady prawa Unii adresaci decyzji władz publicznych, które wpływają w istotny sposób na ich interesy, powinni mieć możliwość należytego przedstawienia swojego stanowiska [wyrok z dnia 7 lutego 2007 r., Kustom Musical Amplification/OHIM (Kształt gitary), T‑317/05, Zb.Orz., EU:T:2007:39, pkt 26].
25 Zgodnie z tym przepisem Izba Odwoławcza OHIM może oprzeć swą decyzję wyłącznie na okolicznościach faktycznych lub prawnych, co do których strony miały możliwość przedstawienia uwag. W rezultacie, w przypadku gdy Izba Odwoławcza gromadzi z urzędu informacje dotyczące okoliczności faktycznych, które mają służyć za podstawę jej decyzji, ma ona obowiązek poinformować o nich strony, tak aby mogły one przedstawić swoje uwagi (wyrok z dnia 21 października 2004 r., KWS Saat/OHIM, C‑447/02 P, Zb.Orz., EU:C:2004:649, pkt 42, 43).
26 W tym względzie należy stwierdzić, że jak wynika z pkt 16–19 powyżej, zaskarżona decyzja nie została oparta na treści stron internetowych, ale na faktach powszechnie znanych. Zarzut dotyczący naruszenia prawa do bycia wysłuchanym należy więc oddalić.
27 Dodatkowo z decyzji eksperta wynika, że ekspert zamieścił w niej zdjęcia towarów, które w jego ocenie są identyczne ze zgłoszonym znakiem towarowym i które to zdjęcia pobrał z omawianych stron internetowych. Tak więc, chociaż zaskarżona decyzja została oparta na porównaniu zgłoszonego znaku towarowego do towarów widniejących na omawianych stronach internetowych, a treść tych stron w międzyczasie uległa zmianie, skarżąca miała możliwość przedstawienia uwag w przedmiocie wyżej wskazanych zdjęć, które ekspert zamieścił w swojej decyzji. Ponadto Izba Odwoławcza słusznie wskazała, w pkt 13 zaskarżonej decyzji, że skarżąca sama przyznała, iż na rynku występują towary identyczne. Z akt sprawy i argumentów, jakie skarżąca przedstawiła przed Sądem, wynika bowiem, że skarżąca ustosunkowała się do treści omawianych stron internetowych, stwierdzając, iż strony te są znane z oferowania towarów podrobionych. Skarżąca była zatem w stanie wypowiedzieć się co do zawartości tych stron, co też zrobiła.
28 W świetle powyższych ustaleń należy orzec, że wbrew twierdzeniom skarżącej art. 75 rozporządzenia nr 207/2009 nie został naruszony.
W przedmiocie naruszenia art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009
29 Skarżąca zarzuca Izbie Odwoławczej zignorowanie faktu, że gry towarzyskie, do których zalicza się remik liczbowy, nie są dobrami bieżącej konsumpcji, ale towarami trwałymi przeznaczonymi do długotrwałego używania, skutkiem czego należy przyjąć, że w momencie nabywania tych towarów właściwy krąg odbiorców cechuje się wysokim poziomem uwagi.
30 Co się tyczy charakteru odróżniającego zgłoszonego znaku towarowego, skarżąca kwestionuje twierdzenie Izby Odwoławczej, zgodnie z którym w przypadku braku elementów graficznych lub tekstowych przeciętny konsument zwykle nie wnioskuje na temat pochodzenia towarów na podstawie ich kształtu czy kształtu ich opakowania. Jej zdaniem z rozporządzenia nr 207/2009 w żaden sposób nie wynika, że trójwymiarowe znaki towarowe należy traktować inaczej niż pozostałe kategorie znaków towarowych, a gdyby myśleć odmiennie, to w ogóle należałoby odmawiać rejestracji trójwymiarowych oznaczeń jako znaków towarowych.
