Wydanie tymczasowe
POSTANOWIENIE SĄDU (wielka izba)
z dnia 4 czerwca 2024 r.(*)
Skarga o stwierdzenie nieważności – Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 – Decyzja wykonawcza Rady z dnia 17 czerwca 2022 r. w sprawie zatwierdzenia oceny planu odbudowy i zwiększania odporności Polski – Brak bezpośredniego oddziaływania – Niedopuszczalność
W sprawach połączonych od T‑530/22 do T‑533/22
Magistrats européens pour la démocratie et les libertés (Medel), z siedzibą w Strasburgu (Francja), które reprezentowali C. Zatschler, E. Egan McGrath, SC, A. Bateman i M. Delargy, solicitors,
strona skarżąca w sprawie T‑530/22,
International Association of Judges, z siedzibą w Rzymie (Włochy), które reprezentowali M. Zatschler, E. Egan McGrath, SC, A. Bateman i M. Delargy, solicitors,
strona skarżąca w sprawie T‑531/22,
Association of European Administrative Judges, z siedzibą w Trewirze (Niemcy), które reprezentowali M. Zatschler, E. Egan McGrath, SC, A. Bateman i M. Delargy, solicitors,
strona skarżąca w sprawie T‑532/22,
Stichting Rechters voor Rechters, z siedzibą w Hadze (Niderlandy), którą reprezentowali M. Zatschler, E. Egan McGrath, SC, A. Bateman i M. Delargy, solicitors,
strona skarżąca w sprawie T‑533/22,
przeciwko
Radzie Unii Europejskiej, którą reprezentowali M. Chavrier, J. Bauerschmidt, E. Rebasti i A. Sikora-Kalėda, w charakterze pełnomocników,
strona pozwana,
popieranej przez
Węgry, które reprezentował M. Fehér, w charakterze pełnomocnika,
przez
Rzeczpospolitą Polską, którą reprezentowali B. Majczyna i S. Żyrek, w charakterze pełnomocników,
oraz przez
Komisję Europejską, którą reprezentowały S. Delaude, K. Herrmann i T. Adamopoulos, w charakterze pełnomocników,
interwenienci,
SĄD (wielka izba),
w składzie: M. van der Woude, prezes, S. Papasavvas, F. Schalin, R. da Silva Passos, J. Svenningsen, M. Kancheva, E. Buttigieg, V. Tomljenović, P. Škvařilová-Pelzl, I. Nõmm, G. Steinfatt, D. Kukovec (sprawozdawca), T. Tóth, B. Ricziová i L. Spangsberg Grønfeldt, sędziowie,
sekretarz: V. Di Bucci,
uwzględniając pisemny etap postępowania, w szczególności:
– decyzję z dnia 11 listopada 2022 r. o połączeniu spraw,
– zarzut niedopuszczalności podniesiony przez Radę w piśmie złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 13 grudnia 2022 r. oraz uwagi skarżących,
– postanowienie z dnia 19 grudnia 2022 r. o rozpoznaniu sprawy w trybie przyspieszonym,
– postanowienie z dnia 31 marca 2023 r. o pozostawieniu zarzutu niedopuszczalności do rozstrzygnięcia w wyroku,
– uwagi interwenientów złożone w sekretariacie Sądu, odpowiednio, w dniach 17 i 19 lipca 2023 r. przez Węgry, Rzeczpospolitą Polską i Komisję oraz uwagi stron głównych,
– pismo dostosowujące skargi, złożone w sekretariacie Sądu w dniu 19 lutego 2024 r. oraz uwagi Rady i Komisji,
wydaje następujące
Postanowienie
1 W skargach wniesionych na podstawie art. 263 TFUE skarżące, Magistrats européens pour la démocratie et les libertés (Medel) w sprawie T‑530/22, International Association of Judges (IAJ) w sprawie T‑531/22, Association of European Administrative Judges (AEAJ) w sprawie T‑532/22 i Stichting Rechters voor Rechters w sprawie T‑533/22, wnoszą o stwierdzenie nieważności decyzji wykonawczej Rady z dnia 17 czerwca 2022 r. w sprawie zatwierdzenia oceny planu odbudowy i zwiększania odporności Polski (zwanej dalej „decyzją pierwotną”), zmienionej decyzją wykonawczą Rady z dnia 8 grudnia 2023 r. (zwanej dalej „zaskarżoną decyzją”).
Okoliczności poprzedzające powstanie sporu i zaskarżona decyzja
2 W ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (zwanego dalej „instrumentem”) ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 z dnia 12 lutego 2021 r. ustanawiającym Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (Dz.U. 2021, L 57, s. 17) środki finansowe mogą być przyznawane państwom członkowskim w formie wkładu finansowego, który zgodnie z art. 2 pkt 2 tego rozporządzenia polega na bezzwrotnym wsparciu finansowym, lub w formie pożyczki.
3 W dniu 17 czerwca 2022 r. Rada przyjęła decyzję pierwotną. Przyjęcie tej decyzji zostało podane do wiadomości publicznej w komunikacie prasowym Rady z tego samego dnia.
4 W dniu 31 sierpnia 2023 r. Rzeczpospolita Polska przedłożyła Komisji zmienioną wersję swojego planu odbudowy i zwiększania odporności.
5 W dniu 8 grudnia 2023 r. Rada przyjęła decyzję zmieniającą decyzję pierwotną. Decyzją tą zmieniono decyzję pierwotną w szczególności poprzez włączenie do niej rozdziału „REPowerEU” i dostosowanie kwoty dostępnej w formie wkładu finansowego i pożyczki. Natomiast kamienie milowe F1G, F2G i F3G, zawarte w załączniku do zaskarżonej decyzji, dotyczące reformy polskiego wymiaru sprawiedliwości, pozostały niezmienione.
6 Zaskarżona decyzja jest skierowana, zgodnie z jej art. 4, do Rzeczypospolitej Polskiej.
7 W drodze zaskarżonej decyzji, zgodnie z jej art. 1 zdanie pierwsze, Rada zatwierdziła ocenę planu odbudowy i zwiększania odporności Rzeczypospolitej Polskiej.
8 Zgodnie z art. 1 zdanie drugie zaskarżonej decyzji kamienie milowe i wartości docelowe, które Rzeczpospolita Polska ma osiągnąć, określono w załączniku do tej decyzji.
9 Zgodnie z art. 2 ust. 1 zaskarżonej decyzji kwotę dostępnego wkładu finansowego ustalono co do zasady na 25 276 853 716 EUR.
10 Zgodnie z art. 2 ust. 2 zaskarżonej decyzji Komisja udostępnia Rzeczypospolitej Polskiej wkład finansowy w transzach zgodnie z załącznikiem do tej decyzji. Transze mogą być wypłacane przez Komisję w kilku ratach.
11 Zgodnie z art. 2 ust. 3 zaskarżonej decyzji uruchomienie transz jest uzależnione od decyzji Komisji podjętej zgodnie z art. 24 rozporządzenia 2021/241 i stwierdzającej, że Rzeczpospolita Polska osiągnęła w zadowalający sposób kamienie milowe i wartości docelowe określone w załączniku do tej decyzji.
