Sprawa T‑123/23

VA

przeciwko

Komisji Europejskiej

 Wyrok Sądu (piąta izba w składzie powiększonym) z dnia 5 czerwca 2024 r.

Służba publiczna – Urzędnicy – Wynagrodzenie – Dodatki rodzinne – Dodatek na dziecko pozostające na utrzymaniu – Dodatek edukacyjny – Decyzje o zakończeniu wypłaty niektórych dodatków – Warunki przyznania – Pojęcie „końca studiów” – Równość traktowania – Zasada dobrej administracji – Zwrot nienależnych kwot – Artykuł 85 akapit pierwszy regulaminu pracowniczego – Odpowiedzialność

1.      Urzędnicy – Wynagrodzenie – Dodatki rodzinne – Dodatek edukacyjny – Warunki przyznania – Charakter kumulatywny

(regulamin pracowniczy urzędników, art. 67; załącznik VII, art. 2, 3)

(zob. pkt 32–34)

2.      Urzędnicy – Wynagrodzenie – Dodatki rodzinne – Dodatek na dziecko pozostające na utrzymaniu – Warunki przyznania – Dalsze kształcenie – Pojęcie – Data końca studiów – Udostępnienie wyników końcowych przez placówkę edukacyjną

[regulamin pracowniczy urzędników, art. 67; załącznik VII, art. 2 ust. 3 lit. b)]

(zob. pkt 36, 38–42)

3.      Urzędnicy – Wynagrodzenie – Dodatki rodzinne – Dodatek edukacyjny – Warunki przyznania – Uczęszczanie regularnie i w pełnym wymiarze godzin – Data końca studiów – Udostępnienie wyników końcowych przez placówkę edukacyjną

(regulamin pracowniczy urzędników, art. 67; załącznik VII, art. 3 ust. 1)

(zob. pkt 53–55)

4.      Urzędnicy – Akty administracji – Cofnięcie – Akty niezgodne z prawem – Wznowienie postępowania w sprawie wydania aktu na etapie, w którym wystąpiła niezgodność z prawem – Dopuszczalność

 

(zob. pkt 71, 94)

Streszczenie

Sąd, do którego wpłynęła skarga wniesiona przez urzędnika Rady Unii Europejskiej, stwierdził częściową nieważność decyzji Komisji w zakresie, w jakim uchylały uprawnienie tego urzędnika do pobierania dodatku na dziecko pozostające na utrzymaniu i dodatku edukacyjnego oraz ulgi podatkowej związanej z dodatkiem na dziecko pozostające na utrzymaniu w okresie od chwili złożenia przez jego dziecko ostatniego egzaminu na studiach do chwili udostępnienia wyników końcowych przez placówkę edukacyjną. W tym kontekście Sąd wydał rozstrzygnięcie w nowej kwestii, a mianowicie daty, od której urzędnik przestaje być uprawniony do pobierania takich należności pieniężnych, ponieważ jego dziecko nie odbywa już kształcenia lub szkolenia zawodowego w rozumieniu art. 2 ust. 3 załącznika VII do regulaminu pracowniczego urzędników Unii Europejskiej (zwanego dalej „regulaminem pracowniczym”) i nie uczęszcza już regularnie i w pełnym wymiarze godzin do placówki edukacyjnej w rozumieniu art. 3 ust. 1 tego załącznika.

W rozpatrywanej sprawie córka skarżącego odbyła studia uniwersyteckie na belgijskim uniwersytecie. W dniu 18 czerwca 2021 r. złożyła ostatni egzamin w ramach cyklu swoich studiów, w dniu 2 lipca 2021 r. dowiedziała się, że zdała wszystkie egzaminy, a w dniu 27 sierpnia 2021 r. otrzymała zaświadczenie o pomyślnym ukończeniu studiów. Rok akademicki zakończył się w dniu 13 września 2021 r.

