Language of document : ECLI:EU:T:2020:606

WYROK SĄDU (trzecia izba)

z dnia 16 grudnia 2020 r.(*)

Znak towarowy Unii Europejskiej – Postępowanie w sprawie sprzeciwu – Zgłoszenie słownego unijnego znaku towarowego Canoleum – Wcześniejszy słowny międzynarodowy znak towarowy MARMOLEUM – Względna podstawa odmowy rejestracji – Złożenie pisma przedstawiającego podstawy odwołania po terminie – Niedopuszczalność odwołania do izby odwoławczej – Wniosek o przywrócenie stanu poprzedniego – Nagła choroba adwokata reprezentującego skarżącego – Obowiązek należytej staranności – Moc dowodowa potwierdzonego oświadczenia złożonego przez adwokata

W sprawie T‑3/20

Forbo Financial Services AG, z siedzibą w Baar (Szwajcaria), którą reprezentował adwokat S. Fröhlich,

strona skarżąca,

przeciwko

Urzędowi Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO), którego reprezentował M. Fischer, w charakterze pełnomocnika,

strona pozwana,

w której drugą stroną w postępowaniu przed Izbą Odwoławczą EUIPO była

Windmöller GmbH, z siedzibą w Augustdorfie (Niemcy),

mającej za przedmiot skargę na decyzję Drugiej Izby Odwoławczej EUIPO z dnia 9 października 2019 r. (sprawa R 773/2019‑2), dotyczącą postępowania w sprawie sprzeciwu między Forbo Financial Services a Windmöller,

SĄD (trzecia izba),

w składzie: A.M. Collins (sprawozdawca), prezes, Z. Csehi i G. De Baere, sędziowie,

sekretarz: E. Coulon,

po zapoznaniu się ze skargą złożoną w sekretariacie Sądu w dniu 3 stycznia 2020 r.,

po zapoznaniu się z odpowiedzią na skargę złożoną w sekretariacie Sądu w dniu 10 marca 2020 r.,

uwzględniwszy, że w terminie trzech tygodni od dnia powiadomienia stron o zakończeniu pisemnego etapu postępowania nie wpłynął wniosek stron o wyznaczenie rozprawy, i postanowiwszy, na podstawie art. 106 § 3 regulaminu postępowania przed Sądem, orzec w przedmiocie skargi bez przeprowadzenia ustnego etapu postępowania,

wydaje następujący

Wyrok

 Okoliczności powstania sporu

1        W dniu 17 maja 2017 r. Windmöller Flooring Products WFP GmbH, poprzedniczka prawna Windmöller GmbH, drugiej strony postępowania przed Izbą Odwoławczą Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO), dokonała w EUIPO zgłoszenia unijnego znaku towarowego na mocy rozporządzenia Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej (Dz.U. 2009, L 78, s. 1), ze zmianami [zastąpionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1001 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej (Dz.U. 2017, L 154, s. 1)].

2        Znakiem towarowym, dla którego wniesiono o rejestrację, jest słowne oznaczenie Canoleum.

3        Towary, dla których wniesiono o rejestrację, należą do klas 19 i 27 w rozumieniu Porozumienia nicejskiego dotyczącego międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r., ze zmianami.

4        Zgłoszenie znaku towarowego zostało opublikowane w Biuletynie Znaków Towarowych Unii Europejskiej nr 2017/122 z dnia 30 czerwca 2017 r.

5        W dniu 27 września 2017 r. skarżąca, Forbo Financial Services AG, wniosła na podstawie art. 41 rozporządzenia nr 207/2009 (obecnie art. 46 rozporządzenia 2017/1001) sprzeciw wobec rejestracji zgłoszonego znaku towarowego dla towarów i usług wskazanych w pkt 3 powyżej.

6        Sprzeciw został oparty na rejestracji międzynarodowej zarejestrowanej w dniu 11 września 1997 r. pod numerem 683531, z rozszerzeniem ochrony na Unię Europejską i szereg państw członkowskich Unii, słownego znaku towarowego MARMOLEUM dla towarów należących do klas 19 i 27.

7        W uzasadnieniu sprzeciwu powołano się na podstawę odmowy rejestracji określoną w art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009 [obecnie art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia 2017/1001].

8        Decyzją z dnia 12 lutego 2019 r., doręczoną tego samego dnia, Wydział Sprzeciwów oddalił sprzeciw w istocie na tej podstawie, że w odczuciu właściwego kręgu odbiorców nie zachodziło prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd w przypadku kolidujących ze sobą znaków towarowych w rozumieniu art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009.

9        W dniu 9 kwietnia 2019 r. skarżąca, działając na podstawie art. 66–71 rozporządzenia 2017/1001, wniosła do EUIPO odwołanie od decyzji Wydziału Sprzeciwów.

10      Skarżąca złożyła jednak pismo przedstawiające podstawy odwołania dopiero w dniu 26 czerwca 2019 r., czyli po terminie przewidzianym w art. 68 ust. 1 zdanie ostatnie rozporządzenia 2017/1001, który upływał w dniu 12 czerwca 2019 r. o północy. Do pisma tego dołączyła na podstawie art. 104 wspomnianego rozporządzenia wniosek o przywrócenie stanu poprzedniego, w którym podniosła w istocie, że adwokat prowadzący jej sprawę w toku postępowania przed EUIPO (zwany dalej „pierwotnie ustanowionym adwokatem”) nie mógł złożyć wspomnianego pisma w wyznaczonym terminie ze względu na poważną chorobę, na którą zapadł w sposób nieprzewidywalny. Na poparcie tego twierdzenia przedstawiła ona dwa potwierdzone oświadczenia, jedno złożone przez wspomnianego adwokata, a drugie przez jego małżonkę.