31 Na poparcie argumentu, zgodnie z którym zgłoszony znak towarowy ma charakter odróżniający, skarżąca powołuje się na praktykę decyzyjną OHIM, która jej zdaniem pokazuje, że w przeszłości OHIM dokonywał rejestracji trójwymiarowych znaków towarowych podobnych do zgłoszonego przez nią znaku dla towarów z klasy 28, co też Izba Odwoławcza powinna była uwzględnić. Podnosi też, że wbrew temu, co stwierdziła Izba Odwoławcza w pkt 12 zaskarżonej decyzji, czyli że zgłoszony znak towarowy jest jedynie jednym z możliwych sposobów prezentacji i jednym z możliwych opakowań, które są powszechnie stosowane w przypadku omawianych towarów, zgłoszony znak towarowy znacząco odbiega od norm i zwyczajów panujących w branży gier. Zarzuca w tym względzie Izbie Odwoławczej, że ta nie wyjaśniła, co rozumie przez „podstawowe kształty”, a w każdym razie takie „podstawowe kształty” nie występują w przypadku gry w remika, gdyż istnieje wiele możliwych sposobów prezentacji i składania tego rodzaju gry. W rezultacie w ocenie skarżącej Izba Odwoławcza powinna była szczególną uwagę zwrócić na sposób, w jaki poszczególne elementy gry remika liczbowego zostały wykonane i łączą się ze sobą.
32 Skarżąca twierdzi ponadto, że Izba Odwoławcza nie przedstawiła dowodów na poparcie twierdzenia, które padło w pkt 12 zaskarżonej decyzji, zgodnie z którym „wiadomą praktyką jest, że gry towarzyskie i zabawki (na przykład remik liczbowy występujący w wersji zabawki dla dzieci) są pakowane i sprzedawane w opakowaniach wykonanych z różnych rodzajów materiałów, w tym w drewnianych pudełkach” oraz „tego rodzaju opakowanie i sposób prezentacji są powszechnie stosowane w przypadku gier, których dotyczy zgłoszenie, w związku z czym w oczach właściwego kręgu odbiorców będą kojarzyć się tylko z grą i jej opakowaniem”. Izba Odwoławcza nie wzięła więc pod uwagę wszystkich czynników mających znaczenie w niniejszej sprawie, w szczególności sytuacji rynkowej, z której wynika, że kształt zgłoszonego znaku towarowego znacznie odbiega od innych obecnych na nim kształtów.
33 Zdaniem skarżącej omawiane towary, w szczególności gra remik liczbowy, nie wymagają szczególnej formy opakowania. Z tego powodu Izba Odwoławcza pomyliła się, uznając, że kształt zgłoszonego znaku towarowego jest prostą konsekwencją charakteru rozpatrywanego towaru.
34 Wreszcie skarżąca zarzuca Izbie Odwoławczej, że porównała zgłoszony znak towarowy z identycznymi towarami sprzedawanymi w Internecie, dochodząc do wniosku, że na rynku występują już kształty podobne, mimo że towary, z którymi porównała zgłoszony znak towarowy, były podróbkami. Na poparcie swoich zarzutów skarżąca przedstawiła po raz pierwszy przed Sądem załączone do repliki artykuły z renomowanych specjalistycznych publikacji, które ostrzegają przed podróbkami sprzedawanymi za pośrednictwem stron internetowych, na które powołali się ekspert i Izba Odwoławcza.
35 W tym względzie należy najpierw przypomnieć, że zgodnie z art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009 nie są rejestrowane „znaki towarowe, które pozbawione są jakiegokolwiek odróżniającego charakteru”.
36 Odróżniający charakter znaku towarowego w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009 oznacza, że znak towarowy pozwala na określenie towaru, dla którego wnosi się o rejestrację, jako pochodzącego z określonego przedsiębiorstwa i tym samym na odróżnienie tego towaru od towarów pochodzących z innych przedsiębiorstw [zob. wyrok z dnia 9 grudnia 2010 r., Wilo/OHIM (Oszlifowana obudowa silnika elektrycznego i przedstawienie ścianek szlifu w kolorze zielonym), T‑253/09 i T‑254/09, EU:T:2010:507, pkt 17 i przytoczone tam orzecznictwo].
37 Ów charakter odróżniający należy oceniać, po pierwsze, w stosunku do towarów lub usług, dla których znak towarowy został zgłoszony, i po drugie, w stosunku do sposobu postrzegania go przez właściwy krąg odbiorców składający się z przeciętnych konsumentów tych towarów lub usług, właściwie poinformowanych, dostatecznie uważnych i rozsądnych (zob. ww. w pkt 36 wyrok Oszlifowana obudowa silnika elektrycznego i przedstawienie ścianek szlifu w kolorze zielonym, EU:T:2010:507, pkt 18 i przytoczone tam orzecznictwo).
