Sprawa C‑123/17

Nefiye Yön

przeciwko

Landeshauptstadt Stuttgart

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Bundesverwaltungsgericht)

Odesłanie prejudycjalne – Stowarzyszenie EWG–Turcja – Decyzja nr 2/76 – Artykuł 7 – Klauzula „standstill” – Prawo pobytu członków rodziny pracownika tureckiego – Obowiązek uzyskania wizy przy wjeździe na terytorium państwa członkowskiego

Streszczenie – wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 7 sierpnia 2018 r.

1.        Umowy międzynarodowe – Układ stowarzyszeniowy EWG–Turcja – Swobodny przepływ osób – Pracownicy – Zasady standstill zawarte w art. 7 decyzji 2/76 i w art. 13 decyzji 1/80 Rady Stowarzyszenia – Zakres stosowania ratione temporis

(Układ stowarzyszeniowy EWG–Turcja, art. 12; protokół dodatkowy do układu stowarzyszeniowego EWG–Turcja, art. 36; decyzje Rady Stowarzyszenia EWG-Turcja: nr 2/76, art. 1, 7; nr 1/80, art. 13, 16)

2.        Umowy międzynarodowe – Układ stowarzyszeniowy EWG–Turcja – Swobodny przepływ osób – Swoboda przedsiębiorczości – Zasada standstill zawarta w art. 41 ust. 1 protokołu dodatkowego – Pojęcie „nowego ograniczenia” – Uregulowanie krajowe wprowadzone po wejściu w życie owego przepisu, utrudniające łączenie rodzin poprzez zaostrzenie warunków pierwszego wjazdu – Włączenie – Wykładnia obowiązująca również w odniesieniu do art. 13 decyzji nr 1/80 – Wykładnia obowiązująca również w odniesieniu do art. 7 decyzji nr 2/76

(Protokół dodatkowy do układu stowarzyszeniowego EWG–Turcja, art. 41 ust. 1; decyzje Rady Stowarzyszenia EWG-Turcja: nr 2/76, art. 7; nr 1/80, art. 13)

3.        Umowy międzynarodowe – Układ stowarzyszeniowy EWG–Turcja – Swobodny przepływ osób – Pracownicy – Zasada standstill zawarta w art. 7 decyzji nr 2/76 – Pojęcie „nowego ograniczenia” – Środek krajowy wprowadzony w okresie od dnia 20 grudnia 1976 r. do dnia 30 listopada 1980 r., uzależniający wydanie zezwolenia na pobyt w celu łączenia rodzin obywatelom państw trzecich, którzy są członkami rodziny pracownika tureckiego legalnie zamieszkującego w danym państwie członkowskim od uzyskania, przed wjazdem na terytorium krajowe, wizy – Włączenie – Niedopuszczalność – Uzasadnienie – Skuteczna kontrola imigracji i zarządzania przepływami migracyjnymi – Warunek – Proporcjonalność

(decyzja nr 2/76 Rady Stowarzyszenia EWG–Turcja, art. 7)

1.      Na podstawie art. 12 układu stowarzyszeniowego i art. 36 protokołu dodatkowego, Rada Stowarzyszenia powołana omawianym układem, aby zapewnić zastosowanie i stopniowy rozwój stowarzyszenia, najpierw wydała w dniu 20 grudnia 1976 r. decyzję nr 2/76, która stanowi zgodnie z jej art. 1 pierwszy etap w ustanawianiu swobody przepływu pracowników między Wspólnotą i Turcją, którego czas trwania jest ustalony na cztery lata od dnia 1 grudnia 1976 r. (wyrok z dnia 10 lutego 2000 r., Nazli, C‑340/97, EU:C:2000:77, pkt 52). Jak wynika z art. 13 tej decyzji, weszła ona w życie w dniu 20 grudnia 1976 r.

Artykuł 11 decyzji nr 2/76 przewidywał wydanie przez Radę Stowarzyszenia późniejszej decyzji wdrażającej, na drugim etapie, art. 36 protokołu dodatkowego, uściślając z jednej strony, że taka decyzja powinna być wykonana w dniu zakończenia pierwszego etapu i z drugiej strony, że przepisy decyzji nr 2/76 powinny być stosowane do czasu rozpoczęcia drugiego etapu.

W tym kontekście Rada Stowarzyszenia następnie wydała w dniu 19 września 1980 r. decyzję nr 1/80, która ma na celu, zgodnie z jej motywem trzecim, poprawę w dziedzinie socjalnej systemu, z którego korzystają pracownicy tureccy i członkowie ich rodzin w porównaniu z systemem ustanowionym w decyzji nr 2/76 (wyrok z dnia 23 stycznia 1997 r., Tetik, C‑171/95, EU:C:1997:31, pkt 19).

