Sprawa T‑152/19
(publikacja fragmentów)
Brunswick Bowling Products LLC
przeciwko
Komisji Europejskiej
Wyrok Sądu (druga izba) z dnia 8 września 2021 r.
Ochrona zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów oraz pracowników – Dyrektywa 2006/42/WE – Klauzula ochronna – Krajowy środek wprowadzający nakaz wycofania z obrotu i zakaz wprowadzania do obrotu maszyny do ustawiania kręgli oraz zestawu uzupełniającego – Zasadnicze wymagania w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa – Decyzja Komisji uznająca środek za uzasadniony – Równość traktowania
1. Zbliżanie ustawodawstw – Maszyny – Dyrektywa 2006/42 – Wprowadzenie do obrotu – Posłużenie się przez państwo członkowskie klauzulą ochronną w przypadku zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa – Badanie przez Komisję – Uprawnienia dyskrecjonalne – Kontrola sądowa – Granice
(art. 36, art. 114 ust. 10 TFUE; dyrektywa 2006/42 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 11)
(zob. pkt 41–43)
2. Zbliżanie ustawodawstw – Maszyny – Dyrektywa 2006/42 – Wprowadzenie do obrotu – Posłużenie się przez państwo członkowskie klauzulą ochronną w przypadku zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa – Zatwierdzenie przez Komisję – Obowiązek podjęcia przez pozostałe państwa członkowskie odpowiednich środków w zakresie wprowadzenia odnośnych produktów do obrotu lub utrzymania ich w obrocie – Zakres – Obowiązek udzielenia przez Komisję pozostałym państwom członkowskim wytycznych dotyczących wdrożenia jej decyzji zatwierdzającej środki ochronne – Brak
(dyrektywa 2006/42 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 9, art. 14 ust. 7, art. 11, art. 19)
(zob. pkt 50–55, 82–86, 101–103)
3. Zbliżanie ustawodawstw – Maszyny – Dyrektywa 2006/42 – Wprowadzenie do obrotu – Posłużenie się przez państwo członkowskie klauzulą ochronną w przypadku zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa – Badanie zasadności przez Komisję – Okoliczności, jakie należy wziąć pod uwagę
(art. 36 TFUE; dyrektywa 2006/42 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 11 ust. 1 i 2; decyzja Komisji 2018/1960)
(zob. pkt 66–69)
4. Zbliżanie ustawodawstw – Maszyny – Dyrektywa 2006/42 – Wprowadzenie do obrotu – Posłużenie się przez państwo członkowskie klauzulą ochronną w przypadku zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa – Zatwierdzenie przez Komisję – Środki ochronne zakazujące wprowadzania odnośnych produktów do obrotu i wycofujące je z obrotu – Wyważenie poziomu ryzyka i kosztów wycofania tych produktów z obrotu – Obciążenie finansowe spoczywające na producencie – Naruszenie zasady proporcjonalności – Brak
(dyrektywa 2006/42 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 11; decyzja Komisji 2018/1960)
(zob. pkt 72–79, 81)
5. Zbliżanie ustawodawstw – Maszyny – Dyrektywa 2006/42 – Wprowadzenie do obrotu – Domniemanie zgodności maszyn noszących oznakowanie CE i wykonanych zgodnie z normą zharmonizowaną – Nieprawidłowe zastosowanie normy przez producenta – Konsekwencje – Możliwość posłużenia się przez państwa członkowskie klauzulą ochronną – Obowiązek wykazania przez producenta zgodności maszyn za pomocą innych środków
(dyrektywa 2006/42 Parlamentu Europejskiego i Rady, motyw 14, art. 2, art. 7 ust. 1, 2, art. 11, załączniki I, VII)
(zob. pkt 108, 109, 114, 116, 117)
6. Zbliżanie ustawodawstw – Maszyny – Dyrektywa 2006/42 – Wprowadzenie do obrotu – Posłużenie się przez państwo członkowskie klauzulą ochronną w przypadku zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa – Zatwierdzenie przez Komisję – Obowiązek przedstawienia analizy zastosowania zasady stanu wiedzy technicznej – Brak
(dyrektywa 2006/42 Parlamentu Europejskiego i Rady, załącznik I)
(zob. pkt 115, 119–121)
Streszczenie
Skarżąca, Brunswick Bowling Products LLC, jest przedsiębiorstwem działającym na rynku jako operator świadczący kompleksowe usługi w kręgielniach i ośrodkach rekreacyjnych. Produkuje ona w szczególności maszyny do ustawiania kręgli i uzupełniające zestawy części, które są wprowadzane do obrotu w 26 państwach członkowskich Unii Europejskiej.
W dniu 30 sierpnia 2013 r. organy szwedzkie wydały decyzję, w której podjęły środki ochronne na podstawie dyrektywy 2006/42(1) w celu zakazania wprowadzania tych produktów do obrotu oraz – z pewnymi zastrzeżeniami – w celu ich wycofania z obrotu. Powodami, jakie powołano w celu uzasadnienia środków ochronnych, były niespełnianie przez odnośne produkty niektórych zasadniczych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa (zwanych dalej „ZWZB”)(2) oraz nieprawidłowe zastosowanie niektórych norm zharmonizowanych. W decyzji wykonawczej (UE) 2018/1960(3) Komisja Europejska uznała, że środki podjęte przez Królestwo Szwecji były uzasadnione(4).