38 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem kryteria oceny charakteru odróżniającego trójwymiarowego znaku towarowego tworzonego przez kształt towaru nie różnią się od kryteriów stosowanych w przypadku innych kategorii znaków (zob. ww. w pkt 36 wyrok Oszlifowana obudowa silnika elektrycznego i przedstawienie ścianek szlifu w kolorze zielonym, EU:T:2010:507, pkt 19 i przytoczone tam orzecznictwo).
39 Jednakże przy stosowaniu tych kryteriów należy uwzględnić okoliczność, że sposób postrzegania znaku towarowego przez właściwy krąg odbiorców niekoniecznie będzie taki sam w przypadku trójwymiarowego znaku towarowego, który odpowiada wyglądowi zewnętrznemu samego towaru, jak w przypadku znaku słownego lub graficznego, którym jest oznaczenie niemające związku z wyglądem oznaczonych nim towarów. W braku elementów graficznych lub słownych przeciętny konsument zwykle nie wnioskuje na temat pochodzenia towarów na podstawie ich kształtu czy kształtu ich opakowania i dlatego ustalenie, czy znak trójwymiarowy ma charakter odróżniający, może w tym przypadku okazać się trudniejsze niż w przypadku znaku słownego czy graficznego (zob. ww. w pkt 36 wyrok Oszlifowana obudowa silnika elektrycznego i przedstawienie ścianek szlifu w kolorze zielonym, EU:T:2010:507, pkt 20 i przytoczone tam orzecznictwo).
40 Ponadto zgodnie z orzecznictwem im bardziej kształt, o którego rejestrację w charakterze znaku towarowego wystąpiono, przypomina najbardziej prawdopodobny kształt, który przybierze dany towar, tym bardziej prawdopodobne jest, że ów kształt pozbawiony będzie charakteru odróżniającego w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009. W tych okolicznościach tylko znak towarowy, który znacząco odbiega od norm lub zwyczajów branżowych, dzięki czemu może pełnić swą podstawową funkcję, jaką jest wskazywanie pochodzenia, nie jest pozbawiony charakteru odróżniającego w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009 (zob. ww. w pkt 36 wyrok Oszlifowana obudowa silnika elektrycznego i przedstawienie ścianek szlifu w kolorze zielonym, EU:T:2010:507, pkt 21 i przytoczone tam orzecznictwo).
41 To właśnie w świetle przedstawionych wyżej zasad należy zbadać zaskarżoną decyzję.
42 Co się tyczy właściwego kręgu odbiorców, Izba Odwoławcza słusznie uznała, że krąg ten zasadniczo tworzony jest przez przeciętnych konsumentów, właściwie poinformowanych, dostatecznie uważnych i rozsądnych oraz, zważywszy na charakter i cenę omawianych towarów, że poziom wiedzy tego kręgu odbiorców mieści się w przedziale od średniego do wysokiego (pkt 11 zaskarżonej decyzji). Przedmiotowe towary, mając na względzie ich opis, należą do kategorii gier i zabawek. Są one przeznaczone do powszechnego użytku, nie zaś tylko do użytku profesjonalistów czy entuzjastów, gdyż każdy w tym czy innym momencie może dokonać czy to jednorazowego zakupu takich towarów, czy też nabywać je w sposób regularny [zob. podobnie wyrok z dnia 24 marca 2011 r., Cybergun/OHIM – Umarex Sportwaffen (AK 47), T‑419/09, EU:T:2011:121, pkt 37 i przytoczone tam orzecznictwo]. Tak więc skarżąca nie ma racji, zarzucając Izbie Odwoławczej, że powinna była uznać, iż właściwy krąg odbiorców cechuje się wyłącznie wysokim poziomem uwagi.
43 Należy też oddalić argument skarżącej, zgodnie z którym Izba Odwoławcza popełniła błąd, gdyż nie przedstawiła dowodów, które wskazywałyby, jak należy zdefiniować właściwy krąg odbiorców oraz jaki jest jego poziom uwagi. Od OHIM nie można bowiem wymagać przeprowadzania analizy ekonomicznej rynku, w tym badań konsumenckich, celem ustalenia, w jakim stopniu owi konsumenci zwracają uwagę na wygląd towarów należących do danej kategorii [wyrok z dnia 5 marca 2003 r., Unilever/OHIM (Owalna tabletka), T‑194/01, Rec, EU:T:2003:53, pkt 48].