Przepisy sekcji 1, zatytułowanej „Kwestie dotyczące zatrudnienia i swobodnego przepływu pracowników” rozdziału II, zatytułowanego „Przepisy o charakterze socjalnym” decyzji nr 1/80, której część stanowi art. 13, stanowią zatem dodatkowy krok w kierunku osiągnięcia swobodnego przepływu pracowników (zob. podobnie wyrok z dnia 23 stycznia 1997 r., Tetik, C‑171/95, EU:C:1997:31, pkt 20 i przytoczone tam orzecznictwo) i mają zastosowanie, zgodnie z art. 16 rzeczonej decyzji, od dnia 1 grudnia 1980 r.

Z powyższego wynika, że art. 7 decyzji nr 2/76 ma zastosowanie ratione temporis do przepisów krajowych wprowadzonych w okresie od dnia 20 grudnia 1976 r., będącego chwilą wejścia w życie tej decyzji, do dnia 30 listopada 1980 r., w którym zakończył się pierwszy etap ustanawiania swobody przepływu pracowników między Wspólnotą i Turcją. Co do art. 13 decyzji nr 1/80, ma on zastosowanie ratione temporis do przepisów krajowych wprowadzonych od dnia 1 grudnia 1980 r., będącego datą wejścia w życie tej decyzji i rozpoczęcia drugiego etapu przewidzianego przy ustanawianiu swobody przepływu pracowników między Wspólnotą i Turcją.

O ile prawdą jest, że decyzja nr 2/76 obowiązywała do dnia zakończenia pierwszego etapu przewidzianego w ustanawianiu swobody przepływu pracowników między Wspólnotą i Turcją, a mianowicie do dnia 30 listopada 1980 r., i że została ona zastąpiona od dnia 1 grudnia 1980 r. decyzją nr 1/80, jak wynika z pkt 44–47 niniejszego wyroku, takiego zastąpienia nie można jednak interpretować w ten sposób, iż decyzja nr 2/76 została uchylona z mocą wsteczną decyzją nr 1/80, skutkiem czego pierwsza decyzja nie może być dłużej stosowana. Przy braku uchylenia z mocą wsteczną decyzji nr 2/76, zawarta w art. 7 tej decyzji klauzula „standtill” powinna w rezultacie mieć zastosowanie w stosunku do każdego przepisu wprowadzonego przez państwo członkowskie w okresie od dnia 20 grudnia 1976 r. do dnia 30 listopada 1980 r., jak stwierdzono w pkt 48 niniejszego wyroku.

(zob. pkt 44–48, 51, 54)

2.      Zobacz tekst orzeczenia.

(zob. pkt 60–67)

3.      Artykuł 7 decyzji nr 2/76 z dnia 20 grudnia 1976 r. wydanej przez Radę Stowarzyszenia powołaną Układem ustanawiającym stowarzyszenie między Europejską Wspólnotą Gospodarczą a Turcją, podpisanym w dniu 12 września 1963 r. w Ankarze przez Republikę Turcji z jednej strony i przez państwa członkowskie EWG oraz Wspólnotę z drugiej strony, zawartym, zatwierdzonym i ratyfikowanym w imieniu tej ostatniej decyzją Rady 64/732/EWG z dnia 23 grudnia 1963 r., należy interpretować w ten sposób, że przepis prawa krajowego, taki jak będący przedmiotem postępowania głównego, wprowadzony w okresie od dnia 20 grudnia 1976 r. do dnia 30 listopada 1980 r., uzależniający wydanie zezwolenia na pobyt w celu łączenia rodzin obywatelom państw trzecich, którzy są członkami rodziny pracownika tureckiego legalnie zamieszkującego w danym państwie członkowskim od uzyskania przez tych obywateli, przed wjazdem na terytorium krajowe, wizy w celu wspomnianego łączenia rodzin stanowi „nowe ograniczenie” w rozumieniu tego przepisu. Taki przepis może jednak być uzasadniony względami wchodzącymi w zakres skutecznej kontroli imigracji i zarządzania przepływami migracyjnymi, lecz może zostać dopuszczony jedynie pod warunkiem, że jego szczegółowe zasady wykonania nie wykraczają poza to, co jest niezbędne dla osiągnięcia zamierzonego celu, czego zbadanie należy do sądu odsyłającego.

(zob. pkt 89; sentencja)