Wydanie tymczasowe
POSTANOWIENIE WICEPREZESA TRYBUNAŁU
z dnia 11 kwietnia 2024 r.(*)
Odwołanie – Postępowanie w przedmiocie środków tymczasowych – Konkurencja – Koncentracje – Rynek mediów – Żądanie informacji – Dane osobowe – Pilny charakter – Popełnienie przestępstwa
W sprawie C‑89/24 P(R)
mającej za przedmiot odwołanie w trybie art. 57 akapit drugi statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wniesione w dniu 2 lutego 2024 r.,
Lagardère SA, z siedzibą w Paryżu (Francja), którą reprezentują G. Aubron, C. Bocket oraz D. Théophile, adwokaci,
strona skarżąca,
w której drugą stroną postępowania jest:
Komisja Europejska, którą reprezentowali P. Caro de Sousa, B. Cullen oraz D. Viros, w charakterze osób uprawnionych do reprezentowania,
strona pozwana w pierwszej instancji,
WICEPREZES TRYBUNAŁU,
po wysłuchaniu M. Szpunara, rzecznika generalnego,
wydaje następujące
Postanowienie
1 W odwołaniu Lagardère SA wnosi o uchylenie postanowienia prezesa Sądu Unii Europejskiej z dnia 19 stycznia 2024 r., Lagardère/Komisja (T‑1119/23 R, zwanego dalej „zaskarżonym postanowieniem”, EU:T:2024:16), którym Sąd oddalił jej żądanie mające na celu, po pierwsze, zawieszenie wykonania decyzji Komisji C(2023) 6429 final z dnia 19 września 2023 r. dotyczącej postępowania na podstawie art. 11 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 139/2004 (sprawa M.11184 – Vivendi/Lagardère), zmienionej decyzją Komisji C(2023) 7464 final z dnia 27 października 2023 r. (zwanej dalej „sporną decyzją”), a także, po drugie, tytułem środka zabezpieczającego, nakazanie jej przechowania wszystkich dokumentów osób, których dotyczy sporna decyzja, a które to dokumenty mogłyby być potrzebne do dochodzenia Komisji Europejskiej.
Okoliczności powstania sporu
2 Okoliczności powstania sporu zostały przedstawione w pkt 2–8 zaskarżonego postanowienia. Dla celów niniejszego postępowania można je streścić w przedstawiony poniżej sposób.
3 W dniu 24 października 2022 r. Vivendi SE zgłosiła Komisji koncentrację, która polegała na uzyskaniu wyłącznej kontroli nad Lagardère. W dniu 9 czerwca 2023 r. Komisja zatwierdziła tę koncentrację, z zastrzeżeniem przestrzegania zobowiązań zaciągniętych przez Vivendi.
4 W dniu 25 lipca 2023 r. Komisja poinformowała Vivendi o wszczęciu formalnego dochodzenia w sprawie potencjalnego przedwczesnego wprowadzenia w życie koncentracji. W ramach tego postępowania decyzją C(2023) 6429 final z dnia 19 września 2023 r. Komisja skierowała do Lagardère żądanie udzielenia informacji z terminem upływającym w dniu 27 października 2023 r. Decyzją C(2023) 7464 final z dnia 27 października 2023 r. instytucja ta przedłużyła ten termin do dnia 1 grudnia 2023 r.
Postępowanie przed Sądem i zaskarżone postanowienie
5 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 27 listopada 2023 r. Lagardère wniosła skargę o stwierdzenie nieważności spornej decyzji.
6 Odrębnym pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 28 listopada 2023 r. Lagardère złożyła wniosek w przedmiocie środków tymczasowych mający na celu, po pierwsze, zawieszenie wykonania tej decyzji, a po drugie, tytułem środka zabezpieczającego, nakazanie jej przechowywania wszystkich dokumentów osób, których dotyczyła wspomniana decyzja, a które to dokumenty mogłyby być potrzebne do dochodzenia Komisji.
7 Postanowieniem z dnia 29 listopada 2023 r., Lagardère/Komisja (T‑1119/23 R), wydanym na podstawie art. 157 § 2 regulaminu postępowania przed Sądem, prezes Sądu zarządził zawieszenie wykonania spornej decyzji do czasu wydania postanowienia kończącego postępowanie w sprawie T‑1119/23 R, bez uszczerbku dla spoczywającego na Lagardère obowiązku dalszego zbierania informacji i zachowania w swoim posiadaniu na nośniku elektronicznym wszystkich dokumentów, których dotyczyła ta decyzja, a które mogłyby być potrzebne do dochodzenia Komisji.
8 Zaskarżonym postanowieniem prezes Sądu oddalił wniosek w przedmiocie środków tymczasowych, o którym mowa w pkt 6 niniejszego postanowienia, ze względu na to, że Lagardère nie wykazała spełnienia przesłanki pilnego charakteru, i uchylił swoje postanowienie z dnia 29 listopada 2023 r. (T‑1119/23 R).
9 W pierwszej kolejności w pkt 29 zaskarżonego postanowienia prezes Sądu orzekł, że ryzyko zobowiązania Lagardère do zapłaty okresowych kar pieniężnych lub grzywien na etapie postępowania, na którym należało wydać to postanowienie, miało charakter hipotetyczny.
