Sprawa T‑401/11 P
Livio Missir Mamachi di Lusignano
przeciwko
Komisji Europejskiej
Odwołanie – Służba publiczna – Urzędnicy – Odpowiedzialność pozaumowna – Szkoda poniesiona przez bliskich zmarłego urzędnika – Krzywda doznana przez urzędnika przed jego śmiercią – Podział kompetencji między Sądem a Sądem do spraw Służby Publicznej – Zasada zgodności pomiędzy wnioskiem o odszkodowanie i zadośćuczynienie a zażaleniem na decyzję odmowną w sprawie tego wniosku
Streszczenie – wyrok Sądu (izba ds. odwołań) z dnia 10 lipca 2014 r.
1. Postępowanie sądowe – Właściwość różnych sądów Unii – Skarga wniesiona do Sądu do spraw Służby Publicznej dotycząca szkody poniesionej przez bliskich zmarłego urzędnika w charakterze zarówno spadkobierców, jak i w ich własnym imieniu i iure proprio – Brak właściwości Sądu do spraw Służby Publicznej do rozpatrzenia żądania naprawienia szkody poniesionej we własnym imieniu – Właściwość Sądu – Możliwość wniesienia przez skarżących do Sądu jednej skargi o odszkodowanie za wszystkie rodzaje poniesionych szkód
(art. 257 TFUE, 268 TFUE, 270 TFUE, 340 TFUE; statut Trybunału Sprawiedliwości, załącznik I, art. 8 ust. 3 akapit drugi; regulamin pracowniczy, art. 90, 91)
2. Skarga o odszkodowanie i zadośćuczynienie – Uprzednie zażalenie w drodze administracyjnej – Identyczność przedmiotu i podstawy – Zarzuty i argumenty niezawarte w zażaleniu, lecz ściśle z nim związane – Dopuszczalność – Żądanie odsetek wniesione po raz pierwszy przed Sądem w wypadku stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji – Dopuszczalność – Ściśle odszkodowawczy charakter skargi – Brak wpływu
(regulamin pracowniczy, art. 90, 91)
1. Odnośnie do podziału kompetencji między Sądem a Sądem do spraw Służby Publicznej w obecnym stanie prawa Unii spór pomiędzy urzędnikiem a instytucją, w której ten urzędnik jest lub był zatrudniony, mieści się, jeśli u podstaw tego sporu leży stosunek pracy łączący zainteresowanego z instytucją, w zakresie stosowania art. 270 TFUE oraz art. 90 i 91 regulaminu pracowniczego i w rezultacie znajduje się poza zakresem stosowania art. 268 TFUE i 340 TFUE, które regulują ogólne zasady odpowiedzialności pozaumownej Unii.
W tym względzie, co się tyczy sporu toczącego się pomiędzy spadkobiercami zmarłego urzędnika a instytucją, w której ów urzędnik był zatrudniony, jeśli działają oni w celu naprawienia szkody poniesionej przez nich we własnym imieniu, niezależnie od tego, czy chodzi tu o szkodę majątkową, czy niemajątkową, to brakuje tu spełnienia przesłanki osobistej, mającej charakter subiektywny i związanej z posiadaniem statusu urzędnika, któremu przysługują omawiane prawa, w związku z czym Sąd do spraw Służby Publicznej co do zasady nie jest właściwy podmiotowo do rozpoznania tego sporu na podstawie art. 270 TFUE oraz art. 90 i 91 regulaminu pracowniczego. W tych okolicznościach, w sytuacji gdy omawiani spadkobiercy żądają odszkodowania za kilka szkód spowodowanych tym samym aktem, są oni zobowiązani do wniesienia dwóch skarg – jednej do Sądu do spraw Służby Publicznej, a drugiej do Sądu, w zależności od tego, czy wstępują oni w prawa tego urzędnika, czy też domagają się naprawienia szkody, majątkowej bądź niemajątkowej, we własnym imieniu, przy czym te dwie skargi o odszkodowanie podlegają różnym przesłankom materialnym.
Jednakże zważywszy na względy odnoszące się do pewności prawa, prawidłowego administrowania wymiarem sprawiedliwości, ekonomii procesowej oraz konieczności przeciwdziałania wydawaniu przez sądy sprzecznych ze sobą orzeczeń, można dopuścić możliwość połączenia żądań tych spadkobierców w ramach jednej skargi. Taką pojedynczą skargę należy wnieść do Sądu, który nie tylko sprawuje właściwość ogólną lub powszechną, mając wobec tego pełne prawo do orzekania, w odróżnieniu od Sądu do spraw Służby Publicznej, który jest sądem wyspecjalizowanym, lecz także jest sądem wyższej instancji, do którego przynależy Sąd do spraw Służby Publicznej w myśl postanowień art. 257 TFUE. Należy w tym względzie zauważyć, że w przypadku wniesienia powództwa w tym samym przedmiocie do sądów różnych instancji sądem właściwym do rozpoznania całości sporu jest zasadniczo sąd wyższej instancji. Na podstawie art. 8 ust. 3 akapit drugi załącznika I do statutu Trybunału Sąd do spraw Służby Publicznej stwierdza brak swojej właściwości, tak aby Sąd mógł orzec w tych sprawach.
(por. pkt 47, 51, 65, 66, 73–75)
2. W przewidzianym w art. 90 i 91 regulaminu pracowniczego systemie środków odwoławczych złożenie wniosku odszkodowawczego po raz pierwszy przed Sądem jest dopuszczalne w sytuacji, gdy zażalenie zmierzało wyłącznie do stwierdzenia nieważności mającej wywoływać szkodę decyzji, gdyż konsekwencją złożenia wniosku o stwierdzenie nieważności może być wniosek o naprawienie poniesionej szkody. Podobnie wniosek o zasądzenie karnych odsetek w razie stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji nie musi być wcześniej wyraźnie wskazany w uprzednim zażaleniu w drodze administracyjnej, aby Sąd go dopuścił. Rozwiązania te odnoszą się nie tylko do spraw dotyczących stwierdzenia nieważności, lecz również do sporów o charakterze ściśle odwoławczym.
(por. pkt 92–94)