12 Wreszcie zgodnie z art. 3 ust. 1 zaskarżonej decyzji kwotę dostępnej pożyczki ustalono co do zasady na 34 541 303 518 EUR.
13 Załącznik do zaskarżonej decyzji obejmuje trzy sekcje.
14 Sekcja 1 jest poświęcona reformom i inwestycjom przewidzianym w planie odbudowy i zwiększania odporności. Planowane reformy i inwestycje mają zostać przeprowadzone przez Rzeczpospolitą Polską w okresie od ostatniego kwartału 2021 r. do drugiego kwartału 2026 r.
15 Środki związane z reformą wymiaru sprawiedliwości w Polsce zostały określone w kamieniach milowych F1G, F2G i F3G.
16 Zgodnie z kamieniem milowym F1G należy podjąć szereg działań w celu zwiększenia niezawisłości i bezstronności polskich sędziów. Zgodnie z orientacyjnym harmonogramem ta część reformy miała wejść w życie poprzez przyjęcie przepisów w drugim kwartale 2022 r.
17 Zgodnie z kamieniem milowym F2G należy podjąć działania w celu zapewnienia, by sędziowie, których dotyczą uchwały Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego (Polska) (zwanej dalej „Izbą Dyscyplinarną”), mieli dostęp do procedury umożliwiającej kontrolę wydanych w ich sprawach uchwał Izby Dyscyplinarnej. Zgodnie z orientacyjnym harmonogramem ta część reformy miała wejść w życie poprzez przyjęcie przepisów w drugim kwartale 2022 r.
18 Kamień milowy F2G ma następujące brzmienie:
„Wejście w życie reformy, która ma zapewnić sędziom, których dotyczą decyzje Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego, dostęp do ponownego rozpoznania ich spraw. Takie sprawy już rozstrzygnięte przez Izbę Dyscyplinarną podlegają rozpatrzeniu przez sąd spełniający wymogi art. 19 ust. 1 [TUE] zgodnie z przepisami, które zostaną przyjęte na podstawie kamienia milowego F1G powyżej. Akt ustawodawczy stanowi, że pierwsza rozprawa sądu orzekającego w tych sprawach odbywa się w terminie trzech miesięcy od otrzymania wniosku sędziego o ponowne rozpoznanie, a sprawy rozstrzyga się w terminie dwunastu miesięcy od otrzymania takiego wniosku. Sprawy, które obecnie nadal są rozpatrywane przez Izbę Dyscyplinarną, zostaną przekazane do dalszego rozpoznania sądowi, zgodnie z zasadami określonymi w ramach wyżej wymienionego postępowania”.
19 Zgodnie z kamieniem milowym F3G postępowania dotyczące ponownego rozpoznania sprawy wszczęte zgodnie z kamieniem milowym F2G miały co do zasady zostać zakończone, według orientacyjnego harmonogramu, w czwartym kwartale 2023 r.
20 Ponadto z motywu 45 zaskarżonej decyzji wynika, że Rzeczpospolita Polska powinna osiągnąć kamienie milowe F1G i F2G przed złożeniem pierwszego wniosku o płatność, przy czym nie można dokonać żadnych płatności przed osiągnięciem tych kamieni milowych. A zatem zgodnie z sekcją 2 pkt 2.1 załącznika do zaskarżonej decyzji płatność z tytułu pierwszej transzy wkładu finansowego w wysokości 2 758 738 902 EUR jest uzależniona w szczególności od warunku osiągnięcia przez Rzeczpospolitą Polską kamieni milowych F1G i F2G.
21 Natomiast kamień milowy F3G, zgodnie z którym co do zasady każde postępowanie wszczęte zgodnie z kamieniem milowym F2G (zwane dalej „procedurą ponownego rozpoznania sprawy”) musi zostać zakończone w czwartym kwartale 2023 r., nie przewiduje warunku dla wypłaty finansowania w ramach instrumentu.
22 Ponadto z motywu 45 zaskarżonej decyzji wynika również, że kamienie milowe F1G, F2G i F3G pozostają bez uszczerbku dla ciążącego na Rzeczypospolitej Polskiej obowiązku stałego wypełniania jej zobowiązań wynikających z prawa Unii, w szczególności z art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE, zgodnie z jego wykładnią dokonaną przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
23 Wreszcie z motywu 50 zaskarżonej decyzji wynika w szczególności, że kamienie milowe dotyczące reformy wymiaru sprawiedliwości w Polsce, a mianowicie kamienie milowe F1G, F2G i F3G, pozostają bez uszczerbku dla wszelkich toczących się lub przyszłych postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego oraz, w ogólniejszym ujęciu, dla obowiązku przestrzegania przez Rzeczpospolitą Polską prawa Unii, a w szczególności orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Żądania stron
24 Skarżące wnoszą do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji;
– obciążenie Rady kosztami postępowania.
25 Rada wnosi do Sądu o:
– odrzucenie skarg jako niedopuszczalnych lub, tytułem żądania ewentualnego, oddalenie ich jako bezzasadnych;
– obciążenie skarżących kosztami postępowania.
26 Węgry wnoszą o odrzucenie skarg jako niedopuszczalnych.
27 Rzeczpospolita Polska wnosi o odrzucenie skarg jako niedopuszczalnych lub, tytułem żądania ewentualnego, oddalenie ich jako bezzasadnych.
28 Komisja wnosi o odrzucenie skarg jako niedopuszczalnych lub, tytułem żądania ewentualnego, oddalenie ich jako bezzasadnych, a także o obciążenie skarżących kosztami postępowania.
Co do prawa
Co do przedmiotu sporu
29 Skarżące kwestionują zaskarżoną decyzję w zakresie, w jakim wskazane w jedynym załączniku do niej kamienie milowe F1G, F2G i F3G nie są zgodne z prawem Unii.
30 Rada twierdzi, że skargi skarżących są w rzeczywistości nakierowane wyłącznie na te kamienie milowe, sztucznie odrywając je od rozstrzygnięcia zaskarżonej decyzji.
31 W tym względzie wbrew temu, co twierdzi Rada, przedmiot skarg nie może być rozumiany jako mający na celu stwierdzenie jedynie nieważności kamieni milowych F1G, F2G i F3G, dotyczących reformy wymiaru sprawiedliwości w Polsce, w oderwaniu od rozstrzygnięcia zaskarżonej decyzji.
32 Te kamienie milowe, w szczególności kamienie milowe F1G i F2G, stanowią bowiem integralną i podstawową część zaskarżonej decyzji, ponieważ, po pierwsze, zostały one włączone do art. 1 tej decyzji, a po drugie, nie można dokonać żadnej płatności na podstawie art. 2 i 3 tej decyzji, dopóki Rzeczpospolita Polska nie osiągnie tych kamieni w sposób zadowalający.
33 W związku z tym skargi należy rozumieć jako zmierzające do stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji w całości.
