WYROK SĄDU (szósta izba)
z dnia 30 kwietnia 2014 r.(*)
Zamówienia publiczne na usługi – Procedura przetargowa – Świadczenie usług w zakresie tłumaczeń pisemnych na język maltański – Uregulowania dotyczące zasad przekazywania ofert – Odrzucenie oferty jednego z oferentów – Nieprzestrzeganie zasad składania ofert mających na celu zapewnienie poufności ich treści przed otwarciem – Zarzut niemożności stosowania – Proporcjonalność – Równość traktowania – Prawo do obrony – Obowiązek uzasadnienia – Artykuł 41 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej – Artykuł 98 ust. 1 rozporządzenia (WE, Euratom) nr 1605/2002 – Artykuł 143 rozporządzenia (WE, Euratom) nr 2342/2002
W sprawie T‑637/11
Euris Consult Ltd, z siedzibą we Florianie (Malta), reprezentowana przez adwokata F. Moyse’a,
strona skarżąca,
przeciwko
Parlamentowi Europejskiemu, reprezentowanemu przez L. Darie oraz F. Poilvache’a, działających w charakterze pełnomocników,
strona pozwana,
popieranemu przez
Komisję Europejską, reprezentowaną przez R. Lyala oraz F. Dintilhaca, działających w charakterze pełnomocników,
interwenient,
mającej za przedmiot skargę o stwierdzenie nieważności decyzji Parlamentu Europejskiego z dnia 18 października 2011 r. wydanej w ramach procedury udzielania międzyinstytucjonalnego zamówienia publicznego na usługi MT/2011/EU dotyczącego świadczenia usług w zakresie tłumaczeń pisemnych na język maltański, w sprawie odrzucenia oferty złożonej przez skarżącą,
SĄD (szósta izba),
w składzie: S. Frimodt Nielsen (sprawozdawca), prezes, F. Dehousse i A. Collins, sędziowie,
sekretarz: S. Spyropoulos, administrator,
uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 28 listopada 2013 r.,
wydaje następujący
Wyrok
Okoliczności powstania sporu
1 W dniu 22 marca 2011 r. Parlament Europejski opublikował ogłoszenie o zamówieniu MT/2011/EU (zwane dalej „ogłoszeniem o zamówieniu”) mające za przedmiot świadczenie usług tłumaczeń pisemnych na język maltański na rzecz Parlamentu, Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno‑Społecznego i Komitetu Regionów Unii Europejskiej.
2 Punkt 2 ust. 2 ogłoszenia o zamówieniu przewidywał, że oferenci mogli wysyłać oferty według własnego wyboru drogą pocztową lub za pośrednictwem przewoźników kurierskich [pkt 2 ust. 2 lit. a)] lub wreszcie przekazywać je do rąk własnych służby pocztowej Parlamentu [pkt 2 ust. 2 lit. b)].
3 Punkt 2 ust. 4 ogłoszenia o zamówieniu wskazywał, co następuje:
„W celu zachowania poufności i nienaruszalności ofert muszą one być wysłane w dwuwarstwowej kopercie. Obydwie koperty muszą być zapieczętowane i zawierać następujące informacje:
– oznaczenie służby będącej adresatem […];
– oznaczenie przetargu […];
– wzmiankę: »Zakaz otwierania przez służbę pocztową lub osoby nieupoważnione«.
W każdym wypadku, niezależnie od rodzaju wykorzystanego opakowania, oferentów wzywa się, aby zadbali w szczególności o jakość kopert wykorzystywanych do złożenia oferty w celu zapewnienia, że nie dotrą one rozerwane, przez co nie będą zapewniać poufności i nienaruszalności ich treści.
W przypadku zastosowania kopert samoprzylepnych muszą one być zaklejone taśmą samoprzylepną, w poprzek której nadawca złoży swój podpis. Podpis ten musi mieć postać podpisu odręcznego lub podpisu z przyłożonym stemplem przedsiębiorstwa.
Wszystkie oferty niezapewniające poufności ich treści do chwili otwarcia wszystkich ofert zostaną automatycznie odrzucone.