44 Ustalając, czy zgłoszony znak towarowy ma charakter odróżniający, w pierwszej kolejności należy odwołać się do przedstawionego przez skarżącą opisu znaku, zgodnie z którym znak ów tworzony jest przez prostokątne pudełko wykonane z drewna wyposażone w system przesuwnych tabliczek, służących do układania kostek, oraz system umożliwiający zamykanie tych tabliczek na obu końcach pudełka. Zgłoszony znak towarowy składa się więc z systemu przesuwnego, który umożliwia wysuwanie i wsuwanie czterech tabliczek z i do pudełka, z kostek do gry, a także z umieszczonych między tymi czterema tabliczkami listewek stanowiących dla nich oparcie i wbudowanych w zewnętrzne ścianki pudełka, którymi są dwie deseczki połączone śrubkami. Wszystko to razem tworzy system zamykający, dzięki któremu użycie dodatkowego opakowania nie jest konieczne. Wewnątrz każdej bocznej ścianki zostały wyżłobione rowki, które umożliwiają przesuwanie obydwu par półeczek w dwie strony. Deseczki umożliwiające zamknięcie pudełka mają kształt prostokątny z zaokrąglonymi końcami oraz skośnymi krawędziami i są przymocowane do ramki za pomocą śrubek.
45 Biorąc pod uwagę ten opis, Izba Odwoławcza miała podstawy, aby stwierdzić, w pkt 12 zaskarżonej decyzji, że „zgłoszony znak towarowy nie odbiega znacząco od norm i zwyczajów stosowanych w rozpatrywanej branży” i że „wiadomą praktyką jest, że gry towarzyskie i zabawki (na przykład remik liczbowy występujący w wersji zabawki dla dzieci) są pakowane i sprzedawane w opakowaniach wykonanych z różnych rodzajów materiałów, w tym w drewnianych pudełkach”.
46 Powszechnie znanym faktem jest bowiem to, że rozpatrywane towary często są oferowane w prostokątnych pudełkach z drewna. Także sposób wyjmowania i składania pudełka, którego kształt stanowi omawiany znak, to jest system przesuwnych półeczek umożliwiający wyjęcie i złożenie gry, nie odbiega znacząco od norm i zwyczajów branżowych. Jest bowiem faktem powszechnie znanym, że na rynku obecne są podobne systemy przesuwne pozwalające na wyjmowanie i składanie danych towarów. Patrząc całościowo, poszczególne cechy zgłoszonego znaku towarowego, opisane w pkt 44 powyżej, nie pozwalają na stwierdzenie, że zgłoszony znak towarowy znacząco odbiega od norm i zwyczajów stosowanych w rozpatrywanej branży. Należy w związku z tym stwierdzić, że zgłoszony znak towarowy nie ma charakteru odróżniającego, który właściwemu kręgowi odbiorców pozwalałby na ustalenie, że omawiany towar pochodzi z określonego przedsiębiorstwa, i tym samym na odróżnienie tego towaru od towarów pochodzących z innych przedsiębiorstw.
47 Co się tyczy zarzutu, że oceniając charakter odróżniający zgłoszonego znaku towarowego, Izba Odwoławcza nie sprecyzowała, co rozumie pod pojęciem „podstawowych kształtów”, ani też nie poparła swoich twierdzeń w tym względzie żadnymi dowodami, należy przypomnieć, że zgodnie z art. 76 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 OHIM jest obowiązany zbadać stan faktyczny z urzędu, które to badanie może doprowadzić go do wniosku, że zachodzi bezwzględna podstawa odmowy rejestracji przewidziana w art. 7 ust. 1 tego rozporządzenia. Wynika z tego, że OHIM może być zmuszony uzasadniać swoje rozstrzygnięcia okolicznościami faktycznymi, które nie zostały podniesione przez zgłaszającego znak towarowy [zob. podobnie wyroki: z dnia 19 kwietnia 2007 r., OHIM/Celltech, C‑273/05 P, Zb.Orz., EU:C:2007:224, pkt 38 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 14 lipca 2014 r., BSH/OHIM (Wash & Coffee), T‑5/12, EU:T:2014:647, pkt 46].
