WYROK SĄDU (ósma izba w składzie powiększonym)
z dnia 24 stycznia 2024 r.(*)
Pomoc państwa – Pomoc przyznana na mocy określonych przepisów zmienionej niemieckiej ustawy w sprawie kogeneracji ciepła i energii elektrycznej – Reforma systemu wspierania kogeneracji – Decyzja uznająca pomoc za zgodną z rynkiem wewnętrznym – Pojęcie „pomocy państwa” – Zasoby państwowe
W sprawie T‑409/21
Republika Federalna Niemiec, którą reprezentowali J. Möller i R. Kanitz, w charakterze pełnomocników,
strona skarżąca,
przeciwko
Komisji Europejskiej, którą reprezentowali A. Bouchagiar, C. Kovács i C.‑M. Carrega, w charakterze pełnomocników,
strona pozwana,
SĄD (ósma izba w składzie powiększonym),
w składzie: A. Kornezov, prezes, G. De Baere (sprawozdawca), D. Petrlík, K. Kecsmár i S. Kingston, sędziowie,
sekretarz: S. Jund, administratorka,
uwzględniając pisemny etap postępowania,
po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 4 maja 2023 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 W skardze opartej na art. 263 TFUE Republika Federalna Niemiec wnosi o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji C(2021) 3918 final z dnia 3 czerwca 2021 r. w sprawie pomocy państwa SA.56826 (2020/N) – Niemcy – Reforma z 2020 r. systemu wspierania kogeneracji i pomocy państwa SA.53308 (2019/N) – Niemcy – Zmiana systemu wspierania istniejących elektrociepłowni kogeneracyjnych wytwarzających ciepło i energię elektryczną [§ 13 Gesetz zur Neuregelung des Kraft-Wärme-Kopplungsgesetzes (ustawy wprowadzającej nowe uregulowania w ustawie o kogeneracji ciepła i energii elektrycznej) z dnia 21 grudnia 2015 r. (BGBl. 2015 I, s. 2498, zwanej dalej „KWKG z 2016 r.”) (zwanej dalej „zaskarżoną decyzją”), w której stwierdzono, że różne środki (zwane dalej „rozpatrywanymi środkami”) mające na celu wspieranie produkcji energii elektrycznej w elektrociepłowniach kogeneracyjnych wytwarzających ciepło i energię elektryczną (combined heat and power, zwanych dalej „CHP”) stanowią pomoc państwa.
Okoliczności powstania sporu
Postępowanie administracyjne
2 W dniu 28 stycznia 2019 r. władze niemieckie powiadomiły Komisję Europejską o zmianie § 13 KWKG z 2016 r. wprowadzonej na mocy Gesetz zur Änderung des Erneuerbare-Energien-Gesetzes, des Kraft-Wärme-Kopplungsgesetzes, des Energiewirtschaftgesetzes und weiterer energierechtlicher Vorschriften (ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii, ustawy o kogeneracji ciepła i energii elektrycznej oraz ustawy o sektorze energii i innych przepisów w dziedzinie energii) z dnia 17 grudnia 2018 r. (BGBl. 2018 I, s. 2549).
3 W dniu 23 września 2020 r. władze niemieckie powiadomiły Komisję o kolejnych zmianach KWKG z 2016 r. Zmiany te zostały wprowadzone w §§ 7 i 8 Gesetz zur Reduzierung und zur Beendigung der Kohlerverstromung und zur Änderung weiterer Gesetze (Kohleausstiegsgesetz) [ustawy o ograniczeniu i zakończeniu wytwarzania energii elektrycznej z węgla oraz o zmianie innych ustaw (ustawa o odchodzeniu od węgla)] z dnia 8 sierpnia 2020 r. (BGBl. 2020 I, s. 1818), które były przedmiotem dalszych zmian na mocy §§ 17 i 18 Gesetz zur Änderung des Erneuerbare-Energien-Gesetzes und weiterer energierechtlicher Vorschriften (ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii i innych przepisów w dziedzinie energii) z dnia 21 grudnia 2020 r. (BGBl. 2020 I, s. 3138).
4 Te zmiany wprowadzone do KWKG z 2016 r. odpowiadają przepisom dotyczącym wspierania CHP obowiązującym od dnia 1 stycznia 2021 r. (zwanym dalej „KWKG z 2020 r.”).
5 W dniu 8 kwietnia 2021 r. Republika Federalna Niemiec powiadomiła również Komisję o zmianie dotyczącej ograniczenia wysokości opłaty na rzecz producentów wodoru przewidzianej w § 27 KWKG z 2020 r.
Rozpatrywane środki
Cel i opis rozpatrywanych środków
6 Celem KWKG z 2020 r. jest poprawa efektywności energetycznej oraz ochrony klimatu i środowiska poprzez zwiększenie produkcji netto energii elektrycznej CHP do 2025 r. Ustawa ta ma w szczególności zachęcać do przejścia na nowe elektrociepłownie kogeneracyjne lub zmodernizowane elektrociepłownie zasilane gazami oraz promować energię elektryczną wytwarzaną przez takie wysokosprawne elektrociepłownie kogeneracyjne. Jej celem jest również zapewnienie spójności między wspieraniem CHP a celami transformacji energetycznej. W tym kontekście KWKG z 2020 r. przewiduje szereg środków.
– Ogólny środek wspierania wytwarzania energii elektrycznej przez nowo wybudowane, zmodernizowane i unowocześnione wysokosprawne elektrociepłownie CHP
7 KWKG z 2020 r. przewiduje środek ogólnego wsparcia na rzecz produkcji energii elektrycznej przez nowo zbudowane, zmodernizowane i unowocześnione wysokosprawne elektrociepłownie CHP, które mogą wykorzystywać różne technologie kogeneracji i które mogą być zasilane paliwami różnego rodzaju.
8 To ogólne wsparcie przybiera formę dopłaty, którą dolicza się do przychodów ze sprzedaży po cenie rynkowej wytworzonej energii elektrycznej (§ 5 i nast. KWKG z 2020 r.).
9 Operatorzy elektrociepłowni CHP o mocy powyżej 100 kilowatów (kW) są zobowiązani do sprzedaży energii elektrycznej na rynku osobom trzecim lub wykorzystania jej na własne potrzeby. Operatorzy elektrociepłowni CHP o mniejszej zdolności produkcyjnej mogą dokonać wyboru między sprzedażą energii elektrycznej na rynku, wykorzystaniem jej na własne potrzeby lub zwróceniem się do operatora sieci o jej zakup po uzgodnionej cenie (§ 4 KWKG z 2020 r.).
10 Wsparcie przyznaje się albo w drodze przetargów organizowanych przez krajowy organ regulacyjny, a mianowicie Bundesnetzagentur (federalną agencję ds. sieci, Niemcy) (§ 8a KWKG z 2020 r.), albo bezpośrednio na podstawie KWKG z 2020 r. W tym ostatnim przypadku beneficjenci są automatycznie uprawnieni do otrzymania tego wsparcia, jeśli spełniają kryteria kwalifikowalności. Kwalifikowalność beneficjentów jest weryfikowana przez Bundesamt für Wirtschaft und Ausfuhrkontrolle (federalny urząd gospodarki i kontroli eksportu, Niemcy, zwany dalej „BAFA”) na ich wniosek. Jeśli spełniają oni wszystkie kryteria, BAFA wydaje decyzję potwierdzającą tę kwalifikowalność (§ 10 KWKG z 2020 r.).
11 KWKG z 2020 r. przewiduje również wsparcie na rzecz wytwarzania energii elektrycznej pochodzącej z innowacyjnych systemów CHP udzielane albo w drodze przetargów organizowanych przez federalną agencję ds. sieci, albo poprzez przyznanie premii, oraz zmienia system premii za rezygnację z węgla, wprowadzony przez KWKG z 2016 r. Premie te przyznaje się wyłącznie w przypadku, gdy operatorzy elektrociepłowni CHP korzystają z ogólnego środka wsparcia.
– Środek wsparcia na rzecz wytwarzania energii elektrycznej przez istniejące, wysokosprawne elektrociepłownie CHP zasilane gazem, w sektorze miejskich systemów ciepłowniczych
12 W KWKG z 2016 r. przewidziano środek polegający na wspieraniu produkcji energii elektrycznej przez istniejące wysokosprawne elektrociepłownie CHP zasilane gazem, w sektorze miejskich systemów ciepłowniczych, do dnia 31 grudnia 2019 r. Ponieważ wsparcie to mogło prowadzić do nadmiernej rekompensaty w latach 2018 i 2019, art. 13 KWKG z 2016 r. został zmieniony w celu dostosowania wysokości dopłat przyznanych tym elektrociepłowniom za 2019 r., a tym samym wyeliminowania tej nadmiernej rekompensaty. Zasady przyznawania dopłat wynikające z KWKG z 2020 r. opisane w pkt 8 i 9 powyżej stosuje się odpowiednio.
– Środek wsparcia na rzecz instalacji do magazynowania ciepła i chłodu
13 KWKG z 2020 r. przewiduje, że wsparcie finansowe przyznaje się instalacjom do magazynowana, pod warunkiem że pobierają one głównie ciepło wytworzone przez elektrociepłownię CHP podłączoną do publicznej sieci elektroenergetycznej. Beneficjenci są automatycznie uprawnieni do otrzymania tego wsparcia, jeśli spełniają kryteria kwalifikowalności. Kwalifikowalność beneficjentów jest weryfikowana przez BAFA na ich wniosek. Jeśli spełniają oni wszystkie kryteria, BAFA wydaje decyzję potwierdzającą tę kwalifikowalność (§§ 22–25 KWKG z 2020 r.).