Na zewnętrznej kopercie musi znajdować się nazwisko lub firma oferenta oraz dokładny adres, pod którym będzie on mógł zostać poinformowany o decyzji dotyczącej oferty.
Niezależnie od wymogu dotyczącego wykorzystania dwóch zapieczętowanych kopert na zewnętrznej kopercie musi znajdować się oznaczenie przetargu MT/2011/EU”.
4 W dniu 12 maja 2011 r. skarżąca, Euris Consult Ltd, spółka tłumaczeniowa mająca siedzibę na Malcie, złożyła ofertę (zwaną dalej „ofertą” lub „ofertą skarżącej”). W celu wysłania oferty na adres wskazany w ogłoszeniu o zamówieniu skorzystała ona z usług przewoźnika.
5 Oferta składała się z oryginału i dwóch kopii. Każdy z tych dokumentów znajdował się w kopercie z papieru typu kraft z samoprzylepną klapką. Klapki kopert były zapieczętowane taśmą samoprzylepną, pod którą znajdował się podpis kierownika skarżącej. Koperty te zostały następnie umieszczone w zewnętrznej kopercie dostarczonej przez przewoźnika. Koperta ta była wykonana z plastiku i posiadała samoprzylepny system zamykania. Kierownik skarżącej nie umieścił podpisu w poprzek taśmy samoprzylepnej na zewnętrznej kopercie.
6 W dniu 13 maja 2011 r. oferta dotarła do Parlamentu, który poświadczył jej odbiór. Oferta skarżącej i oferty innych oferentów zostały złożone w Parlamencie w zamkniętym pomieszczeniu, do którego dostęp był zastrzeżony jedynie dla upoważnionych osób.
7 W dniu 16 czerwca 2011 r. o godzinie 14.30 komisja otwierająca oferty, złożona z trzech pracowników Dyrekcji Generalnej (DG) Tłumaczeń Parlamentu i jednego pracownika Trybunału Obrachunkowego, dokonała jednoczesnego otwarcia sześciu terminowo złożonych ofert, w tym oferty skarżącej. Otwarcie ofert odbyło się w obecności przedstawicieli dwóch oferentów. Przedstawiciele skarżącej nie uczestniczyli w tym zebraniu.
8 Komisja otwierająca oferty dopuściła pięć ofert. Natomiast oferta skarżącej została odrzucona przy otwarciu. W protokole z otwarcia ofert wspomniana komisja wskazała w odniesieniu do oferty skarżącej, co następuje:
„Zewnętrzna koperta pocztowa spółki przewozów kurierskich była zamknięta, lecz nie zapieczętowana. Koperty znajdujące się wewnątrz, będące jedynym opakowaniem dostarczonym przez oferenta, były bardzo porozrywane, a wręcz zupełnie otwarte. Komisja uznała, że poufność nie została zapewniona, i w konsekwencji odrzuciła ofertę”.
9 Parlament przeszedł do dalszych etapów udzielania rozpatrywanego zamówienia w okresie od czerwca do września 2011 r. Wszyscy oferenci zostali powiadomieni o wynikach postępowania w dniu 18 października 2011 r.
10 W piśmie poleconym EP/ETU/MHH/pm/D/2011/52280 z dnia 18 października 2011 r. (zwanym dalej „zaskarżoną decyzją”) kierownik wydziału tłumaczeń zewnętrznych Dyrekcji A wsparcia i służb technologii tłumaczeniowych DG tłumaczeń Parlamentu poinformował skarżącą o odrzuceniu jej oferty przy otwarciu z powodu uznania przez komisję otwierającą oferty, że poufność oferty skarżącej nie mogła zostać zagwarantowana.
11 W zaskarżonej decyzji Parlament powtórzył stwierdzenia zawarte w protokole sporządzonym przez komisję otwierającą oferty przytoczone w pkt 8 powyżej.
12 W zaskarżonej decyzji skarżącej wskazano ponadto, że skarżąca mogła uzyskać dodatkowe wyjaśnienia w odniesieniu do powodów odrzucenia jej oferty, i oprócz tego poinformowano ją o terminach na wniesienie skargi.
