Cás C-694/20
Orde van Vlaamse Balies agus páirtithe eile
v
Vlaamse Regering
(iarraidh ar réamhrialú ón Grondwettelijk Hof)
Breithiúnas na Cúirte (an Mór-Dhlísheomra) an 8 Nollaig 2022
(Tarchur chun réamhrialú – Comhar riaracháin i réimse an chánachais – Uathmhalartú faisnéise sainordaitheach i ndáil le socruithe infhógartha trasteorann – Treoir 2011/16/AE, arna leasú le Treoir (AE) 2018/822 – Airteagal 8ab(5) – Bailíocht – Rúndacht ghairmiúil an dlíodóra – Tarscaoileadh ón oibleagáid tuairiscithe ar mhaithe leis an dlíodóir atá faoi réir rúndacht ghairmiúil – Oibleagáid ar an dlíodóir idirghabhálaí seo fógra a thabhairt d’aon idirghabhálaí eile nach é a chliant é faoi na hoibleagáidí tuairiscithe atá air – Airteagail 7 agus 47 de Chairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh)
1. Comhfhogasú reachtaíochta – Comhar riaracháin i réimse an chánachais – Treoir 2011/16/AE – Malartú faisnéise arna iarraidh – Idirghabhálaí – Coincheap – Dlíodóir atá ag saothrú a chuid ghníomhaíochta – Cuimsitheacht
(Treoir 2011/16/AE ón gComhairle, arna leasú le Treoir (AE) 2018/822, Airteagal 3(21))
(féach míreanna 21, 22)
2. Cearta bunúsacha – Meas ar an saol príobháideach agus ar shaol an teaghlaigh – An ceart chun cosaint bhreithiúnach éifeachtach – Cumhdach sa Chairt um Chearta Bunúsacha agus sa Choinbhinsiún Eorpach um Chearta an Duine araon – An leibhéal cosanta arna chur ar fáil sa Chairt gan neamhaird a thabhairt ar an méid a ráthaítear leis an gcoinbhinsiún sin
(Cairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh, Airteagail 7, 47 agus 53(3))
(féach mír 26)
3. Cearta bunúsacha – Cairt um Chearta Bunúsacha – Meas ar an saol príobháideach agus ar shaol an teaghlaigh – Teorannú ar fheidhmiú na gceart agus na saoirsí a chumhdaítear sa Chairt – Coinníollacha –Teorannú foráilte le dlí – Inneachar sár-riachtanach na gceart bunúsach a urramú – Comhlíonadh phrionsabal na comhréireachta – Cuspóir leasa ghinearálta a shaothrú – Raon feidhme – An comhrac i gcoinne na pleanála ionsaithí cánach agus cosc a chur ar riosca imghabhála cánach agus calaoise cánach – Cuimsitheacht
(Cairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh, Airteagail 7 agus 52(1))
(féach míreanna 34-41, 44)
4. Comhfhogasú reachtaíochta – Comhar riaracháin i réimse an chánachais – Treoir 2011/16 – Malartú faisnéise arna iarraidh – Oibleagáidí faisnéise agus comhar a fhorchuirtear ar dhlíodóirí – Sárú ar an gceart chun triail chóir a fháil – Easnamh
(Cairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh, Airteagal 47; Treoir 2011/16, Airteagal 8ab(5))
(féach míreanna 60-65)
5. Comhfhogasú reachtaíochta – Comhar riaracháin i réimse an chánachais – Treoir 2011/16 – Malartú faisnéise arna iarraidh – Oibleagáidí faisnéise agus comhar a fhorchuirtear ar dhlíodóirí – Rúndacht ghairmiúil an dlíodóra – Tarscaoileadh ón oibleagáid tuairiscithe ar mhaithe leis an dlíodóir atá faoi réir rúndacht ghairmiúil – Oibleagáid ar an dlíodóir idirghabhálaí seo fógra a thabhairt d’aon idirghabhálaí eile nach é a chliant é faoi na hoibleagáidí tuairiscithe atá air – Sárú ar mheas ar an saol príobháideach agus ar shaol an teaghlaigh – Neamhbhailíocht
(An Chairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh, Airt. 7, Treoir 2011/16, Airt. 8ab(5))
(féach míreanna 19, 27-32, 46-53, 56-66 agus an chuid oibríochtúil)
Résumé
Maidir le comhar riaracháin údaráis chánach náisiúnta na mBallstát, tugadh isteach le leasú ar Threoir 2011/16 (1) le Treoir 2018/822 oibleagáid tuairisc a thabhairt do na húdaráis inniúla ar idirghabhálaithe atá rannpháirteach i socruithe pleanála cánach trasteorann a d’fhéadfadh a bheith ionsaitheach (2). Cuireadh an oibleagáid tuairiscithe sin ar na gníomhaithe uile a mbíonn baint acu le dearadh, margaíocht, eagrú nó bainistiú cur chun feidhme idirbhirt den sórt sin, orthu siúd a thugann cúnamh nó comhairle agus, ina éagmais sin, ar an gcáiníocóir féin.