10 W drugiej kolejności Sąd uznał w pkt 39 tego postanowienia, że należy również oddalić argument dotyczący podnoszonej szkody wynikającej z ryzyka naruszenia życia prywatnego pracowników i osób uprawnionych do reprezentowania Lagardère. W tym względzie Sąd uznał w szczególności w pkt 40–42 wspomnianego postanowienia, że Lagardère nie wykazała w sposób wystarczający pod względem prawnym ryzyka nałożenia na nią sankcji karnych.
Żądania stron w postępowaniu odwoławczym i przebieg postępowania przed Trybunałem
11 Lagardère wnosi do Trybunału o:
– uchylenie zaskarżonego postanowienia;
– orzeczenie, że wniosek w przedmiocie środków tymczasowych złożony przez Lagardère w sprawie T‑1119/23 R ma pilny charakter;
– przekazanie sprawy Sądowi do ponownego rozpoznania w pozostałym zakresie lub, jeżeli Trybunał uzna, że jest wystarczająco poinformowany, wydanie ostatecznego orzeczenia co do tego wniosku w przedmiocie środków tymczasowych;
– zawieszenie nałożonego na Lagardère w spornej decyzji, zmienionej decyzją Komisji C(2024) 572 final z dnia 24 stycznia 2024 r., obowiązku zbierania i przekazania Komisji dokumentów zawartych w prywatnych lub osobistych skrzynkach poczty elektronicznej oraz w prywatnych lub osobistych urządzeniach mobilnych niektórych pracowników i osób uprawnionych do reprezentowania Lagardère do czasu ponownego rozpoznania przez prezesa Sądu wniosku w przedmiocie środków tymczasowych w sprawie T‑1119/23 R lub ewentualnie do czasu wydania przez Sąd orzeczenia w przedmiocie skargi o stwierdzenie nieważności spornej decyzji, oraz
– obciążenie Komisji kosztami postępowania w obydwu instancjach.
12 Komisja wnosi do Trybunału o:
– oddalenie odwołania oraz
– obciążenie Lagardère kosztami postępowania.
13 Postanowieniem z dnia 6 lutego 2024 r., Lagardère/Komisja [C‑89/24 P(R)‑R, EU:C:2024:120], wydanym na podstawie art. 160 § 7 regulaminu postępowania przed Trybunałem, wiceprezes Trybunału zarządził zawieszenie nałożonego na Lagardère w spornej decyzji obowiązku gromadzenia i przekazywania Komisji dokumentów zawartych w prywatnych lub osobistych skrzynkach poczty elektronicznej oraz w prywatnych lub osobistych urządzeniach mobilnych niektórych pracowników i osób uprawnionych do reprezentowania Lagardère do czasu wydania postanowienia, do którego dojdzie najwcześniej między postanowieniem kończącym postępowanie w przedmiocie środków tymczasowych w sprawie C‑89/24 P(R)‑R a postanowieniem w przedmiocie niniejszego odwołania, bez uszczerbku dla spoczywającego na Lagardère obowiązku podjęcia wszelkich stosownych środków w celu zapewnienia przechowania wszystkich tych dokumentów.
W przedmiocie odwołania
14 Na poparcie odwołania Lagardère podnosi trzy zarzuty, z których pierwszy dotyczy naruszenia prawa do poszanowania życia prywatnego i tajemnicy korespondencji, drugi – oczywistego błędu w ocenie podnoszonej szkody, a trzeci – naruszenia prawa do obrony.
W przedmiocie części pierwszej zarzutu pierwszego
Argumentacja
15 W części pierwszej zarzutu pierwszego Lagardère podnosi, że prezes Sądu przeinaczył jej wniosek w przedmiocie środków tymczasowych, orzekając w pkt 40 zaskarżonego postanowienia, że wniosek ten był szczególnie niekompletny.
16 Stwierdzenie prezesa Sądu zawarte w tym punkcie, zgodnie z którym wniosek w przedmiocie środków tymczasowych nie zawierał odniesienia do przepisu karnego ani wyjaśnień dotyczących grożącej kary, jest bowiem błędne. Właściwe przepisy prawa francuskiego zostały zatem przedstawione w sposób całkowicie jasny w pkt 35 i 38 tego wniosku. Ponadto Lagardère przedstawiła w załączniku do tego wniosku opinię adwokata specjalizującego się w dziedzinie ochrony życia prywatnego w związku z nowymi technologiami, która to opinia odnosiła się do tych przepisów.
17 Wobec tego prezes Sądu nie miał podstaw, by stwierdzić w pkt 41 zaskarżonego postanowienia, że szkoda podnoszona przez Lagardère nie została wystarczająco uzasadniona.
18 Komisja podnosi głównie, że zarzut pierwszy jest bezskuteczny w całości. W rzeczywistości zarzut ten dotyczy bowiem tego, że prezes Sądu nie zbadał przesłanki dotyczącej fumus boni iuris, chociaż mógł ograniczyć się do stwierdzenia, że nie została spełniona przesłanka dotycząca pilnego charakteru.
19 Posiłkowo Komisja podnosi, że część pierwsza zarzutu pierwszego jest bezzasadna. Podnosi ona w tym względzie, że argumentacja wniosku w przedmiocie środków tymczasowych dotycząca pilnego charakteru nie zawiera uściśleń ani co do przepisu karnego, na który powołuje się Lagardère, ani co do rzekomo grożącej jej kary.
Ocena
20 Na wstępie, zważywszy, że część pierwsza zarzutu pierwszego kwestionuje bezpośrednio rozważania dotyczące przesłanki dotyczącej pilnego charakteru zawarte w pkt 40 i 41 zaskarżonego postanowienia, tej części zarzutu nie można uznać za opartą na zastrzeżeniu, że prezes Sądu niesłusznie zaniechał rozstrzygnięcia w przedmiocie przesłanki dotyczącej fumus boni iuris.
