Sprawa T‑251/11
Republika Austrii
przeciwko
Komisji Europejskiej
Pomoc państwa – Energia elektryczna – Pomoc dla zakładów energochłonnych – Austriacka ustawa o ekologicznej energii elektrycznej – Decyzja uznająca pomoc za niezgodną z rynkiem wewnętrznym – Pojęcie pomocy państwa – Zasoby państwowe – Możliwość przypisania państwu – Selektywny charakter – Ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych – Przekroczenie uprawnień – Równość traktowania
Streszczenie – wyrok Sądu (piąta izba) z dnia 11 grudnia 2014 r.
1. Postępowanie sądowe – Skarga wszczynająca postępowanie – Wymogi formalne – Zwięzłe przedstawienie powołanych zarzutów
(regulamin postępowania przed Sądem, art. 44 § 1)
2. Pomoc przyznawana przez państwa – Pojęcie – Pomoc z zasobów państwowych – Mechanizm obligatoryjnego zakupu ekologicznej energii elektrycznej po cenie wyższej od ceny rynkowej mający na celu wspieranie wytwarzania tej energii – Mechanizm zarządzany przez spółkę akcyjną na podstawie koncesji państwowej – Finansowanie ponoszone przez odbiorców końcowych – Wpłaty odbiorców końcowych zbliżone do opłaty parafiskalnej – Środek przewidujący zwolnienie częściowe na rzecz przedsiębiorstw energochłonnych – Środek wiążący się z wykorzystaniem zasobów państwowych
(art. 107 ust. 1 TFUE)
3. Pomoc przyznawana przez państwa – Pojęcie – Przyznanie korzyści, które można przypisać państwu – Mechanizm wsparcia ustanowiony ustawą – Zaliczenie
(art. 107 ust. 1 TFUE)
4. Pomoc przyznawana przez państwa – Pojęcie – Przyznanie korzyści beneficjentom – Środki mające na celu zrekompensowanie ewentualnie osłabionej pozycji konkurencyjnej krajowych przedsiębiorstw energochłonnych w stosunku do innych przedsiębiorstw będących odbiorcami energii elektrycznej – Zaliczenie
(art. 107 ust. 1 TFUE)
5. Pomoc przyznawana przez państwa – Pojęcie – Charakter selektywny środka – Odstępstwo od powszechnego systemu podatkowego – Względy uzasadniające wynikające z charakteru i struktury systemu – Ciężar dowodu
(art. 107 ust. 1 TFUE)
6. Pomoc przyznawana przez państwa – Pojęcie – Charakter selektywny środka – Kryteria oceny – Uwzględnienie wcześniejszej praktyki – Wyłączenie – Naruszenie zasady równego traktowania – Brak
(art. 107 ust. 1 TFUE)
7. Pomoc przyznawana przez państwa – Zakaz – Odstępstwa – Pomoc, która może być uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym – Pomoc na ochronę środowiska – Wytyczne w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska – Zakres stosowania – Mechanizm obligatoryjnego zakupu ekologicznej energii elektrycznej po cenie wyższej od ceny rynkowej – Finansowanie ponoszone przez odbiorców końcowych w formie opłaty zbliżonej do opłaty parafiskalnej – Środek przewidujący zwolnienie częściowe na rzecz przedsiębiorstw energochłonnych – Zaliczenie
(art. 107 ust. 3 TFUE; komunikat Komisji 2008/C 82/01, pkt 58, 59, 70, 151)
8. Pomoc przyznawana przez państwa – Zakaz – Odstępstwa – Pomoc, która może być uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym – Pomoc na ochronę środowiska – Wytyczne w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska – Pomoc w formie ulg lub zwolnień podatkowych w odniesieniu do podatków na ochronę środowiska – Ulgi od podatków na ochronę środowiska należące do kategorii systemu podatkowego niezharmonizowanego – Badanie przez Komisję konieczności i proporcjonalności pomocy oraz jej skutków – Skarga o stwierdzenie nieważności decyzji stwierdzającej niezgodność pomocy z rynkiem wewnętrznym – Obowiązek przedstawienia dowodów przez państwo członkowskie