11      Decyzją z dnia 9 października 2019 r. (zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”) Druga Izba Odwoławcza EUIPO uznała wniosek o przywrócenie stanu poprzedniego za dopuszczalny, lecz oddaliła go jako bezzasadny. Stwierdziła ona w istocie, że pierwotnie ustanowiony adwokat „nie udowodnił w wystarczający sposób, że dochował należytej staranności wymaganej przez okoliczności” (pkt 16 zaskarżonej decyzji).

12      Konkretniej, w pierwszej kolejności, przyznawszy, że w wyjątkowych przypadkach nagła choroba może stanowić nieprzewidywalną przyczynę uzasadniającą przywrócenie stanu poprzedniego (pkt 18 zaskarżonej decyzji), Izba Odwoławcza uznała, iż pierwotnie ustanowiony adwokat nie przedstawił wystarczającego dowodu choroby, na którą się powoływał, ponieważ jego potwierdzone oświadczenie oraz potwierdzone oświadczenie jego małżonki mają tylko ograniczoną moc dowodową (pkt 19 zaskarżonej decyzji). Konkretniej zarzuciła mu nieprzedstawienie zaświadczenia lekarskiego (pkt 19 i 20 zaskarżonej decyzji). W tym względzie podniosła ona, że nagła choroba może stanowić nieprzewidywalną przyczynę tylko wtedy, gdy jest poważna w stopniu uniemożliwiającym zainteresowanemu podjęcie odpowiednich działań w celu dochowania terminu, jak na przykład uprzedzenie innego adwokata z danej kancelarii adwokackiej. W takim zaś przypadku „należy domniemywać, że leczenie jest co do zasady […] wymagane” (pkt 20 zaskarżonej decyzji).

13      W drugiej kolejności Izba Odwoławcza zarzuciła pierwotnie ustanowionemu adwokatowi nieprzedstawienie wystarczającego dowodu, że „nie miał on nawet możliwości poproszenia swojej żony o zatelefonowanie do [innego adwokata z danej kancelarii adwokackiej], aby zlecić mu podpisanie i wysłanie pisma przedstawiającego podstawy odwołania” (pkt 21 zaskarżonej decyzji).

14      W trzeciej kolejności Izba Odwoławcza wskazała, że nie istnieje wystarczający dowód na to, iż w dniu 12 czerwca 2019 r. żaden adwokat będący współpracownikiem pierwotnie ustanowionego adwokata, który mógłby podpisać i wysłać za tego ostatniego pismo przedstawiające podstawy odwołania, nie był obecny w lokalu odnośnej kancelarii adwokackiej (pkt 22 zaskarżonej decyzji).

15      W czwartej kolejności Izba Odwoławcza uznała, że nie udowodniono wystarczająco, iż w dniu 12 czerwca 2019 r. pismo przedstawiające podstawy odwołania było już ukończone i zatwierdzone przez stronę skarżącą, a tym samym że przywołana choroba rzeczywiście była przyczyną przekroczenia terminu (pkt 23–25 zaskarżonej decyzji).

16      W konsekwencji Izba Odwoławcza odrzuciła odwołanie jako niedopuszczalne na podstawie art. 23 ust. 1 lit. d) rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2018/625 z dnia 5 marca 2018 r. uzupełniającego rozporządzenie 2017/1001 i uchylającego rozporządzenie delegowane (UE) 2017/1430 (Dz.U. 2018, L 104, s. 1).

 Żądania stron

17      Skarżąca wnosi do Sądu o:

–        stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji;

–        obciążenie EUIPO kosztami postępowania.

18      EUIPO wnosi do Sądu o:

–        oddalenie skargi;

–        obciążenie skarżącej kosztami postępowania.

 Co do prawa

19      Skarżąca podnosi tylko jeden zarzut, dotyczący naruszenia art. 104 rozporządzenia 2017/1001 w związku z art. 97 ust. 1 lit. f) tego rozporządzenia.

20      Skarżąca twierdzi w istocie, że pierwotnie ustanowiony adwokat nie miał możliwości złożenia w wyznaczonym terminie pisma przedstawiającego podstawy odwołania ze względu na poważną chorobę, której towarzyszyły objawy ostrego zatrucia pokarmowego i na którą zapadł w sposób nieprzewidywalny, i to mimo że działał z zachowaniem należytej staranności wymaganej przez okoliczności. Twierdzi ona, że przedstawione przez nią w niniejszej sprawie dowody były wystarczające, aby uzasadnić przywrócenie stanu poprzedniego na jej rzecz, i uważa, że w zaskarżonej decyzji Izba Odwoławcza zastosowała zbyt surowe kryteria w odniesieniu do dowodu istotnych okoliczności faktycznych. W szczególności zarzuca ona Izbie, że ta nie uwzględniła w wystarczającym stopniu okoliczności niniejszej sprawy i że odrzuciła „w całości” przedstawione przez nią potwierdzone oświadczenia.

21      W pierwszej kolejności skarżąca przedstawia szereg argumentów zmierzających do wykazania, że pierwotnie ustanowiony adwokat działał z zachowaniem należytej staranności wymaganej w świetle okoliczności.

22      W tym względzie, po pierwsze, skarżąca podnosi, że pierwotnie ustanowiony adwokat specjalizuje się w prawie znaków towarowych i ma ponaddwudziestoletnie doświadczenie zawodowe. Wskazuje ona również, że kancelaria adwokacka, do której należy, posiada wystarczająco sprawny system kontroli i monitorowania terminów. Wyszczególnia ona różne procedury i środki, które zostały wprowadzone w tym względzie.