Sąd oddalił skargę wniesioną przez skarżącą na wspomnianą decyzję wykonawczą i uzupełnił istniejące orzecznictwo odnośnie do stosowania zasady proporcjonalności w kontekście środków ochronnych przewidzianych w dyrektywie 2006/42. Ponadto wyjaśnił on, jakie konsekwencje niesie za sobą decyzja producenta o powołaniu się na zastosowanie normy zharmonizowanej.
Ocena Sądu
W pierwszej kolejności Sąd orzekł, że Komisja nie naruszyła zasady proporcjonalności, uznając, że rozpatrywane środki ochronne były uzasadnione.
Zauważył on przede wszystkim, że to państwa członkowskie powinny prawidłowo wdrożyć dyrektywę 2006/42, w razie potrzeby podejmując środki ochronne. Komisja jest wyłącznie uprawniona do sprawdzenia, czy środki te są uzasadnione i proporcjonalne, a w konsekwencji – do dokonania kontroli, czy mogą one zostać ostatecznie utrzymane. Kontrola ta opiera się na okolicznościach istniejących w chwili wydania krajowej decyzji ustanawiającej środki ochronne, a nie na okolicznościach późniejszych, takich jak ulepszenia rozpatrywanych produktów.
Sąd podkreślił następnie, że cel ochrony zdrowia i życia ludzi zajmuje pierwsze miejsce wśród dóbr i interesów chronionych przez art. 36 TFUE. W niniejszej sprawie, z uwagi na to, że stwierdzone przez Komisję naruszenia ZWZB stwarzały zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa osób, instytucja ta miała podstawy, by uznać, że środki ochronne były uzasadnione. Sąd zauważył również, że w świetle zasady proporcjonalności dokonano wyważenia poziomu ryzyka i kosztów wycofania rozpatrywanych produktów z obrotu. I tak produkty, które miały być sprzedawane później, odróżniono od już obecnych na rynku spornych produktów, a ponadto zaproponowano kilka alternatywnych rozwiązań dotyczących wycofania tej drugiej kategorii produktów z obrotu.
Sąd orzekł także, iż w niniejszej sprawie zagrożenie, jakie rozpatrywane produkty stwarzały dla zdrowia i bezpieczeństwa osób, uzasadniało konieczność zakazania wprowadzania tych produktów do obrotu oraz ich wycofania z obrotu, niezależnie od kosztów, jakie musiałaby w związku z tym ponieść skarżąca. Przyjęte przez organy szwedzkie i Komisję podejście było zatem proporcjonalne w stosunku do obciążenia finansowego, jakie środki ochronne stanowiły dla skarżącej.
Wreszcie Sąd wskazał, że decyzja wykonawcza 2018/1960 wiąże w całości wszystkie państwa członkowskie. Wymaga ona podjęcia przez nie odpowiednich środków w zakresie wprowadzenia rozpatrywanych produktów do obrotu lub utrzymania ich w obrocie, co jest istotnym elementem procedury klauzuli ochronnej. Co więcej, w następstwie notyfikowania środków ochronnych przyjętych przez organy szwedzkie Komisja była zobowiązana do działania oraz do podjęcia decyzji w przedmiocie tego, czy środki te były uzasadnione.
W drugiej kolejności Sąd orzekł, że Komisja nie naruszyła reguł proceduralnych przewidzianych w załączniku I do dyrektywy 2006/42.
Po pierwsze, przypomniał on, że zgodnie z tą dyrektywą przestrzeganie normy zharmonizowanej, do której odniesienia zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, pozwala domniemywać, że maszyna spełnia ZWZB objęte tą normą. Jednakże producenci, którym przysługuje wprawdzie swoboda w zakresie wyboru metod oceny zgodności ich produktów z ZWZB, są zobowiązani do zapewnienia tej zgodności oraz do wykazania jej w dokumentacji technicznej.
Po drugie, Sąd podkreślił, że dyrektywa 2006/42 nie zawiera żadnej reguły proceduralnej przewidującej obowiązek przedstawienia w decyzji wydanej w ramach procedury klauzuli ochronnej analizy dotyczącej zastosowania zasady stanu wiedzy technicznej. Pominięcie tej analizy nie oznacza zresztą samo w sobie naruszenia tej zasady.
Po trzecie, Sąd wyjaśnił, że normy zharmonizowane stanowią część prawa Unii i chociaż nie są wiążące, decyzja o ich zastosowaniu i powołaniu się na nie w deklaracji zgodności wymaga, by były one stosowane prawidłowo. W przypadku ich nieprawidłowego zastosowania właściwy organ krajowy ma prawo stwierdzić niezgodność danych produktów i podjąć środki w ramach procedury klauzuli ochronnej. W niniejszej sprawie skarżąca dobrowolnie podjęła decyzję o powołaniu się na normę zharmonizowaną i w konsekwencji powinna była w pełni jej przestrzegać. Wobec tego zatem, że norma ta nie była przestrzegana, skarżąca powinna była przedstawić inne rozwiązanie techniczne zapewniające ten sam poziom bezpieczeństwa i wykazać zgodność rozpatrywanych produktów z odpowiednimi ZWZB.