– Środek wsparcia na rzecz energooszczędnych miejskich systemów ciepłowniczych i chłodniczych
14 KWKG z 2020 r. zmienia warunki promowania systemów ciepłowniczych, przyznając wsparcie finansowe na rzecz tych systemów, które zawierają co najmniej 75 % CHP lub co najmniej 75 % skojarzonych źródeł ciepła. Beneficjenci są automatycznie uprawnieni do otrzymania tego wsparcia, jeśli spełniają kryteria kwalifikowalności. Kwalifikowalność beneficjentów jest weryfikowana przez BAFA na ich wniosek. Jeśli spełniają oni wszystkie kryteria, BAFA wydaje decyzję potwierdzającą tę kwalifikowalność (§§ 18–21 KWKG z 2020 r.).
– Środek polegający na ograniczeniu opłaty na korzyść producentów wodoru
15 KWKG z 2020 r. przewiduje szczegółowe zasady dla przedsiębiorstw należących do sektora wytwarzania gazów przemysłowych, w którym produkcja wodoru stanowi większość całkowitej wartości dodanej. Ustawa ta ogranicza kwotę opłaty, która może zostać odzyskana od producentów wodoru przez operatorów sieci (zob. pkt 18 poniżej), jeżeli producenci ci korzystają z obniżonej opłaty na podstawie ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii i innych przepisów w dziedzinie energii (§ 27 KWKG z 2020 r.).
Mechanizm finansowania rozpatrywanych środków
16 Właściwy operator sieci jest prawnie zobowiązany do wypłaty beneficjentom kwot przewidzianych w KWKG z 2020 r. Operator elektrociepłowni CHP jest uprawniony do otrzymania dopłaty, o której mowa w pkt 8 powyżej, ewentualnie wraz z premiami, o których mowa w pkt 11 powyżej, od operatora sieci, do której elektrociepłownia ta jest bezpośrednio lub pośrednio podłączona (§ 6 ust. 1, § 7a ust. 1, 3, § 7c ust. 1 KWKG z 2020 r.).
17 Operator systemu ciepłowniczego i chłodniczego jest uprawniony do otrzymania wsparcia finansowego, o którym mowa w pkt 14 powyżej, od operatora systemu przesyłowego, którego obszar regulacyjny obejmuje sieć, do której główna elektrociepłownia CHP zasilająca system ciepłowniczy i chłodniczy jest podłączona bezpośrednio lub pośrednio (§ 18 ust. 1 i 3 oraz § 21 KWKG z 2020 r.). Na tej samej zasadzie operator instalacji do magazynowania ciepła i chłodu jest uprawniony do otrzymania wsparcia finansowego, o którym mowa w pkt 13 powyżej, od operatora systemu przesyłowego, którego obszar regulacyjny obejmuje system, do którego elektrociepłownia CHP zasilająca nową instalację do magazynowania ciepła i chłodu jest podłączona bezpośrednio lub pośrednio (§ 22 ust. 1, 3, § 25 KWKG z 2020 r.).
18 Operatorzy sieci są uprawnieni, nie będąc do tego zobowiązani na mocy ustawy, do przerzucania kosztów związanych z rozpatrywanymi środkami jako dopłaty (zwanej dalej „opłatą KWKG”) przy obliczaniu opłat sieciowych, których żądają od swoich klientów za każdą kilowatogodzinę (kWh) energii elektrycznej dostarczanej w Niemczech za pośrednictwem sieci elektroenergetycznej (§ 26 ust. 1 KWKG z 2020 r.). W drodze odstępstwa operatorzy systemów przesyłowych mają prawo żądać obniżonej opłaty KWKG od przedsiębiorstw energochłonnych, takich jak producenci wodoru (§ 27 KWKG z 2020 r.).
19 Wysokość opłaty KWKG jest obliczana corocznie przez operatorów systemów przesyłowych zgodnie z metodologią przewidzianą w KWKG z 2020 r. Jest ona wyrażona jako jednolita cena za kWh zużytej energii elektrycznej, z zastrzeżeniem obniżonej stawki, z której korzystają niektóre kategorie użytkowników.
20 Aby każdemu operatorowi sieci można było zrekompensować dodatkowe obciążenie finansowe wynikające z jego obowiązków przewidzianych w KWKG z 2020 r., ustawa ta wprowadziła mechanizm, za pomocą którego obciążenie to jest rozdzielane w sposób sprawiedliwy między operatorów systemów (dystrybucyjnego lub przesyłowego) proporcjonalnie do zużycia energii przez odbiorców przyłączonych do ich sieci, a następnie wyrównywana dzięki opłacie KWKG (§ 28 KWKG z 2020 r.).
21 KWKG z 2020 r. przewiduje roczny limit budżetowy w wysokości 1,8 mld EUR dla rozpatrywanych środków, a zatem dla całej opłaty KWKG (§ 29 KWKG z 2020 r.).
Zaskarżona decyzja
22 W dniu 3 czerwca 2021 r. Komisja wydała zaskarżoną decyzję.
23 Komisja uznała rozpatrywane środki za pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE, stwierdzając, że były one finansowane przy użyciu zasobów państwowych.
24 W szczególności w pkt 220 i 221 zaskarżonej decyzji z jednej strony Komisja stwierdziła, że środki wsparcia, po pierwsze, na rzecz produkcji energii elektrycznej przez nowo wybudowane, zmodernizowane i unowocześnione wysokosprawne elektrociepłownie CHP, po drugie, na rzecz energooszczędnych miejskich systemów ciepłowniczych i chłodniczych, po trzecie, na rzecz instalacji do magazynowania ciepła i chłodu oraz, po czwarte, na rzecz wytwarzania energii elektrycznej w drodze kogeneracji w wysokosprawnych istniejących elektrociepłowniach gazowych w sektorze miejskich systemów ciepłowniczych (zwane dalej łącznie „środkami wsparcia na rzecz CHP”) były finansowane z wpływów z obowiązkowej opłaty de iure nałożonej przez państwo, którymi gospodaruje się i które przydziela się zgodnie z przepisami prawa.
25 Z drugiej strony Komisja uznała, że środek dotyczący ograniczenia opłaty KWKG na rzecz producentów wodoru stanowił rezygnację z zasobów państwowych.
26 Komisja stwierdziła jednak, że rozpatrywane środki są zgodne z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE, w związku z czym postanowiła nie wnosić zastrzeżeń.
Żądania stron
27 Republika Federalna Niemiec wnosi do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji w zakresie, w jakim stwierdzono w niej, że rozpatrywane środki stanowią pomoc państwa;
– obciążenie Komisji kosztami postępowania.
28 Komisja wnosi do Sądu o:
– oddalenie skargi jako bezzasadnej;
– obciążenie Republiki Federalnej Niemiec kosztami postępowania.
Co do prawa
29 Na poparcie skargi Republika Federalna Niemiec podnosi jeden zarzut, dotyczący błędnej wykładni i błędnego zastosowania art. 107 ust. 1 TFUE w zakresie, w jakim Komisja stwierdziła, że przedsiębiorstwa, których dotyczą rozpatrywane środki, korzystały z pomocy przyznanej przy użyciu zasobów państwowych.
30 Na wstępie należy przypomnieć, że uznanie za „pomoc państwa” w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE uzależnione jest od spełnienia czterech przesłanek, a mianowicie: że ma miejsce interwencja państwa lub przy użyciu zasobów państwowych, że interwencja ta może wywierać wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi, że przyznaje ona beneficjentowi selektywną korzyść i że zakłóca konkurencję lub grozi jej zakłóceniem (wyroki: z dnia 15 maja 2019 r., Achema i in., C‑706/17, EU:C:2019:407, pkt 46; z dnia 12 stycznia 2023 r., DOBELES HES, C‑702/20 i C‑17/21, EU:C:2023:1, pkt 31).
31 Jeśli chodzi o istnienie interwencji państwa lub przy użyciu zasobów państwowych, czyli o jedyną ze wskazanych przesłanek, której spełnienie jest kwestionowane w niniejszej sprawie, należy przypomnieć, że dla zakwalifikowania określonej korzyści jako pomocy w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE konieczne jest, aby, po pierwsze, została ona przyznana bezpośrednio lub pośrednio z zasobów państwowych oraz, po drugie, aby można ją było przypisać państwu (wyroki: z dnia 15 maja 2019 r., Achema i in., C‑706/17, EU:C:2019:407, pkt 47; z dnia 12 stycznia 2023 r., DOBELES HES, C‑702/20 i C‑17/21, EU:C:2023:1, pkt 32).
32 Republika Federalna Niemiec nie kwestionuje twierdzenia, że rozpatrywane środki można jej przypisać. Ponadto należy stwierdzić, że środki te zostały ustanowione w drodze ustawodawczej i w związku z tym można je przypisać właściwemu państwu członkowskiemu (zob. podobnie wyroki: z dnia 19 grudnia 2013 r., Association Vent De Colère! i in., C‑262/12, EU:C:2013:851, pkt 17, 18; z dnia 12 stycznia 2023 r., DOBELES HES, C‑702/20 i C‑17/21, EU:C:2023:1, pkt 33).
33 Republika Federalna Niemiec kwestionuje natomiast wniosek Komisji, że rozpatrywane środki zostały przyznane przy użyciu zasobów państwowych.