23      Po drugie, skarżąca, odsyłając do potwierdzonych oświadczeń pierwotnie ustanowionego adwokata i jego małżonki, opisuje okoliczności leżące u podstaw przekroczenia terminu na złożenie pisma przedstawiającego podstawy odwołania. Podnosi ona, że termin ten, który upłynął w dniu 12 czerwca 2019 r. o północy, został należycie wpisany do kalendarzy, elektronicznego i papierowego, wykorzystywanych przez odnośną kancelarię adwokacką do zarządzania terminami oraz że przed tym dniem pismo to zostało ukończone, przekazane adwokatom reprezentującym ją w Szwajcarii i przez nią samą zatwierdzone. Wskazuje ona, że jedynymi osobami z działu prawa znaków towarowych rozpatrywanej kancelarii obecnymi w niej w tym dniu byli pierwotnie ustanowiony adwokat i pracownica zajmująca się sprawami z zakresu znaków towarowych, a inni adwokaci pracujący w tym dziale byli na urlopie albo udali się na spotkanie służbowe na zewnątrz. Pierwotnie ustanowiony adwokat zwrócił się rano do tej pracownicy o przygotowanie pisma przedstawiającego podstawy odwołania wraz z załącznikami i ich wykazem oraz przedstawienie mu go do podpisu. Tuż po tym uczestniczył on w kilku konferencjach telefonicznych przed udaniem się na stosunkowo późny lunch do restauracji znajdującej się w pobliżu kancelarii. Gdy wspomniana pracownica przygotowywała się około godziny 17 do wyjścia z kancelarii po dniu pracy, zapytała o to pismo pierwotnie ustanowionego adwokata, który wówczas poinformował ją, że je podpisze i sam przekaże do EUIPO. Około godziny 18.30 pierwotnie ustanowiony adwokat nagle poczuł się chory, co uniemożliwiło mu podpisanie wspomnianego pisma i przekazanie go do EUIPO, a nawet ze względu na występujące u niego poważne objawy pomyślenie o powierzeniu tych zadań innej osobie. Następnego dnia, czyli w dniu 13 czerwca 2019 r., zdał sobie sprawę, że nie przesłał do EUIPO pisma przedstawiającego podstawy odwołania.

24      W drugiej kolejności, co się tyczy dowodów na poparcie okoliczności wskazanych w pkt 23 powyżej, skarżąca zarzuca Izbie Odwoławczej, że ta odrzuciła „w całości” dwa przedstawione przez nią potwierdzone oświadczenia, to znaczy bez przeprowadzenia wystarczającej całościowej oceny ich treści, bez sformułowania jakiejkolwiek uwagi na temat tego, w jakim zakresie wspomniana treść jest szczegółowa, sensowna i ogólnie wiarygodna, i bez uwzględnienia w wystarczającym stopniu okoliczności niniejszej sprawy. Ponadto twierdzi ona, że nie istniał żaden inny dowód mogący poprzeć treść potwierdzonych oświadczeń, którego można by rozsądnie wymagać w niniejszym przypadku. Podnosi ona w szczególności, że zaświadczenie lekarskie nie mogło zostać przedstawione, ponieważ pierwotnie ustanowiony adwokat, ze względu na występujące u niego objawy, nie był w stanie skonsultować się z lekarzem, gdy w sposób nagły pojawiła się u niego choroba. Jej zdaniem nie było również możliwe uzyskanie takiego zaświadczenia następnego dnia, ponieważ żaden lekarz nie mógłby poświadczyć choroby, która wystąpiła w przeddzień. Dodaje ona, że w odczuciu wspomnianego adwokata nie było żadnego celu w konsultowaniu się z lekarzem następnego dnia, ponieważ objawy choroby były już słabsze.

25      Co się tyczy potwierdzonego oświadczenia złożonego przez małżonkę pierwotnie ustanowionego adwokata, skarżąca kwestionuje zawarte w pkt 19 zaskarżonej decyzji stwierdzenie Izby Odwoławczej, zgodnie z którym ma ono jedynie ograniczoną moc dowodową ze względu na to, że wspomniana małżonka nie jest „neutralną osobą trzecią”. Twierdzi ona, że nie można uznać, iż małżonka ma automatycznie osobisty interes w sprawach związanych z życiem zawodowym swego męża, i podkreśla, że rozpatrywane oświadczenie jest potwierdzonym oświadczeniem w rozumieniu art. 97 ust. 1 lit. f) rozporządzenia 2017/1001.

26      Skarżąca kwestionuje również to, że choroba może stanowić nadzwyczajne zdarzenie mogące prowadzić do przywrócenia stanu poprzedniego tylko wtedy, gdy jest leczona przez lekarza. Jej zdaniem konieczność leczenia przez lekarza nie stanowi bowiem czysto obiektywnej okoliczności, której dowód można łatwo przedstawić. Z różnych powodów, takich jak silna odporność na ból lub obawa przed personelem medycznym, niektóre osoby, nawet z poważnymi objawami, nie konsultują się z lekarzem.

27      W odpowiedzi na stwierdzenie Izby Odwoławczej, zgodnie z którym pierwotnie ustanowiony adwokat nie przedstawił wystarczającego dowodu na to, że nie miał nawet możliwości poproszenia swojej małżonki o zatelefonowanie do innego adwokata z odnośnej kancelarii adwokackiej, aby zlecić mu podpisanie i wysłanie za niego pisma przedstawiającego podstawy odwołania, skarżąca podnosi, że taki dowód mógł zostać przedstawiony wyłącznie za pomocą potwierdzonych oświadczeń przedłożonych w niniejszej sprawie.