13 W dniach 27 października i 10 listopada 2011 r. przedstawiciele skarżącej zostali przyjęci przez przedstawicieli DG tłumaczeń Parlamentu. Umożliwiono im zbadanie pomieszczeń, w których przechowywane były oferty, oraz kopert w stanie, w jakim znalazła je komisja otwierająca oferty. Przedstawiciele skarżącej i pracownicy Parlamentu prowadzili obszerną wymianę korespondencji elektronicznej.
14 W dniu 21 grudnia 2011 r. zawarta została umowa ramowa z podmiotem, któremu udzielono zamówienia.
Przebieg postępowania i żądania stron
15 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 15 grudnia 2011 r. skarżąca wniosła niniejszą skargę.
16 W oddzielnym piśmie złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 16 grudnia 2011 r. skarżąca wystąpiła z wnioskiem o zastosowanie środków tymczasowych zmierzającym do zawieszenia wykonania zaskarżonej decyzji do chwili wydania przez Trybunał orzeczenia w przedmiocie niniejszej skargi. Wniosek ten został oddalony postanowieniem prezesa Sądu z dnia 25 stycznia 2012 r.
17 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 23 lipca 2012 r. Komisja Europejska wniosła o dopuszczenie jej do niniejszej sprawy w charakterze interwenienta popierającego żądania Parlamentu. Postanowieniem z dnia 4 września 2012 r. prezes pierwszej izby Sądu dopuścił tę instytucję do sprawy w charakterze interwenienta. Jako że wniosek o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta został złożony po upływie terminu sześciu tygodni przewidzianego w art. 115 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem, Komisji umożliwiono przedstawienie jej uwag w toku procedury ustnej zgodnie z art. 116 § 6 tego regulaminu.
18 Ze względu na zmianę składu izb Sądu sędzia sprawozdawca został przydzielony do szóstej izby, której w rezultacie przekazana została niniejsza sprawa.
19 Po zapoznaniu się ze sprawozdaniem sędziego sprawozdawcy Sąd (szósta izba) postanowił o otwarciu procedury ustnej.
20 W swej skardze skarżąca wnosi do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji;
– orzeczenie, że skarżąca jest uprawniona do dochodzenia odszkodowania za szkody wyrządzone zaskarżoną decyzją;
– obciążenie Parlamentu kosztami postępowania.
21 Parlament wnosi do Sądu o:
– oddalenie skargi;
– obciążenie skarżącej kosztami postępowania.
22 Na rozprawie w dniu 28 listopada 2013 r. wysłuchane zostały wystąpienia stron i ich odpowiedzi na pytania ustne Sądu.
23 Na rozprawie Komisja wniosła o oddalenie skargi w zakresie, w jakim opiera się ona na zarzucie niemożności stosowania art. 143 rozporządzenia Komisji (WE, Euratom) nr 2342/2002 z dnia 23 grudnia 2002 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (Dz.U. L 357, s. 1), w brzmieniu zmienionym (zwanego dalej „zasadami wykonania”).
24 Na rozprawie skarżąca cofnęła drugie ze swoich żądań, co zostało przyjęte do wiadomości przez Sąd.
Co do prawa
25 Na poparcie żądania stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji skarżąca podnosi pięć zarzutów. W ramach zarzutu pierwszego skarżąca powołuje się, po pierwsze, na naruszenie art. 98 ust. 1 Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (Dz.U. L 248, s. 1), w brzmieniu zmienionym (zwanego dalej „rozporządzeniem finansowym”), art. 143 zasad wykonania oraz pkt 2 ust. 4 ogłoszenia o zamówieniu, a po drugie, tytułem ewentualnym, na niemożność stosowania art. 143 zasad wykonania oraz pkt 2 ust. 4 ogłoszenia o zamówieniu. Zarzut drugi oparty jest na naruszeniu zasady proporcjonalności. W zarzucie trzecim skarżąca twierdzi, że Parlament naruszył zasadę równego traktowania. Zarzut czwarty dotyczy naruszenia art. 41 ust. 2 lit. a) Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. W wymagającym zbadania w pierwszej kolejności zarzucie piątym skarżąca powołuje się na niewystarczające uzasadnienie zaskarżonej decyzji.