34 Z utrwalonego orzecznictwa wynika w tym względzie, że zakaz ustanowiony w art. 107 ust. 1 TFUE obejmuje zarówno pomoc przyznaną bezpośrednio przez państwo lub przy użyciu zasobów państwowych, jak też pomoc przyznaną przez instytucje publiczne lub prywatne utworzone albo wyznaczone przez to państwo w celu zarządzania nimi (wyroki: z dnia 22 marca 1977 r., Steinike & Weinlig, 78/76, EU:C:1977:52, pkt 20; z dnia 21 października 2020 r., Eco TLC, C‑556/19, EU:C:2020:844, pkt 25).
35 Prawo Unii nie zezwala bowiem na obchodzenie zasad dotyczących pomocy państwa poprzez sam fakt tworzenia niezależnych instytucji zobowiązanych do rozdzielania pomocy (wyroki: z dnia 15 maja 2019 r., Achema i in., C‑706/17, EU:C:2019:407, pkt 51; z dnia 21 października 2020 r., Eco TLC, C‑556/19, EU:C:2020:844, pkt 27).
36 Trybunał orzekł niedawno w istocie, że za zasoby państwowe w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE można uznać, po pierwsze, fundusze zasilane przez podatek lub inne obowiązkowe opłaty na podstawie ustawodawstwa krajowego oraz zarządzane i rozdzielane zgodnie z tym ustawodawstwem, po drugie zaś, kwoty pozostające stale pod kontrolą publiczną, a zatem w dyspozycji właściwych władz krajowych. Te dwa kryteria stanowią alternatywne kryteria pojęcia „zasobów państwowych” w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE (zob. podobnie wyrok z dnia 12 stycznia 2023 r., DOBELES HES, C‑702/20 i C‑17/21, EU:C:2023:1, pkt 38, 39, 42).
37 Jedyny zarzut Republiki Federalnej Niemiec składa się z trzech części. W części pierwszej jedynego zarzutu Republika Federalna Niemiec utrzymuje, że podatkowy charakter opłaty nie nadaje pobieranym przychodom charakteru państwowego w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE, ponieważ postanowienie to zakłada zawsze, że zasoby znajdują się stale pod kontrolą publiczną i w dyspozycji właściwych władz krajowych. Na rozprawie Republika Federalna Niemiec oświadczyła jednak, że rezygnuje z argumentów przedstawionych w ramach tej części zarzutu, w świetle wyroku z dnia 12 stycznia 2023 r., DOBELES HES (C‑702/20 i C‑17/21, EU:C:2023:1), a w szczególności twierdzenia o alternatywnym charakterze dwóch kryteriów pojęcia „zasobów państwowych” (zob. pkt 36 powyżej), co zostało odnotowane w protokole rozprawy. Z powyższego wynika, że należy umorzyć postępowanie w przedmiocie części pierwszej jedynego zarzutu.
38 W części drugiej jedynego zarzutu Republika Federalna Niemiec podnosi zasadniczo, że ani opłata KWKG, ani kwoty wypłacane przez operatorów sieci operatorom elektrociepłowni CHP, instalacji do magazynowania oraz miejskich systemów ciepłowniczych i chłodniczych (zwanym dalej „operatorami elektrociepłowni CHP i innych instalacji związanych z CHP”) nie stanowią podatku wiążącego się z zaangażowaniem zasobów państwowych w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. W części trzeciej jedynego zarzutu Republika Federalna Niemiec podnosi, że Komisja błędnie uznała, iż zasoby pobierane przez operatorów systemów znajdowały się stale pod kontrolą publiczną i w dyspozycji państwa.
39 W częściach drugiej i trzeciej jedynego zarzutu Republika Federalna Niemiec podnosi zatem w istocie, że żadne z dwóch alternatywnych kryteriów pojęcia „zasobów państwowych”, o których mowa w pkt 36 powyżej, nie zostało spełnione w niniejszej sprawie.
40 Zważywszy, że w ramach analizy przesłanki dotyczącej zasobów państwowych Komisja wyróżniła z jednej strony środki wsparcia na rzecz CHP, a z drugiej strony środek dotyczący zmniejszenia opłaty KWKG na rzecz producentów wodoru (zob. pkt 24 i 25 powyżej), Sąd uznaje za stosowne zbadać łącznie części drugą i trzecią jedynego zarzutu najpierw w odniesieniu do środków wsparcia na rzecz CHP, a następnie w odniesieniu do środka dotyczącego ograniczenia opłaty KWKG na rzecz producentów wodoru.
W przedmiocie środków wsparcia na rzecz CHP
41 Aby uznać, że środki wsparcia na rzecz CHP były przyznawane przy użyciu zasobów państwowych, w zaskarżonej decyzji Komisja stwierdziła przede wszystkim, że w orzecznictwie wynikającym z wyroku z dnia 13 marca 2001 r., PreussenElektra (C‑379/98, EU:C:2001:160), wyjaśnionego w wyroku z dnia 28 marca 2019 r., Niemcy/Komisja (C‑405/16 P, EU:C:2019:268), dokonano rozróżnienia pomiędzy środkami pomocy państwa a środkami zwykłego regulowania cen, które nie wiążą się z wykorzystaniem zasobów państwowych.
42 Komisja wskazała, że w niniejszej sprawie operatorzy elektrociepłowni CHP byli zobowiązani ustawowo do sprzedaży energii elektrycznej bezpośrednio na rynku, wobec czego cena była ustalana swobodnie w wyniku działania mechanizmów rynkowych, a nie poprzez regulowanie cen. Co się tyczy instalacji do magazynowania ciepła i chłodu oraz miejskich systemów ciepłowniczych i chłodniczych, nie miała miejsca żadna transakcja po cenie określonej dla produktów i usług, wobec czego również w tym wypadku nie chodziło o regulację cen.
43 Wypłacanie dodatkowych kwot na rzecz operatorów elektrociepłowni CHP i innych instalacji związanych z CHP, bez świadczenia wzajemnego, nie jest zwykłym zadaniem operatora systemu elektroenergetycznego. Kryteria kwalifikowalności były przewidziane w KWKG z 2020 r. i weryfikowane przez BAFA. Zakres wsparcia finansowego wypłacanego beneficjentom był w całości ustalany przez państwo, a w przypadku prawdopodobieństwa przekroczenia całkowitego budżetu w wysokości 1,8 mld EUR to BAFA określała obniżone stawki wsparcia.
44 Komisja przypomniała, że operatorzy sieci są zobowiązani do ponoszenia kosztów środków wsparcia na rzecz CHP, w związku z czym obciążenie finansowe, jakie nakłada na nich ustawa, stanowi obowiązkową opłatę de iure nałożoną przez państwo. Okoliczność, że operatorzy systemów byli uprawnieni do przenoszenia kosztów na swoich własnych odbiorców, lecz nie byli do tego zobowiązani, oznaczała jedynie, że odbiorcy ci nie podlegali obowiązkowej pod względem prawnym opłacie. Opłacie takiej podlegali natomiast operatorzy systemów. Finansowanie pomocy z takiego podatku na poziomie łańcucha dostaw jest wystarczające do stwierdzenia zaangażowania zasobów państwowych, przy czym nie jest konieczne wskazanie innej obowiązkowej opłaty na innym poziomie tego łańcucha.
45 W związku z tym Komisja stwierdziła, że środki wsparcia na rzecz CHP były finansowane z przychodów z obowiązkowej opłaty de iure nałożonej przez państwo, którymi zarządza się i które rozdziela się zgodnie z przepisami prawa.
46 W ramach części drugiej i trzeciej jedynego zarzutu Republika Federalna Niemiec podnosi, po pierwsze, że opłata KWKG nie stanowi podatku wiążącego się z zaangażowaniem zasobów państwowych, ponieważ KWKG z 2020 r. nie zobowiązuje operatorów sieci do przenoszenia tej opłaty na odbiorców korzystających z danej sieci. Operatorzy sieci finansują płatności na rzecz operatorów elektrociepłowni CHP i innych instalacji związanych z CHP z własnych środków finansowych.
47 Te ostatnie płatności również nie stanowią podatku. Komisja nie uwzględniła w tym względzie orzecznictwa dotyczącego opłat parafiskalnych, w szczególności wyroków z dnia 17 lipca 2008 r., Essent Netwerk Noord i in. (C‑206/06, EU:C:2008:413), z dnia 15 maja 2019 r., Achema i in. (C‑706/17, EU:C:2019:407), i z dnia 20 września 2019 r., FVE Holýšov I i in./Komisja (T‑217/17, niepublikowanego, EU:T:2019:633). Podobnie jak w niniejszej sprawie, orzecznictwo to zostało przedstawione w kontekście obejmującym dwa poziomy lub, innymi słowy, odnosi się ono do stosunku trójstronnego pomiędzy operatorem elektrociepłowni, operatorem sieci i odbiorcą. Sąd Unii nie zakwalifikował jako podatku przepływu finansowego łączącego operatorów sieci z beneficjentami.
48 Ponadto Komisja błędnie oparła się na okoliczności, że KWKG z 2020 r. nie stanowi środka regulowania cen w rozumieniu wyroku z dnia 13 marca 2001 r., PreussenElektra (C‑379/98, EU:C:2001:160). Kwestia, czy cena energii elektrycznej jest regulowana w drodze ustawy, ma niewielkie znaczenie dla ustalenia istnienia podatku.
49 Po drugie, Republika Federalna Niemiec utrzymuje, że zasoby można uznać za zasoby państwowe tylko wtedy, gdy pozostają one stale pod kontrolą publiczną, a zatem w dyspozycji władz krajowych, a Komisja nie zbadała, czy w tym wypadku tak jest.
50 Ponadto wpływ państwa na ramy prawne nie wystarcza sam w sobie do stwierdzenia, że państwo jest uprawnione do rozporządzania danymi funduszami. W przypadku KWKG z 2020 r. ani państwo, ani właściwe władze krajowe nie wywierają wpływu na wykorzystanie zasobów.