W przedmiocie możliwości orzeczenia w drodze postanowienia
34 Zgodnie z art. 130 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem strona pozwana może wnieść do Sądu o rozstrzygnięcie w przedmiocie niedopuszczalności skargi bez rozpatrywania sprawy co do istoty. Na podstawie art. 130 § 7 tego regulaminu Sąd rozstrzyga w przedmiocie wniosku w możliwie najkrótszym czasie.
35 Postanowieniem z dnia 31 marca 2023 r. Sąd postanowił pozostawić podniesiony przez Radę zarzut niedopuszczalności do rozstrzygnięcia w wyroku.
36 Jednakże w świetle pism procesowych stron i biorąc pod uwagę odpowiedzi udzielone przez nie na poszczególne pytania Sądu, Sąd uważa, że obecnie jest w stanie orzec w przedmiocie podniesionego przez Radę zarzutu niedopuszczalności w drodze postanowienia wydanego na podstawie art. 130 §§ 1 i 7 regulaminu postępowania, bez konieczności otwierania ustnego etapu postępowania.
37 W tych okolicznościach Sąd uważa, że postanowienie z dnia 31 marca 2023 r., w którym pozostawiono podniesiony przez Radę zarzut niedopuszczalności do rozstrzygnięcia w wyroku, nie stoi w tym wypadku na przeszkodzie możliwości orzeczenia w przedmiocie owego zarzutu w drodze postanowienia.
W przedmiocie zarzutu niedopuszczalności
38 Na poparcie zarzutu niedopuszczalności Rada podnosi, po pierwsze, że skarżące nie mają legitymacji do wniesienia skargi we własnym imieniu. Po drugie, Rada uważa, że skarżące nie mogą też szukać oparcia w sytuacji sędziów, których interesów bronią, ponieważ sami ci sędziowie nie mają ani legitymacji procesowej czynnej, ani interesu prawnego.
39 Skarżące kwestionują te twierdzenia. Ponadto w odniesieniu do kwestii dopuszczalności wniesienia przez nich skarg zarówno w ich własnym imieniu, jak i w imieniu sędziów, których interesów bronią, twierdzą one, iż szczególne okoliczności niniejszej sprawy przemawiają za tym, że należy uelastycznić przesłanki dopuszczalności wynikające z dotychczasowego orzecznictwa.
40 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem skargi o stwierdzenie nieważności wniesione przez stowarzyszenia uznaje się za dopuszczalne w trzech rodzajach sytuacji: po pierwsze, gdy przepis prawa wyraźnie przyznaje stowarzyszeniom zawodowym szereg uprawnień proceduralnych, po drugie, gdy stowarzyszenie reprezentuje interesy członków, którzy sami by mieli legitymację do wniesienia skargi, i po trzecie, gdy stowarzyszenie jest zindywidualizowane przez oddziaływanie na jego własne interesy jako stowarzyszenia, w szczególności ponieważ akt, którego stwierdzenia nieważności dotyczy skarga, bezpośrednio oddziałuje na jego pozycję partnera rokowań (zob. postanowienie z dnia 8 maja 2019 r., Carvalho i in./Parlament i Rada, T‑330/18, niepublikowane, EU:T:2019:324, pkt 51 i przytoczone tam orzecznictwo).
W przedmiocie dopuszczalności skarg skarżących działających we własnym imieniu
41 Skarżące podnoszą, że są organizacjami, których zadaniem jest obrona wartości państwa prawnego i niezależności sądownictwa. Występują one regularnie w charakterze partnerów instytucji Unii w kwestiach dotyczących państwa prawnego i same posiadają interes instytucjonalny w obronie niezawisłości sędziowskiej i wartości państwa prawnego. Poza kierowaniem pism do szeregu instytucji Unii publikowały one także rozmaite oświadczenia, w szczególności w interesie obrony praw polskich sędziów. Ponadto skarżące są organizacjami reprezentującymi sędziów, a zatem jedną z władz państwa, w związku z czym w kwestii dopuszczalności ich skarg o stwierdzenie nieważności nie mogą być utożsamiane z innymi stowarzyszeniami.
42 Co się tyczy pierwszego rodzaju sytuacji, o którym mowa w orzecznictwie przypomnianym w pkt 40 powyżej, skarżące nie powołują się na istnienie przepisów prawnych, które wyraźnie przyznawałyby im uprawnienia proceduralne, a akta sprawy nie zawierają elementów pozwalających na stwierdzenie istnienia takich przepisów.
43 Ponadto w zakresie, w jakim przypomnianą w pkt 41 powyżej argumentację skarżących należy interpretować w ten sposób, że w celu zapewnienia skutecznej ochrony sądowej władzy sądowniczej, w szczególności w świetle wartości państwa prawnego wyrażonej w art. 2 TUE, należy przyznać im pewne uprawnienia proceduralne, trzeba stwierdzić, że żaden przepis prawny nie wyposażył skarżących w uprawnienia mające na celu zapewnienie takiej ochrony w kontekście instrumentu.
44 W rezultacie skarżące, jako organizacje reprezentujące sędziów, nie mogą być traktowane pod względem proceduralnym inaczej niż jakiekolwiek inne stowarzyszenia.
45 W tych okolicznościach dopuszczalność skarg nie może zostać wykazana w oparciu o pierwszy rodzaj sytuacji wspomniany w pkt 40 powyżej.
46 W odniesieniu do trzeciego rodzaju sytuacji, o którym mowa w orzecznictwie przypomnianym w pkt 40 powyżej, to jest oddziaływania na stowarzyszenia w zakresie ich własnych interesów, w szczególności jako partnerów rokowań, należy stwierdzić, że skarżące nie wykazały takiego oddziaływania w ich przypadku.
47 Okoliczność, że skarżące zgodnie ze swymi twierdzeniami były „partnerami” instytucji Unii w ogólnym kontekście kwestii dotyczących państwa prawnego, nie wystarczy bowiem, aby uznać, że posiadają one status partnera rokowań w rozumieniu orzecznictwa przypomnianego w pkt 40 powyżej w szczególnym kontekście przyjęcia zaskarżonej decyzji.
48 Dotyczy to również okoliczności przywołanej przez skarżące w sprawach T‑530/22, T‑531/22 i T‑532/22, zgodnie z którą skarżące posiadają status obserwatora w różnych organach Rady Europy, takich jak Europejska Komisja ds. Skuteczności Wymiaru Sprawiedliwości (CEPEJ) przy Radzie Europy i przy Radzie Konsultacyjnej Sędziów Europejskich (CCJE).
49 Z tego samego powodu bez znaczenia jest podniesiona przez skarżącą w sprawie T‑533/22 okoliczność, że była ona interwenientem przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka we wniesionych przez polskich sędziów sprawach dotyczących kryzysu państwa prawnego w Polsce.
50 Argument stowarzyszenia skarżącego w sprawie T‑530/22 [poufne](1) również nie dowodzi, że naruszone zostały jego własne interesy. Samo powołanie się na ten argument[poufne] nie pozwala bowiem wykazać bezpośredniego oddziaływania na to skarżące stowarzyszenie.