A – W przedmiocie zarzutu piątego, dotyczącego niewystarczającego uzasadnienia zaskarżonej decyzji
1. Argumenty stron
26 W swym zarzucie piątym skarżąca powołuje się na niewystarczające uzasadnienie zaskarżonej decyzji. Skarżąca uważa, że nie wskazując powodów, z jakich wewnętrzne koperty znaleziono porozrywane w momencie otwarcia ofert, Parlament nie umożliwił jej oceny zasadności zaskarżonej decyzji. Jako że Parlament nie przedstawił skarżącej innych informacji, skarżąca uznała, że była zmuszona wnieść niniejszą skargę, aby umożliwić Sądowi ocenę zgodności z prawem zaskarżonej decyzji.
27 Ponadto Parlament nie współpracował w pełni ani nie dochował ciążącego na nim obowiązku przedstawienia dodatkowych wyjaśnień. Zachowanie pełnomocników Parlamentu, którzy odbyli rozmowę z przedstawicielami skarżącej podczas dwóch spotkań, było nieprzyjazne. Podobnie Parlament udzielił częściowych odpowiedzi na pytania zadane mu wielokrotnie w korespondencji elektronicznej. Tym samym Parlament uniemożliwił skarżącej skuteczne przygotowanie jej skargi.
28 Postępując w ten sposób, Parlament naruszył art. 296 TFUE, art. 100 ust. 2 rozporządzenia finansowego i art. 149 ust. 3 zasad wykonania.
29 Parlament kwestionuje argumenty skarżącej.
2. Ocena Sądu
30 Zgodnie z art. 296 akapit drugi TFUE akty prawne są uzasadniane.
31 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem uzasadnienie, jakiego wymaga art. 296 akapit drugi TFUE, powinno być dostosowane do charakteru rozpatrywanego aktu i przedstawiać w sposób jasny i jednoznaczny rozumowanie instytucji Unii, która wydała akt, pozwalając zainteresowanym poznać podstawy podjętej decyzji, a właściwemu sądowi – dokonać jej kontroli. Wymóg uzasadnienia należy oceniać w odniesieniu do konkretnej sytuacji, w szczególności do treści spornego aktu, charakteru powołanych argumentów, a także interesu, jaki w uzyskaniu informacji mogą mieć adresaci aktu lub inne osoby, których dotyczy on bezpośrednio i indywidualnie. Nie ma wymogu, by uzasadnienie wyszczególniało wszystkie istotne elementy faktyczne i prawne, ponieważ ocena, czy uzasadnienie aktu spełnia wymogi art. 296 akapit drugi TFUE, winna nie tylko opierać się na jego brzmieniu, ale także uwzględniać okoliczności jego wydania, jak również całość przepisów prawa regulującego daną dziedzinę (zob. wyrok Trybunału z dnia 2 kwietnia 1998 r. w sprawie C‑367/95 P Komisja przeciwko Sytraval i Brink’s France, Rec. s. I‑1719, pkt 63 i przytoczone tam orzecznictwo).
32 Zakres tego wymogu uzasadnienia jest wyjaśniony, w odniesieniu do udzielania zamówień publicznych przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii, w art. 100 ust. 2 rozporządzenia finansowego i w art. 149 ust. 3 zasad wykonania.
33 W wypadku oferentów, których oferty zostały odrzucone przed rozpoczęciem przetargu, z art. 100 ust. 2 rozporządzenia finansowego wynika, że instytucja zamawiająca musi powiadomić ich o podstawach odrzucenia ich ofert. Artykuł 149 ust. 3 zasad wykonania stanowi ponadto, że oferenci tacy mogą uzyskać dodatkowe informacje na temat przyczyn odrzucenia ich oferty na pisemny wniosek wysłany listem, faksem lub pocztą elektroniczną.