51 Komisja przyznaje, że opłata KWKG, rozpatrywana odrębnie, nie jest podatkiem, ponieważ operatorzy systemów nie są zobowiązani do obciążania nią swoich klientów. Natomiast dopłata, którą operatorzy systemów realizują na rzecz operatorów elektrociepłowni CHP i innych instalacji związanych z CHP na podstawie KWKG z 2020 r., stanowi podatek wiążący się z zaangażowaniem zasobów państwowych.
52 Zdaniem Komisji dopłata ta stanowi obowiązkowe jednostronne obciążenie nałożone przez państwo na osobę zobowiązaną do zapłaty, a tym samym podatek, który wiąże się z zaangażowaniem zasobów państwowych. Nie jest konieczne stwierdzenie przerzucenia ciężaru finansowego na konsumenta, jeżeli zostanie wykazane istnienie obowiązkowej opłaty na wcześniejszym etapie łańcucha dostaw. Tak więc w niniejszej sprawie dłużnikiem końcowym jest operator sieci, który znajduje się w takiej samej sytuacji prawnej jak konsument końcowy. W każdym wypadku państwo przywłaszcza sobie kwotę pochodzącą ze źródła prywatnego.
53 Odstępstwo od zakazu przewidzianego w art. 107 ust. 1 TFUE, takie jak to, o którym mowa w wyroku z dnia 13 marca 2001 r., PreussenElektra (C‑379/98, EU:C:2001:160), można stosować wyłącznie w przypadku regulowania cen, a zatem nie można go stosować do dopłat do ceny uiszczanych przez operatorów sieci. Zrównanie prawnego obowiązku zapłaty ze zwykłym regulowaniem cen rynkowych sprowadzałoby się zdaniem Komisji do niesłusznego rozszerzenia tego odstępstwa, co pozbawiłoby art. 107 ust. 1 TFUE jego znaczenia.
54 Komisja podnosi ponadto, że zgodnie z orzecznictwem dla stwierdzenia istnienia zasobów państwowych wystarczy, aby podatek taki jak ten, o którym mowa w niniejszej sprawie, był pobierany, i że nie jest konieczne stwierdzenie ściślejszej kontroli państwowej. Utrzymuje ona jednak, że w zaskarżonej decyzji zbadała kwestię, czy zasoby, które operatorzy sieci uzyskiwali dzięki opłacie KWKG, podlegały kontroli państwa. Tytułem uzupełnienia podnosi ona, że uiszczanie dopłat jest zgodne z przepisami prawnymi KWKG z 2020 r., od których operatorzy sieci nie mogą odstąpić, co pozwala wywnioskować, że mają one państwowy charakter.
55 Najpierw należy zbadać argumenty Republiki Federalnej Niemiec oparte na tym, że ani opłata KWKG, ani kwoty wypłacone operatorom elektrociepłowni CHP i innych instalacji związanych z CHP nie stanowią podatku ani innej obowiązkowej opłaty w rozumieniu pierwszego z kryteriów, o których mowa w pkt 36 powyżej, następnie argumenty oparte na braku stałej kontroli publicznej nad zasobami w rozumieniu drugiego z kryteriów, o których mowa w pkt 36 powyżej, i wreszcie argumenty dotyczące stosowania orzecznictwa wynikającego z wyroku z dnia 13 marca 2001 r., PreussenElektra (C‑379/98, EU:C:2001:160).
W przedmiocie istnienia podatku lub innej obowiązkowej opłaty obowiązkowej (pierwsze z kryteriów, o których mowa w pkt 36 powyżej)
56 Zgodnie z orzecznictwem kwoty wynikające z dopłaty do ceny za energię elektryczną nałożonej przez państwo na odbiorców energii elektrycznej są podobne do podatku nakładanego na energię elektryczną i źródłem tych kwot są „zasoby państwowe” w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE (zob. wyrok z dnia 12 stycznia 2023 r., DOBELES HES, C‑702/20 i C‑17/21, EU:C:2023:1, pkt 34 i przytoczone tam orzecznictwo).
57 Fundusze należy zatem uznać za „zasoby państwowe” w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE, jeżeli pochodzą z obowiązkowych opłat nałożonych przez ustawodawstwo danego państwa członkowskiego i jeżeli są zarządzane i dzielone zgodnie z tym ustawodawstwem. W tym względzie nie ma znaczenia, że mechanizm finansowania nie należy sensu stricto do kategorii opłat o charakterze podatkowym w prawie krajowym (zob. podobnie wyrok z dnia 12 stycznia 2023 r., DOBELES HES, C‑702/20 i C‑17/21, EU:C:2023:1, pkt 35 i przytoczone tam orzecznictwo).
58 Natomiast okoliczność, że ciężar finansowy opłaty spoczywa de facto na określonej kategorii osób, nie wystarcza do wykazania, że fundusze pochodzące z tej opłaty mają charakter „zasobów państwowych” w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. Konieczne jest również, by owa opłata była obowiązkowa na mocy prawa krajowego. A zatem Trybunał orzekł, że nie wystarczy, by operatorzy sieci przerzucali na odbiorców końcowych w cenie sprzedaży energii elektrycznej dodatkowe koszty spowodowane ciążącym na nich obowiązkiem zakupu energii elektrycznej wytwarzanej z odnawialnych źródeł energii według taryf ustalonych w ustawie, ponieważ rekompensata ta wynika wyłącznie z praktyki, a nie z obowiązku ustawowego (zob. wyrok z dnia 12 stycznia 2023 r., DOBELES HES, C‑702/20 i C‑17/21, EU:C:2023:1, pkt 36, 37 i przytoczone tam orzecznictwo).
59 Na wstępie należy stwierdzić, że strony są zgodne co do faktu, iż system wprowadzony przez KWKG z 2020 r. charakteryzuje się istnieniem „dwóch poziomów” w łańcuchu dostaw energii elektrycznej. I tak „pierwszy poziom” odpowiada relacji pomiędzy operatorami elektrociepłowni CHP i innych instalacji związanych z CHP z jednej strony a operatorami sieci z drugiej strony. „Drugi poziom” odpowiada relacji między operatorami sieci a ich odbiorcami. Jak przypomniała Republika Federalna Niemiec na rozprawie, operatorami sieci są podmioty prywatne.
60 W ramach „pierwszego poziomu” dany operator sieci ma prawny obowiązek wypłaty wsparcia finansowego na rzecz operatorów elektrociepłowni CHP i innych kwalifikujących się instalacji związanych z CHP (zob. pkt 16 i 17 powyżej). W ramach „drugiego poziomu” operatorzy sieci mogą, choć nie są do tego prawnie zobowiązani, przerzucać na swych klientów za pomocą opłaty KWKG ciężar finansowy wynikający ze spoczywającego na nich obowiązku wypłaty wsparcia finansowego na podstawie KWKG z 2020 r. (zob. pkt 18–20 powyżej).
61 W zaskarżonej decyzji Komisja nie uznała, że opłata KWKG na „drugim poziomie” łańcucha dostaw stanowi obowiązkową w świetle prawa opłatę, która może charakteryzować zasoby państwowe. Ponadto należy stwierdzić, że operatorzy sieci nie są zobowiązani na mocy ustawy do domagania się opłaty KWKG od swoich klientów, w związku z czym opłaty tej nie można uznać za obowiązkową opłatę w rozumieniu orzecznictwa przytoczonego w pkt 57 i 58 powyżej.
62 Komisja uznała natomiast, że opłaty nałożone na mocy ustawy na operatorów sieci i wpłacane obowiązkowo operatorom elektrociepłowni CHP i innych instalacji związanych z CHP na „pierwszym poziomie” łańcucha dostaw wiążą się z zaangażowaniem zasobów państwowych i że wskazanie innej obowiązkowej opłaty na innym „poziomie” łańcucha dostaw nie jest konieczne.
63 Tymczasem należy stwierdzić, podobnie jak uczyniła to Republika Federalna Niemiec, że Komisja naruszyła w tym względzie orzecznictwo dotyczące kryterium istnienia podatku lub innych obowiązkowych opłat.
64 Jak wynika bowiem z orzecznictwa przytoczonego w pkt 57 powyżej, aby można było uznać dane fundusze za „zasoby państwowe” w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE, muszą one „pochodzić” z podatków lub innych obowiązkowych opłat nałożonych przez ustawodawstwo państwa oraz muszą one być „zarządzane i dzielone zgodnie z [tym] ustawodawstwem”.
65 Istnienie podatku lub innych obowiązkowych na mocy ustawy opłat jest zatem związane z pochodzeniem funduszy wykorzystanych do przyznania korzyści w tym znaczeniu, że pozwala ono na stwierdzenie, że fundusze państwowe zostały wykorzystane do sfinansowania tej korzyści. Taki podatek lub taka inna obowiązkowa opłata stanowi sposób finansowania środków.
66 Następnie fundusze są zarządzane i dzielone, to znaczy przydzielane, zgodnie z ustawą, co pozwala stwierdzić, że kwoty uzyskane z podatku lub innych obowiązkowych opłat są wykorzystywane wyłącznie w celu przyznania beneficjentom korzyści zgodnie z przepisami prawa.