Do września 2021 r. skarżący pobierał na swoją córkę dodatek na dziecko pozostające na utrzymaniu oraz dodatek edukacyjny, o których mowa w art. 2 i 3 załącznika VII do regulaminu pracowniczego, i korzystał z ulgi podatkowej związanej z dodatkiem na dziecko pozostające na utrzymaniu. Ponieważ jednak jego córka pomyślnie zdała egzaminy w czerwcu 2021 r. podczas pierwszej sesji egzaminacyjnej, Komisja stwierdziła, że skarżący nie jest już uprawniony do pobierania rozpatrywanych należności pieniężnych od lipca 2021 r., i wobec tego przystąpiła do odzyskania tych należności pieniężnych za miesiące lipiec, sierpień i wrzesień 2021 r.

Ocena Sądu

Na wstępie Sąd przypomniał, że zgodnie z art. 2 i 3 załącznika VII do regulaminu pracowniczego dodatek edukacyjny może zostać przyznany tylko wtedy, gdy wcześniej zostały spełnione przesłanki uzyskania dodatku na dziecko pozostające na utrzymaniu. Wynika z tego, że ocena warunku regularnego uczęszczania w pełnym wymiarze godzin do placówki edukacyjnej powinna zostać przeprowadzona w drugiej kolejności po ustaleniu, że dziecko, w odniesieniu do którego wnosi się o dodatek edukacyjny, pozostaje na utrzymaniu urzędnika.

W przypadku, w którym dziecko odbywa naukę na poziomie uniwersyteckim, prawo do dodatku na dziecko pozostające na utrzymaniu uzależnione jest od spełnienia trzech przesłanek, a mianowicie rzeczywistego utrzymywania dziecka przez urzędnika, okoliczności, że dziecko jest w wieku od 18 do 26 lat, oraz od tego, czy pobiera ono kształcenie lub szkolenie zawodowe.

W tym względzie Sąd uściślił, że „kształcenie” składa się z kilku etapów, takich jak uczestnictwo w kursach przewidzianych programem studiów i w egzaminach dotyczących tych kursów, ocena tych egzaminów oraz, po zakończeniu ostatniego z tych egzaminów, udostępnienia przez placówkę edukacyjną prowadzącą rozpatrywane kształcenie końcowych wyników poświadczających ich pomyślne przejście. Owe etapy są nierozerwalnie ze sobą związane, ponieważ uczestnictwo w egzaminach pozwala ocenić zdobycie przez studenta umiejętności i wiedzy przekazywanych w ramach prowadzonych kursów.

Tymczasem ponieważ student może dowiedzieć się o pomyślnym przejściu kształcenia dopiero po zakończeniu wszystkich egzaminów i po udostępnieniu przez placówkę edukacyjną wyników tych egzaminów, to właśnie od tego momentu, w którym znane są końcowe wyniki, należy uznać, że student nie pobiera już kształcenia w rozumieniu art. 2 ust. 3 lit. b) załącznika VII do regulaminu pracowniczego.

Tym samym, dziecko w wieku od 18 do 26 lat, które odbywa kształcenie szkolne lub zawodowe, pozostaje na utrzymaniu urzędnika nie do chwili, w której to dziecko przystąpi do ostatniego egzaminu, lecz do chwili, w której końcowe wyniki zostaną udostępnione przez placówkę edukacyjną.

W tym kontekście urzędnik powinien wobec tego poinformować administrację o zakończeniu nauki przez dziecko, powiadamiając ją niezwłocznie o dacie, w której placówka edukacyjna udostępniła końcowe wyniki, tak aby administracja mogła niezwłocznie wstrzymać wypłatę tego dodatku.

Co się tyczy przewidzianej w art. 3 ust. 1 załącznika VII do regulaminu pracowniczego przesłanki uczęszczania do szkoły na cele przyznania dodatku edukacyjnego, Sąd zastosował do analizy tej przesłanki swoje rozważania w przedmiocie dodatku na dziecko pozostające na utrzymaniu.

Wynika z tego, że należy przyjąć, iż od momentu, w którym placówka edukacyjna udostępniła wyniki końcowe, dziecko urzędnika nie uczęszcza już regularnie i w pełnym wymiarze czasu do placówki edukacyjnej w rozumieniu art. 3 ust. 1 załącznika VII do regulaminu pracowniczego.