Υπόθεση T-33/16

TestBioTech eV

κατά

Ευρωπαϊκής Επιτροπής

«Περιβάλλον – Γενετικώς τροποποιημένα προϊόντα – Κανονισμός (ΕΚ) 1367/2006 – Κανονισμός (ΕΚ) 1829/2003 – Γενετικώς τροποποιημένη σόγια MON 87769, MON 87705 και 305423 – Απόρριψη αίτησης εσωτερικής επανεξέτασης των αποφάσεων έγκρισης για διάθεση στην αγορά – Έννοια του “δικαίου του περιβάλλοντος” – Άρθρο 10 του κανονισμού 1367/2006»

Περίληψη – Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (έβδομο τμήμα)
της 14ης Μαρτίου 2018

1.      Περιβάλλον – Σύμβαση του Aarhus – Εφαρμογή στα θεσμικά όργανα της Ένωσης – Δυνατότητα των μη κυβερνητικών οργανώσεων να ζητήσουν εσωτερική επανεξέταση διοικητικών πράξεων στον τομέα του περιβάλλοντος – Αντικείμενο της επανεξέτασης – Διοικητικές πράξεις που εκδίδονται βάσει του δικαίου του περιβάλλοντος – Έννοια – Απόφαση της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών – Εμπίπτει

(Άρθρο 191 § 1 ΣΛΕΕ· κανονισμοί του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 1829/2003, άρθρα 4, 7, 16 και 19, και 1367/2006, άρθρα 2 § 1, στοιχείο στʹ, και 10)

2.      Περιβάλλον – Σύμβαση του Aarhus – Εφαρμογή στα θεσμικά όργανα της Ένωσης – Δυνατότητα των μη κυβερνητικών οργανώσεων να ζητήσουν εσωτερική επανεξέταση διοικητικών πράξεων στον τομέα του περιβάλλοντος – Περιεχόμενο της υποχρέωσης επανεξέτασης – Όρια – Αιτιάσεις σχετικά με την εκ μέρους της οικείας διοικητικής πράξης παράβαση της νομοθεσίας της Ένωσης σχετικά με τους γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς – Εμπίπτουν

(Σύμβαση του Aarhus, άρθρο 9 § 3· κανονισμοί του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 1829/2003 και 1367/2006, αιτιολογικές σκέψεις 5 και 18 και άρθρο 10)

3.      Προσέγγιση των νομοθεσιών – Γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα και ζωοτροφές – Κανονισμός 1829/2003 – Έγκριση διαθέσεως στην αγορά – Προϋποθέσεις

(Κανονισμός 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 4 § 1, 5, 16 § 1 και 17)

4.      Διεθνείς συμφωνίες – Συμφωνίες της Ένωσης – Σύμβαση σχετικά με την πρόσβαση στις πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα (Σύμβαση του Århus) – Αποτελέσματα – Κατισχύει των πράξεων του παραγώγου δικαίου της Ένωσης – Έλεγχος νομιμότητας πράξης του παραγώγου δικαίου της Ένωσης υπό το πρίσμα των διατάξεων της εν λόγω Συμβάσεως – Προϋποθέσεις

(Σύμβαση του Aarhus, άρθρο 9 § 3· κανονισμός 1367/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 10 § 1)

1.      Όσον αφορά τη δυνατότητα υποβολής αιτήσεως για εσωτερική επανεξέταση, δυνάμει του άρθρου 10 του κανονισμού 1367/2006, για την εφαρμογή στα όργανα και τους οργανισμούς της Ευρωπαϊκής Κοινότητας των διατάξεων της σύμβασης του Århus σχετικά με την πρόσβαση στις πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα, στο όργανο ή στον οργανισμό της Ένωσης που εξέδωσε διοικητική πράξη δυνάμει του δικαίου του περιβάλλοντος, το άρθρο 2, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, του εν λόγω κανονισμού ορίζει ότι η έννοια του περιβαλλοντικού δικαίου καλύπτει, για τους σκοπούς του εν λόγω κανονισμού, οιαδήποτε νομοθετική διάταξη της Ένωσης η οποία συμβάλλει στην επιδίωξη των στόχων της πολιτικής της Ένωσης στον τομέα του περιβάλλοντος. Στο πλαίσιο αυτό, απαριθμεί ουσιαστικά τους στόχους της Ένωσης στον τομέα του περιβάλλοντος, όπως αυτοί ορίζονται στο άρθρο 191, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ. Από το γράμμα της διατάξεως αυτής προκύπτει ότι, παραπέμποντας στους εν λόγω στόχους, ο νομοθέτης της Ένωσης θέλησε, στο πλαίσιο του κανονισμού 1367/2006, να προσδώσει ευρεία σημασία στην έννοια του «περιβαλλοντικού δικαίου», η οποία δεν περιορίζεται σε θέματα που συνδέονται με την προστασία του υπό στενή έννοια φυσικού περιβάλλοντος.