21 Z powyższego wynika, że argumentację Komisji, zgodnie z którą zarzut pierwszy jest w całości bezskuteczny, należy oddalić, a zatem należy ocenić zasadność części pierwszej tego zarzutu.
22 W tym względzie należy zaznaczyć, że w pkt 40 zaskarżonego postanowienia prezes Sądu stwierdził, iż wniosek w przedmiocie środków tymczasowych był „szczególnie niekompletny”, jeśli chodzi o ryzyko nałożenia sankcji karnych, na które narażała się Lagardère, ponieważ wniosek ten wskazywał na „możliwość nałożenia takich sankcji, bez odwoływania się do przepisu karnego i bez podania szczegółów dotyczących grożącej kary”. W pkt 41 tego postanowienia prezes Sądu wywiódł z tego, że szkoda podnoszona przez Lagardère nie została wystarczająco uzasadniona.
23 Okazuje się jednak, jak podnosi Lagardère, że wiele elementów jej wniosku w przedmiocie środków tymczasowych zawierało wyjaśnienia co do przepisów prawa francuskiego, na podstawie których spółka ta uważała, że może ona zostać pociągnięta do odpowiedzialności karnej, jeżeli zastosuje się do spornej decyzji, a także co do kar grożących w takim przypadku.
24 I tak, przede wszystkim Lagardère wyjaśniła w pkt 35 wniosku w przedmiocie środków tymczasowych, że naruszenie tajemnicy korespondencji podlega karze na mocy prawa francuskiego na podstawie art. 226‑1 francuskiego kodeksu karnego. Ponadto przytoczyła treść tego przepisu i wyjaśniła, że kara grożąca w przypadku jego naruszenia to jeden rok pozbawienia wolności i grzywna w wysokości 45 000 EUR.
25 Następnie w pkt 38 tego wniosku Lagardère wymieniła kilka innych przepisów francuskiego prawa karnego, które jej zdaniem mogły mieć do niej zastosowanie, a mianowicie art. L. 223‑6 i R. 226‑1‑4 francuskiego kodeksu karnego, nie przytaczając jednak wyraźnie ich brzmienia.
26 Wreszcie w pkt 75 tego wniosku Lagardère odesłała, w celu wykazania istnienia naruszenia prawa do poszanowania życia prywatnego, do opinii adwokata załączonej do tego wniosku. Opinia ta przedstawia w szczególności brzmienie i zakres art. 226‑1 i art. 226‑15 francuskiego kodeksu karnego.
27 Należy zatem stwierdzić, że prezes Sądu przeinaczył ten wniosek, przyjmując w pkt 40 zaskarżonego postanowienia argumentację Komisji, zgodnie z którą złożony przez Lagardère wniosek w przedmiocie środków tymczasowych był „szczególnie niekompletny” w zakresie, w jakim wskazywał on na ryzyko nałożenia sankcji karnych „bez odniesienia do przepisu karnego i bez wyjaśnień dotyczących grożącej kary”.
28 Oceny tej nie może podważyć podkreślana przez Komisję okoliczność, że wyjaśnienia dotyczące właściwych przepisów prawa francuskiego, wskazane w pkt 24–26 niniejszego postanowienia, znajdowały się nie w części wniosku w przedmiocie środków tymczasowych odnoszącej się do przesłanki dotyczącej pilnego charakteru, lecz w części poświęconej przesłance dotyczącej fumus boni iuris.
29 Z jednej strony ze sformułowań użytych przez prezesa Sądu w pkt 40 zaskarżonego postanowienia wynika, że stwierdził on „niekompletny” charakter nie argumentacji Lagardère odnoszącej się do przesłanki dotyczącej pilnego charakteru, lecz całego „wniosku w przedmiocie środków tymczasowych”.
30 Z drugiej strony w świetle w szczególności szybkości charakteryzującej postępowanie w przedmiocie środków tymczasowych i wymogów mających zastosowanie do ilości pism procesowych przedstawionych przed Sądem nie można wymagać od wnioskującego o zastosowanie środków tymczasowych, aby w części wniosku poświęconej przesłance dotyczącej pilnego charakteru systematycznie powtarzał on rozważania odnoszące się do okoliczności faktycznych lub prawnych, które zostały już przedstawione w innej części tego wniosku i które są istotne dla oceny dwóch lub większej liczby przesłanek, od których uzależnione jest zastosowanie środków tymczasowych.
31 W konsekwencji należy uwzględnić część pierwszą zarzutu pierwszego.
32 Niemniej jednak stwierdzenie przeinaczenia skargi obarczające pkt 40 zaskarżonego postanowienia nie jest wystarczające, aby samo w sobie doprowadzić do uchylenia tego postanowienia. Prezes Sądu przedstawił bowiem w pkt 42 tego postanowienia uzupełniająco kolejny powód uzasadniający odrzucenie argumentacji Lagardère związanej z potencjalnym zastosowaniem francuskiego prawa karnego.
33 Zważywszy, że część pierwsza zarzutu drugiego kwestionuje ten powód, należy ją zbadać.
W przedmiocie części pierwszej zarzutu drugiego
Argumentacja
34 W części pierwszej zarzutu drugiego Lagardère podnosi, że we wniosku w przedmiocie środków tymczasowych jasno wskazała ona, iż przesłanka dotycząca pilnego charakteru została spełniona ze względu na to, że sporna decyzja nakłada na nią obowiązek przeprowadzenia czynności dochodzeniowych, które mogą uzyskać kwalifikację karną w prawie francuskim.