48 Choć co do zasady przy wydawaniu decyzji OHIM jest zobowiązany zbadać, czy okoliczności takie rzeczywiście wystąpiły, to obowiązek ten nie dotyczy sytuacji, w których opiera się on na faktach notoryjnych (zob. ww. w pkt 47 wyroki: OHIM/Celltech, EU:C:2007:224, pkt 39 i przytoczone tam orzecznictwo; Wash & Coffee, EU:T:2014:647, pkt 47). Nie ma zatem żadnych przeszkód, aby w swojej ocenie OHIM brał pod uwagę fakty powszechnie znane [zob. wyrok z dnia 25 marca 2014 r., Deutsche Bank/OHIM (Passion to Perform), T‑291/12, EU:T:2014:155, pkt 51 i przytoczone tam orzecznictwo]. Wynika stąd, że w rozpatrywanej sprawie Izba Odwoławcza miała prawo uznać, iż zgłoszony znak towarowy nie ma charakteru odróżniającego, powołując się w tym względzie na powszechnie znane fakty i wyniesione z nich praktyczne doświadczenie związane ogólnie z obrotem towarami masowej konsumpcji, bez potrzeby odwoływania się do konkretnych przykładów [zob. podobnie wyrok z dnia 10 listopada 2004 r., Storck/OHIM (Kształt papierka od cukierka), T‑402/02, Zb.Orz., EU:T:2004:330, pkt 58]. Ponadto należy stwierdzić, że z pkt 12 zaskarżonej decyzji wynika, iż Izba Odwoławcza nie oparła swojej oceny zgłoszonego znaku towarowego na porównaniu między nim a „podstawowymi kształtami”, ale na normach i zwyczajach panujących w rozpatrywanej branży, działała zatem zgodnie z orzecznictwem, które powołała w pkt 9 zaskarżonej decyzji. Owszem, w pkt 10 zaskarżonej decyzji Izba Odwoławcza wspomina o „podstawowych kształtach rozpatrywanych towarów”. Jednakże wzmianka ta została uczyniona tylko w ramach przypomnienia wypracowanych w orzecznictwie zasad dokonywania oceny charakteru odróżniającego trójwymiarowych znaków towarowych. Już na etapie oceny odróżniającego charakteru zgłoszonego znaku towarowego Izba Odwoławcza w ogóle nie odniosła się do tej koncepcji.
49 Co się tyczy dowodów przedstawionych przez skarżącą w celu wykazania, że na rynku nie istnieją kształty podobne do zgłoszonego znaku towarowego, należy przypomnieć, że występowanie na rynku mniejszej lub większej liczby podobnych kształtów nie przesądza o tym, że dany znak towarowy nie ma charakteru odróżniającego [wyroki: z dnia 29 kwietnia 2004 r., Henkel/OHIM, C‑456/01 P i C‑457/01 P, Zb.Orz., EU:C:2004:258, pkt 62; z dnia 23 maja 2007 r., Procter & Gamble/OHIM (Kwadratowa biała tabletka z kolorowym rysunkiem kwiatu), T‑241/05, od T‑262/05 od T‑264/05, T‑346/05, T‑347/05 i od T‑29/06 do T‑31/06, Zb.Orz., EU:T:2007:151, pkt 81]; do stwierdzenia takiego nie prowadzi też brak na rynku kształtów identycznych z tym, który został zgłoszony do rejestracji [zob. podobnie wyrok z dnia 31 maja 2006 r., De Waele/OHIM (Kształt kiełbasy), T‑15/05, Zb.Orz., EU:T:2006:142, pkt 40].
50 W tym względzie należy podkreślić, że przeciętny konsument, który nie angażuje się w badanie rynku, nie będzie z góry wiedział, że tylko jedno przedsiębiorstwo wprowadza dany produkt na rynek w opakowaniu określonego rodzaju, podczas gdy jego konkurenci stosują inne metody pakowania tego towaru (wyrok z dnia 12 stycznia 2006 r., Deutsche SiSi-Werke/OHIM, C‑173/04 P, Zb.Orz, EU:C:2006:20, pkt 34).