67 Komisja nie mogła zatem zasadnie uznać, że obowiązkowe płatności dokonywane przez operatorów sieci na rzecz operatorów elektrociepłowni CHP i innych instalacji związanych z CHP, realizowane na „pierwszym poziomie” łańcucha dostaw, stanowią podatek lub inną obowiązkową opłatę mogącą charakteryzować zasoby państwowe. Płatności te dokonywane są bowiem wyłącznie w ramach zgodnego z prawem przydziału funduszy, ponieważ podmioty nimi zarządzające są prawnie zobowiązane do udzielania wsparcia finansowego na rzecz operatorów elektrociepłowni CHP i innych instalacji związanych z CHP. Nie są one jednak źródłem żadnych wskazówek co do pochodzenia funduszy wykorzystywanych przez operatorów sieci w celu przyznania wsparcia finansowego jego beneficjentom. Jak słusznie podnosi Republika Federalna Niemiec, uznanie, że wspomniane wyżej płatności stanowią podatek lub inną obowiązkową opłatę w rozumieniu właściwego orzecznictwa, sprowadza się do uznania, że finansowanie środków wsparcia na rzecz CHP pokrywa się z przyznaniem funduszy beneficjentom.
68 Ustalenia te znajdują potwierdzenie w orzecznictwie dotyczącym środków pomocy państwa mających na celu wspieranie produkcji energii elektrycznej, zwłaszcza energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, finansowanych z dopłat do cen nakładanych przez państwo na nabywców energii elektrycznej. W szczególności wyroki przywołane przez strony w ich pismach i przytoczone w przypisach 65 i 72 do zaskarżonej decyzji, a mianowicie wyroki: z dnia 17 lipca 2008 r., Essent Netwerk Noord i in. (C‑206/06, EU:C:2008:413), z dnia 15 maja 2019 r., Achema i in. (C‑706/17, EU:C:2019:407), i z dnia 20 września 2019 r., FVE Holýšov I i in./Komisja (T‑217/17, niepublikowany, EU:T:2019:633), ten ostatni potwierdzony przez Trybunał wyrokiem z dnia 16 września 2021 r., FVE Holýšov I i in./Komisja (C‑850/19 P, niepublikowanym, EU:C:2021:740), dotyczyły przewidzianych ustawą i spoczywających na operatorach systemów dystrybucyjnych i przesyłowych energii elektrycznej obowiązków przenoszenia dopłaty do ceny na spółki zależne przedsiębiorstw produkujących energię elektryczną lub nabywania energii elektrycznej od takich przedsiębiorstw po określonej cenie w celu wsparcia produkcji tej energii elektrycznej. Aby zrekompensować wynikające z takich obowiązków dodatkowe koszty ponoszone przez operatorów systemów dystrybucyjnych i przesyłowych energii elektrycznej, w ustawie przewidziano, że operatorzy ci będą nakładać obowiązkową opłatę obciążającą odbiorców energii elektrycznej.
69 W wyrokach wskazanych w pkt 68 powyżej obowiązkowe opłaty, które pobierali i którymi zarządzali operatorzy systemów dystrybucyjnych i przesyłowych energii elektrycznej na „drugim poziomie” łańcucha dostaw, służyły zrekompensowaniu dodatkowych kosztów wynikających z ich obowiązków prawnych na „pierwszym poziomie” tego łańcucha. Przerzucenie dodatkowych kosztów za pomocą obowiązkowej opłaty równoważnej z podatkiem nakładanym na energię elektryczną było odrębne od obowiązków prawnych ciążących na operatorach systemów dystrybucyjnych i przesyłowych energii elektrycznej, mających na celu wspieranie przedsiębiorstw wytwarzających energię elektryczną. Źródłem funduszy służących wykonaniu tych obowiązków były obowiązkowe opłaty od energii elektrycznej nakładane na konsumentów tej energii, co świadczy o finansowaniu środków przez państwo.
70 Powołując się na orzecznictwo przytoczone w pkt 68 powyżej, Komisja niesłusznie uznała zatem, że ciążący na operatorach sieci obowiązek wypłacania określonych kwot beneficjentom na „pierwszym poziomie” łańcucha dostaw wystarcza do stwierdzenia, że istnieje podatek lub inna obowiązkowa opłata mogąca charakteryzować zaangażowanie zasobów państwowych, ponieważ okoliczność ta pozwala jedynie na stwierdzenie zgodnego z ustawą przeznaczenia funduszy, ale nie daje żadnej wskazówki co do pochodzenia funduszy wykorzystywanych przez operatorów sieci w celu wypełnienia spoczywających na nich obowiązków. W przeciwieństwie do sytuacji rozpatrywanych w orzecznictwie przytoczonym w pkt 68 powyżej, w niniejszej sprawie Komisja nie wskazała obowiązkowej opłaty na „drugim poziomie” łańcucha dostaw.
71 Ponadto Komisja w żaden sposób nie wyjaśniła w zaskarżonej decyzji, w jakim momencie i przez kogo realizowane jest zarządzanie funduszami. Z zaskarżonej decyzji wynika, że przychody pochodzące z obowiązkowych opłat docierają bezpośrednio do beneficjentów, przy czym operatorzy sieci w żaden sposób nie pobierają środków finansowych ani nie zarządzają nimi.
72 W tym względzie, po pierwsze, opisanego w pkt 20 powyżej mechanizmu sprawiedliwego podziału obciążeń finansowych między operatorami sieci – w zakresie, w jakim ustanawia on jedynie rekompensatę obciążenia między tymi operatorami – nie można uznać za zarządzanie funduszami wykorzystywanymi do finansowania środków wsparcia na rzecz CHP. Po drugie, w pkt 218 zaskarżonej decyzji Komisja stwierdziła, że kryteria kwalifikowalności do wsparcia finansowego były przewidziane w KWKG z 2020 r. i weryfikowane przez BAFA, że zakres tego wsparcia był w całości określony przez państwo i że jeżeli istniało prawdopodobieństwo przekroczenia całkowitego budżetu w wysokości 1,8 mld EUR, to BAFA określała obniżone stawki wsparcia (zob. pkt 43 powyżej). Jednakże okoliczności te pozwalają jedynie na stwierdzenie, że operatorzy sieci nie mogą odstąpić od zasad ustanowionych w ustawie, których stosowanie jest weryfikowane przez BAFA, w związku z czym muszą oni przeznaczać fundusze zgodnie z tą ustawą. Nie pozwalają one jednak na stwierdzenie, że środki wykorzystane przez operatorów sieci do realizowania płatności na rzecz beneficjentów pochodziły z podatków lub innych obowiązkowych opłat, które pobierają i którymi zarządzają ci ostatni.
73 Co więcej, Komisja również niesłusznie stwierdziła w zaskarżonej decyzji, że operatorzy sieci podlegają obowiązkowej w świetle prawa opłacie w zakresie, w jakim ustawa zobowiązuje ich do ponoszenia ciężaru finansowego środków wsparcia na rzecz CHP.
74 W tym względzie jest prawdą, że z orzecznictwa wynika, że ciężar finansowy obowiązkowej opłaty może być ponoszony przez „określoną kategorię osób” (wyrok z dnia 12 stycznia 2023 r., DOBELES HES, C‑702/20 i C‑17/21, EU:C:2023:1, pkt 36), w związku z czym nie jest wymagane, aby dłużnikami tej opłaty byli konsumenci końcowi, jak słusznie zauważyła Komisja w swoich pismach.
75 Jednakże w zaskarżonej decyzji Komisja ograniczyła się do stwierdzenia, że operatorzy sieci ponoszą koszty środków wsparcia na rzecz CHP. Instytucja ta wskazała, że wspomniani operatorzy mogą przerzucić te koszty na swoich klientów za pomocą opłaty KWKG. W przypadku gdy takie przerzucenie kosztów dochodzi do skutku, należy uznać, że ciężar finansowy środków wsparcia na rzecz CHP spoczywa na klientach operatorów sieci.
76 Komisja nie może zatem podnosić, że państwo przywłaszcza sobie zasoby operatorów sieci, ponieważ – wbrew temu, co twierdzi – operatorzy ci niekoniecznie są ostatecznymi dłużnikami obciążenia finansowego wynikającego ze środków wsparcia na rzecz CHP.
77 W związku z tym, jak podnosi Republika Federalna Niemiec, ustalenie istnienia jednostronnego obowiązku zapłaty ciążącego na operatorach sieci na „pierwszym poziomie” łańcucha dostaw nie wystarcza do stwierdzenia, że środki wsparcia na rzecz CHP są finansowane z podatku lub innych obowiązkowych opłat w rozumieniu orzecznictwa przytoczonego w pkt 57 i 68 powyżej.
78 Mając na uwadze, że opłaty KWKG nie można również uznać za podatek lub inną obowiązkową opłatę w rozumieniu tego orzecznictwa (zob. pkt 61 powyżej) należy stwierdzić, że Komisja nie wykazała, iż spełnione zostało pierwsze ze wskazanych w pkt 36 powyżej kryteriów, pozwalających stwierdzić przeniesienie zasobów państwowych w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE.
79 Pozostałe argumenty Komisji nie pozwalają na podważenie tych wniosków.
80 Po pierwsze, Komisja utrzymuje, że z pkt 218 zaskarżonej decyzji wynika, iż przewidziana ustawą wypłata wsparcia finansowego przez operatorów sieci operatorom elektrociepłowni CHP i innych instalacji związanych z CHP nie należy do zwykłych zadań tych operatorów. Ci ostatni nie dysponują żadnym zakresem uznania umownego co do kręgu beneficjentów, kwoty i czasu trwania płatności. Okoliczności te świadczą o tym, że KWKG z 2020 r. nie opiera się na prywatnej inicjatywie gospodarczej, lecz na inicjatywie państwowej.