28      Ponadto skarżąca uważa, że kwestia, czy w chwili, w której wystąpiła choroba pierwotnie ustanowionego adwokata, inni adwokaci z danej kancelarii adwokackiej byli do dyspozycji dla celów podpisania i wysłania za niego pisma przedstawiającego podstawy odwołania, ma „charakter czysto hipotetyczny” i jest pozbawiona znaczenia. Twierdzi ona bowiem, że ze względu na swój stan fizyczny wspomniany adwokat w ogóle nie był w stanie kogokolwiek poinformować.

29      Wreszcie, skarżąca sprzeciwia się twierdzeniu Izby Odwoławczej, zgodnie z którym nie zostało wystarczająco udowodnione, że choroba pierwotnie ustanowionego adwokata rzeczywiście była przyczyną przekroczenia terminu. Podnosi ona, że wbrew temu, co sugeruje Izba Odwoławcza, pismo przedstawiające podstawy odwołania było już ukończone i musiało jedynie zostać podpisane. Uważa ona, że nie ma żadnego powodu, by podawać w wątpliwość treść potwierdzonego oświadczenia wspomnianego adwokata w tym względzie, i podnosi, że nie można było wymagać, jak to czyni Izba Odwoławcza w pkt 25 zaskarżonej decyzji, by przedstawiła ona wymianę wiadomości elektronicznych między adwokatem a adwokatami reprezentującymi ją w Szwajcarii, ponieważ chodzi tu o poufną korespondencję między adwokatami. W każdym razie w chwili wystąpienia choroby pierwotnie ustanowionego adwokata, o godzinie 18.30, do upływu terminu pozostawało jeszcze blisko sześć godzin, podczas których wspomniane pismo mogło zostać sporządzone i wysłane. Posiłkowo skarżąca załącza do skargi korespondencję elektroniczną między daną kancelarią adwokacką a adwokatami reprezentującymi ją w Szwajcarii, z której wynika, że zatwierdzili oni pismo przedstawiające podstawy odwołania już w dniu 3 czerwca 2019 r.

30      W trzeciej kolejności skarżąca utrzymuje, że pozostałe przesłanki przywrócenia stanu poprzedniego zostały spełnione. W tym względzie, po pierwsze, podnosi ona, że termin do złożenia pisma przedstawiającego podstawy odwołania jest terminem, który może prowadzić do przywrócenia stanu poprzedniego. Wyjaśnia ona, że ponieważ nie przyznano przywrócenia stanu poprzedniego, przekroczenie terminu do złożenia tego pisma bezpośrednio skutkowało utratą prawa do wniesienia odwołania, które zostało odrzucone jako niedopuszczalne na mocy art. 23 ust. 1 lit. d) rozporządzenia delegowanego 2018/625. Po drugie, twierdzi ona, że zgodnie z art. 104 ust. 2 rozporządzenia 2017/1001 wniosek o przywrócenie stanu poprzedniego złożono na piśmie w terminie dwóch miesięcy od ustania przeszkody polegającego na powzięciu w dniu 13 czerwca 2019 r. wiadomości o nieprzekazaniu wspomnianego pisma. Zaniechana czynność, w niniejszym przypadku przekazanie pisma przedstawiającego podstawy odwołania, została dokonana w tym samym terminie. Po trzecie, wskazuje ona, że wniosek o przywrócenie stanu poprzedniego był uzasadniony i że opłatę za przywrócenie stanu poprzedniego uiszczono za pomocą polecenia pobrania z dnia 25 czerwca 2019 r., które zostało doręczone do EUIPO przez kuriera w dniu 26 czerwca 2019 r. Po czwarte, twierdzi ona, że podstawy wyłączenia przewidziane w art. 104 ust. 5 rozporządzenia 2017/1001 nie miały zastosowania w niniejszym przypadku.

31      EUIPO kwestionuje argumentację skarżącej. Utrzymuje ono, że Izba Odwoławcza nie naruszyła prawa, oddalając wniosek o przywrócenie stanu poprzedniego i w konsekwencji uznając odwołanie za niedopuszczalne.

32      EUIPO podnosi, że nagła choroba może jedynie wyjątkowo stanowić nieprzewidywalną przyczynę mogącą uzasadniać przywrócenie stanu poprzedniego, ponieważ przedsiębiorstwo powinno zwykle organizować działalność w taki sposób, aby przewidzieć rozwiązanie zastępcze na wypadek choroby. Twierdzi ono, że w takim przypadku okoliczności, które doprowadziły do przekroczenia terminu, powinny zostać przedstawione ze szczególną starannością i udowodnione w sposób niepodważalny. W niniejszej zaś sprawie skarżąca ograniczyła się do przedstawienia dwóch potwierdzonych oświadczeń, przy czym jednego złożonego przez osobę zainteresowaną, a drugiego – przez małżonkę tej osoby.

33      EUIPO kwestionuje twierdzenie, jakoby Izba Odwoławcza odrzuciła całościowo potwierdzone oświadczenie pierwotnie ustanowionego adwokata lub zasadniczo podważała jego wiarygodność. Zauważyła ona jedynie, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, ze względu na własny oczywisty interes jego autora w uwzględnieniu wniosku o przywrócenie stanu poprzedniego moc dowodowa tego oświadczenia może być jedynie ograniczona i w związku z tym powinna zostać potwierdzona dodatkowymi dowodami. To samo dotyczy potwierdzonego oświadczenia małżonki tego adwokata, która w sposób oczywisty nie jest neutralną osobą trzecią.