51 Z powyższego wynika też, że bez potrzeby orzekania w przedmiocie dopuszczalności przedstawionych w tym względzie dowodów zarzuty skarżącej, zgodnie z którymi Izba Odwoławcza mylnie odwołała się do innych towarów występujących na rynku, mimo że towary te były podróbkami, należy oddalić jako pozbawiony znaczenia.
52 Co się tyczy argumentu, zgodnie z którym OHIM w przeszłości zgadzał się na rejestrację trójwymiarowych znaków towarów podobnych do znaku zgłoszonego dla towarów z klasy 28, należy przypomnieć, że OHIM jest zobowiązany wykonywać swe kompetencje w zgodzie z ogólnymi zasadami prawa Unii. Ze względu na zasady równego traktowania i dobrej administracji OHIM musi przy rozpatrywaniu zgłoszenia wspólnotowego znaku towarowego brać pod uwagę decyzje wydane już w odniesieniu do podobnych zgłoszeń i ze szczególną uwagą rozważyć, czy w danym przypadku rozstrzygnięcie winno brzmieć podobnie. Stosowanie tych zasad musi jednak pozostawać w zgodzie z zasadą legalności. A zatem osoba, która występuje o rejestrację oznaczenia w charakterze znaku towarowego, nie może powoływać się z korzyścią dla siebie na niezgodne z prawem działanie na rzecz innej osoby w celu uzyskania identycznej decyzji. Dodatkowo ze względów pewności prawa, a dokładniej dobrej administracji, każde zgłoszenie do rejestracji musi zostać rozpatrzone w sposób dokładny i kompletny, tak aby uniknąć nieprawidłowego rejestrowania znaków towarowych. Owo badanie musi mieć miejsce w każdym konkretnym przypadku. Rejestracja oznaczenia jako znaku towarowego zależy bowiem od specyficznych kryteriów, które znajdują zastosowanie w kontekście stanu faktycznego danej sprawy i służą weryfikacji, czy dane oznaczenie nie jest objęte podstawą odmowy rejestracji [zob. wyrok z dnia 14 stycznia 2015 r., Melt Water/OHIM (Przezroczysta butelka w kształcie walca), T‑70/14, EU:T:2015:9, pkt 39 i przytoczone tam orzecznictwo].
53 W rozpatrywanym przypadku po przeprowadzeniu kompleksowego badania zgłoszonego znaku towarowego, uwzględniającego sposób postrzegania go przez właściwy krąg odbiorców, Izba Odwoławcza doszła do wniosku, że ów znak nie ma charakteru odróżniającego. Jak wynika z pkt 42–51 powyżej, już samo to stwierdzenie wystarczy, aby przyjąć, że rejestracji przedmiotowego oznaczenia trójwymiarowego jako wspólnotowego znaku towarowego stoją na przeszkodzie, jeżeli chodzi o rozpatrywane towary, bezwzględne podstawy odmowy rejestracji określone w art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009.
54 W rezultacie, skoro zgodność z prawem zaskarżonej decyzji w zakresie braku zdolności rejestrowej zgłoszonego znaku jako wspólnotowego znaku towarowego dla rozpatrywanych towarów została ustalona bezpośrednio na podstawie art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009, to z orzecznictwa przywołanego w pkt 52 powyżej wynika, że nie może ona zostać podważona przez sam fakt, iż Izba Odwoławcza nie zastosowała się w niniejszej sprawie do praktyki decyzyjnej OHIM.
55 Z powyższego wynika, że Izba Odwoławcza słusznie stwierdziła, iż omawiany trójwymiarowy znak towarowy jest pozbawiony charakteru odróżniającego w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009 dla wszystkich rozpatrywanych towarów.
56 Zarzut pierwszy należy więc oddalić, a w rezultacie, bez potrzeby orzekania w przedmiocie żądania skarżącej, która wniosła do Sądu o nakazanie rejestracji znaku towarowego dla wszystkich towarów objętych wnioskiem o rejestrację, oddalić należy całą skargę.
W przedmiocie kosztów
57 Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.
58 Ponieważ skarżąca przegrała sprawę, należy zgodnie z żądaniem OHIM obciążyć ją kosztami postępowania.
Z powyższych względów
SĄD (ósma izba)
orzeka, co następuje:
1) Skarga zostaje oddalona.
2) Rosian Express SRL zostaje obciążona kosztami postępowania.
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 8 października 2015 r.
Podpisy