51 W świetle powyższego należy stwierdzić, że skarżące nie spełniają przesłanek odnoszących się do sytuacji rodzaju pierwszego i trzeciego, przypomnianych w pkt 40 powyżej, i nie mają zatem w niniejszym wypadku legitymacji do wniesienia skargi we własnym imieniu.
W przedmiocie dopuszczalności skarg skarżących działających w imieniu swoich członków, których interesów bronią
52 W kontekście drugiego rodzaju sytuacji, o którym mowa w orzecznictwie przypomnianym w pkt 40 powyżej, stowarzyszenia mają legitymację procesową, gdy reprezentują interesy swoich członków, którzy sami są uprawnieni do wniesienia skargi.
53 Rada kwestionuje w szczególności twierdzenie skarżących, zgodnie z którym ich legitymacja procesowa czynna wynika z faktu, że reprezentują one interesy sędziów, którzy sami mają legitymację do wniesienia skargi.
54 Na wstępie należy zauważyć, po pierwsze, że w odpowiedzi na pytanie Sądu skarżące w sprawach T‑530/22, T‑531/22 i T‑532/22 wyjaśniły, że są stowarzyszeniami reprezentującymi sędziów na szczeblu międzynarodowym, których członkami są co do zasady krajowe stowarzyszenia zawodowe, w tym polskie stowarzyszenia sędziów.
55 W tym względzie skarżące w tych trzech sprawach podnoszą, że orzecznictwo przypomniane w pkt 40 powyżej, dotyczące legitymacji procesowej stowarzyszeń działających w imieniu swoich członków, należy zastosować również do tego ostatniego przypadku. W tym kontekście powołują się one w szczególności na wyrok z dnia 28 listopada 2008 r., Hôtel Cipriani i in./Komisja (T‑254/00, T‑270/00 i T‑277/00, EU:T:2008:537), w którym uznano dopuszczalność skargi wniesionej przez stowarzyszenie reprezentujące interesy jego członków, będących stowarzyszeniami reprezentującymi osoby fizyczne lub prawne, które same miały legitymację procesową czynną.
56 Po drugie, należy również zauważyć, że w sprawie T‑533/22 ze względu na to, iż skarżąca jest fundacją i nie posiada zatem członków, nie powołała się ona w swojej skardze na legitymację procesową czynną wynikającą z naruszenia interesów sędziów, których interesów broni. Tymczasem w odpowiedzi na podniesiony przez Radę zarzut niedopuszczalności skarżąca w tej sprawie podniosła, że nie ma znaczenia, czy dana instytucja działa w imieniu swoich członków, ponieważ istnienie stosunku członkostwa nie jest niezbędne, a wystarczy, że działa ona w imieniu osób, których interesów broni.
57 Orzecznictwo przypomniane w pkt 40 może mieć zastosowanie do szczególnych sytuacji, o których mowa w pkt 54 i 56 powyżej, w przypadku gdyby sami członkowie stowarzyszeń będących członkami skarżących byli uprawnieni do wniesienia skargi. W niniejszej sprawie należy zbadać legitymację procesową czynną sędziów będących członkami stowarzyszeń, z których składają się skarżące.
58 Zgodnie z brzmieniem art. 263 akapit czwarty TFUE „[k]ażda osoba fizyczna lub prawna może wnieść, na warunkach przewidzianych w akapitach pierwszym i drugim, skargę na akty, których jest adresatem lub które dotyczą jej bezpośrednio i indywidualnie, oraz na akty regulacyjne, które dotyczą jej bezpośrednio i nie wymagają środków wykonawczych”.
59 Ponieważ zaskarżona decyzja jest skierowana do Rzeczypospolitej Polskiej, dopuszczalność skarg należy zbadać w świetle drugiego i trzeciego członu zdania art. 263 akapit czwarty TFUE, w których wymagana jest przesłanka bezpośredniego oddziaływania.
60 W tym względzie skarżące powołują się na bezpośrednie oddziaływanie zaskarżonej decyzji na sędziów, których interesów bronią, wyróżniając wśród nich trzy grupy, a mianowicie, po pierwsze, polskich sędziów, których dotyczą uchwały Izby Dyscyplinarnej i których dotyczyłaby bezpośrednio procedura ponownego rozpoznania sprawy przewidziana w ramach kamieni milowych F2G i F3G, po drugie, wszystkich polskich sędziów, których ta procedura ponownego rozpoznania sprawy dotyczy bezpośrednio, oraz po trzecie, wszystkich pozostałych sędziów europejskich, których również owe kamienie milowe bezpośrednio dotyczą.
– W przedmiocie bezpośredniego oddziaływania zaskarżonej decyzji na polskich sędziów, których dotyczą uchwały Izby Dyscyplinarnej
61 Należy zbadać, czy skarżące, w celu wykazania dopuszczalności swoich skarg, mają podstawy, by oprzeć się na sytuacji polskich sędziów, których wszczęcie szczególnej procedury ponownego rozpoznania sprawy, przewidzianej w ramach kamieni milowych F2G i F3G, dotyczy bezpośrednio.
62 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem przesłanka, że będący przedmiotem skargi osoby fizycznej lub prawnej środek musi dotyczyć jej bezpośrednio, wymaga łącznego spełnienia dwóch warunków, a mianowicie, po pierwsze, by ów środek wywierał bezpośredni wpływ na sytuację prawną tej osoby, i po drugie, by środek ten nie pozostawiał żadnego uznania adresatom, których obowiązkiem jest go wykonać, gdyż jego wykonanie ma charakter czysto automatyczny i wynika z samego uregulowania Unii, bez stosowania innych przepisów pośrednich (zob. wyrok z dnia 12 lipca 2022 r., Nord Stream 2/Parlament i Rada, C‑348/20 P, EU:C:2022:548, pkt 43 i przytoczone tam orzecznictwo).
63 W odniesieniu do pierwszego z tych warunków Trybunał przypomniał, że każdy akt – bez względu na to, czy ma on charakter regulacyjny bądź inny charakter – może co do zasady dotyczyć bezpośrednio jednostki i tym samym wywierać bezpośrednio wpływ na jej sytuację prawną, niezależnie od tego, czy wymaga on środków wykonawczych (wyrok z dnia 12 lipca 2022 r., Nord Stream 2/Parlament i Rada, C‑348/20 P, EU:C:2022:548, pkt 74).
64 Ponadto w celu ustalenia, czy zaskarżona decyzja może wywierać bezpośredni wpływ na sytuację prawną sędziów, których dotyczą uchwały Izby Dyscyplinarnej, należy brać pod uwagę istotę tego aktu i ocenić ten wpływ na podstawie obiektywnych kryteriów, takich jak jego treść, z uwzględnieniem, w razie potrzeby, kontekstu jego wydania oraz uprawnień instytucji, która go wydała (zob. podobnie wyrok z dnia 12 lipca 2022 r., Nord Stream 2/Parlament i Rada, C‑348/20 P, EU:C:2022:548, pkt 63, 75).
