WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ UNII EUROPEJSKIEJ
(druga izba)

z dnia 21 marca 2013 r.

Sprawa F‑93/11

Jamal Taghani

przeciwko

Komisji Europejskiej

Służba publiczna – Konkurs otwarty – Decyzja komisji konkursowej o niedopuszczeniu do etapu oceny zintegrowanej – Środki odwoławcze – Skarga do sądu, którą wniesiono, nie czekając na wydanie decyzji w sprawie zażalenia – Dopuszczalność – Modyfikacja ogłoszenia o konkursie po przeprowadzeniu testów wstępnych – Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań – Pewność prawa

Przedmiot:      Skarga wniesiona na podstawie art. 270 TFUE, znajdującego zastosowanie do traktatu EWEA na mocy jego art. 106a, w której w której J. Taghani żąda, po pierwsze, stwierdzenia nieważności decyzji komisji konkursu otwartego EPSO/AST/111/10 o niedopuszczeniu go do etapu oceny zintegrowanej, a po drugie, nakazania Komisji Europejskiej naprawienia szkody, jaką jakoby poniósł na skutek tej decyzji.

Orzeczenie: Stwierdza się nieważność decyzji komisji konkursu otwartego EPSO/AST/111/10 z dnia 15 czerwca 2011 r. o niedopuszczeniu J. Taghaniego do etapu oceny zintegrowanej. Zasądza się od Komisji na rzecz J. Taghaniego kwotę 1000 EUR. W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona. Każda ze stron pokrywa własne koszty.

Streszczenie

1.      Skargi urzędników – Interes prawny – Skarga na decyzję komisji konkursowej – Modyfikacja ogłoszenia o konkursie po przeprowadzeniu testów wstępnych – Kandydat, który nie może brać dalszego udziału w konkursie, nawet w braku modyfikacji – Niedopuszczalność – Wyjątek

(regulamin pracowniczy, art. 91)

2.      Skargi urzędników – Skarga na decyzję o niedopuszczeniu do egzaminów konkursowych – Możliwość powołania się na nieprawidłowość ogłoszenia o konkursie

(regulamin pracowniczy, art. 90 ust. 2, art. 91)

3.      Skargi urzędników – Decyzja komisji konkursowej – Uprzednie zażalenie w drodze administracyjnej – Fakultatywny charakter – Decyzja wydana na podstawie ogłoszenia o konkursie zmodyfikowanego po przeprowadzeniu testów wstępnych – Brak wpływu

(regulamin pracowniczy, art. 90 ust. 2, art. 91 ust. 2)

4.      Skargi urzędników – Decyzja komisji konkursowej – Uprzednie zażalenie w drodze administracyjnej – Fakultatywny charakter – Wniesienie – Konsekwencje – Zachowanie prawa do wniesienia sprawy bezpośrednio do sądu Unii

(regulamin pracowniczy, art. 90 ust. 2, art. 91 ust. 2)

5.      Urzędnicy – Konkurs przeprowadzany w oparciu o świadectwa posiadanych kwalifikacji oraz egzaminy – Warunki zdania – Ustalenie w ogłoszeniu o konkursie – Modyfikacja ogłoszenia o konkursie po przeprowadzeniu testów wstępnych skutkująca zmniejszeniem szans powodzenia biorących udział kandydatów – Naruszenie zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań

[regulamin pracowniczy, załącznik III, art. 1 ust. 1 lit. e)]

6.      Urzędnicy – Konkurs przeprowadzany w oparciu o świadectwa posiadanych kwalifikacji oraz egzaminy – Warunki zdania – Ustalenie w ogłoszeniu o konkursie – Modyfikacja ogłoszenia o konkursie po przeprowadzeniu testów wstępnych skutkująca zmniejszeniem szans powodzenia biorących udział kandydatów – Naruszenie zasady pewności prawa

[regulamin pracowniczy, załącznik III, art. 1 ust. 1 lit. e)]

7.      Urzędnicy – Zasady – Proporcjonalność – Zakres – Podniesienie w uzasadnieniu środka niezgodnego z zasadą ochrony uzasadnionych oczekiwań – Wyłączenie

1.      W ramach skargi o stwierdzenie nieważności decyzji komisji konkursowej, wydanej na podstawie ogłoszenia o konkursie zmodyfikowanego w drodze sprostowania po przeprowadzeniu testów wstępnych, w sprawie niedopuszczenia skarżącego do etapu oceny zintegrowanej, nie ma on interesu prawnego, gdy wiadomo, że nawet w braku sprostowania nie przeszedłby do dalszej części konkursu.

