Sprawa T‑593/11

Fares Al-Chihabi

przeciwko

Radzie Unii Europejskiej

Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające przyjęte wobec Syrii – Zamrożenie funduszy – Prawo do obrony – Obowiązek uzasadnienia – Błąd w ocenie – Prawo własności – Prawo do poszanowania życia prywatnego – Proporcjonalność

Streszczenie – wyrok Sądu (siódma izba) z dnia 30 kwietnia 2015 r.

1.      Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Prawo do obrony – Prawo do skutecznej ochrony sądowej – Środki ograniczające wobec Syrii – Zamrożenie funduszy osób, podmiotów lub organów związanych z reżimem syryjskim – Obowiązek podania do wiadomości indywidualnych i szczególnych powodów uzasadniających wydane decyzje – Zakres – Powiadomienie zainteresowanego w drodze publikacji w Dzienniku Urzędowym – Dopuszczalność

(art. 296 akapit drugi TFUE; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 41 ust. 2, art. 47, art. 52 ust. 1; decyzja Rady 2011/522/WPZiB; rozporządzenie Rady nr 878/2011)

2.      Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające wobec Syrii – Zamrożenie funduszy osób, podmiotów lub organów związanych z reżimem syryjskim – Prawo do obrony – Przekazanie dowodów obciążających – Kolejna decyzja, na podstawie której pozostawiono nazwisko lub nazwę danej osoby w wykazie osób objętych tymi środkami – Brak nowych podstaw – Naruszenie prawa do bycia wysłuchanym – Brak

(decyzje Rady: 2011/782/WPZiB, 2012/739/WPZiB, 2013/255/WPZiB; rozporządzenia Rady: nr 36/2012, nr 1117/2012, nr 363/2013)

3.      Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Środki ograniczające wobec Syrii – Zamrożenie funduszy osób, podmiotów lub organów w związku z sytuacją w Syrii – Decyzja wpisująca się w kontekst znany zainteresowanemu umożliwiająca mu zrozumienie zakresu podjętego wobec niego środka – Dopuszczalność zwięzłego uzasadnienia

(art. 296 TFUE; decyzje Rady: 2011/273/WPZiB, 2011/522/WPZiB, 2011/782/WPZiB, 2012/739/WPZiB, 2013/255/WPZiB; rozporządzenia Rady: nr 878/2011, nr 36/2012, nr 1117/2012, nr 363/2013)

4.      Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Środki ograniczające wobec Syrii – Zamrożenie funduszy osób, podmiotów lub organów w związku z sytuacją w Syrii – Granice tego obowiązku – Nadrzędne względy dotyczące bezpieczeństwa Unii i jej państw członkowskich – Naruszenie uzasadnionych interesów danych osób

(art. 296 TFUE; decyzje Rady: 2011/522/WPZiB, 2011/782/WPZiB, 2012/739/WPZiB, 2013/255/WPZiB; rozporządzenia Rady: nr 878/2011, nr 36/2012, nr 1117/2012, nr 363/2013)

5.      Postępowanie sądowe – Pismo wszczynające postępowanie – Wymogi formalne – Określenie przedmiotu sporu – Jasne i precyzyjne przedstawienie powołanych zarzutów – Brak jasności i precyzji – Niedopuszczalność

[regulamin postępowania przed Sądem, art. 44 § 1 lit. c)]

6.      Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające wobec Syrii – Zakaz wjazdu i przejazdu oraz zamrożenie funduszy niektórych osób i podmiotów odpowiedzialnych za brutalne represje wobec ludności cywilnej – Ograniczenie prawa własności i prawa do poszanowania życia prywatnego – Naruszenie zasady proporcjonalności – Brak

(Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 17; decyzje Rady: 2011/522/WPZiB, 2011/782/WPZiB, 2012/739/WPZiB, 2013/255/WPZiB; rozporządzenia Rady: nr 878/2011, nr 36/2012, nr 1117/2012, nr 363/2013)

1.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 36–43, 54, 55)

2.      Co się tyczy decyzji polegającej na pozostawieniu nazwiska osoby w wykazie osób objętych środkami ograniczającymi, to inaczej niż w przypadku pierwotnego umieszczenia w wykazie, właściwy organ Unii jest co do zasady zobowiązany powiadomić tę osobę, przed przyjęciem tej decyzji, o informacjach i dowodach, którymi organ ten dysponuje w odniesieniu do niej dla celów uzasadnienia swojej decyzji, po to, aby osoba ta mogła bronić swoich praw.

Jednak kiedy Rada uzupełnia uzasadnienie umieszczenia nazwiska danej osoby w wykazie osób objętych środkami ograniczającymi, należy wprowadzić rozróżnienie między rozpatrywanymi aktami.

O ile każda późniejsza decyzja o zamrożeniu środków finansowych powinna co do zasady być poprzedzona podaniem do wiadomości nowych dowodów obciążających i wysłuchaniem, o tyle nie ma to zastosowania, jeżeli powody późniejszej decyzji o zamrożeniu funduszy są co do zasady takie same jak powody przytoczone przy okazji wydania poprzedniej decyzji. Zatem zwykła deklaracja w tej sprawie może być wystarczająca.

W rezultacie brak indywidualnego doręczenia takiej decyzji, w przypadku której Rada ograniczyła się do powtórzenia powodów pierwotnego umieszczenia w wykazie, nic nie dodając ani nie zmieniając, nie narusza prawa do obrony.