34 W niniejszej sprawie należy stwierdzić, że w zaskarżonej decyzji Parlament poinformował skarżącą o przyczynie odrzucenia jej oferty, którą to przyczyną była sytuacja uniemożliwiająca komisji otwierającej oferty zagwarantowanie poufności oferty z powodu, po pierwsze, faktu, iż tylko jedna warstwa kopert została zapieczętowana zgodnie z wymogami ogłoszenia o zamówieniu, i po drugie, faktu, że koperty te znaleziono porozrywane, a wręcz zupełnie otwarte (zob. pkt 8, 10 i 11 powyżej).
35 Informacje te okazały się w zupełności wystarczające, aby umożliwić skarżącej zrozumienie przyczyn odrzucenia jej oferty i zakwestionować je merytorycznie, co też skarżąca uczyniła w ramach pierwszych czterech zarzutów niniejszej skargi.
36 Ponadto z analizy zaskarżonej decyzji wynika, że Parlament wcale nie oparł odrzucenia oferty skarżącej na przyczynach, ze względu na które komisja otwierająca oferty znalazła porozrywane koperty znajdujące się w zewnętrznej kopercie dostarczonej przez przewoźnika. W tych okolicznościach, wbrew twierdzeniom skarżącej, Parlament nie był zobowiązany wskazać skarżącej tych przyczyn, co do których zresztą nie ustalono, że były mu znane.
37 Podobnie, jako że zaskarżona decyzja była wystarczająco uzasadniona, Parlament tym bardziej nie był zobowiązany, w celu dochowania obowiązku uzasadnienia, udzielić szczegółowych odpowiedzi na liczne pytania, które zostały do niego wysłane pocztą elektroniczną lub zadane mu w toku dwóch spotkań zorganizowanych na żądanie skarżącej (zob. pkt 13 powyżej).
38 Wreszcie nieprzyjazne nastawienie, jakie według skarżącej zaprezentowali pracownicy Parlamentu w niniejszej sprawie, nie zostało w żaden sposób wykazane, a w każdym razie nie ma znaczenia w świetle kwestii tego, czy Parlament poinformował skarżącą w jasny i wystarczająco szczegółowy sposób o przyczynach odrzucenia jej oferty.
39 Z powyższych uwag wynika, że należy oddalić zarzut piąty, dotyczący naruszenia obowiązku uzasadnienia.
B – W przedmiocie zarzutu pierwszego, dotyczącego naruszenia rozporządzenia finansowego, zasad wykonania i ogłoszenia o zamówieniu
1. Argumenty stron
a) Argumenty skarżącej
40 Zarzut pierwszy dotyczy tego, iż z uwagi na odrzucenie oferty przy otwarciu z powodu uchybienia obowiązkowi poufności zaskarżona decyzja narusza mające zastosowanie przepisy, a mianowicie art. 98 ust. 1 rozporządzenia finansowego, art. 143 zasad wykonania oraz pkt 2 ust. 4 ogłoszenia o zamówieniu. Zarzut ten dzieli się w istocie na trzy części. W ramach pierwszej części skarżąca twierdzi, że poufność oferty była zapewniona do chwili otwarcia ofert przez komisję otwierającą oferty. W ramach drugiej części podnosi, że zadośćuczyniła obowiązkowi złożenia oferty w dwuwarstwowej kopercie. W ramach trzeciej części skarżąca kwestionuje względy, na których Parlament oparł się w zaskarżonej decyzji w celu uznania, że poufność oferty nie mogła być zagwarantowana. W ramach tej trzeciej części, tytułem ewentualnym, powołuje się ona na niemożność stosowania art. 143 zasad wykonania oraz art. 2 ust. 4 ogłoszenia o zamówieniu, w wypadku gdyby przepisy te należało interpretować w sposób zgodny ze znaczeniem, jakie przypisuje im Parlament w zaskarżonej decyzji.
W przedmiocie poszanowania poufności oferty
41 W pierwszej kolejności skarżąca uważa, że w niniejszej sprawie zostało w pełni zapewnione poszanowanie art. 98 ust. 1 rozporządzenia finansowego, wymagającego prawdziwej konkurencji oraz ochrony tajności treści ofert złożonych przez oferentów do momentu, aż wszystkie zostaną równocześnie otwarte. Oferta została więc odrzucona w zaskarżonej decyzji z naruszeniem tych przepisów.