(art. 107 ust. 3 TFUE; komunikat Komisji 2008/C 82/01, pkt 151–159)
9. Pomoc przyznawana przez państwa – Zakaz – Odstępstwa – Określone w rozporządzeniu kategorie pomocy, które mogą być uznane za zgodne z rynkiem wewnętrznym –Rozporządzenie nr 800/2008 – Wyłączenie przewidziane dla pomocy w formie ulg od podatków na ochronę środowiska – Kryteria stosowania – Podatki zharmonizowane na poziomie europejskim
(art. 107 ust. 3 TFUE; rozporządzenie Komisji nr 800/2008, art. 25)
1. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 26–31)
2. Co się tyczy rozpatrywania z punktu widzenia art. 107 ust. 1 TFUE środka krajowego służącego zachęceniu do wytwarzania ekologicznej energii elektrycznej w postaci zagwarantowania każdemu producentowi ekologicznej energii elektrycznej zakupu całkowitej ilości tej energii po stałej cenie wyższej od rynkowej ceny energii elektrycznej i przewidującego jednocześnie przeniesienie kosztów poniesionych z tego tytułu przez dostawców energii na odbiorców energii elektrycznej w drodze obowiązkowej dopłaty do ceny z tytułu zakupu ekologicznej energii elektrycznej, Komisja nie popełniła błędu, uznając, że korzyść przewidziana na rzecz zakładów energochłonnych, które są uprawnione do uzyskania na wniosek zwolnienia z obowiązku zakupu ekologicznej energii elektrycznej w drodze płatności wyrównawczej, wiązała się z wykorzystaniem zasobów państwowych, nawet jeżeli ten mechanizm pomocy jest zarządzany przez centrum rozliczeniowe ekologicznej energii elektrycznej, a koncesję na realizację zadań tego centrum udzielono spółce akcyjnej podlegającej prawu prywatnemu, w której 50,4% akcji posiadają akcjonariusze prywatni.
W istocie wspomnianej spółce akcyjnej powierzono w drodze ustawy krajowej zarządzanie systemem pomocy na rzecz produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych. System przewidziany przez tę ustawę można określić jako ustanawiający koncesję państwową z tego powodu, że omawiane środki są odprowadzane wyłącznie na określone przez ustawodawcę krajowego cele służące interesowi publicznemu. Ponadto obowiązkowa dopłata do ceny z tytułu zakupu ekologicznej energii elektrycznej może zostać zrównana z opłatą parafiskalną od energii elektrycznej, ustaloną przez organ publiczny na cele służące interesowi publicznemu i zgodnie z obiektywnym kryterium. W konsekwencji rozpatrywane kwoty można zakwalifikować jako środki, których źródłem są zasoby państwowe i które można zrównać z opłatą parafiskalną.
Ponadto o ile prawdą jest, że podmiot, któremu powierzono zadanie administrowania systemem wspierania wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, występuje w formie spółki akcyjnej podlegającej prawu prywatnemu, o tyle w ramach koncesji na realizację zadań centrum rozliczeniowego ekologicznej energii elektrycznej podmiot ten nie zachowuje się w taki sam sposób jak podmiot gospodarczy swobodnie działający na rynku w celu osiągnięcia zysków – jego działanie jest bowiem wyznaczone przez ustawodawcę krajowego, który ograniczył je do wykonywania wspomnianej koncesji. W tym względzie istnienie ścisłej kontroli w zakresie zgodności działań wspomnianego podmiotu z obowiązującymi ramami prawnymi przeprowadzanej wielopłaszczyznowo przez różne organy państwowe sprzyja wnioskowi, że ów podmiot nie działa w swoim własnym imieniu i swobodnie, ale jako funkcjonujący na podstawie koncesji zarządca pomocy przyznanej ze środków państwowych.