34      EUIPO uważa, że takie dowody dodatkowe z łatwością można było dostarczyć.

35      Skarżąca mogła zatem przedstawić zaświadczenie lekarskie. Przy uwzględnieniu opisu objawów odczuwanych przez pierwotnie ustanowionego adwokata oczywiste byłoby, gdyby udał się on, aby niezwłocznie uzyskać opiekę zdrowotną udzielaną w nagłych wypadkach, zamiast – jak wskazano w potwierdzonym oświadczeniu – „wracać do domu taksówką z wielkim wysiłkiem”. EUIPO przyznaje, że wspomniany adwokat mógł nie skorzystać z pomocy medycznej, lecz uważa, że należało do niego w takiej sytuacji przedstawienie dowodów o mocy dowodowej porównywalnej z mocą zaświadczenia lekarskiego, wykazujących obiektywnie poważny charakter podnoszonej choroby.

36      EUIPO, przypominając o gwałtowności podnoszonych objawów, odrzuca jako nierealistyczne twierdzenie skarżącej, zgodnie z którym następnego dnia lekarz nie byłby w stanie stwierdzić choroby, na którą powoływał się pierwotnie ustanowiony adwokat.

37      EUIPO twierdzi również, że pierwotnie ustanowionemu adwokatowi łatwo byłoby poprzeć swoje twierdzenie, zgodnie z którym wieczorem w dniu upływu terminu już żaden adwokat, w szczególności żaden adwokat z działu prawa znaków towarowych odnośnej kancelarii adwokackiej, nie był obecny we wspomnianej kancelarii, poprzez przedstawienie zaświadczenia, w którym potwierdziliby oni, że rzeczywiście nie byli w tym momencie obecni. Podważa ono, że kwestia ta ma charakter czysto hipotetyczny.

38      Podobnie zdaniem EUIPO w toku postępowania przed Izbą Odwoławczą łatwo byłoby poprzeć twierdzenie, zgodnie z którym pismo przedstawiające podstawy odwołania zostało już ukończone i zatwierdzone przez skarżącą lub adwokatów ją reprezentujących w Szwajcarii, w szczególności poprzez przedstawienie korespondencji pomiędzy pierwotnie ustanowionym adwokatem a tymi ostatnimi, w razie potrzeby bez ujawniania fragmentów poufnych. Okoliczność, że korespondencja przedstawiona po raz pierwszy przed Sądem wydaje się potwierdzać, iż pismo to zostało zatwierdzone przez skarżącą już w dniu 3 czerwca 2019 r., nie zmienia tego, że Izba Odwoławcza nie była w stanie uzyskać dostępu do tego dowodu.

39      EUIPO dodaje, że nawet przy założeniu, iż okoliczności związane ze złożeniem pisma przedstawiającego podstawy odwołania po terminie, na które to okoliczności powołuje się skarżąca, są wystarczająco udowodnione, brak należytej staranności zarzucany przez Izbę Odwoławczą pozostaje zasadny. Uważa ono, że system kontroli i monitorowania terminów w kancelarii adwokackiej powinien uwzględniać takie zdarzenia i gwarantować w sposób instytucjonalny dochowanie terminów w drodze środków organizacyjnych. W niniejszym przypadku gwarancja instytucjonalna nie była już zapewniona najpóźniej w chwili, w której pierwotnie ustanowiony adwokat znalazł się sam w biurze w dniu upływu terminu.

40      Wreszcie, EUIPO uważa, że odwleczenie bez widocznego powodu przesłania pisma przedstawiającego podstawy odwołania poza godzinę 18.30 w dniu upływu terminu, podczas gdy było ono gotowe od rana, jest sprzeczne z obowiązkiem należytej staranności. Uważa ono również za całkowicie niedające się wyjaśnić to, że pismo to nie zostało złożone następnego dnia, lecz dopiero dwa tygodnie po upływie terminu.

41      Na mocy art. 68 ust. 1 zdanie ostatnie rozporządzenia 2017/1001 pisemne stanowisko przedstawiające podstawy odwołania wnosi się w terminie czterech miesięcy od daty zawiadomienia o decyzji będącej przedmiotem skargi. Zgodnie z art. 23 ust. 1 lit. d) rozporządzenia delegowanego 2018/625 Izba Odwoławcza odrzuca odwołanie jako niedopuszczalne, jeżeli pismo to nie zostało złożone w tym terminie.

42      W niniejszym przypadku z akt sprawy wynika – i jest to bezsporne między stronami – że Wydział Sprzeciwów wydał decyzję w dniu 12 lutego 2019 r. i że w następstwie odwołania wniesionego w dniu 9 kwietnia 2019 r. przez skarżącą skarżąca złożyła pismo przedstawiające podstawy odwołania dopiero w dniu 26 czerwca 2019 r., czyli dwa tygodnie po upływie czteromiesięcznego terminu, o którym mowa w pkt 41 powyżej, co nastąpiło w dniu 12 czerwca 2019 r. o północy.

43      Artykuł 104 rozporządzenia 2017/1001, zatytułowany „Przywrócenie do stanu poprzedniego”, stanowi w szczególności, co następuje:

„1.      Zgłaszający unijny znak towarowy lub jego właściciel, lub każda inna strona w postępowaniu przed Urzędem, która mimo zachowania należytej staranności wymaganej przez okoliczności nie była w stanie dotrzymać terminu względem Urzędu, może, na wniosek, mieć przywrócone swoje prawa, jeżeli dane uchybienie miało bezpośredni wpływ, na mocy przepisów niniejszego rozporządzenia, na utratę prawa lub środków odwoławczych.