65 W pierwszej kolejności, co się tyczy istoty zaskarżonej decyzji, ocenianej w świetle jej treści i kontekstu, należy przypomnieć, że rozporządzenie 2021/241 zostało przyjęte na podstawie art. 175 akapit trzeci TFUE, który dotyczy koordynacji przez państwa członkowskie ich polityk gospodarczych z myślą o osiągnięciu celów spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, o których mowa w art. 174 TFUE.
66 Artykuł 1 rozporządzenia 2021/241, dotyczący przedmiotu tego rozporządzenia, przewiduje, że rozporządzenie to ustanawia Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz określa cele instrumentu, jego finansowanie, formy finansowania unijnego w jego ramach oraz zasady przyznawania takiego finansowania. W motywie 8 rozporządzenia 2021/241 wyjaśniono, że instrument jest innowacyjnym narzędziem zapewniającym państwom członkowskim bezpośrednie wsparcie finansowe.
67 Z art. 4 ust. 1 tego rozporządzenia wynika, że celem ogólnym instrumentu jest promowanie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej Unii, w szczególności poprzez zwiększanie odporności, gotowości na wypadek sytuacji kryzysowych i zdolności dostosowawczych państw członkowskich. Instrument ma zatem przyczyniać się między innymi do pozytywnej konwergencji społeczno-gospodarczej i społecznej, odbudowując i promując zrównoważony wzrost gospodarczy oraz integrację gospodarek Unii.
68 W tym celu państwa członkowskie przygotowują plany odbudowy i zwiększania odporności, które są oceniane przez Komisję. Ocena ta jest następnie zatwierdzana decyzją wykonawczą Rady. Taka decyzja uzależnia wypłatę wkładu finansowego od spełnienia warunków, a mianowicie realizacji tych planów, w tym realizacji kamieni milowych i wartości docelowych, które zgodnie z art. 2 ust. 4 rozporządzenia 2021/241 oznaczają mierniki postępów w realizacji reformy lub inwestycji.
69 Artykuł 15 ust. 2 rozporządzenia 2021/241 stanowi, iż jeżeli Komisja uważa, że wniosek o wsparcie w formie pożyczki spełnia kryteria, o których mowa w ust. 1, po przyjęciu decyzji wykonawczej Rady, o której mowa w art. 20 ust. 1, zawiera ona z danym państwem członkowskim umowę pożyczki.
70 Jednocześnie art. 23 ust. 1 rozporządzenia 2021/241 przewiduje, że po przyjęciu przez Radę decyzji wykonawczej zgodnie z art. 20 ust. 1 tego rozporządzenia Komisja zawiera z danym państwem członkowskim umowę stanowiącą indywidualne zobowiązanie prawne w rozumieniu rozporządzenia finansowego.
71 Na podstawie art. 24 ust. 9 rozporządzenia 2021/241 w przypadku niepoczynienia przez dane państwo członkowskie wymiernych postępów w realizacji odpowiednich kamieni milowych i wartości docelowych Komisja rozwiązuje umowy, o których mowa w art. 15 ust. 2 i art. 23 ust. 1, oraz umarza kwotę wkładu finansowego.
72 Tak więc w kontekście zaskarżonej decyzji funkcja kamieni milowych polega na określeniu warunków, jakie muszą zostać spełnione przez Rzeczpospolitą Polską, a następnie zbadane przez Komisję w celu podjęcia decyzji, czy temu państwu członkowskiemu można przyznać środki finansowe w ramach instrumentu. W konsekwencji znaczenie tych kamieni milowych ogranicza się do procesu uwalniania środków finansowych w ramach instrumentu, ponieważ ich satysfakcjonująca realizacja warunkuje wypłatę owych środków.
73 W tym względzie należy przypomnieć, że w zaskarżonej decyzji określono całościowo kamienie milowe i wartości docelowe, które Rzeczpospolita Polska powinna osiągnąć. Tytułem przykładu, w odniesieniu do samego tylko uwolnienia finansowania w ramach pierwszej transzy instrumentu, Rzeczpospolita Polska powinna była zrealizować, oprócz kamieni milowych F1G i F2G, 26 innych kamieni milowych, co wynika z sekcji 2 pkt 2.1.1 załącznika do zaskarżonej decyzji.
74 Wynika z tego, że kamienie milowe, w tym kamienie milowe F1G, F2G i F3G, mają charakter warunkowości budżetowej, ponieważ od ich realizacji jest uzależnione finansowanie w ramach instrumentu.
75 Tak więc w kontekście zaskarżonej decyzji kamienie milowe F1G, F2G i F3G mają za zadanie zagwarantować przestrzeganie z jednej strony kryteriów określonych w art. 19 ust. 3 lit. b) i j) rozporządzenia 2021/241, a z drugiej strony obowiązków przewidzianych w art. 22 tego rozporządzenia w związku z jego art. 20 ust. 5 lit. e) w celu zapewnienia skutecznej reakcji na wyzwania zidentyfikowane w ramach europejskiego semestru i dopilnowania, by nieprawidłowości w polskim systemie sądownictwa nie prowadziły do naruszania interesów finansowych Unii.
76 Prawdą jest, że przyjmując zaskarżoną decyzję, Rada była związana art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE i zobowiązana do poszanowania wartości państwa prawnego zgodnie z art. 2 TUE, a także dotyczącego ich orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
77 Podobnie kamienie milowe F1G, F2G i F3G odzwierciedlają powiązanie między poszanowaniem państwa prawnego z jednej strony a skutecznym wykonywaniem budżetu Unii zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami, a także ochroną interesów finansowych Unii z drugiej strony (zob. podobnie wyrok z dnia 16 lutego 2022 r., Polska/Parlament i Rada, C‑157/21, EU:C:2022:98, pkt 148).
78 Jednakże wbrew temu, co wydają się sugerować skarżące, Rada, przyjmując zaskarżoną decyzję, a tym samym ustalając kamienie milowe F1G, F2G i F3G, nie zamierzała zastąpić przepisów dotyczących wartości państwa prawnego lub skutecznej ochrony sądowej, wyjaśnionych w orzecznictwie Trybunału.
79 Potwierdza to zresztą motyw 45 zaskarżonej decyzji, zgodnie z którym warunki określone jako kamienie milowe F1G, F2G i F3G pozostają bez uszczerbku dla ciążącego na Rzeczypospolitej Polskiej obowiązku stałego wypełniania jej zobowiązań wynikających z prawa Unii, a w szczególności art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE, zgodnie z wykładnią Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, oraz motyw 50 zaskarżonej decyzji, zgodnie z którym wspomniane kamienie milowe pozostają bez uszczerbku dla wszelkich toczących się lub przyszłych postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego oraz, w ogólniejszym ujęciu, dla obowiązku przestrzegania przez Rzeczpospolitą Polską prawa Unii, a w szczególności orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
80 Wynika z tego, że określając w załączniku do zaskarżonej decyzji kamienie milowe F1G, F2G i F3G, które Rzeczpospolita Polska powinna osiągnąć, aby móc uzyskać dostęp do finansowania w ramach instrumentu, Rada nie zamierzała upoważnić tego państwa członkowskiego do niezastosowania się do wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdzających brak poszanowania przez to państwo wartości państwa prawnego lub zasady skutecznej ochrony sądowej.