W tych okolicznościach Komisja słusznie uznała, że korzyść przewidziana na rzecz zakładów energochłonnych jest zbliżona w tym wypadku do dodatkowego obciążenia dla państwa, ponieważ wszelkie zmniejszenie poziomu opłaty, którą zakłady te zobowiązane są uiścić, można uznać za zmniejszenie dochodów państwa, które są jednak następnie odzyskiwane od innych przedsiębiorstw, dzięki czemu zrekompensowany zostaje powstały w ten sposób niedobór.
(por. pkt 67, 68, 70, 72, 75, 76, 83)
3. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 85–87)
4. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 94, 111–116)
5. Pojęcie pomocy państwa nie obejmuje środków państwowych różnicujących przedsiębiorstwa, a zatem selektywnych a priori, w wypadku gdy różnicowanie to wynika z charakteru lub ze struktury systemu podatkowego, w który środki te się wpisują. Natomiast wpisujące się w system opodatkowania zwolnienia wynikające z celu, który nie jest właściwy temu systemowi, także podlegają wymogom wynikającym z art. 107 ust. 1 TFUE.
Ponadto w celu dokonania oceny selektywnego charakteru korzyści przyznanej przez środek o charakterze podatkowym określenie ram odniesienia nabiera większej wagi, ponieważ samo istnienie korzyści może zostać stwierdzone tylko w porównaniu z tak zwanym opodatkowaniem „normalnym”. A zatem do uznania środka podatkowego za „selektywny” konieczne jest najpierw zidentyfikowanie i zbadanie reżimu podatkowego, który jest powszechny lub „normalny” w danym państwie członkowskim. To właśnie na tle tego powszechnego lub „normalnego” reżimu podatkowego należy następnie ocenić i ustalić ewentualny selektywny charakter korzyści przysparzanych przez rozpatrywany środek podatkowy, wykazując, że ustanawia on odstępstwo od systemu powszechnego, ponieważ wprowadza zróżnicowanie podmiotów gospodarczych znajdujących się, w świetle celu wyznaczonego systemowi podatkowemu danego państwa członkowskiego, w porównywalnej sytuacji faktycznej i prawnej.
W tym zakresie państwo członkowskie, które ustanawiało tego rodzaju rozróżnienie pomiędzy przedsiębiorstwami w zakresie opłat, winno wykazać, iż rozróżnienie to jest faktycznie uzasadnione charakterem i strukturą danego systemu.
(por. pkt 96, 97, 117)
6. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 123–130)
7. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 155–165)
8. Jeżeli chodzi o pomoc państwa przyznawaną w formie ulg lub zwolnień podatkowych w odniesieniu do podatków na ochronę środowiska, z pkt 152 i nast. wytycznych w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska wynika, że wytyczne te przewidują dwa rodzaje badania ulg od podatków na ochronę środowiska zgodności z rynkiem wewnętrznym, w szczególności w zależności od istnienia harmonizacji rozpatrywanych podatków oraz przestrzegania minimalnego wspólnotowego poziomu opodatkowania.
Co się tyczy bardziej szczegółowo pomocy w formie ulg od podatków na ochronę środowiska należących do kategorii systemu podatkowego niezharmonizowanego, z pkt 154–159 wytycznych wynika, że przy badaniu zgodności owej pomocy z rynkiem wewnętrznym Komisja opiera się na informacjach przekazanych przez państwa członkowskie Unii w celu oceny danych systemów podatkowych, aby dokonać analizy zwłaszcza „konieczności” i „proporcjonalności” pomocy oraz jej skutki na poziomie danych sektorów gospodarczych.
Jeżeli Komisja, na podstawie informacji, którymi dysponuje, dojdzie do wniosku, że pomoc przyznana w formie ulg od podatków na ochronę środowiska jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym, na państwie członkowskich spoczywa obowiązek dowiedzenia, że dana pomoc powinna podlegać wyłączeniu. Aby wykazać, iż Komisja popełniła oczywisty błąd, badając okoliczności faktyczne, dający podstawę do stwierdzenia nieważności danej decyzji, państwo członkowskie powinno przedstawić wystarczające dowody pozwalające uznać dokonaną w tej decyzji ocenę faktów za niewiarygodną.
(por. pkt 167, 178–180)
9. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 200–203)