81 Prawdą jest, że KWKG z 2020 r. opiera się na inicjatywie państwa i realizuje politykę publiczną wspierania produkcji energii elektrycznej CHP. Prawdą jest również, że operatorzy sieci są zobowiązani do wypłacania operatorom kwot przewidzianych ustawą, zgodnie z określonymi w niej zasadami.
82 Jednakże rozważania te pokrywają się z analizą przedstawioną w pkt 32 powyżej, zgodnie z którą środki wsparcia na rzecz CHP zostały ustanowione w drodze ustawodawczej, wobec czego należy uznać, że można je przypisać państwu.
83 Jak wynika z orzecznictwa przytoczonego w pkt 31 powyżej, możliwość przypisania środków państwu, choć niezbędna do zakwalifikowania tych środków jako „pomocy” w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE, nie jest sama w sobie wystarczająca, aby można było przyjąć taką kwalifikację. Należy bowiem wykazać, że korzyści są przyznawane bezpośrednio lub pośrednio przy użyciu zasobów państwowych (zob. podobnie wyrok z dnia 28 marca 2019 r., Niemcy/Komisja, C‑405/16 P, EU:C:2019:268, pkt 63).
84 W związku z tym okoliczność, że ustawa przewiduje w sposób szczegółowy zasady przydziału wsparcia finansowego, nie charakteryzuje przeniesienia zasobów państwowych, lecz jedynie odpowiedzialność państwa za ustanowienie mechanizmu wsparcia na rzecz energii elektrycznej CHP, a zatem możliwość przypisania państwu środków wsparcia na rzecz CHP.
85 To samo dotyczy argumentu podniesionego przez Komisję na rozprawie, zgodnie z którym to niemiecki ustawodawca zarządza wpływami z obowiązkowych opłat operatorów sieci i rozdziela je. Argument ten sprowadza się do stwierdzenia, że ustawodawstwo przewiduje wcześniejszym etapie szczegółowe zasady przydzielania wsparcia finansowego, a zatem do wykazania jedynie możliwości przypisania środków państwu, nie zaś finansowania tych środków przy użyciu zasobów państwowych.
86 Po drugie, w odpowiedzi na środek organizacji postępowania z dnia 30 marca 2023 r. Komisja podnosi, że w wyroku z dnia 12 stycznia 2023 r., DOBELES HES (C‑702/20 i C‑17/21, EU:C:2023:1), wyjaśniono wcześniejsze orzecznictwo dotyczące pojęcia „podatku” w świetle prawa pomocy państwa. Sam podatkowy charakter opłaty wystarcza, aby uznać, że stanowi ona zasoby państwowe.
87 Prawdą jest, że w wyroku z dnia 12 stycznia 2023 r., DOBELES HES (C‑702/20 i C‑17/21, EU:C:2023:1), Trybunał wyjaśnił, że kryterium dotyczące istnienia podatku lub innych obowiązkowych opłat może pozwolić na stwierdzenie zaangażowania zasobów państwowych w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE, bez konieczności wykazania ponadto, że kryterium dotyczące stałej kontroli publicznej nad funduszami również zostało spełnione (zob. pkt 36 powyżej).
88 Stwierdzenie alternatywnego charakteru kryteriów, o których mowa w pkt 36 powyżej, nie ma jednak wpływu na ich odnośne definicje wynikające z orzecznictwa. W związku z tym, aby kryterium dotyczące istnienia podatku lub innych obowiązkowych opłat zostało uznane za spełnione, konieczne jest wykazanie, że fundusze pochodzą z obowiązkowych w świetle prawa opłat nakładanych przez ustawodawstwo państwa na określoną kategorię osób oraz że funduszami tymi zarządza się i rozdziela się je zgodnie z tym ustawodawstwem (zob. pkt 64 powyżej).
89 W tym względzie należy stwierdzić, że w pkt 43 wyroku z dnia 12 stycznia 2023 r., DOBELES HES (C‑702/20 i C‑17/21, EU:C:2023:1), Trybunał orzekł, iż uregulowanie krajowe zobowiązujące upoważnione przedsiębiorstwo zajmujące się dystrybucją energii elektrycznej do zakupu energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych źródeł energii po cenie wyższej od ceny rynkowej i przewidujące, że wynikające z tego dodatkowe koszty są finansowane z obowiązkowej opłaty obciążającej odbiorców końcowych, stanowi interwencję przy użyciu zasobów państwowych w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. Tak więc, podobnie jak w wyrokach wymienionych w pkt 68 powyżej, należy zaznaczyć, że korzyść przyznana obowiązkowo beneficjentom na „pierwszym poziomie” łańcucha dostaw była finansowana z nie mniej obowiązkowej opłaty na „drugim poziomie” łańcucha dostaw. Komisja nie wykazała jednak, że miało to miejsce w niniejszej sprawie.
90 Z całości powyższych rozważań wynika, że Komisja niesłusznie oparła się na pierwszym z kryteriów przedstawionych w pkt 36 powyżej, aby uznać, że w niniejszej sprawie środki wsparcia na rzecz CHP są finansowane przy użyciu zasobów państwowych.
W przedmiocie stałej kontroli publicznej nad zasobami (drugie z kryteriów, o których mowa w pkt 36 powyżej)
91 Na wstępie, jak wynika z pkt 41–45 powyżej, należy stwierdzić, że w zaskarżonej decyzji Komisja oparła się na pierwszym z kryteriów wskazanych w pkt 36 powyżej, dotyczącym istnienia podatku lub innych obowiązkowych opłat, aby stwierdzić, że środki wsparcia na rzecz CHP są finansowane przy użyciu zasobów państwowych.
92 W szczególności Komisja wyraźnie stwierdziła w pkt 220 zaskarżonej decyzji, że środki wsparcia na rzecz CHP są finansowane za pomocą obowiązkowej opłaty, odnosząc się w tym względzie w przypisie 65 do orzecznictwa, zgodnie z którym fundusze zasilane z obowiązkowych opłat nakładanych przez ustawodawstwo państwa, którymi zarządza się i które rozdziela się zgodnie z tym ustawodawstwem, można uznać za zasoby państwowe w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE (wyroki: z dnia 2 lipca 1974 r., Włochy/Komisja, 173/73, EU:C:1974:71, pkt 35; z dnia 19 grudnia 2013 r., Association Vent De Colère! i in., C‑262/12, EU:C:2013:851, pkt 25; z dnia 15 maja 2019 r., Achema i in., C‑706/17, EU:C:2019:407, pkt 54). Wbrew temu, co sugeruje Komisja, z punktu tego nie wynika, że zbadała ona kwestię, czy zasoby, które operatorzy sieci czerpią za pomocą opłaty KWKG, podlegają kontroli państwa.
93 Należy zatem stwierdzić, że Komisja nie zbadała jasno i wyraźnie drugiego z kryteriów określonych w pkt 36 powyżej, dotyczącego stałej kontroli publicznej nad zasobami.
94 O ile brak jasnego i wyraźnego zbadania tego drugiego kryterium – wbrew temu, co twierdzi Republika Federalna Niemiec – nie stanowi sam w sobie naruszenia prawa, ponieważ dwa kryteria wskazane w pkt 36 powyżej są alternatywne, o tyle należy jednak stwierdzić, że ze względu na ten brak Komisja nie wykazała też, że środki wsparcia na rzecz CHP są finansowane przy użyciu zasobów państwowych na podstawie drugiego z kryteriów przedstawionych w pkt 36 powyżej.
95 W każdym razie, jeżeli argument Komisji, zgodnie z którym państwowy charakter funduszy wynika z braku uprawnień dyskrecjonalnych operatorów sieci w ramach wypłaty wsparcia finansowego przewidzianego w KWKG z 2020 r., należy rozumieć w ten sposób, że wykazała ona, iż drugie kryterium jest spełnione, to argument ten nie zasługuje na uwzględnienie.
96 W tym względzie należy przypomnieć, że art. 107 ust. 1 TFUE obejmuje wszelkie środki pieniężne, które organy publiczne mogą faktycznie przeznaczyć na wsparcie przedsiębiorstw, niezależnie od tego, czy środki te wchodzą na stałe w skład majątku państwowego. Nawet jeśli kwoty odpowiadające danemu środkowi pomocy nie są w stałym posiadaniu skarbu państwa, to fakt, że stale znajdują się pod kontrolą publiczną, a zatem w dyspozycji właściwych organów krajowych, wystarczy, aby można było je uznać za „zasoby państwowe” (wyroki: z dnia 16 maja 2002 r., Francja/Komisja, C‑482/99, EU:C:2002:294, pkt 37; z dnia 15 maja 2019 r., Achema i in., C‑706/17, EU:C:2019:407, pkt 53).
97 W niniejszej sprawie prawdą jest – jak wynika z pkt 218 zaskarżonej decyzji – że operatorzy sieci muszą obowiązkowo wypłacać fundusze beneficjentom bez możliwości odstąpienia od kryteriów ich kwalifikowalności ani od kwot wsparcia finansowego przewidzianego w ustawie (zob. pkt 43 powyżej).
98 Wystarczy jednak zauważyć, że okoliczność, iż wykorzystane fundusze są przeznaczone wyłącznie na wykonywanie zadań powierzonych zgodnie z prawem (zasada ustawowa wyłącznego przeznaczenia funduszy), wykazuje raczej, w braku jakiegokolwiek innego dowodu przeciwnego, że państwo nie jest właśnie w stanie rozporządzać tymi funduszami, to znaczy, że państwo nie może decydować o ich przeznaczeniu innym niż przewidziane w ustawie (zob. podobnie wyroki: z dnia 28 marca 2019 r., Niemcy/Komisja, C‑405/16 P, EU:C:2019:268, pkt 76; z dnia 21 października 2020 r., Eco TLC, C‑556/19, EU:C:2020:844, pkt 41).