Inaczej jest jednak, w przypadku gdy nie zostanie wykazane zgodnie z wymogami sztuki prawniczej, że skarżący nie zostałby dopuszczony do kolejnego etapu konkursu, a więc gdy brak interesu prawnego skarżącego nie zostanie ustalony z pewnością.

(zob. pkt 29, 31, 32)

Odesłanie:

Sąd Pierwszej Instancji: sprawy połączone T‑285/02 i T‑395/02 Vega Rodríguez przeciwko Komisji, 9 listopada 2004 r., pkt 25, 27

2.      Zważywszy na złożony charakter postępowania w sprawie naboru, które stanowi cykl kolejnych ściśle powiązanych ze sobą decyzji, skarżący ma prawo powołać się na nieprawidłowości, jakie wystąpiły w przebiegu konkursu, w tym nieprawidłowości, których przyczyny można doszukiwać się w samej treści ogłoszenia o konkursie, przy okazji skargi na późniejszą decyzję indywidualną, taką jak decyzja o niedopuszczeniu do etapu oceny zintegrowanej.

(zob. pkt 38)

Odesłanie:

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑60/92 Noonan przeciwko Komisji, 16 września 1993 r., pkt 23

Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑82/08 Clarke i in. przeciwko OHIM, 14 kwietnia 2011 r., pkt 79 i przytoczone tam orzecznictwo

3.      Wystąpienie z uprzednim zażaleniem jest obowiązkowe, gdy zaskarżony akt został wydany przez organ powołujący, lecz dobrowolne, gdy akt został przyjęty przez komisję konkursową.

Gdy skarga skierowana jest przeciwko decyzji komisji konkursowej w sprawie nieumieszczenia skarżącego na liście kandydatów, którzy uzyskali najwyższe oceny w testach wstępnych, skarżący może wnieść sprawę bezpośrednio do sądu Unii, bez uprzedniego zażalenia, nawet gdy kwestionuje on element określony w ogłoszeniu o konkursie lub sprostowaniu do niego.

Ponadto fakt, że decyzja komisji konkursowej została wydana na podstawie ogłoszenia o konkursie, które zostało zmodyfikowane w drodze sprostowania po przeprowadzeniu testów wstępnych, nie powoduje pozbawienia odrzuconego kandydata prawa do bezpośredniego zaskarżenia decyzji komisji konkursowej.

(zob. pkt 39–41)

Odesłanie:

Sąd Pierwszej Instancji: ww. sprawa Noonan przeciwko Komisji, pkt 23

Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑77/08 Vicente Carbajosa i in. przeciwko Komisji, 28 października 2010 r., pkt 27–31, 35–37

4.      Postępowanie w sprawie zażalenia administracyjnego nie ma sensu, gdy zarzuty dotyczą decyzji komisji konkursowej, gdyż organ powołujący nie dysponuje środkami pozwalającymi zmienić te decyzje, przez co droga odwoławcza wobec decyzji komisji konkursowej polega zazwyczaj na wniesieniu sprawy bezpośrednio do sądu Unii.

W tym względzie ani z regulaminu pracowniczego, ani z orzecznictwa nie wynika, że biorący udział w konkursie kandydat, który mimo to wniósł do organu powołującego zażalenie na decyzję komisji tego konkursu, nie może skierować sprawy bezpośrednio do sądu, nie czekając na wydanie decyzji w przedmiocie zażalenia. Przeciwnie, w sytuacji gdy kandydat zwraca się drogą zażalenia administracyjnego do organu powołującego, takie działanie, bez względu na jego znaczenie prawne, nie może w konsekwencji pozbawiać kandydata przysługującego mu prawa do wniesienia sprawy bezpośrednio do sądu. Dlatego też, jeżeli w opisanych okolicznościach kandydat biorący udział w konkursie decyduje się na bezpośrednie skierowanie sprawy do sądu, sąd musi określić, czy skarga została wniesiona w terminie trzech miesięcy i dziesięciu dni od doręczenia skarżącemu niekorzystnej dla niego decyzji.