Natomiast co się tyczy decyzji, w przypadku której Rada zmieniła pierwotne uzasadnienie umieszczenia nazwiska zainteresowanego w danym wykazie, zapewnienie powiadomienia o nowych dowodach obciążających oraz prawa do bycia wysłuchanym powinno mieć miejsce przed przyjęciem tych aktów.

(por. pkt 44–48)

3.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 61–67, 71, 76)

4.      Jeżeli chodzi o umieszczenie nazwiska danej osoby w wykazach osób objętych środkami ograniczającymi podjętymi wobec Syrii, to aby można było uznać, iż Rada prawidłowo dopełniła obowiązku uzasadnienia aktu nakładającego środki ograniczające, powinna ona wskazać elementy faktyczne i prawne, od których zależy prawne uzasadnienie środka, oraz względy, jakie doprowadziły do jego przyjęcia. Wynika stąd, że co do zasady uzasadnienie tego rodzaju aktu powinno dotyczyć nie tylko prawnych kryteriów stosowania środków ograniczających, ale także szczególnych i konkretnych powodów, na podstawie których Rada uznała w ramach swoich uprawnień dyskrecjonalnych, że zainteresowana osoba powinna zostać objęta takimi środkami.

Jednak upublicznienie w szczegółach zarzutów obciążających zainteresowanych mogłoby nie tylko stać w sprzeczności z nadrzędnymi względami leżącymi w ogólnym interesie dotyczącymi bezpieczeństwa Unii i jej państw członkowskich lub prowadzenia ich stosunków międzynarodowych, lecz także naruszać uzasadnione interesy tych osób i podmiotów, ponieważ mogłoby poważnie naruszyć ich dobre imię, w związku z czym w drodze wyjątku należy dopuścić, by w wersji decyzji o zamrożeniu środków finansowych opublikowanej w Dzienniku Urzędowym były umieszczone jedynie sentencja oraz ogólne uzasadnienie, przy czym szczegółowe i konkretne uzasadnienie tej decyzji powinno zostać sporządzone i podane do wiadomości zainteresowanych w jakikolwiek inny właściwy sposób.

(por. pkt 72, 73)

5.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 94–96)

6.      Prawo własności stanowi jedną z ogólnych zasad prawa Unii i zostało zapisane w art. 17 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.

Niemniej prawa chronione kartą praw podstawowych nie korzystają w prawie Unii z ochrony bezwzględnej, tylko należy wziąć je pod rozwagę w odniesieniu do ich funkcji społecznej. Wobec tego wykonywanie tych praw może zostać poddane ograniczeniom, pod warunkiem że ograniczenia te rzeczywiście odpowiadają celom Unii służącym dobru ogólnemu i nie stanowią, w stosunku do swego celu, ingerencji nieproporcjonalnej i niemożliwej do przyjęcia, która naruszałaby istotę praw w ten sposób gwarantowanych.

W tym względzie zastosowanie środków ograniczających wobec osoby wspierającej gospodarczo reżim syryjski jest adekwatne, ponieważ mieści się w celu interesu ogólnego o charakterze podstawowym dla wspólnoty międzynarodowej, którym to celem jest ochrona ludności cywilnej. Środki w postaci zamrożenia środków finansowych, aktywów finansowych i innych zasobów gospodarczych, jak również zakazu wjazdu na terytorium Unii w odniesieniu do osób zidentyfikowanych jako zaangażowane we wspieranie reżimu syryjskiego nie mogą bowiem, jako takie, być uważane za nieadekwatne.

Następnie tego rodzaju środki ograniczające mają też charakter konieczny, ponieważ alternatywne i mniej dolegliwe środki, takie jak system udzielania uprzedniego zezwolenia lub obowiązek uzasadnienia a posteriori wykorzystania przekazanych środków, nie pozwalają na równie skuteczne osiągnięcie zamierzonego celu, jakim jest zwalczanie finansowania reżimu syryjskiego, zwłaszcza w obliczu możliwości obejścia nałożonych ograniczeń.

Ponadto akty, na podstawie których nazwisko danej osoby zostało umieszczone lub pozostawione w wykazie osób objętych środkami ograniczającymi podjętymi wobec Syrii, przewidują możliwość zezwolenia na korzystanie z zamrożonych środków w celu zaspokojenia podstawowych potrzeb lub wywiązania się z pewnych zobowiązań, wydania szczególnych zezwoleń na odblokowanie środków finansowych, innych aktywów finansowych lub innych zasobów gospodarczych oraz dokonywania okresowego przeglądu umieszczenia w wykazie w celu zapewnienia, że osoby i podmioty niespełniające już kryteriów umieszczenia w spornym wykazie, zostaną z niego wykreślone.

Wreszcie wspomniane akty przewidują także, że właściwy organ państwa członkowskiego może zezwolić na wjazd na terytorium tego państwa, w szczególności z pilnych powodów o charakterze humanitarnym.

Tym samym, ze względu na pierwszorzędne znaczenie ochrony ludności cywilnej w Syrii oraz ze względu na odstępstwa przewidziane w zaskarżonych decyzjach, ograniczenia prawa własności i prawa do poszanowania życia prywatnego zainteresowanego spowodowane przez wspomniane powyżej akty nie są nieproporcjonalne w stosunku do zamierzonego celu.

(por. pkt 97–100, 102–104)