35 Tak więc pilny charakter, na który powołuje się Lagardère, wynika w pierwszej kolejności z tego, że wykonanie spornej decyzji prowadziłoby tę spółkę do popełnienia przestępstwa, za które w drugiej kolejności groziłyby jej sankcje karne. Popełnienie takiego przestępstwa stanowiłoby samo w sobie szkodę dla Lagardère. Prezes Sądu niesłusznie zatem uznał, że podnoszona przez Lagardère szkoda miała charakter hipotetyczny.
36 Komisja podnosi przede wszystkim, że w niniejszej sprawie nie można uznać wystarczająco pewnego charakteru szkody związanej ze stosowaniem francuskiego prawa karnego, ponieważ prezes Sądu orzekł w pkt 40 i 41 zaskarżonego postanowienia, że ryzyko poniesienia przez Lagardère sankcji karnych nie zostało wystarczająco uzasadnione.
37 Posiłkowo Komisja podnosi, że prezes Sądu miał podstawy do dokonania oceny, o której mowa w pkt 42 tego postanowienia, ponieważ postępowanie karne ma na celu ustalenie zarówno istnienia przestępstwa, jak i kary za takie przestępstwo, a zatem istnienie przestępstwa miało charakter hipotetyczny w dniu rozstrzygnięcia wniosku w przedmiocie środków tymczasowych.
38 Tytułem dalszego argumentu posiłkowego Komisja podnosi, że Lagardère nie wykazała prawnej niemożności wykonania spornej decyzji, ponieważ pracodawca nie jest zobowiązany do uzyskania zgody swoich pracowników na gromadzenie danych osobowych w wykonaniu decyzji Komisji.
Ocena
39 Na wstępie należy stwierdzić, że ponieważ z analizy części pierwszej zarzutu pierwszego wynika, iż pkt 40 i 41 zaskarżonego postanowienia opierają się na przeinaczeniu wniosku w przedmiocie środków tymczasowych, nie można skutecznie powoływać się na ocenę przedstawioną w tych punktach w celu uzasadnienia oddalenia części pierwszej zarzutu drugiego.
40 W pkt 42 zaskarżonego postanowienia prezes Sądu uznał, że ryzyko, na które powołuje się Lagardère, ma charakter hipotetyczny. Zaznaczył, że nałożenie sankcji karnych musi opierać się na szeregu czynności, które muszą podjąć w szczególności właściwe organy ścigania na szczeblu krajowym lub potencjalne ofiary czynów mogących podlegać kwalifikacji karnej. Wywiódł stąd, że twierdzenie na tym etapie postępowania, iż wykonanie spornej decyzji najprawdopodobniej pociągnęłoby za sobą ryzyko nałożenia takiej sankcji na Lagardère, było co najmniej przedwczesne.
41 W tym względzie należy podkreślić, że – jak podnosi Lagardère – argumentacja przedstawiona we wniosku w przedmiocie środków tymczasowych zmierzała w szczególności do wykazania, że sporna decyzja, zmuszając tę spółkę do naruszenia ciążących na niej obowiązków prawnych, narażała ją, podobnie jak jej przedstawicieli, na poważną szkodę, „w tym sankcje karne w postaci grzywny i pozbawienia wolności”. W pkt 148 tego wniosku uściślono również, że podnoszona szkoda będzie nieodwracalna, „ponieważ naruszenie [rozpatrywanych] przepisów prawnych będzie ostateczne i nieodwracalne”.
42 W konsekwencji należy stwierdzić z jednej strony, że szkoda podnoszona przez Lagardère była związana nie tylko z ewentualnym nałożeniem sankcji karnych, ale również z samym faktem bycia zmuszonym do popełnienia przestępstw.
43 Tymczasem pkt 42 zaskarżonego postanowienia odnosi się wyłącznie do ryzyka poniesienia sankcji karnej, a zatem nie zawiera odpowiedzi na argumentację Lagardère w zakresie, w jakim dotyczy ona szkody wynikającej z tego, że spółka ta byłaby zmuszona do popełnienia przestępstw.
44 Z drugiej strony, jeśli chodzi o ryzyko poniesienia sankcji karnej, zarówno ze złożonego przez Lagardère wniosku w przedmiocie środków tymczasowych, jak i ze streszczenia jej argumentacji zawartego w pkt 21 zaskarżonego postanowienia wynika, że – jak podniosła ta spółka na poparcie swojego odwołania – zamierzała ona wykazać istnienie tego ryzyka poprzez twierdzenie, że w celu zastosowania się do spornej decyzji musiałaby ona popełnić przestępstwa mogące uzasadniać nałożenie takiej sankcji.
45 Wynika z tego, że związek pomiędzy zastosowaniem spornej decyzji a możliwym nałożeniem sankcji karnych, na który powołała się Lagardère, polegał nie na tym, że sankcje te mogły zostać na nią nałożone na podstawie tej decyzji, lecz na podnoszonej okoliczności, zgodnie z którą w celu udzielenia odpowiedzi na żądanie udzielenia informacji wystosowane przez Komisję w tej decyzji Lagardère siłą rzeczy zostałaby pociągnięta do odpowiedzialności karnej za naruszenie mającego zastosowanie prawa karnego.