De réir forála eile de Threoir 2011/16 arna leasú (3), féadfaidh gach Ballstát na bearta is gá a dhéanamh chun an ceart a thabhairt d’idirghabhálaithe faoi réir rúndacht ghairmiúil atá rannpháirteach sna socruithe sin tarscaoileadh a fháil ón oibleagáid faisnéis a sholáthar maidir le socrú infhógartha trasteorann i gcás ina mbeadh an oibleagáid tuairiscithe i gcás ina mbeadh sé sin ag teacht salach ar an rúndacht ghairmiúil is infheidhme de bhua an dlí náisiúnta. I gcás den sórt sin, ní mór do gach Ballstát na bearta is gá a dhéanamh chun a cheangal ar na hidirghabhálaithe sin fógra a thabhairt gan mhoill d’aon idirghabhálaí eile nó, in éagmais idirghabhálaí den sórt sin, don cháiníocóir lena mbaineann faoina oibleagáidí tuairiscithe. Mar sin féin, ní fhéadfaidh idirghabhálaithe faoi réir rúndacht ghairmiúil a bheith i dteideal a bheith tarscaoilte ón oibleagáid tuairisc a thabhairt ach amháin a mhéid a ghníomhaíonn siad laistigh de theorainneacha an dlí náisiúnta ábhartha lena rialaítear a ngairmeacha.
Chun na ceanglais arna dtabhairt isteach le Treoir 2018/822 a chomhlíonadh agus chun a áirithiú nach gcuirfidh an rúndacht ghairmiúil cosc ar na dearbhuithe is gá, foráiltear go háirithe leis na rialacháin Phléimeannacha maidir le comhar riaracháin i réimse an chánachais lena dtrasuítear an Treoir sin go mbeadh ar idirghabhálaí, nuair atá sé faoi cheangal ag rúndacht ghairmiúil, an t-idirghabhálaí nó na hidirghabhálaithe eile a chur ar an eolas, i scríbhinn agus ar mhodh réasúnaithe, nach féidir leis an oibleagáid tuairiscithe a chomhlíonadh, agus, mar thoradh air sin, aistrítear an oibleagáid sin go huathoibríoch chuig an idirghabhálaí nó na hidirghabhálaithe eile.
Déanann an Orde van Vlaamse Balies (Comhlachas Barra Fhlóndras), an Belgian Association of Tax Lawyers (4) agus triúr dlíodóirí díospóid maidir leis an oibleagáid tuairiscithe sin a forchuirtear ar dhlíodóir atá ag gníomhú mar idirghabhálaí. Dar leo, bheadh sé dodhéanta an oibleagáid tuairiscithe sin a chomhlíonadh gan sárú a dhéanamh ar an rúndacht ghairmiúil a bhfuil ina ceangal ar dhlíodóirí. Ina theannta sin, níl gá leis an oibleagáid tuairiscithe toisc gur féidir leis an gcliant féin, le cúnamh ón dlíodóir nó gan é, é a chur in iúl do na hidirghabhálaithe eile agus a iarraidh orthu a n‑oibleagáid tuairiscithe a chomhlíonadh. Thug na hiarratasóirí cás os comhair an Grondwettelijk Hof (an Chúirt Bhunreachtúil, an Bheilg) inar iarradh go gcuirfí forálacha an dlí náisiúnta lena mbaineann ar fionraí agus go gcuirfear iad ar neamhní go hiomlán nó go páirteach.
Cuireann an chúirt a rinne an tarchur ceist maidir le bailíocht na forála sin de Threoir 2011/16 arna leasú (5) maidir le hoibleagáid tuairiscthe.
Lena breithiúnas, chinn an Chúirt, ag teacht le chéile mar Mhór-Dhlísheomra, go raibh an fhoráil sin neamhbhailí i bhfianaise Airteagal 7 de Chairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh (6), a mhéid atá sé d’éifeacht ag a cur i bhfeidhm ag na Ballstáit go gceanglófar ar dhlíodóir a gníomhaíonn mar idirghabhálaí, i gcás ina bhfuil tarscaoileadh ón oibleagáid tuairiscithe aige de bharr rúndacht ghairmiúil a bhfuil ina ceangal air, fógra a thabhairt gan mhoill do gach aon idirghabhálaí eile nach bhfuil ina chliant dó faoi na hoibleagáidí tuairiscithe atá air de bhua na forála sin.