99 Ponadto, o ile fakt, że wypłata wsparcia finansowego jest zgodna z przepisami KWKG z 2020 r., świadczy o legalnym pochodzeniu środków wsparcia na rzecz CHP, a zatem o pewnym wpływie państwa na mechanizmy ustanowione przez te przepisy, o tyle elementy te nie są jednak wystarczające, aby stwierdzić, że państwo posiadało mimo wszystko uprawnienie do rozporządzania funduszami wykorzystywanymi przez operatorów sieci (zob. podobnie wyrok z dnia 28 marca 2019 r., Niemcy/Komisja, C‑405/16 P, EU:C:2019:268, pkt 75). Podobnie jak w przypadku kryterium dotyczącego istnienia podatku lub innych obowiązkowych opłat okoliczność, że ustawa określa szczegółowo zasady przydzielania wsparcia finansowego, nie może charakteryzować przeniesienia zasobów państwowych, lecz jedynie możliwość przypisania państwu środków wsparcia na rzecz CHP (zob. pkt 84 powyżej).
100 Z powyższego wynika, że Komisja nie wykazała, iż spełnione zostało drugie z kryteriów wskazanych w pkt 36 powyżej, pozwalających stwierdzić przeniesienie zasobów państwowych w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE.
W przedmiocie zastosowania orzecznictwa wynikającego z wyroku z dnia 13 marca 2001 r., PreussenElektra (C‑379/98)
101 Jak wynika z pkt 41 i 42 powyżej, Komisja uznała w istocie, że środki wsparcia na rzecz CHP nie stanowią środka „zwykłego regulowania cen” niezwiązanego z przeniesieniem zasobów państwowych w rozumieniu orzecznictwa wynikającego z wyroku z dnia 13 marca 2001 r., PreussenElektra (C‑379/98, EU:C:2001:160). W tym względzie powołała się ona również na wyrok z dnia 28 marca 2019 r., Niemcy/Komisja (C‑405/16 P, EU:C:2019:268), a także na wyroki: z dnia 24 stycznia 1978 r., van Tiggele (82/77, EU:C:1978:10), z dnia 13 września 2017 r., ENEA (C‑329/15, EU:C:2017:671) i z dnia 14 września 2016 r., Trajektna luka Split/Komisja (T‑57/15, niepublikowany, EU:T:2016:470).
102 Tymczasem, jak podnosi Republika Federalna Niemiec, ocena ta jest błędna.
103 W tym względzie należy zauważyć, że wyroki wymienione w pkt 101 powyżej dotyczyły przewidzianych w ustawie środków ustalających ceny produktów lub usług (wyroki: z dnia 24 stycznia 1978 r., van Tiggele, 82/77, EU:C:1978:10; z dnia 14 września 2016 r., Trajektna luka Split/Komisja, T‑57/15, niepublikowany, EU:T:2016:470) lub nakładających w szczególności obowiązki zakupu energii elektrycznej po określonej cenie lub w określonej ilości (wyroki: z dnia 13 marca 2001 r., PreussenElektra, C‑379/98, EU:C:2001:160; z dnia 28 marca 2019 r., Niemcy/Komisja, C‑405/16 P, EU:C:2019:268; z dnia 13 września 2017 r., ENEA, C‑329/15, EU:C:2017:671). Zdaniem sądu Unii środki te nie wiązały się z przeniesieniem zasobów państwowych.
104 Tymczasem w wyrokach wymienionych w pkt 103 powyżej sąd Unii nie tylko wcale nie uznał tych środków za „zwykłe regulowanie cen”, ale należy zaznaczyć, że nie wykluczył on zaangażowania zasobów państwowych ze względu na sposób, w jaki korzyść została przyznana beneficjentom, a mianowicie poprzez ustalanie ceny produktów lub nałożenie obowiązku zakupu produktów po określonej cenie lub w określonej ilości, wbrew temu, co sugeruje Komisja.
105 W pkt 59 wyroku z dnia 13 marca 2001 r., PreussenElektra (C‑379/98, EU:C:2001:160), wskazano bowiem, że nie można uznać za interwencję przy użyciu zasobów państwowych spoczywający na prywatnych przedsiębiorstwach zajmujących się zaopatrzeniem w energię elektryczną obowiązku zakupu energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych źródeł energii po ustalonych cenach minimalnych, ponieważ nie doszło do żadnego pośredniego bądź bezpośredniego przeniesienia zasobów państwowych do przedsiębiorstw wytwarzających ten rodzaj energii elektrycznej (zob. podobnie wyroki: z dnia 17 lipca 2008 r., Essent Netwerk Noord i in., C‑206/06, EU:C:2008:413, pkt 74; z dnia 19 grudnia 2013 r., Association Vent De Colère! i in., C‑262/12, EU:C:2013:851, pkt 34; z dnia 15 maja 2019 r., Achema i in., C‑706/17, EU:C:2019:407, pkt 69).
106 Trybunał wyjaśnił, że w takich sytuacjach przedsiębiorstwa prywatne nie były uprawnione przez właściwe państwo członkowskie do zarządzania zasobami państwowymi, lecz spoczywał na nich obowiązek zakupu przy użyciu własnych zasobów finansowych (zob. podobnie wyroki: z dnia 17 lipca 2008 r., Essent Netwerk Noord i in., C‑206/06, EU:C:2008:413, pkt 74; z dnia 19 grudnia 2013 r., Association Vent De Colère! i in., C‑262/12, EU:C:2013:851, pkt 35; z dnia 15 maja 2019 r., Achema i in., C‑706/17, EU:C:2019:407, pkt 70).
107 Zgodnie z orzecznictwem okoliczność, że takie podmioty są upoważnione przez państwo do zarządzania zasobami państwowymi, a nie jedynie zobowiązane do zakupu przy użyciu własnych zasobów finansowych, stanowi „rozstrzygający” element pozwalający uznać, że fundusze zasilane z obowiązkowych opłat nakładanych przez ustawodawstwo państwa, którymi zarządza się i które rozdziela się zgodnie z tym ustawodawstwem, można uznać za zasoby państwowe w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE, nawet jeśli zarządzają nimi podmioty odrębne od władz publicznych (zob. podobnie wyroki: z dnia 28 marca 2019 r., Niemcy/Komisja, C‑405/16 P, EU:C:2019:268, pkt 58, 59; z dnia 15 maja 2019 r., Achema i in., C‑706/17, EU:C:2019:407, pkt 54, 55; z dnia 27 stycznia 2022 r., Fondul Proprietatea, C‑179/20, EU:C:2022:58, pkt 94).
108 Elementem rozstrzygającym nie jest zatem fakt, że na przedsiębiorstwach prywatnych ciążył zwykły obowiązek zakupu energii elektrycznej, lecz fakt, że wykorzystywały one swe własne zasoby do realizacji tego obowiązku i nie zostały upoważnione przez państwo do zarządzania zasobami państwowymi.
109 Stwierdzenie to znajduje potwierdzenie w innych wyrokach, do których Komisja odniosła się w zaskarżonej decyzji i o których wspomniano w pkt 101 powyżej. Z wyroków tych wynika bowiem, że aby uznać, iż przesłanka dotycząca zasobów państwowych w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE nie została spełniona, sąd Unii stwierdził, że nie doszło do bezpośredniego ani pośredniego przeniesienia zasobów państwowych, ponieważ korzyść została przyznana przez podmiot prywatny innemu podmiotowi prywatnemu bez interwencji państwa czy podmiotu upoważnionego przez państwo do zarządzania zasobami państwowymi. Sposobu, w jaki korzyść została przyznana beneficjentom, nie uznano za rozstrzygający na potrzeby badania przesłanki finansowania środków przy użyciu zasobów państwowych.
110 W szczególności – wbrew temu, co twierdzi Komisja – w pkt 90 wyroku z dnia 28 marca 2019 r., Niemcy/Komisja (C‑405/16 P, EU:C:2019:268), Trybunał zauważył, że Komisja nie wykazała, iż środki są finansowane za pomocą obowiązkowej opłaty ani że istnieje stała kontrola publiczna nad funduszami, wobec czego nie wykazała, że środki te wiążą się z wykorzystaniem zasobów państwowych. Trybunał nie stwierdził jednak, że „pierwszy poziom” łańcucha dostaw charakteryzuje się „regulowaniem cen”.
111 Co więcej, wbrew temu, co sugeruje Komisja w szczególności w odpowiedzi na środek organizacji postępowania, obowiązek prawny, jaki spoczywał na operatorach sieci na „pierwszym poziomie” łańcucha dostaw w sprawie, w której zapadł wyrok z dnia 28 marca 2019 r., Niemcy/Komisja (C‑405/16 P, EU:C:2019:268), nie różni się całkowicie od obowiązku spoczywającego na operatorach sieci w niniejszej sprawie. W tym względzie z pkt 3 tego wyroku wynika zasadniczo, że korzyść przyznana producentom energii elektrycznej pochodzącej z odnawialnych źródeł energii nie była przyznawana wyłącznie w drodze ustawowego obowiązku zakupu energii elektrycznej, lecz również w drodze wypłaty wynagrodzenia po cenach określonych w ustawie lub według stawki rynkowej, niezależnie od przyłączenia instalacji wytwarzającej energię elektryczną i bezpośredniej sprzedaży energii elektrycznej. Ta ostatnia wypłata wykazuje podobieństwo do wypłaty wsparcia finansowego operatorom elektrociepłowni CHP i innych instalacji związanych z CHP. W obu przypadkach operatorzy sieci byli bowiem prawnie zobowiązani do wypłacania beneficjentom wsparcia finansowego niezależnie od ceny rynkowej. Tymczasem należy stwierdzić, że w pkt 90 wyroku z dnia 28 marca 2019 r., Niemcy/Komisja (C‑405/16 P, EU:C:2019:268), Trybunał uznał, iż Komisja nie wykazała, że korzyści przyznane beneficjentom zostały im przyznane przy użyciu zasobów państwowych.