81 To właśnie w świetle powyższych rozważań należy zbadać w drugiej kolejności kwestię, czy zaskarżona decyzja, zważywszy na jej istotę, dotyczy bezpośrednio sędziów, do których odnoszą się uchwały Izby Dyscyplinarnej w kontekście kamienia milowego F2G określonego w załączniku do tej decyzji.
82 W tym względzie należy zauważyć, że na poparcie twierdzenia, że wprowadzenie procedury ponownego rozpoznania sprawy dotyczy sędziów, do których odnoszą się uchwały Izby Dyscyplinarnej, skarżące powołują się zarówno na kamień milowy F2G, jak i na kamień milowy F3G. Tymczasem, biorąc pod uwagę, że kamień milowy F3G ustanawia jedynie termin, w którym postępowania w ramach procedury ponownego rozpoznania sprawy powinny zostać rozstrzygnięte, a samo wprowadzenie procedury ponownego rozpoznania sprawy zostało przewidziane w ramach kamienia milowego F2G, bezpośrednie oddziaływanie zaskarżonej decyzji na tych sędziów należy zbadać wyłącznie w odniesieniu do kamienia milowego F2G tak jak został on określony w załączniku do niej.
83 Zaskarżona decyzja jest skierowana do Rzeczypospolitej Polskiej, która musi osiągnąć kamień milowy F2G określony w załączniku do tej decyzji, aby móc skorzystać z finansowania w ramach instrumentu.
84 Prawdą jest, że zgodnie z orzecznictwem przypomnianym w pkt 63 powyżej okoliczność, iż sporny akt wymaga środków wykonawczych, nie oznacza sama w sobie, że taki akt nie może wywierać bezpośredniego wpływu na sytuację prawną jednostki.
85 Jednakże musi istnieć bezpośredni związek między danym aktem a jego skutkami dla strony skarżącej (zob. podobnie i analogicznie wyrok z dnia 12 lipca 2022 r., Nord Stream 2/Parlament i Rada, C‑348/20 P, EU:C:2022:548, pkt 74, 76).
86 Na przykład w pkt 75 wyroku z dnia 12 lipca 2022 r., Nord Stream 2/Parlament i Rada (C‑348/20 P, EU:C:2022:548), Trybunał mógł stwierdzić istnienie bezpośredniego związku między zaskarżonym aktem, którym była dyrektywa, a wywieranymi przez niego skutkami, gdyż rozpatrywane przepisy doprowadziły do tego, że wobec strony wnoszącej odwołanie znalazły zastosowanie szczególne obowiązki.
87 Natomiast w niniejszej sprawie, niezależnie od ewentualnego zakresu uznania, jakim dysponuje Rzeczpospolita Polska przy realizacji kamienia milowego F2G, należy przypomnieć, jak stwierdzono w pkt 74 powyżej, że ten kamień milowy ogranicza się do ustanowienia warunku, jaki dane państwo członkowskie musi spełnić, aby móc skorzystać z finansowania. Nie można zatem uznać, że zaskarżona decyzja, przewidując kamień milowy F2G, definitywnie nałożyła na to państwo członkowskie szczególne obowiązki w jego stosunkach z sędziami, których dotyczą uchwały Izby Dyscyplinarnej.
88 W szczególności zaskarżona decyzja nie skutkowała poddaniem sędziów, których dotyczą uchwały Izby Dyscyplinarnej, przewidzianym w niej warunkom ani nie skutkowała tym, by jakiś konkretny przepis znalazł wobec nich bezpośrednie zastosowanie. W związku z tym brak jest bezpośredniego związku między wspomnianą decyzją w zakresie, w jakim określono w niej kamień milowy F2G, a sytuacją prawną sędziów, których dotyczą uchwały Izby Dyscyplinarnej.
89 W konsekwencji, nawet po przyjęciu zaskarżonej decyzji sytuacja sędziów, których dotyczą uchwały Izby Dyscyplinarnej, była nadal regulowana odpowiednimi przepisami prawa polskiego mającymi zastosowanie do wspomnianej sytuacji, jak również przepisami prawa Unii i orzeczeniami Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, a kamień milowy F2G określony w tej decyzji nie wpłynął, poprzez jej bezpośrednią zmianę, na sytuację prawną tych sędziów w sposób wymagany poprzez art. 263 akapit czwarty TFUE.
90 Ponadto nie można uznać, jak twierdzą skarżące, że skutkiem kamienia milowego F2G było „umożliwienie, jeśli nie wymaganie” wprowadzenia procedury ponownego rozpoznania sprawy w polskim prawie i że Komisja, która współpracowała przy przyjęciu zaskarżonej decyzji, a tym samym przy określaniu kamieni milowych F1G, F2G i F3G, jest z tego powodu pozbawiona możliwości podniesienia, w szczególności w ramach postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, niezgodności procedury ponownego rozpoznania sprawy z prawem Unii.
91 Po pierwsze, zaskarżona decyzja zatwierdza bowiem jedynie szereg warunków finansowania, w tym kamień milowy F2G, nie zmieniając bezpośrednio sytuacji sędziów, których dotyczą uchwały Izby Dyscyplinarnej, która to sytuacja podlega zmianie wyłącznie w następstwie późniejszego przyjęcia przez Rzeczpospolitą Polską środka w celu realizacji wspomnianego kamienia milowego. Ponadto, mając na uwadze wniosek wyciągnięty w pkt 80 powyżej, Rzeczpospolita Polska nie może, zgodnie z określonym w załączniku do zaskarżonej decyzji kamieniem milowym F2G, uchylić się od wypełniania zobowiązań wynikających z prawa Unii, w szczególności z wyroków i postanowień Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
92 Po drugie, nawet gdyby przyjąć założenie, że – jak twierdzą skarżące – uprawnienia procesowe Komisji są ograniczone ze względu na jej rolę w postępowaniu, które doprowadziło do określenia kamieni milowych, to nie prowadzi ono w niniejszym przypadku do bezpośredniego oddziaływania zaskarżonej decyzji na sędziów, których dotyczą uchwały Izby Dyscyplinarnej.
93 W świetle powyższych rozważań należy stwierdzić, że zaskarżona decyzja, która uzależnia dostęp Rzeczypospolitej Polskiej do finansowania w ramach instrumentu, nie wpływa bezpośrednio na sytuację prawną sędziów, których dotyczą uchwały Izby Dyscyplinarnej, w związku z czym pierwsza przesłanka bezpośredniego oddziaływania nie jest spełniona.
– W przedmiocie bezpośredniego oddziaływania zaskarżonej decyzji na wszystkich polskich sędziów i sędziów z innych państw członkowskich i Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG)
94 Zdaniem skarżących zaskarżona decyzja dotyczy bezpośrednio wszystkich polskich sędziów oraz sędziów z innych państw członkowskich i EOG.