Breithniú na Cúirte
Sonraíonn an Chúirt, mar réamhphointe, nach mbaineann an cheist maidir le bailíocht na hoibleagáide tuairiscithe dá bhforáiltear le Treoir 2011/16, arna leasú, i bhfianaise Airteagail 7 agus 47 den Chairt, ach a mhéid is gá do dhlíodóir atá ag gníomhú mar idirghabhálaí an tuairisciú sin a dhéanamh d’idirghabhálaí eile nach bhfuil ina chliant aige. I gcás ina ndeanann an dlíodóir idirghabhálaí tuairisc dá chliant, bíodh sé ina idirghabhálaí eile nó an cáiníocóir lena mbaineann, níl an tuairisciú sin in ann amhras a chaitheamh ar chomhlíonadh na gceart agus na saoirsí lena mbaineann, arna ráthú leis an gCairt.
Chun bailíocht na hoibleagáide tuairiscithe a fhíorú, déanann an Chúirt Airteagal 7 den Chairt a léirmhíniú i bhfianaise chásdlí na Cúirte Eorpaí um Chearta an Duine a bhaineann leis an bhforáil chomhfhreagrach, eadhon Airteagal 8 den Choinbhinsiún Eorpach um Chearta an Duine (7). De réir an chásdlí sin, cosnaítear leis an Airteagal sin rúndacht gach comhfhreagras idir daoine aonair agus tugtar leis cosaint fheabhsaithe do mhalartuithe idir dlíodóirí agus a gcliaint. Baineann an Chúirt de thátal as go ráthaítear le hAirteagal 7 den Chairt ní hamháin gníomhaíochtaí cosanta, ach rúndacht na comhairle dhlíthiúla freisin ó thaobh ábhair de agus go raibh ann dó freisin. Mar sin, cé is moite de chásanna eisceachtúla, ní mór go mbeadh muinín ag daoine go dlisteanach nach nochtfaidh a ndlíodóir, gan a dtoiliú, d’aon duine go bhfuil siad ag dul i gcomhairle leis.
Tá údar maith leis an gcosaint a thugtar do rúndacht ghairmiúil dlíodóirí toisc go gcuirtear misean bunúsach de chúram dlíodóirí i sochaí daonlathach, agus é sin daoine aonair a chosaint. Áirítear leis an misean seo an ceanglas nach mór do gach duine a bheith in ann rochtain iomlán saor a bheith aige ar a dhlíodóir chun comhairle dlí neamhspleách a fháil, agus a bheith in ann brath ar a dhílseacht ag an am céanna.
Leis an oibleagáid, dá bhforáiltear go sainráite le Treoir 2011/16, arna leasú, ar dhlíodóir idirghabhálaí atá tarscaoilte ón oibleagáid tuairiscithe fógra a thabhairt gan mhoill d’idirghabhálaithe eile nach iad a gcliaint iad faoi na hoibleagáidí tuairiscithe atá de dhualgas orthu, is gá go mbeadh na hidirghabhálaithe eile sin ar an eolas faoi chéannacht an dlíodóra idirghabhálaí a thugann an fógra, faoina mheasúnú go bhfuil an socrú i dtrácht faoi réir tuairiscithe agus go rabhthas i gcomhairle leis ina leith. Cinneann an Chúirt go gcuireann sé seo isteach ar an gceart maidir le hurraim do chumarsáid idir dlíodóirí agus a gcliaint, arna ráthú le hAirteagal 7 den Chairt. Ina theannta sin, spreagann an oibleagáid tuairiscithe seo, go hindíreach, cur isteach eile ar an gceart céanna sin, mar thoradh ar an nochtadh de chéannacht an dlíodóra idirghabhálaí agus an comhairliúchán leis, ag na tríú páirtithe idirghabhálaí ar tugadh fógra dóibh amhlaidh, do na húdaráis chánach.
Maidir le húdar a d’fhéadfadh a bheith leis an gcur isteach sin, meabhraíonn an Chúirt go bhféadfaí teorainneacha a chur leis an gceart maidir le hurraim do chumarsáidí idir dlíodóirí agus a gcliaint, ar choinníoll go bhforáiltear do na teorainneacha sin le dlí, go n‑urramaítear bunábhar na gceart sin leo agus, i gcomhréir le prionsabal na comhréireachta, go bhfuil gá leo agus go gcomhlíontar cuspóirí leasa ghinearálta arna n‑aithint ag an Aontas nó go bhfreagraíonn siad leis an ngá atá ann cearta agus saoirsí daoine eile a chosaint.
Sa chás seo, measann an Chúirt go ndéantar prionsabal na dlíthiúlachta a chomhlíonadh agus bunábhar an chirt maidir le cumarsáidí idir dlíodóirí agus a gcliaint a urramú.
Maidir le comhréireacht an chur isteach, meabhraíonn an Chúirt go bhfuil an leasú a rinneadh in 2018 ar Threoir 2011/16 mar chuid de chomhar idirnáisiúnta cánach atá dírithe ar rannchuidiú le cosc a chur ar riosca imghabhála cánach agus calaoise cánach, arb ionann iad agus cuspóirí leasa ghinearálta aitheanta ag an Aontas.