46 Tymczasem popełnienie czynów, które mogą prowadzić do pociągnięcia Lagardère do odpowiedzialności karnej, zależy wyłącznie od jej zachowania, a nie od późniejszego wszczęcia lub zakończenia postępowania karnego przeciwko niej.
47 W związku z tym, ponieważ prezes Sądu nie odrzucił twierdzenia przedstawionego w pkt 44 niniejszego postanowienia, nie mógł on wykluczyć ryzyka, że Lagardère zostanie rzeczywiście zmuszona do popełnienia przestępstw w celu zastosowania się do spornej decyzji, opierając się na okoliczności, że wszczęcie lub zakończenie postępowania karnego zależy od późniejszych czynności procesowych organów ścigania lub potencjalnych poszkodowanych.
48 W tym kontekście, biorąc pod uwagę, że popełnienie takich naruszeń mogłoby uzasadniać a posteriori wszczęcie postępowania karnego przeciwko Lagardère oraz nałożenie sankcji karnych na tę spółkę, a ewentualne zawieszenie skutków spornej decyzji w chwili wszczęcia takiego postępowania nie mogłoby już zapobiec nałożeniu takich sankcji, złożenie w tym momencie wniosku w przedmiocie środków tymczasowych zmierzającego do takiego zawieszenia byłoby już siłą rzeczy zupełnie bezużyteczne.
49 Wynika z tego, że prezes Sądu naruszył prawo, orzekając w pkt 42 zaskarżonego postanowienia, że Lagardère przedwcześnie powołała się na ryzyko poniesienia sankcji karnych w przypadku wykonania spornej decyzji.
50 Argumentacja podniesiona w dalszej kolejności posiłkowo przez Komisję nie jest w stanie podważyć tej oceny. Argumentacja ta opiera się bowiem zasadniczo na twierdzeniu, że działania, jakie Lagardère powinna podjąć w celu zastosowania się do spornej decyzji, nie są niezgodne z mającym zastosowanie prawem, które to twierdzenie nie zostało uwzględnione przez prezesa Sądu w tym pkt 42.
51 W konsekwencji należy uwzględnić część pierwszą zarzutu drugiego.
52 Z błędów, którymi obarczone są pkt 40–42 zaskarżonego postanowienia, wynika, że postanowienie to nie wskazuje żadnego powodu dla odrzucenia argumentacji Lagardère dotyczącej ryzyka poniesienia szkody związanej z zastosowaniem francuskiego prawa karnego.
53 Ponieważ wniosek o zastosowanie środków tymczasowych został oddalony ze względu na to, że Lagardère nie wykazała spełnienia przesłanki pilnego charakteru, z błędów tych wynika, że sentencja zaskarżonego postanowienia jest bezzasadna.
54 Wynika stąd, że należy uchylić zaskarżone postanowienie w całości, bez konieczności badania pozostałych części zarzutów pierwszego i drugiego oraz zarzutu trzeciego.
W przedmiocie złożonego przed Sądem wniosku o zastosowanie środków tymczasowych
55 Zgodnie z art. 61 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jeżeli Trybunał uchyla orzeczenie Sądu, może on wydać orzeczenie ostateczne w sprawie, jeśli stan postępowania na to pozwala, lub skierować sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd. Przepis ten ma również zastosowanie do odwołań wnoszonych zgodnie z art. 57 akapit drugi statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej [postanowienie wiceprezesa Trybunału z dnia 24 maja 2022 r., Puigdemont i Casamajó i in./Parlament i Hiszpania, C‑629/21 P(R), EU:C:2022:413, pkt 172 i przytoczone tam orzecznictwo].
56 W tym celu należy przypomnieć, że art. 156 § 4 regulaminu postępowania przed Sądem stanowi, iż we wnioskach o zastosowanie środków tymczasowych należy określić przedmiot sporu, wskazać okoliczności świadczące o pilnym charakterze sprawy, a także uprawdopodobnić z faktycznego i prawnego punktu widzenia konieczność przyznania żądanego środka tymczasowego. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału sędzia orzekający w przedmiocie środków tymczasowych może zatem zawiesić wykonanie aktu i zastosować inne środki tymczasowe, jeśli z faktycznego i prawnego punktu widzenia uprawdopodobniono konieczność zastosowania takich środków (fumus boni iuris) i wykazano ich pilny charakter, w tym znaczeniu, że ich ustanowienie i wywoływanie przez nie skutków przed wydaniem orzeczenia co do istoty skargi jest niezbędne w celu uniknięcia poważnej i nieodwracalnej szkody dla interesów strony, która o nie wnosi. Przesłanki te mają charakter kumulatywny, co oznacza, że wnioski o zastosowanie środków tymczasowych winny zostać oddalone, jeśli którakolwiek z nich nie została spełniona. Sędzia orzekający w przedmiocie środków tymczasowych dokonuje także w razie potrzeby wyważenia wchodzących w grę interesów [postanowienie wiceprezesa Trybunału z dnia 24 maja 2022 r., Puigdemont i Casamajó i in./Parlament i Hiszpania, C‑629/21 P(R), EU:C:2022:413, pkt 175 i przytoczone tam orzecznictwo].