95 Przede wszystkim, co się tyczy oddziaływania zaskarżonej decyzji na polskich sędziów ze względu na przewidzianą w kamieniach milowych F2G i F3G procedurę ponownego rozpoznania sprawy, skarżące podnoszą, że nawet sędziowie, których nie dotyczą uchwały Izby Dyscyplinarnej, „będą odczuwać zniechęcający skutek w wykonywaniu ich zawodu”, dopóki nie zostanie wyjaśniona sytuacja ich kolegów, których takie uchwały dotyczą, a także większe obciążenie pracą tak długo, jak długo ich koledzy pozostają zawieszeni w czynnościach służbowych. Przedłużanie się zawieszenia w czynnościach służbowych sędziów dotkniętych niezgodnymi z prawem sankcjami „może podważyć zaufanie, jakie sądownictwo powinno wzbudzać w jednostkach w społeczeństwie demokratycznym i [w] państwie prawnym”. Taka sytuacja bezpośrednio oddziałuje na zdolność wszystkich sędziów do prawidłowego wypełniania zadań powierzonych im w ramach pełnionych przez nich funkcji.
96 W tym względzie należy zauważyć, że ponieważ kamienie milowe F2G i F3G nie wywierają bezpośredniego wpływu na sytuację polskich sędziów, których dotyczą uchwały Izby Dyscyplinarnej, co stwierdzono w pkt 82–93 powyżej, to samo dotyczy a fortiori polskich sędziów, których takie uchwały nie dotyczą.
97 Następnie, co się tyczy tego, czy ze względu na kamień milowy F1G zaskarżona decyzja dotyczy wszystkich polskich sędziów, skarżące podnoszą, że kamień milowy F1G w postaci zatwierdzonej tą decyzją wywiera bezpośredni wpływ na sytuację prawną wszystkich polskich sędziów, ponieważ nie wystarczy on do przywrócenia skutecznej ochrony sądowej. Polscy sędziowie będą zatem zobowiązani orzekać w sprawach, w tym tych mających związek z finansowaniem w ramach instrumentu „w niedopuszczalnych warunkach wykonywania zawodu, ponieważ dalej będą narażeni na niedozwolone naciski oraz próby naruszenia ich niezawisłości i bezstronności”. Ich zdaniem „polscy sędziowie będą zmuszeni wykonywać swoje obowiązki w okolicznościach rodzących wątpliwości”, w szczególności co do tego, czy mogą wystąpić do Trybunału, czy mogą w pełni stosować prawo Unii i wydawać orzeczenia stojące w sprzeczności z interesami rządu lub partii politycznej rządzącej w Polsce.
98 W tym względzie należy stwierdzić, że skarżące nie wykazały istnienia wystarczająco ścisłego związku między sytuacją wszystkich polskich sędziów a kamieniem milowym F1G, co pozwalałoby na stwierdzenie, że wspomniany kamień milowy ma bezpośredni wpływ na sytuację prawną tych sędziów.
99 Skarżące wypowiadają się bowiem krytycznie na temat w szczególności kamienia milowego F1G, podnosząc, że jest on niewystarczający dla przywrócenia niezawisłości i bezstronności polskich sędziów, oraz, bardziej ogólnie, polskiego systemu sądownictwa, który miałby spełniać minimalne wymogi wynikające z poszanowania zasady państwa prawnego.
100 Skarżące ograniczają się zatem do ogólnych twierdzeń dotyczących tego, co ich zdaniem kamień milowy F1G powinien zawierać. Nie wskazują one jednak w samym sformułowaniu tego kamienia milowego konkretnych elementów, które bezpośrednio wyrządzałyby szkodę polskim sędziom.
101 Niemniej brak w zaskarżonej decyzji przepisów uważanych przez skarżące za niezbędne nie może stanowić bezpośredniej ingerencji w prawa polskich sędziów wynikające z art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE, która ma bezpośredni wpływ na ich sytuację prawną.
102 Wreszcie skarżące twierdzą, że kamienie milowe F1G, F2G i F3G w postaci zatwierdzonej w zaskarżonej decyzji mają bezpośredni wpływ na sędziów z innych państw członkowskich i EOG ze względu na ścisłą więź między porządkami prawnymi tych państw a porządkiem prawnym Unii.
103 Po pierwsze, podnoszą one, że sędziowie ci są na przykład zobowiązani do uznawania i wykonywania wyroków lub do określenia właściwości miejscowej w postępowaniach azylowych, czy też do rozpatrywania wniosków o ekstradycję kierowanych na podstawie europejskiego nakazu aresztowania. Okoliczność, że zasada państwa prawnego jest zagrożona w jednym państwie członkowskim, może mieć bezpośredni wpływ na zdolność sędziów z innych państw do prawidłowego wykonywania ich obowiązków.
104 W tym względzie, nawet jeśli nieprawidłowości w porządku prawnym państwa członkowskiego mogą mieć następstwa dla sprawowania władzy sądowniczej w innych państwach i przy założeniu, że nieprawidłowości te mogą mieć wpływ na codzienną pracę sędziów w tych państwach, tego rodzaju następstwa nie oznaczają, że zaskarżona decyzja może wywierać bezpośredni wpływ na sytuację prawną rzeczonych sędziów.
105 Po drugie, skarżące utrzymują, że istnieje ryzyko „efektu domina” między państwami członkowskimi, ponieważ w przypadku gdy prawodawca danego państwa członkowskiego przewiduje reformy legislacyjne, w tym reformy związane z organizacją wymiaru sprawiedliwości, czerpie on inspirację z rozwoju sytuacji w innych państwach członkowskich.
106 Tymczasem należy zauważyć, że rozważania skarżących dotyczące możliwego efektu domina, niezależnie od tego, jak mogą być one doniosłe z politycznego punktu widzenia, nie pozwalają wykazać, że zaskarżona decyzja wywiera bezpośredni wpływ na sytuację sędziów z innych państw członkowskich lub EOG.
107 W konsekwencji zaskarżona decyzja nie dotyczy bezpośrednio ani polskich sędziów, niezależnie od tego, czy odnoszą się do nich uchwały Izby Dyscyplinarnej, ani sędziów z innych państw członkowskich lub EOG. W związku z tym skarżące nie mogą opierać się na sytuacji tych sędziów w celu wykazania dopuszczalności swoich skarg.
108 Skarżące nie mogą również powoływać się na trzeci człon zdania art. 263 akapit czwarty TFUE, który dotyczy aktów regulacyjnych, wskazując na okoliczność, że na podstawie tego trzeciego członu zdania legitymacja procesowa czynna przysługuje sędziom, których interesów za pośrednictwem swoich członków bronią. Warunek, zgodnie z którym zaskarżony akt musi dotyczyć bezpośrednio skarżącego, ma bowiem takie samo znaczenie zarówno w drugim członie zdania art. 263 akapit czwarty TFUE, jak i w trzecim członie zdania tego postanowienia (zob. podobnie wyrok z dnia 12 lipca 2022 r., Nord Stream 2/Parlament i Rada, C‑348/20 P, EU:C:2022:548, pkt 73). W tych okolicznościach, w braku bezpośredniego oddziaływania zaskarżonej decyzji, nie ma potrzeby badania, czy stanowi ona akt regulacyjny w rozumieniu trzeciego członu zdania art. 263 akapit czwarty TFUE.