112 W związku z tym, aby wykluczyć zastosowanie orzecznictwa wynikającego z wyroku z dnia 13 marca 2001 r., PreussenElektra (C‑379/98, EU:C:2001:160), Komisja powinna była wykazać, niezależnie od tego, czy środki wsparcia na rzecz CHP stanowią środek „zwykłego regulowania cen”, że korzyść dla operatorów elektrociepłowni CHP i innych instalacji związanych z CHP nie została przyznana przez operatorów sieci, którzy są podmiotami prywatnymi (zob. pkt 59 powyżej) przy użyciu ich własnych zasobów finansowych, ale że operatorzy ci zostali upoważnieni przez państwo do zarządzania zasobami państwowymi.
113 Tymczasem, jak wynika w szczególności z pkt 90 i 100 powyżej, Komisja nie wykazała, że w niniejszej sprawie zostało spełnione jedno z alternatywnych kryteriów, o których mowa w pkt 36 powyżej. Wystarczy zatem stwierdzić, że Komisja nie wykazała, iż korzyść przewidziana w KWKG z 2020 r. na rzecz operatorów elektrociepłowni CHP i innych instalacji związanych z CHP jest finansowana przez operatorów sieci przy użyciu zasobów państwowych.
114 Wynika z tego, jak twierdzi Republika Federalna Niemiec, że operatorzy sieci wykorzystują własne środki w celu przyznania beneficjentom kwot przewidzianych ustawą w rozumieniu orzecznictwa wynikającego z wyroku z dnia 13 marca 2001 r., PreussenElektra (C‑379/98, EU:C:2001:160). Innymi słowy, fundusze przechodzą z podmiotów prywatnych na podmioty prywatne i zachowują prywatny charakter przez cały okres ich obiegu (zob. podobnie wyrok z dnia 21 października 2020 r., Eco TLC, C‑556/19, EU:C:2020:844, pkt 32, 33).
115 Wreszcie, w zakresie, w jakim Komisja podnosi, że odstępstwo od zakazu przewidzianego w art. 107 ust. 1 TFUE, takie jak to, o którym mowa w wyroku z dnia 13 marca 2001 r., PreussenElektra (C‑379/98, EU:C:2001:160), powinno być ograniczone do przypadków „regulowania cen”, gdyż w przeciwnym wypadku art. 107 ust. 1 TFUE mógłby utracić swą skuteczność (effet utile), należy przypomnieć, że Komisja niesłusznie uważa w istocie, iż istnieje kategoria środków stanowiących „zwykłe regulowanie cen”, których nie można uznawać za pomoc państwa (zob. pkt 103–109 powyżej).
116 Ponadto, o ile prawdą jest, że zgodnie z orzecznictwem przytoczonym w pkt 35 powyżej prawo Unii nie może dopuszczać do tego, aby sam fakt utworzenia niezależnych instytucji zobowiązanych do rozdzielania pomocy pozwalał na obchodzenie zasad dotyczących pomocy państwa, a tym samym pozbawiał art. 107 ust. 1 TFUE skuteczności (effet utile), o tyle za pomoc w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE uznaje się jedynie korzyści przyznane bezpośrednio lub pośrednio przy użyciu zasobów państwowych.
117 Tymczasem okoliczność, że obowiązek wpłaty kwot przez operatorów sieci został nałożony przez ustawę i że gwarantuje określonym przedsiębiorstwom niezaprzeczalną korzyść, nie może nadawać mu charakteru pomocy państwa (zob. podobnie wyrok z dnia 13 marca 2001 r., PreussenElektra, C‑379/98, EU:C:2001:160, pkt 61). Artykułu 107 ust. 1 TFUE nie można bowiem stosować do działań państwa, które nie są nim objęte – w niniejszym przypadku do środka przyjętego przez państwo, lecz finansowanego przez przedsiębiorstwa prywatne (zob. podobnie wyrok z dnia 13 marca 2001 r., PreussenElektra, C‑379/98, EU:C:2001:160, pkt 65, 66).
118 Należy zatem uwzględnić jedyny zarzut w odniesieniu do środków wsparcia na rzecz CHP.
W przedmiocie środka dotyczącego ograniczenia wysokości opłaty KWKG na rzecz producentów wodoru
119 W pkt 221 zaskarżonej decyzji Komisja stwierdziła, że środek dotyczący ograniczenia wysokości opłaty KWKG na rzecz producentów wodoru prowadzi do rezygnacji z zasobów państwowych. Trybunał uznał, że rezygnacja z dochodów, które co do zasady powinny były zostać wpłacone do budżetu państwa, stanowi przekazanie zasobów państwowych.
120 W ramach części drugiej i trzeciej jedynego zarzutu Republika Federalna Niemiec podnosi, że opłata KWKG nie stanowi obowiązkowej opłaty i że środki uzyskane z tytułu tej opłaty nie znajdują się stale pod kontrolą państwa i w dyspozycji państwa. Zdaniem tego państwa opłata KWKG nie zalicza się zatem do zasobów państwowych.
121 Należy przypomnieć, że Komisja przyznała, iż opłata KWKG rozpatrywana w oderwaniu od kontekstu nie wiąże się z zaangażowaniem zasobów państwowych, ponieważ operatorzy sieci nie są zobowiązani do obciążania nią swych klientów.
122 W odpowiedzi na środek organizacji postępowania Sądu z dnia 30 marca 2023 r. Komisja utrzymuje jednak, że z pkt 174 zaskarżonej decyzji wynika, iż do opłaty obniżonej na korzyść producentów wodoru stosuje się zasady inne niż do opłaty KWKG. Podnosi ona, że § 27 ust. 1 KWKG z 2020 r. przewiduje, iż producenci wodoru są zobowiązani do uiszczania opłaty KWKG na rzecz operatorów sieci.
123 Jak wskazano już w pkt 61 powyżej, należy stwierdzić, że KWKG z 2020 r. nie zobowiązuje operatorów sieci do przerzucania opłaty KWKG na ich klientów, w związku z czym opłata ta nie jest ciężarem, który ci ostatni muszą obowiązkowo ponosić. Opłaty tej nie można zatem uznać za podatek lub za obowiązkową w świetle prawa opłatę mogącą cechować zasoby państwowe.
124 Argumentu Komisji, zgodnie z którym art. 27 ust. 1 pkt 2 KWKG z 2020 r. przewiduje odstępstwo w odniesieniu do producentów wodoru, nie można uwzględnić. Instytucja ta nie wspomniała o tym domniemanym odstępstwie w zaskarżonej decyzji, a ponadto wystarczy nadmienić, że z brzmienia tego przepisu nie wynika, iż producenci wodoru są zobowiązani do uiszczania opłaty KWKG. Przepis ten przewiduje bowiem w szczególności, że w przypadku przedsiębiorstw energochłonnych, takich jak producenci wodoru, ograniczenie opłaty KWKG ma zastosowanie tylko w takim zakresie, w jakim wspomniana opłata należna od tych przedsiębiorstw nie spadnie poniżej określonej kwoty za kWh. Z przepisu tego nie wynika jednak, że na producentach wodoru ciąży obowiązek uiszczania opłaty KWKG.
125 W związku z tym, ponieważ opłata KWKG nie jest częścią zasobów państwowych, obniżenie tej opłaty dla producentów wodoru nie stanowi rezygnacji z zasobów państwowych.
126 W związku z tym Komisja niesłusznie uznała, że środek dotyczący ograniczenia wysokości opłaty KWKG na korzyść producentów wodoru jest finansowany przy użyciu zasobów państwowych. Jedyny zarzut należy zatem uwzględnić również w odniesieniu do tego środka.
127 Z całości powyższych rozważań wynika, że należy uwzględnić skargę Republiki Federalnej Niemiec w zakresie, w jakim Komisja błędnie stwierdziła, iż rozpatrywane środki stanowią pomoc państwa finansowaną przy użyciu zasobów państwowych. Należy zatem stwierdzić nieważność zaskarżonej decyzji.
W przedmiocie kosztów
128 Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ Komisja przegrała sprawę, należy – zgodnie z żądaniem Republiki Federalnej Niemiec – obciążyć ją kosztami postępowania.
Z powyższych względów
SĄD (ósma izba w składzie powiększonym)
orzeka, co następuje:
1) Stwierdza się nieważność decyzji Komisji C(2021) 3918 final z dnia 3 czerwca 2021 r. w sprawie pomocy państwa SA.56826 (2020/N) – Niemcy – Reforma z 2020 r. systemu wspierania kogeneracji i pomocy państwa SA.53308 (2019/N) – Niemcy – Zmiana systemu wspierania istniejących elektrociepłowni kogeneracyjnych wytwarzających ciepło i energię elektryczną [§ 13 Gesetz zur Neuregelung des Kraft-Wärme-Kopplungsgesetzes (ustawy wprowadzającej nowe uregulowania w ustawie o kogeneracji ciepła i energii elektrycznej) z dnia 21 grudnia 2015 r. (BGBl. 2015 I, s. 2498).
2) Komisja Europejska zostaje obciążona kosztami postępowania.
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 24 stycznia 2024 r.
Podpisy