(zob. pkt 44, 46–48)

Odesłanie:

Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑66/11 Cristina przeciwko Komisji, 20 czerwca 2012 r., pkt 37, 40, 41 i przytoczone tam orzecznictwo

5.      Zmiana zasad określających sposób oceniania testów przewidzianych w ogłoszeniu o konkursie może wpływać na szanse zainteresowanego na znalezienie się na liście kandydatów dopuszczonych do etapu oceny zintegrowanej, ponieważ taka zmiana może powodować wzrost liczby kandydatów, którzy uzyskali minimalną ocenę z testów, w konsekwencji zmniejszając jego szanse na znalezienie się wśród najlepszych kandydatów. W tym względzie stosowanie sprostowania ogłoszenia o konkursie po przeprowadzeniu testów wstępnych stoi wbrew zapewnieniom udzielonym mu w ogłoszeniu o konkursie i narusza przez to zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań.

Egzaminy o charakterze porównawczym są bowiem z definicji egzaminami, w których wyniki każdego kandydata są oceniane w zależności od wyników innych kandydatów, tak że liczba kandydatów dopuszczonych do tych egzaminów może mieć wpływ na oceny kandydatów dokonywane przez komisję konkursową. Oceny te odzwierciedlają wartościującą ocenę dotyczącą tego, jak wypadł kandydat w porównaniu do innych kandydatów. Z tego wynika, że im wyższa jest liczba kandydatów na tego rodzaju egzaminach, tym wyższe są wymogi komisji konkursowej wobec nich.

(zob. pkt 71, 72, 75, 89)

Odesłanie:

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑24/01 Staelen przeciwko Parlamentowi, 5 marca 2003 r., pkt 57

6.      Zasada pewności prawa ma na celu zagwarantowanie przewidywalności sytuacji i stosunków prawnych powstałych na gruncie prawa Unii. O ile zaś zasada ta z reguły sprzeciwia się temu, by początek temporalnego zakresu obowiązywania aktu prawnego instytucji Unii przypadał przed datą jego publikacji, w drodze wyjątku dopuszczalne jest odstępstwo od tej reguły, jeżeli wymaga tego zamierzony cel i odbywa się to z należytym poszanowaniem uzasadnionych oczekiwań zainteresowanych osób. Przesłanki te nie są spełnione w przypadku sprostowania ogłoszenia o konkursie wprowadzającego zmiany w sposobie oceniania testów wstępnych w tym konkursie po ich przeprowadzeniu.

Wprawdzie w przypadku gdy po publikacji ogłoszenia o konkursie organ powołujący odkryje, iż wymagane warunki są bardziej surowe niż tego wymagałyby potrzeby służby, może albo kontynuować postępowanie, rekrutując ewentualnie mniejszą liczbę kandydatów, niż pierwotnie przewidziano, albo ponownie przeprowadzić postępowanie konkursowe, wycofując pierwsze ogłoszenie o konkursie i zastępując je ogłoszeniem poprawionym, jednak przyjęcia sprostowania do ogłoszenia o konkursie po odbyciu niektórych egzaminów nie można uważać za równoważne z którymś z powyższych rozwiązań.

(zob. pkt 76–78, 81, 82)

Odesłanie:

Trybunał: sprawa C‑199/03 Irlandia przeciwko Komisji, 15 września 2005 r., pkt 69

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑356/94, Vecchi przeciwko Komisji, 2 października 1996 r., pkt 56

Sąd Unii Europejskiej: sprawa T‑260/09 P OHIM przeciwko Simões Dos Santos, 10 listopada 2010 r., pkt 48 i przytoczone tam orzecznictwo

7.      Zgodnie z zasadą proporcjonalności, należącą do zasad ogólnych prawa Unii, zgodność z prawem środka przyjętego przez instytucję Unii jest uzależniona od warunku, by tam, gdzie istnieje możliwość wyboru spośród większej liczby odpowiednich rozwiązań, stosować te najmniej uciążliwe, a wynikające z tego niedogodności nie były nadmierne w stosunku do zamierzonych celów. Jednakże względy dotyczące proporcjonalności danego środka nie mogą uzasadniać przyjęcia aktu naruszającego zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań, takiego jak zmiana ogłoszenia o konkursie po przeprowadzeniu testów wstępnych, jako że zasada proporcjonalności ma zastosowanie wyłącznie wtedy, gdy istnieje możliwość wyboru spośród większej liczby odpowiednich rozwiązań.

(zob. pkt 88)

Odesłanie:

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑49/03 Schumann przeciwko Komisji, 21 października 2004 r., pkt 52

Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑76/05 Torijano Montero przeciwko Radzie, 30 września 2010 r., pkt 81 i przytoczone tam orzecznictwo