109 W świetle powyższego oraz z uwagi na to, że sędziowie, których interesów bronią skarżące, nie są sami w sobie uprawnieni do wniesienia skargi, skarżące nie spełniają również przesłanek w zakresie dopuszczalności ich skarg z tytułu drugiego rodzaju sytuacji, o którym mowa w orzecznictwie przypomnianym w pkt 40 powyżej.
W przedmiocie złagodzenia przesłanek dopuszczalności
110 Zdaniem skarżących w niniejszej sprawie należy złagodzić przesłanki dopuszczalności skarg.
111 W istocie skarżące uważają, że przesłanki dopuszczalności powinny być stosowane z pewną elastycznością, w szczególności z uwagi na nadrzędne względy związane ze skuteczną ochroną sądową i z wartością państwa prawnego, która jest fundamentalną wartością Unii składającą się na samą jej tożsamość. Zdaniem skarżących kompleksowy system środków odwoławczych opiera się w sposób dorozumiany na założeniu, że państwa członkowskie przestrzegają wartości państwa prawnego. Tymczasem założenia tego nie można już przyjąć w odniesieniu do Polski, ponieważ obecna sytuacja charakteryzuje się systemowymi nieprawidłowościami wynikającymi ze świadomej decyzji o nieprzestrzeganiu prawa Unii, a w szczególności orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W tym względzie skarżące utrzymują, że odesłanie prejudycjalne nie stanowi już środka prawnego dostępnego dla nich lub dla sędziów, których interesów bronią.
112 Rada, popierana przez Węgry, podważa argumenty skarżących.
113 W tym względzie należy wskazać, że chociaż przesłanki dopuszczalności określone w art. 263 akapit czwarty TFUE należy interpretować w świetle podstawowego prawa do skutecznej ochrony sądowej, taka wykładnia nie może prowadzić do wyłączenia przesłanek wyraźnie przewidzianych w tym traktacie (zob. podobnie wyroki: z dnia 3 października 2013 r., Inuit Tapiriit Kanatami i in./Parlament i Rada, C‑583/11 P, EU:C:2013:625, pkt 98 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 28 kwietnia 2015 r., T & L Sugars i Sidul Açúcares/Komisja, C‑456/13 P, EU:C:2015:284, pkt 44 i przytoczone tam orzecznictwo).
114 W szczególności celem ochrony, jaką ma zapewnić art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, nie jest zmiana systemu kontroli sądowej ustanowionego w traktatach, w tym między innymi przesłanek dopuszczalności skarg wnoszonych bezpośrednio do sądów Unii (zob. podobnie wyrok z dnia 3 października 2013 r., Inuit Tapiriit Kanatami i in./Parlament i Rada, C‑583/11 P, EU:C:2013:625, pkt 97 i przytoczone tam orzecznictwo).
115 Ochrona przyznana w art. 47 Karty nie wymaga, by każdy podmiot prawa mógł w sposób bezwarunkowy wnosić bezpośrednio do sądów Unii skargi o stwierdzenie nieważności aktów Unii (wyrok z dnia 28 października 2020 r., Associazione GranoSalus/Komisja, C‑313/19 P, niepublikowany, EU:C:2020:869, pkt 62).
116 W niniejszej sprawie, jak stwierdzono w pkt 109 powyżej, skarżące nie mogą podnosić, że zaskarżona decyzja dotyczy ich bezpośrednio.
117 W tych okolicznościach złagodzenie przesłanek dopuszczalności, czego domagają się skarżące, oznaczałoby de facto wyłączenie przesłanki bezpośredniego oddziaływania, która jest wyraźnie określona w art. 263 akapit czwarty TFUE, co byłoby sprzeczne z orzecznictwem przypomnianym w pkt 113 powyżej. A zatem systemowe nieprawidłowości w systemie sądownictwa w Polsce, na które powołują się skarżące, nie mogą w żadnym razie uzasadniać odstąpienia przez Sąd od przesłanki bezpośredniego oddziaływania, która zgodnie z art. 263 akapit czwarty TFUE ma zastosowanie w przypadku skarg wnoszonych przez osoby fizyczne lub prawne.
118 Pozostaje to bez uszczerbku dla ciążącego na Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE i art. 266 TFUE, obowiązku jak najszybszego usunięcia uchybień stwierdzonych przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w związku z kryzysem państwa prawnego. Ponadto zgodnie z art. 263 akapit pierwszy TFUE państwa członkowskie i instytucje są uprawnione do wniesienia skargi na wszelkie przepisy, niezależnie od ich formy, przyjęte przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii, które mają wywoływać wiążące skutki prawne, bez potrzeby wykazywania, że mają w tym interes prawny (zob. podobnie wyrok z dnia 13 października 2011 r., Deutsche Post i Niemcy/Komisja, C‑463/10 P i C‑475/10 P, EU:C:2011:656, pkt 36 i przytoczone tam orzecznictwo). Co więcej, Komisja – z uwagi na pełnioną przez nią rolę strażniczki traktatów, która wynika z art. 17 ust. 1 TUE (zob. podobnie wyrok z dnia 20 września 2016 r., Ledra Advertising i in./Komisja i EBC, od C‑8/15 P do C‑10/15 P, EU:C:2016:701, pkt 59) oraz w świetle faktu, że wartości wskazane w art. 2 TUE, w tym wartość państwa prawnego, definiują samą tożsamość Unii jako wspólny porządek prawny (wyrok z dnia 16 lutego 2022 r., Polska/Parlament i Rada, C‑157/21, EU:C:2022:98, pkt 145) – jest zobowiązana podjąć działania, w tym w ramach oceny przewidzianej w art. 24 ust. 3 rozporządzenia 2021/241, w celu przyczynienia się do zapewnienia przestrzegania przez Rzeczpospolitą Polską wymogów wynikających z art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE.
119 W świetle całości powyższych rozważań skargi należy odrzucić jako niedopuszczalne.
W przedmiocie kosztów
120 Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ skarżące przegrały sprawę, należy – zgodnie z żądaniem Rady – obciążyć je kosztami postępowania.
121 Zgodnie z art. 138 § 1 regulaminu postępowania państwa członkowskie i instytucje interweniujące w sprawie pokrywają własne koszty. Rzeczpospolita Polska, Węgry i Komisja powinny zatem pokryć własne koszty.
Z powyższych względów
SĄD (wielka izba)
postanawia, co następuje:
1) Skargi zostają odrzucone jako niedopuszczalne.
2) Magistratseuropéenspour la démocratie et les libertés (Medel), International Association of Judges, Association of European Administrative Judges i Stichting Rechters voor Rechters zostają obciążone kosztami poniesionymi przez Radę Unii Europejskiej.
3) Rzeczpospolita Polska, Węgry i Komisja pokrywają własne koszty.
Sporządzono w Luksemburgu w dniu 4 czerwca 2024 r.
V. Di Bucci | | M. van der Woude |