42 Zdaniem skarżącej Parlament niesłusznie bowiem uznał w zaskarżonej decyzji, że poufność oferty nie była zagwarantowana.
43 Po pierwsze, poufność oferty została zagwarantowana do momentu otwarcia zewnętrznej koperty przez komisję otwierającą oferty, ponieważ bezsporne jest, iż koperta ta była całkowicie zamknięta do momentu, w którym rzeczona komisja ją otworzyła.
44 Po drugie, pomiędzy otrzymaniem przesyłki przewożonej przez przewoźnika a otwarciem zewnętrznej koperty przez komisję otwierającą oferty oferta znajdowała się cały czas pod pieczą Parlamentu. W tym względzie z oświadczeń samego Parlamentu wynika, że oferta została umieszczona w zamkniętym pomieszczeniu, do którego wstęp był wzbroniony wszystkim nieupoważnionym osobom, i że była ona pod ciągłym nadzorem.
45 Po trzecie, bezsporne jest, że zewnętrzna koperta przewoźnika dotarła do Parlamentu w stanie nienaruszonym, ponieważ służba pocztowa tej instytucji nie przyjmuje uszkodzonych przesyłek.
46 Po czwarte, jedyną prawdziwie poufną informacją znajdującą się w ofertach była cena. Tymczasem informacja ta pozostała nieznana Parlamentowi do momentu otwarcia oferty.
47 Ogół tych okoliczności dowodzi, że w zaskarżonej decyzji Parlament niesłusznie uznał, iż poufność oferty nie była zagwarantowana, i z tego powodu odrzucił tę ofertę bez zbadania.
W przedmiocie obowiązku przekazania oferty w dwuwarstwowej kopercie i zakresu obowiązku zapieczętowania zewnętrznej koperty
48 W drugiej kolejności skarżąca podnosi, że zadośćuczyniła obowiązkowi złożenia oferty w dwuwarstwowej kopercie wynikającemu z mających zastosowanie przepisów.
49 Skarżąca twierdzi bowiem, że przestrzegała wymogów art. 143 zasad wykonania i pkt 2 ust. 4 ogłoszenia o zamówieniu, ponieważ oferta i jej dwie kopie zostały umieszczone w zapieczętowanych kopertach zgodnie z tymi przepisami, oraz że wszystkie te koperty zostały umieszczone w zewnętrznej kopercie dostarczonej przez przewoźnika.
50 Wbrew twierdzeniom Parlamentu zawartym w odpowiedzi na skargę obowiązki spoczywające na oferentach w zakresie pieczętowania kopert nie wynikają jasno z ogłoszenia o zamówieniu, ponieważ pojęcie to nie zostało wystarczająco precyzyjnie zdefiniowane w tym dokumencie.
51 Skarżąca wskazuje ponadto, że w 2011 r. uczestniczyła w trzech innych procedurach przetargowych przewidujących takie same warunki wysyłki ofert. Tymczasem żadna z tych ofert nie została odrzucona z powodu braku poufności. Potwierdza to, iż termin „zapieczętowana koperta” jest nieprecyzyjny, a odrzucenie oferty skarżącej w niniejszej sprawie narusza zasadę równego traktowania.
52 W szczególności z ogłoszenia o zamówieniu nie wynika jasno, że w sytuacji gdy oferent postanawia skorzystać z usług prywatnego przewoźnika, zewnętrzną kopertę dostarczoną przez tego przewoźnika należy uważać za kopertę samoprzylepną w rozumieniu przepisów i zapieczętować ją poprzez złożenie podpisu pod taśmą samoprzylepną.
W odniesieniu do zasadności podstaw zaskarżonej decyzji
53 W trzeciej kolejności skarżąca podważa zasadność trzech podniesionych przez Parlament zarzutów, na których oparł on zaskarżoną decyzję (zob. pkt 8 i 11 powyżej).