2.      Wniosek składa się na piśmie w terminie dwóch miesięcy od ustania przyczyn niedotrzymania terminu. Zaniechana czynność musi być dokonana w tym terminie. Wniosek jest dopuszczalny jedynie w terminie jednego roku od upływu niedotrzymanego terminu. W przypadku niezłożenia wniosku o przedłużenie rejestracji lub nieuiszczenia opłaty za przedłużenie, dodatkowy termin sześciu miesięcy przewidziany w art. 53 ust. 3 zdanie trzecie odejmuje się od terminu jednego roku.

3.      Wniosek zawiera uzasadnienie i wskazuje fakty, na których się opiera. Jest on uważany za złożony po uiszczeniu opłaty za przywrócenie praw.

4.      Instancja właściwa do orzekania w sprawie zaniechanej czynności orzeka na podstawie wniosku.

5.      Niniejszy artykuł nie ma zastosowania do terminów określonych w ust. 2 niniejszego artykułu, art. 46 ust. 1 i 3 oraz art. 105”.

44      Z akt sprawy wynika – i jest to bezsporne między stronami – że wśród wymienionych w pkt 43 powyżej przesłanek dopuszczenia przywrócenia stanu poprzedniego jedyną, która została uznana przez Izbę Odwoławczą za niespełnioną w niniejszym przypadku, jest przesłanka dotycząca tego, że strona powinna działać z zachowaniem należytej staranności wymaganej przez okoliczności.

45      Zgodnie z art. 104 ust. 1 rozporządzenia 2017/1001 obowiązek zachowania należytej staranności ciąży przede wszystkim na zgłaszającym unijny znak towarowy lub na jego właścicielu, lub na każdej innej stronie w postępowaniu przed EUIPO. Jednakże w przypadku gdy osoby te są reprezentowane, przedstawiciel podlega obowiązkowi należytej staranności tak samo jak te osoby. Ponieważ działa on w imieniu i na rachunek zgłaszającego unijny znak towarowy lub jego właściciela, lub każdej innej strony w postępowaniu przed EUIPO, jego działania należy uznać za działania tych osób [zob. wyrok z dnia 5 kwietnia 2017 r., Renfe-Operadora/EUIPO (AVE), T‑367/15, niepublikowany, EU:T:2017:255, pkt 25 i przytoczone tam orzecznictwo].

46      Ponadto należy przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem wyrażenie „należyta staranność wymagana przez okoliczności” nakazuje wprowadzenie systemu wewnętrznych kontroli i monitorowania terminów, który co do zasady wyklucza nieumyślne uchybienie tym terminom. Wynika z tego, że jedynie zdarzenia o nadzwyczajnym charakterze, a tym samym niedające się przewidzieć na podstawie doświadczenia, mogą prowadzić do przywrócenia stanu poprzedniego [wyroki: z dnia 28 czerwca 2012 r., Constellation Brands/OHIM (COOK’S), T‑314/10, niepublikowany, EU:T:2012:329, pkt 19; z dnia 5 kwietnia 2017 r., AVE, T‑367/15, niepublikowany, EU:T:2017:255, pkt 26].

47      Ponadto należy zauważyć, że przesłanki stosowania art. 104 ust. 1 rozporządzenia 2017/1001 należy interpretować w sposób ścisły. Dochowanie terminu stanowi bowiem bezwzględną przesłankę procesową, a instytucja przywrócenia stanu poprzedniego w odniesieniu do terminu po jego upływie może naruszyć pewność prawną [zob. podobnie wyrok z dnia 16 czerwca 2015 r., H.P. Gauff Ingenieure/OHIM – Gauff (Gauff JBG Ingenieure), T‑585/13, niepublikowany, EU:T:2015:386, pkt 25 i przytoczone tam orzecznictwo].

48      W zaskarżonej decyzji Izba Odwoławcza w żaden sposób nie podważyła znaczenia i wiarygodności systemu kontroli i monitorowania terminów stosowanego przez daną kancelarię adwokacką. A zatem EUIPO bezskutecznie zarzuca tej kancelarii w odpowiedzi na skargę, że ta nie przewidziała we wspomnianym systemie „gwarancji instytucjonalnej” zapewniającej przestrzeganie terminów w przypadku takim jak w niniejszej sprawie, kiedy to osoba, która ucierpiała wskutek nagłego zdarzenia, znajduje się sama w biurze w dniu upływu terminu (zob. pkt 39 powyżej). Zaskarżona decyzja nie opiera się na takim podnoszonym braku należytej staranności.

49      W zaskarżonej decyzji Izba Odwoławcza nie uznała również za brak należytej staranności okoliczności, że pierwotnie ustanowiony adwokat nie przesłał do EUIPO pisma przedstawiającego podstawy odwołania przed godziną 18.30 w dniu upływu terminu, mimo że było ono już gotowe rano, ani okoliczności, że złożył wspomniane pismo dopiero dwa tygodnie po upływie terminu, a nie następnego dnia po zdarzeniu. A zatem również bezskutecznie EUIPO powołuje się na te okoliczności w odpowiedzi na skargę.