Mar sin féin, fiú dá mbeadh an oibleagáid fógartha atá ar an dlíodóir atá faoi réir na rúndachta gairmiúla in ann rannchuidiú leis an gcomhrac i gcoinne na pleanála ionsaithí cánach agus cosc a chur ar riosca imghabhála cánach agus calaoise cánach, níl fíorghá léi chun na cuspóirí sin a bhaint amach agus, go háirithe, chun a áirithiú go ndéanfar faisnéis a bhaineann le socruithe infhógartha trasteorann a tharchuir chuig na húdaráis inniúla. Go deimhin, tá ar gach idirghabhálaí, i bprionsabal, faisnéis den sórt sin a thabhairt do na húdaráis inniúla. Ní féidir le haon idirghabhálaí a mhaíomh go réasúnta nach raibh sé ar an eolas faoi na hoibleagáidí tuairiscithe, atá leagtha amach go soiléir sa Treoir, a bhfuil sé faoina réir go díreach agus go leithleach.
Ina theannta sin, ós rud é nach tarscaoiltear gach idirghabhálaí ón oibleagáid tuairiscithe ach amháin más féidir leis a chruthú go bhfuil sé déanta cheana féin ag idirghabhálaí eile, níl aon chúis eagla go mbeidh idirghabhálaithe ag brath, gan fíorú, go ndéanfaidh an dlíodóir idirghabhálaí an dearbhú is gá. Anuas air sin, trína fhoráil go bhféadfadh tarscaoileadh ón oibleagáid tuairiscithe a bheith ann de bharr rúndacht ghairmiúil, fágann an Treoir gur duine é an dlíodóir idirghabhálaí nach féidir le hidirghabhálaithe eile, a priori, a bheith ag súil le haon tionscnamh uaidh de chineál a tharscaoilfí iad óna n‑oibleagáidí tuairiscithe féin.
Maidir le céannacht an dlíodóra idirghabhálaí agus an comhairliúchán leis a nochtadh, ag idirghabhálaithe tríú páirtí ar tugadh fógra dóibh amhlaidh, dealraíonn sé nach bhfuil fíorghá leis sin ach oiread chun cuspóirí na Treorach a bhaint amach. Go deimhin, ráthaítear leis an oibleagáid tuairiscithe a fhorchuirtear ar idirghabhálaithe eile nach bhfuil faoi réir rúndacht ghairmiúil agus, in éagmais idirghabhálaithe den sórt sin, atá de dhualgas ar an gcáiníocóir lena mbaineann, i bprionsabal, go gcuirfear na húdaráis chánach ar an eolas. Chomh maith leis sin, féadfaidh an t‑údarás cánach, tar éis faisnéis den sórt sin a fháil, faisnéis bhreise a iarraidh go díreach ón gcáiníocóir lena mbaineann, agus féadfaidh seisean teagmháil a dhéanamh ansin lena dhlíodóir chun cabhrú leis, nó grinnscrúdú a dhéanamh ar staid chánach an cháiníocóra sin.
Dá bhrí sin, cinneann an Chúirt Bhreithiúnais go sáraíonn an oibleagáid fógartha dá bhforáiltear i dTreoir an Aontais an ceart maidir le cumarsáidí idir dlíodóir agus a chliant a urramú, arna ráthú in Airteagal 7 den Chairt, a mhéid a fhoráiltear léi go gceanglaítear ar dhlíodóir idirghabhálaí, atá faoi cheangal ag rúndacht ghairmiúil, fógra a thabhairt d’aon idirghabhálaí eile nach bhfuil ina chliant dó maidir leis na hoibleagáidí tuairiscithe atá air.
Thairis sin, chinn an Chúirt nach raibh feidhm ag Airteagal 47 den Chairt sa chás seo toisc gur ghá nasc le himeachtaí dlíthiúla faoin Airteagal sin. Tá nasc den sórt sin in easnamh sa chás seo, ós rud é go dtagann an oibleagáid fógartha chun cinn ag céim luath, ar a dhéanaí nuair atá an socrú infhógartha trasteorann tar éis a bheith curtha i gcrích agus réidh le cur chun feidhme agus, dá bhrí sin, lasmuigh d’aon imeachtaí dlíthiúla nó a n‑ullmhúcháin. Dá bhrí sin, níl aon chur isteach ar an gceart chun triail chóir a fháil, atá ráthaithe le hAirteagal 47 den Chairt, i gceist leis an oibleagáid fógartha a chur in ionad na hoibleagáide tuairiscthe i gcás dlíodóir idirghabhálaí atá faoi cheangal ag rúndacht ghairmiúil.