57 W ramach badania tych przesłanek sądowi orzekającemu w przedmiocie środków tymczasowych przysługuje szeroki zakres swobodnej oceny i ma on swobodę w określeniu, w świetle konkretnych okoliczności danego przypadku, sposobu, w jaki te różne przesłanki powinny zostać zbadane, oraz kolejności ich badania, ponieważ żaden przepis prawa Unii nie narzuca mu z góry określonego schematu analizy w celu oceny konieczności zarządzenia środków tymczasowych [postanowienie wiceprezesa Trybunału z dnia 16 lipca 2021 r., Symrise/ECHA, C‑282/21 P(R), niepublikowane, EU:C:2021:631, pkt 28 i przytoczone tam orzecznictwo].
58 W niniejszej sprawie, biorąc pod uwagę oceny dokonane już przez prezesa Sądu oraz pisemny etap postępowania między stronami, wiceprezes Trybunału dysponuje informacjami wystarczającymi do wydania ostatecznego rozstrzygnięcia w przedmiocie przesłanki dotyczącej pilnego charakteru w niniejszej sprawie.
Argumentacja
59 W celu wykazania, że przesłanka dotycząca pilnego charakteru została spełniona, Lagardère powołuje się na szereg różnych szkód.
60 Jeśli chodzi o argumentację opartą na tym, że sporna decyzja nakłada na Lagardère obowiązek naruszenia praw podstawowych jej pracowników i osób uprawnionych do reprezentowania, którą to argumentację należy zbadać na wstępie, spółka ta twierdzi, że wykonanie tej decyzji doprowadziłoby ją do niewypełnienia ciążących na niej obowiązków prawnych wobec tych osób.
61 Z jednej strony Lagardère jest zobowiązana do poszukiwania dokumentów, do których nie ma prawa dostępu, a następnie do przekazania ich Komisji, nawet jeśli odnoszą się one do życia prywatnego osób, których one dotyczą. Mogłaby zatem ponieść poważną szkodę, ponieważ byłaby zmuszona do naruszenia swoich obowiązków prawnych, narażając się w szczególności, tak samo jak jej przedstawiciele, na sankcje karne w postaci grzywny i pozbawienia wolności. Taka szkoda byłaby nieodwracalna, ponieważ naruszenie omawianych obowiązków prawnych byłoby definitywne i nieodwracalne.
62 Z drugiej strony sporna decyzja zobowiązuje Lagardère do naruszenia tajemnicy źródła pracujących dla niej dziennikarzy, co naraża tę spółkę na ich powództwa.
63 W tym względzie Komisja podnosi w pierwszej kolejności, że w niniejszej sprawie nie wykazano ryzyka poniesienia sankcji karnych. Wniosek w przedmiocie środków tymczasowych jest zatem szczególnie niekompletny, ponieważ wskazuje on na możliwość zastosowania sankcji karnych, bez odniesienia do przepisu karnego i bez wyjaśnień dotyczących grożącej kary. Ponadto ryzyko to jest hipotetyczne, ponieważ nałożenie sankcji karnych musiałoby opierać się na szeregu czynności, które musiałyby podjąć w szczególności organy ścigania lub potencjalne ofiary. Poza tym Lagardère nie była zobowiązana do uzyskania zgody swoich pracowników lub osób uprawnionych do reprezentowania w celu zastosowania się do spornej decyzji.
64 W drugiej kolejności nieuniknione jest, że w celu prawidłowego przeprowadzenia dochodzenia Komisja będzie musiała przetwarzać dane osobowe. Fakt, że Komisja bada znaczenie takich danych, nie może sam w sobie spowodować poważnej i nieodwracalnej szkody, w sytuacji gdy Lagardère nie wskazuje ryzyka ujawnienia danych wrażliwych i należących do najbardziej osobistej sfery. W każdym razie to Lagardère powinna wykazać istnienie takiego ryzyka. Ponadto Komisja przewidziała szczególne gwarancje proceduralne w tym względzie.
Ocena
65 Z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika, że postępowanie w przedmiocie środków tymczasowych ma na celu zagwarantowanie pełnej skuteczności przyszłego ostatecznego orzeczenia, tak aby uniknąć luki w ochronie prawnej, zapewnianej przez Trybunał. Właśnie aby osiągnąć ten cel, pilny charakter należy oceniać pod względem konieczności orzeczenia tymczasowego mającego na celu zapobieżenie wystąpieniu poważnej i nieodwracalnej szkody dla strony, która domaga się tymczasowej ochrony. Do strony tej należy przedstawienie dowodu, że nie może ona oczekiwać zakończenia postępowania co do istoty sprawy bez poniesienia szkody mającej taki charakter. O ile prawdą jest, że do celów ustalenia możliwości zaistnienia poważnej i nieodwracalnej szkody nie ma konieczności wykazania, że szkoda nastąpi z całą pewnością, lecz wystarczy, że jest ona w wystarczającym stopniu prawdopodobna, o tyle strona wnioskująca o zastosowanie środka tymczasowego pozostaje zobowiązana do udowodnienia okoliczności, na jakich opiera się prawdopodobieństwo zaistnienia takiej szkody [postanowienie wiceprezesa Trybunału z dnia 24 maja 2022 r., Puigdemont i Casamajó i in./Parlament i Hiszpania, C‑629/21 P(R), EU:C:2022:413, pkt 75 i przytoczone tam orzecznictwo].
66 W celu sprawdzenia, czy przesłanka dotycząca pilnego charakteru została spełniona, należy zbadać twierdzenie, zgodnie z którym Lagardère mogłaby ponieść poważną i nieodwracalną szkodę ze względu na to, że w celu zastosowania się do spornej decyzji byłaby zmuszona do popełnienia przestępstw.