50      W rzeczywistości w zaskarżonej decyzji Izba Odwoławcza wyszła z całkowicie poprawnego założenia, zgodnie z którym w nadzwyczajnych przypadkach nagła choroba może stanowić nieprzewidywalne zdarzenie uzasadniające przywrócenie stanu poprzedniego (zob. pkt 18 zaskarżonej decyzji). Uznała on jednak w istocie, że skarżąca nie wykazała w wystarczający sposób istnienia i poważnego charakteru choroby, na którą powołał się pierwotnie ustanowiony adwokat, ani w każdym razie, że pismo przedstawiające podstawy odwołania było już ukończone i zatwierdzone w chwili wystąpienia tej choroby. Konkretniej uznała ona, że dowody przedstawione przez skarżącą na poparcie jej wniosku o przywrócenie stanu poprzedniego, a mianowicie potwierdzone oświadczenia złożone przez wspomnianego adwokata i jego małżonkę, nie były wystarczające do wykazania tych okoliczności faktycznych.

51      W tym względzie należy przypomnieć, że potwierdzone oświadczenie stanowi dopuszczalny dowód w rozumieniu art. 97 ust. 1 lit. f) rozporządzenia 2017/1001. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, by dokonać oceny mocy dowodowej dokumentu, należy zweryfikować prawdopodobieństwo i prawdziwość zawartych w nim informacji. Należy wziąć pod uwagę w szczególności pochodzenie dokumentu, okoliczności jego sporządzenia oraz jego adresata, a następnie na podstawie jego treści zadać sobie pytanie, czy wydaje się on sensowny i wiarygodny [zob. wyrok z dnia 8 maja 2017 r., Les Éclaires/EUIPO – L’éclaireur International (L’ECLAIREUR), T‑680/15, niepublikowany, EU:T:2017:320, pkt 72 i przytoczone tam orzecznictwo].

52      Ponadto, o ile z orzecznictwa, w szczególności z wyroku z dnia 16 czerwca 2015 r., Gauff JBG Ingenieure (T‑585/13, niepublikowanego, EU:T:2015:386, pkt 28–31), na którym opiera się Izba Odwoławcza w pkt 19 zaskarżonej decyzji, wynika, że oświadczenie sporządzone w interesie jego autora ma jedynie ograniczoną moc dowodową i wymaga poparcia za pomocą dodatkowych dowodów, o tyle nie pozwala to jednak instancjom EUIPO uznać co do zasady, że takie oświadczenie jest samo w sobie pozbawione wszelkiej wiarygodności. Moc dowodowa, jaką należy przyznać takiemu oświadczeniu, rozpatrywana oddzielnie lub w połączeniu z innymi dowodami, zależy w szczególności od okoliczności danego przypadku.

53      W niniejszej sprawie należy zaś stwierdzić, że – jak słusznie twierdzi skarżąca – Izba Odwoławcza od razu odmówiła wszelkiej wiarygodności obu rozpatrywanym potwierdzonym oświadczeniom i nie uwzględniła zawartych w nich szczegółowych wyjaśnień na tej podstawie, co się tyczy oświadczenia złożonego przez pierwotnie ustanowionego adwokata, że ma on własny interes w uwzględnieniu wniosku o przywrócenie stanu poprzedniego, a jeśli chodzi o oświadczenie złożone przez małżonkę tego adwokata, że nie jest ona „neutralną osobą trzecią”, biorąc pod uwagę jej „osobistą bliskość”.

54      Postępując w ten sposób, Izba Odwoławcza nie wzięła należycie pod uwagę okoliczności niniejszej sprawy.

55      Przede wszystkim, co się tyczy oświadczenia sporządzonego przez pierwotnie ustanowionego adwokata, Izba Odwoławcza pominęła okoliczność, że jest on przedstawicielem zawodu prawniczego zobowiązanym wykonywać swoje obowiązki z poszanowaniem zasad etyki zawodowej i norm moralnych, co w szczególności zakazuje mu umyślnego wprowadzenia w błąd organów, a zwłaszcza sądu. Ponadto, gdyby okazał się winny złożenia fałszywego potwierdzonego oświadczenia, nie tylko naraziłby się na sankcje karne, lecz także wystawiłby na szwank swoją reputację zawodową i poważnie podałby w wątpliwość swoją uczciwość.

56      Należy zaś uznać, że pisemne potwierdzone oświadczenie złożone przez adwokata stanowi samo w sobie solidny dowód na okoliczności, które zostały w nim przedstawione, gdy jest ono jednoznaczne, pozbawione sprzeczności i spójne, oraz nie istnieje żadna okoliczność faktyczna, która mogłaby podważyć jego prawdziwość.

57      Następnie Izba Odwoławcza nie uwzględniła okoliczności, która stanowi sedno niniejszej sprawy, że zdarzenie przywołane przez pierwotnie ustanowionego adwokata jako leżące u źródła przekroczenia terminu jest objęte sferą intymną i że był on najodpowiedniejszą osobą mogącą dostarczyć informacji na temat wspomnianego zdarzenia, a w szczególności objawów i zaburzeń, na które cierpiał. Skupiła się ona jedynie na wprawdzie trafnej, ale niewykluczającej tej stwierdzonej powyżej okoliczności, że wspomniany adwokat miał osobisty interes w tym, aby skarżąca uzyskała przywrócenie stanu poprzedniego, ponieważ pozwolił on na upływ terminu do złożenia pisma przedstawiającego podstawy odwołania.

58      Wreszcie, co się tyczy potwierdzonego oświadczenia złożonego przez małżonkę pierwotnie ustanowionego adwokata, o ile jest bezsporne, że z uwagi na związek małżeński, który ich łączy, istnieje między nimi „osobista bliskość”, o tyle Izba Odwoławcza powinna była uwzględnić okoliczność, że – jak słusznie podnosi skarżąca – osoby, które są świadkami zdarzenia takiego jak mające miejsce w niniejszej sprawie i które są zatem w stanie poświadczyć okoliczności związane z tym zdarzeniem, najczęściej należą do bezpośredniego otoczenia zainteresowanego. Ponadto małżonka tego adwokata, podobnie jak on sam, naraziłaby się na sankcje karne, gdyby złożyła fałszywe potwierdzone oświadczenie.

