Υπόθεση C‑63/15

Mehrdad Ghezelbash

κατά

Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie

(αίτηση του Rechtbank Den Haag
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή – Κανονισμός (ΕΕ) 604/2013 – Προσδιορισμός του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αιτήσεως ασύλου κατατεθείσας σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας – Άρθρο 12 – Χορήγηση άδειας διαμονής ή θεωρήσεως εισόδου – Άρθρο 27 – Προσφυγή – Έκταση του δικαστικού ελέγχου»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (τμήμα μείζονος συνθέσεως)
της 7ης Ιουνίου 2016

Συνοριακοί έλεγχοι, άσυλο και μετανάστευση – Πολιτική ασύλου – Κριτήρια και μηχανισμοί για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αιτήσεως διεθνούς προστασίας – Κανονισμός 604/2013 – Προσφυγή κατά αποφάσεως μεταφοράς αιτούντος άσυλο – Δυνατότητα προβολής της εσφαλμένης εφαρμογής κριτηρίου που αφορά τη χορήγηση θεωρήσεως

(Κανονισμός 604/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, αιτιολογική σκέψη 19 και άρθρα 12, 21 §§ 1 και 3, 22 και 27 § 1)

Το άρθρο 27, παράγραφος 1, του κανονισμού 604/2013, για τη θέσπιση των κριτηρίων και μηχανισμών για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αιτήσεως διεθνούς προστασίας που υποβάλλεται σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας ή από απάτριδα, υπό το πρίσμα της αιτιολογικής σκέψεως 19 του κανονισμού αυτού, έχει την έννοια ότι ο αιτών άσυλο μπορεί να επικαλεστεί, στο πλαίσιο προσφυγής ασκηθείσας κατά αποφάσεως μεταφοράς, την εσφαλμένη εφαρμογή των κριτηρίων περί ευθύνης που ορίζονται στο κεφάλαιο III του εν λόγω κανονισμού, ιδίως του κριτηρίου σχετικά με τη χορήγηση θεωρήσεως, όπως ορίζεται στο άρθρο 12 του κανονισμού αυτού.

Πράγματι, από το γράμμα του άρθρου 27, παράγραφος 1, του εν λόγω κανονισμού, προκύπτει ότι η προσφυγή η οποία προβλέπεται στη διάταξη αυτή πρέπει να είναι αποτελεσματική και να αφορά τόσο τα πραγματικά όσο και τα νομικά ζητήματα. Επιπλέον, το γράμμα της διατάξεως δεν προβλέπει κανέναν περιορισμό σχετικά με τα επιχειρήματα που δύναται να επικαλεστεί ο αιτών άσυλο στο πλαίσιο αυτής της προσφυγής. Το ίδιο ισχύει και για το γράμμα του άρθρου 4, παράγραφος 1, στοιχείο δ, του ίδιου κανονισμού, σχετικά με την ενημέρωση που πρέπει να παρέχουν στον αιτούντα άσυλο οι αρμόδιες αρχές ως προς τη δυνατότητα προσβολής της αποφάσεως μεταφοράς. Όσον αφορά την εφαρμογή του κανονισμού 604/2013, η σημασία της διαδικασίας προσδιορισμού του υπεύθυνου κράτους μέλους βάσει των κριτηρίων που καθορίζονται στο κεφάλαιο ΙΙΙ του κανονισμού αυτού επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι το άρθρο 21, παράγραφος 1 του εν λόγω κανονισμού προβλέπει τη δυνατότητα για το κράτος μέλος στο οποίο υποβάλλεται αίτηση διεθνούς προστασίας να ζητήσει από άλλο κράτος μέλος να αναλάβει κάποιον αιτούντα άσυλο μόνον όταν το πρώτο κράτος μέλος θεωρεί ότι το δεύτερο κράτος είναι υπεύθυνο για την εξέταση της αιτήσεως αυτής. Επιπλέον, κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 21, παράγραφος 3, του εν λόγω κανονισμού, το αίτημα αναδοχής πρέπει να περιλαμβάνει τα στοιχεία εκείνα που επιτρέπουν στις αρχές του κράτους μέλους προς το οποίο απευθύνεται το αίτημα να ελέγξουν αν το κράτος αυτό είναι υπεύθυνο βάσει των κριτηρίων που καθορίζονται στον ως άνω κανονισμό. Επίσης, όπως προκύπτει από το άρθρο 22 του κανονισμού 604/2013, η απάντηση στο αίτημα αυτό πρέπει να στηρίζεται σε αποδεικτικά στοιχεία και έμμεσες αποδείξεις που καθιστούν δυνατή την εφαρμογή των κριτηρίων που ορίζονται στο κεφάλαιο ΙΙΙ του κανονισμού αυτού. Υπό τις συνθήκες αυτές, η αναφορά που περιέχεται στην αιτιολογική σκέψη 19 του κανονισμού 604/2013 σχετικά με την εξέταση της εφαρμογής του κανονισμού αυτού, στο πλαίσιο προσφυγής κατά της αποφάσεως μεταφοράς που προβλέπεται στο άρθρο 27, παράγραφος 1 αυτού, πρέπει να θεωρηθεί ότι αποσκοπεί, ιδίως, στον έλεγχο της ορθής εφαρμογής των κριτηρίων προσδιορισμού του υπεύθυνου κράτους μέλους, τα οποία ορίζονται στο κεφάλαιο ΙΙΙ του εν λόγω κανονισμού, περιλαμβανομένου του κριτηρίου ευθύνης που μνημονεύεται στο άρθρο 12 του κανονισμού αυτού. Το συμπέρασμα αυτό ενισχύεται από τη γενική εξέλιξη του συστήματος προσδιορισμού του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αιτήσεως ασύλου υποβληθείσας σε κράτος μέλος, όπως η εξέλιξη αυτή υπαγορεύθηκε από την έκδοση του κανονισμού 604/2013 καθώς και από τους σκοπούς που ο κανονισμός αυτός επιδιώκει. Ο νομοθέτης της Ένωσης, στο πλαίσιο του κανονισμού 604/2013, δεν περιορίστηκε να θεσπίσει οργανωτικές ρυθμίσεις που διέπουν αποκλειστικά τις σχέσεις μεταξύ των κρατών μελών, με σκοπό τον προσδιορισμό του υπεύθυνου κράτους μέλους, αλλά αποφάσισε να περιλάβει τους αιτούντες άσυλο στη διαδικασία αυτή, υποχρεώνοντας τα κράτη μέλη να τους ενημερώνουν για τα κριτήρια ευθύνης και να τους προσφέρει τη δυνατότητα να παράσχουν πληροφορίες οι οποίες επιτρέπουν την ορθή εφαρμογή των κριτηρίων αυτών, καθώς και διασφαλίζοντας υπέρ αυτών δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής κατά της αποφάσεως μεταφοράς που ενδέχεται να ληφθεί κατά το πέρας της διαδικασίας.

Τέλος, πρέπει να αναφερθεί συναφώς ότι η ενδεχόμενη διαπίστωση σφάλματος στο πλαίσιο της εξετάσεως αυτής δεν είναι ικανή να πλήξει την αρχή της αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών, επί της οποίας βασίζεται το κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου, καθότι η διαπίστωση αυτή σημαίνει απλώς ότι το κράτος μέλος προς το οποίο ο αιτών πρέπει να μεταφερθεί δεν είναι το υπεύθυνο κράτος, βάσει των κριτηρίων του κεφαλαίου ΙΙΙ του κανονισμού 604/2013.

(βλ. σκέψεις 36, 43-45, 51, 55, 61 και διατακτ.)