Συναφώς, απόφαση της Επιτροπής για έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντος που περιέχει γενετικώς τροποποιημένη σόγια, σύμφωνα με τον κανονισμό 1829/2003 για τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα και ζωοτροφές, συνιστά πράξη που εμπίπτει, μεταξύ άλλων, στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος. Πράγματι, στόχος των άρθρων 4, 7, 16 και 19 του κανονισμού 1829/2003 είναι να ρυθμίσουν τις ανθρώπινες παρεμβάσεις οι οποίες επηρεάζουν το περιβάλλον εξαιτίας της ύπαρξης γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών που μπορούν να έχουν επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου και των ζώων. Επομένως, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι τέτοιες αποφάσεις έγκρισης συνιστούν αναμφισβήτητα πράξεις που εκδίδονται βάσει του δικαίου του περιβάλλοντος, κατά την έννοια του άρθρου 2, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, του κανονισμού 1367/2006.

(βλ. σκέψεις 38, 43, 44, 61)

2.      Το περιεχόμενο της υποχρέωσης διενέργειας εσωτερικής επανεξέτασης βάσει του άρθρου 10 του κανονισμού 1367/2006, για την εφαρμογή στα όργανα και τους οργανισμούς της Κοινότητας των διατάξεων της σύμβασης του Århus σχετικά με την πρόσβαση στις πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα, πρέπει να ερμηνεύεται υπό την έννοια ότι η Επιτροπή οφείλει να εξετάσει μια αίτηση εσωτερικής επανεξέτασης μόνο στο μέτρο που ο αιτών την επανεξέταση υποστήριξε ότι η επίμαχη διοικητική πράξη αντέβαινε στο δίκαιο του περιβάλλοντος, κατά την έννοια του κανονισμού 1367/2006. Συναφώς, δεν χρειάζεται να συνίσταται ο κύριος νομικός σκοπός του εξεταζόμενου επιχειρήματος σε ζήτημα που άπτεται του δικαίου του περιβάλλοντος.

Επιπροσθέτως, το δίκαιο του περιβάλλοντος, κατά την έννοια του κανονισμού 1367/2006, καλύπτει κάθε νομοθετική διάταξη της Ένωσης για τη ρύθμιση των γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών, σκοπός της οποίας είναι να αντιμετωπισθεί ένας κίνδυνος για την υγεία των ανθρώπων ή των ζώων ο οποίος οφείλεται στους γενετικώς αυτούς τροποποιημένους οργανισμούς ή σε περιβαλλοντικούς παράγοντες που μπορούν να έχουν επιπτώσεις στους εν λόγω οργανισμούς κατά την καλλιέργεια ή την εκτροφή τους στο φυσικό περιβάλλον. Η διαπίστωση αυτή ισχύει αδιακρίτως και για τις περιπτώσεις όπου οι γενετικώς τροποποιημένοι οργανισμοί δεν καλλιεργήθηκαν εντός της Ένωσης

Επομένως, όσον αφορά αίτηση επανεξέτασης απόφασης της Επιτροπής για έκκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντος που περιέχει γενετικώς τροποποιημένη σόγια, σύμφωνα με τον κανονισμό 1829/2003 για τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα και ζωοτροφές, αιτιάσεις με τις οποίες προβάλλεται παραβίαση των διατάξεων του εν λόγω κανονισμού, στόχος του οποίου είναι η προστασία της υγείας του ανθρώπου και των ζώων στην Ένωση έναντι κινδύνων που οφείλονται στους γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς, εμπίπτουν στο πεδίο του δικαίου του περιβάλλοντος, κατά την έννοια του κανονισμού 1367/2006.

(βλ. σκέψεις 49, 69, 72, 78)

3.      Προκειμένου να εγκριθεί η διάθεση στην αγορά προϊόντων που περιέχουν ή αποτελούνται από γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς, είναι αναγκαίο να πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 4, παράγραφος 1, του κανονισμού 1829/2003, για τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα και ζωοτροφές, και του άρθρου 16, παράγραφος 1, του ίδιου κανονισμού. Συναφώς, από το γράμμα των άρθρων 5 και 17 του εν λόγω κανονισμού προκύπτει ότι τα άρθρα αυτά αφορούν μόνον τη διαδικασία υποβολής αίτησης για έγκριση και τις σχετικές με αυτήν διατυπώσεις. Επομένως, τα εν λόγω άρθρα δεν αφορούν τις προϋποθέσεις ούτε την έκταση της επί της ουσίας εξέτασης των αιτήσεων έγκρισης.

(βλ. σκέψη 81)

4.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 88)