59      Izba Odwoławcza nie wzięła również pod uwagę faktu, że w niniejszej sprawie nie można było rozsądnie wymagać przedstawienia dodatkowych dowodów na poparcie treści obu potwierdzonych oświadczeń lub nie były one dostępne. W tym względzie należy zauważyć, że jak słusznie zauważyła skarżąca w skardze, niniejsza sprawa dotyczy zdarzenia szczególnego i mającego charakter wypadku, wpisującego się w intymną sferę zainteresowanego, i że różni się ona zatem od sytuacji, do których ogólnie odnosi się orzecznictwo dotyczące mocy dowodowej potwierdzonych oświadczeń, a w których są one przedstawiane w celu poświadczenia faktów czysto obiektywnych i pozbawionych charakteru osobistego, takich jak rzeczywiste używanie znaku towarowego [wyrok z dnia 12 marca 2020 r., Maternus/EUIPO – adp Gauselmann (Jokers WILD Casino), T‑321/19, niepublikowany, EU:T:2020:101, pkt 45, 46] lub uzyskanie przez znak towarowy charakteru odróżniającego w następstwie używania [wyrok z dnia 26 czerwca 2018 r., Jumbo Africa/EUIPO – ProSiebenSat.1 Licensing (JUMBO), T‑78/17, niepublikowany, EU:T:2018:383, pkt 55, 56].

60      Nie można było zatem wymagać od pierwotnie ustanowionego adwokata, aby skonsultował się z lekarzem tego samego wieczoru, w którym wystąpiła choroba, i uzyskał przy tej okazji zaświadczenie lekarskie. Przy uwzględnieniu charakteru objawów wywoływanych przez tę chorobę jest bowiem całkowicie zrozumiałe, że jak wskazał w potwierdzonym oświadczeniu, wolał on powrócić niezwłocznie do domu, i to podróżując taksówką. Ponadto, ponieważ w większości przypadków osoby cierpiące na tego rodzaju chorobę dosyć szybko same dochodzą do siebie bez konieczności leczenia farmakologicznego, nie jest zaskakujące, że wspomniany adwokat nie uznał za konieczne późniejszego poddania się badaniu przez lekarza.

61      Należy również uznać, że ze względu na występujące u niego objawy, a w szczególności stan dezorientacji, w jakim się znajdował, pierwotnie ustanowiony adwokat nie był w stanie zlecić innemu adwokatowi z odnośnej kancelarii adwokackiej podpisania i wysłania za niego pisma przedstawiającego podstawy odwołania. Kwestia, czy w chwili wystąpienia nagłej choroby wspomnianego adwokata tacy adwokaci byli obecni w lokalu wspomnianej kancelarii, by to uczynić, jest zatem pozbawiona znaczenia.

62      Z tych samych względów nie jest wcale zaskakujące, że pierwotnie ustanowiony adwokat nie był na tyle rozważny, by tuż po powrocie do domu poprosić swoją małżonkę o skontaktowanie się z innym adwokatem z odnośnej kancelarii adwokackiej w celu powierzenia mu tego zadania. Jako że okoliczność ta mogła zostać dowiedziona jedynie poprzez przedstawione w niniejszej sprawie potwierdzone oświadczenia, Izba Odwoławcza bezskutecznie zarzuca skarżącej, że ta nie poparła tego dodatkowymi dowodami.

63      Wreszcie, należy stwierdzić, że Izba Odwoławcza również bez podstawy zarzuca skarżącej nieprzedstawienie w toku postępowania administracyjnego dowodów potwierdzających twierdzenie pierwotnie ustanowionego adwokata zawarte w jego potwierdzonym oświadczeniu, zgodnie z którym w dniu upływu rozpatrywanego terminu pismo przedstawiające podstawy odwołania zostało już ukończone i zatwierdzone. Wspomniany adwokat, jako doświadczony przedstawiciel zawodu prawniczego, przy uwzględnieniu rozważań przedstawionych w pkt 55 powyżej, nie mógł bowiem racjonalnie oczekiwać, że Izba Odwoławcza w takim stopniu poda w wątpliwość prawdziwość jego wyjaśnień. Ponadto należy zauważyć w tym względzie, że z wymiany korespondencji między tym adwokatem a adwokatami skarżącej reprezentującymi ją w Szwajcarii, przedstawionej przez nią w ramach niniejszego postępowania, wynika, że pismo przedstawiające podstawy odwołania było rzeczywiście ukończone i zostało zatwierdzone już w dniu 3 czerwca 2019 r.

64      Z całości powyższych rozważań wynika, że należy uwzględnić jedyny zarzut, a tym samym stwierdzić nieważność zaskarżonej decyzji.

 W przedmiocie kosztów

65      Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ EUIPO przegrało sprawę, należy – zgodnie z żądaniem skarżącej – obciążyć je kosztami postępowania.

Z powyższych względów

SĄD (trzecia izba)

orzeka, co następuje:

1)      Stwierdza się nieważność decyzji Drugiej Izby Odwoławczej Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) z dnia 9 października 2019 r. (sprawa R 773/20192).

2)      EUIPO zostaje obciążone kosztami postępowania.

Collins

Csehi

De Baere

Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 16 grudnia 2020 r.

Podpisy


*      Język postępowania: niemiecki.