67 Chociaż Komisja utrzymuje, że wniosek w przedmiocie środków tymczasowych zawiera luki co do treści przepisów prawa francuskiego, na które Lagardère powołuje się w tym względzie, to z pkt 23–30 niniejszego postanowienia wynika, że argument ten należy oddalić.
68 Co się tyczy treści tych przepisów, z tego wniosku w przedmiocie środków tymczasowych, którego zakres nie został podważony w tym względzie przez Komisję, wynika w szczególności, że prawo francuskie przewiduje, iż naruszenie prywatności innych osób poprzez przekazywanie, bez zgody ich autora, wypowiedzi dokonanych prywatnie lub ujawnienie w złej wierze korespondencji nadanej, przekazanej lub otrzymanej drogą elektroniczną podlega karze pozbawienia wolności i grzywnie.
69 Tymczasem sporna decyzja zobowiązuje Lagardère w szczególności do zebrania całej wymiany informacji, jaka miała miejsce w ciągu kilku lat pomiędzy wieloma osobami fizycznymi, za pomocą różnych środków komunikacji, jak również do pewnych wymian informacji między innymi osobami fizycznymi, a następnie do przekazania zebranych informacji Komisji.
70 Bezsporne jest, że zgodnie z pkt 2 tej decyzji obowiązek ten obejmuje w szczególności wymianę informacji prowadzoną za pośrednictwem prywatnych lub osobistych skrzynek poczty elektronicznej oraz prywatnych lub osobistych urządzeń mobilnych pracowników i zainteresowanych przedstawicieli społecznych, o ile te skrzynki poczty elektronicznej i urządzenia zostały wykorzystane przynajmniej raz do komunikacji zawodowej.
71 W tych okolicznościach bezsporne jest, że w celu pełnego wykonania spornej decyzji Lagardère, która nie jest organem władzy publicznej, musiałaby uzyskać szeroki dostęp do informacji przekazanych przez niektórych z jej pracowników i przedstawicieli socjalnych, podczas gdy prawo francuskie nie przyznaje jej wyraźnie takiego uprawnienia i utrzymuje ona, co nie zostało skutecznie zakwestionowane, że nie była w stanie uzyskać zgody zainteresowanych osób.
72 W związku z tym w świetle treści przepisów prawa karnego przytoczonych przez Lagardère oraz informacji dotyczących prawa francuskiego zawartych w jej wniosku w przedmiocie środków tymczasowych oraz w załącznikach do niego, które to informacje nie zostały bezpośrednio zakwestionowane przez Komisję, twierdzenie, że zachowanie Lagardère w celu zastosowania się do spornej decyzji może stanowić przestępstwo w prawie francuskim, wykazuje stopień prawdopodobieństwa wymagany przez orzecznictwo przypomniane w pkt 65 niniejszego postanowienia.
73 O ile z pewnością nie można a priori całkowicie wykluczyć, że Lagardère może w całości lub w części uniknąć odpowiedzialności karnej, powołując się na zobowiązania lub przymus wynikające dla niej ze spornej decyzji, o tyle jest to kwestia należąca zasadniczo do prawa francuskiego, w odniesieniu do której strony nie dostarczyły sędziemu orzekającemu w przedmiocie środków tymczasowych żadnych informacji.
74 W szczególności, choć Komisja utrzymuje, że Lagardère nie była zobowiązana do uzyskania zgody jej pracowników lub przedstawicieli spółki w celu zebrania i następnie przekazania tej instytucji dokumentów, o których mowa w spornej decyzji, to należy stwierdzić, że instytucja ta nie wykazała na podstawie mających zastosowanie przepisów lub wcześniejszej praktyki właściwych władz krajowych, że Lagardère mogłaby uniknąć wszelkiej odpowiedzialności karnej, zbierając i przekazując tej instytucji wszystkie dokumenty, o których mowa w tej decyzji, bez uzyskania uprzedniej zgody zainteresowanych osób.
75 Z powyższego wynika, że w świetle dowodów przedstawionych sędziemu orzekającemu w przedmiocie środków tymczasowych należy uznać, iż Lagardère wykazała w sposób wystarczający pod względem prawnym, że w celu wykonania spornej decyzji byłaby zmuszona do zachowania, które mogłoby uzasadniać pociągnięcie jej do odpowiedzialności karnej, a w konsekwencji narazić ją na sankcje karne.
76 Tymczasem z powodów przedstawionych w pkt 44–49 niniejszego postanowienia okoliczność, że nałożenie takich sankcji będzie wymagało podjęcia czynności procesowych przez właściwe organy lub przez potencjalnych poszkodowanych, nie pozwala wykluczyć ryzyka, na które powołuje się Lagardère.
77 Szkodę, na którą w ten sposób naraża się Lagardère, należy uznać za poważną, w szczególności ze względu na piętnujący charakter skazania w postępowaniu karnym i zerwanie więzi zaufania z jej osobami uprawnionymi do reprezentowania i pracownikami, co może spowodować popełnienie przestępstw wobec tych osób.
78 Taka szkoda o charakterze niemajątkowym byłaby ponadto nieodwracalna, ponieważ ewentualne stwierdzenie nieważności spornej decyzji nie pozwalałoby ani na zwolnienie Lagardère z odpowiedzialności karnej, ani na podważenie ocen przeprowadzonych w stosunku do Lagardère w związku z popełnieniem przestępstw.
79 Przesłankę dotyczącą pilnego charakteru należy zatem uznać za spełnioną w niniejszej sprawie.
80 W pozostałym zakresie, ponieważ prezes Sądu błędnie doszedł do wniosku, że przesłanka ta nie została spełniona, nie zbadawszy przesłanki dotyczącej fumus boni iuris, której zbadanie wymaga zarówno oceny stanu faktycznego, jak i oceny prawnej, należy skierować sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd w celu wydania rozstrzygnięcia w przedmiocie tej przesłanki oraz ewentualnego wyważenia wchodzących w grę interesów.
W przedmiocie wniosku o zawieszenie wykonania spornej decyzji, zmienionej decyzją Komisji C(2024) 572 final z dnia 24 stycznia 2024 r.
81 Z odwołania nie wynika jasno, czy wniosek o zawieszenie wykonania spornej decyzji, zmienionej decyzją Komisji C(2024) 572 final z dnia 24 stycznia 2024 r., do czasu ponownego rozpoznania przez prezesa Sądu wniosku w przedmiocie środków tymczasowych w sprawie T‑1119/23 R lub, w razie jego braku, do czasu wydania przez Sąd orzeczenia w przedmiocie skargi w sprawie T‑1119/23 (zwanego dalej „dodatkowym wnioskiem”), należy rozumieć jako pokrywający się z wnioskiem o uwzględnienie żądań przedstawionych w sprawie T‑1119/23 R czy jako stanowiący odrębne żądanie.
82 W zakresie, w jakim dodatkowy wniosek należy interpretować w ten sposób, że pokrywa się on z wnioskiem o uwzględnienie żądań przedstawionych w sprawie T‑1119/23 R, należy stwierdzić, że rozstrzygnięcia w przedmiocie tego wniosku dokonano już w pkt 58 i 80 niniejszego postanowienia.
83 Natomiast jeżeli dodatkowy wniosek należy interpretować jako stanowiący odrębne żądanie, należy w tym wypadku z jednej strony stwierdzić, że takie żądanie nie spełnia wymogów art. 170 § 1 regulaminu postępowania przed Trybunałem, ponieważ przepis ten przewiduje, że wnoszący odwołanie nie może uzupełniać swoich żądań przedstawionych w pierwszej instancji.
84 Tymczasem dodatkowy wniosek różni się częściowo od żądań sformułowanych przez Lagardère w pierwszej instancji.
85 W związku z tym, zakładając, że wniosek dodatkowy należy rozumieć jako przedstawiony w celu uzupełnienia żądań przedstawionych w pierwszej instancji, należy go odrzucić jako niedopuszczalny, ponieważ stanowi on nowe żądanie [zob. analogicznie postanowienie wiceprezesa Trybunału z dnia 20 marca 2023 r., Xpand Consortium i in./Komisja, C‑739/22 P(R), EU:C:2023:228, pkt 20].
86 Z drugiej strony dodatkowego wniosku nie można również uznać za wniosek o zastosowanie środków tymczasowych złożony na podstawie art. 160 regulaminu postępowania przed Trybunałem, ponieważ art. 160 § 4 tego regulaminu postępowania uzależnia dopuszczalność takiego wniosku od złożenia w odrębnym piśmie [zob. analogicznie postanowienie wiceprezesa Trybunału z dnia 20 marca 2023 r., Xpand Consortium i in. przeciwko Komisji, C‑739/22 P(R), EU:C:2023:228, pkt 21].
87 Ponadto w niniejszej sprawie Lagardère złożyła do Trybunału wniosek o zastosowanie środków tymczasowych, zarejestrowany pod numerem C‑89/24 P(R)‑R, który nie zawiera żądań odpowiadających dodatkowemu wnioskowi.
88 Z powyższego wynika, że wniosek ten należy odrzucić jako niedopuszczalny.
W przedmiocie kosztów
89 Ze względu na to, że niniejsza sprawa zostaje przekazana Sądowi do ponownego rozpoznania, rozstrzygnięcie o kosztach nastąpi w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.
Z powyższych względów wiceprezes Trybunału postanawia, co następuje:
1) Postanowienie wiceprezesa Sądu Unii Europejskiej z dnia 19 stycznia 2024 r., Lagardère/Komisja (T‑1119/23 R, EU:T:2024:16), zostaje uchylone.
2) Sprawa zostaje skierowana do Sądu Unii Europejskiej do ponownego rozpoznania celem rozstrzygnięcia w przedmiocie przesłanki fumus boni iuris oraz ewentualnego wyważenia wchodzących w grę interesów.
3) Wniosek Lagardère SA o zawieszenie nałożonego na Lagardère decyzją Komisji C(2023) 6429 final z dnia 19 września 2023 r. dotyczącą postępowania na podstawie art. 11 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 139/2004 (sprawa M.11184 – Vivendi/Lagardère), zmienioną decyzją Komisji C(2024) 572 final z dnia 24 stycznia 2024 r., obowiązku zbierania i przekazania Komisji dokumentów zawartych w prywatnych lub osobistych skrzynkach poczty elektronicznej oraz w prywatnych lub osobistych urządzeniach mobilnych niektórych pracowników i osób uprawnionych do reprezentowania Lagardère do czasu ponownego rozpoznania przez prezesa Sądu wniosku w przedmiocie środków tymczasowych w sprawie T‑1119/23 R lub, w jego braku, do czasu wydania przez Sąd orzeczenia w przedmiocie skargi w sprawie T‑1119/23 zostaje odrzucony.
4) Rozstrzygnięcie o kosztach nastąpi w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.
Podpisy