– W przedmiocie zapieczętowania zewnętrznej koperty
54 Po pierwsze, Parlament niesłusznie stwierdził, że „zewnętrzna koperta przewoźnika była zamknięta, lecz nie zapieczętowana”.
55 Przede wszystkim bezsporne jest, iż zewnętrzna koperta dostarczona przez przewoźnika spełniła swą rolę w zakresie ochrony poufności oferty, ponieważ pozostała nienaruszona do momentu otwarcia jej przez komisję otwierającą oferty. Nie było więc zagrożenia dla osiągnięcia celów, o których mowa w art. 98 ust. 1 rozporządzenia finansowego,.
56 Następnie zewnętrzne koperty dostarczone przez przewoźnika były wykonane z plastiku i zapieczętowane systemem zamykania zapewniającym, że nie mogły zostać otwarte bez ich zniszczenia. Nie były to więc koperty samoprzylepne w rozumieniu art. 143 zasad wykonania i pkt 2 ust. 4 ogłoszenia o zamówieniu, w wyniku czego wymogi dotyczące, po pierwsze, złożenia podpisu w poprzek zamknięcia, i po drugie, nałożenia dodatkowej taśmy samoprzylepnej, przewidziane w tych przepisach w wypadku kopert samoprzylepnych, nie miały zastosowania do dostarczonej przez przewoźnika w niniejszej sprawie koperty.
57 Ponadto nawet przy założeniu – co kwestionuje skarżąca – że dostarczoną przez przewoźnika kopertę należy uważać za kopertę samoprzylepną w rozumieniu art. 143 zasad wykonania i pkt 2 ust. 4 ogłoszenia o zamówieniu, należy przyznać, że system zamykania tej koperty zapewnia pod względem poufności jej zawartości gwarancje co najmniej równoważne z gwarancjami zapewnianymi przez złożenie podpisu w poprzek oraz nałożenie dodatkowej taśmy samoprzylepnej na zwykłej kopercie samoprzylepnej. W tych okolicznościach złożenie przez przedstawiciela skarżącej podpisu pod taśmą samoprzylepną nie przyniosłoby żadnych dodatkowych korzyści, jeżeli chodzi o poufność oferty.
58 Wreszcie skarżąca powołuje się, tytułem ewentualnym, w oparciu o art. 277 TFUE na niemożność stosowania art. 143 zasad wykonania powtórzonych w pkt 2 ust. 4 ogłoszenia o zamówieniu, w wypadku gdyby należało rozumieć, iż przepisy te zostały naruszone w niniejszej sprawie z powodu braku na dostarczonej przez przewoźnika kopercie podpisu przedstawiciela skarżącej pod dodatkową taśmą samoprzylepną.
59 Na poparcie tego zarzutu skarżąca twierdzi, że wymogi takie wykraczają poza to, co konieczne do zapewnienia poufności ofert. Wykraczają one tym samym poza wymogi przewidziane w art. 98 ust. 1 rozporządzenia finansowego i naruszają zasadę proporcjonalności.
60 W konsekwencji Sąd powinien zdaniem skarżącej orzec, że oferta spełniała wymogi przewidziane w art. 98 ust. 1 rozporządzenia finansowego, i stwierdzić nieważność zaskarżonej decyzji.
– W przedmiocie obowiązku wysyłki w dwuwarstwowej kopercie
61 Po drugie, Parlament, stwierdzając w zaskarżonej decyzji, że „znajdujące się wewnątrz koperty […] stanowiły jedyną warstwę opakowania dostarczoną przez oferenta” (zob. pkt 11 powyżej), nie mógł zasadnie zarzucać skarżącej, iż ta dostarczyła jedynie koperty wewnętrzne zawierające oryginał i kopie oferty. Chociaż bowiem zewnętrzna koperta została dostarczona skarżącej przez przewoźnika, to przesyłka jako całość, złożona z zewnętrznej koperty, wewnętrznych kopert i dokumentów zawierających ofertę, została wysłana do Parlamentu właśnie z inicjatywy skarżącej. W konsekwencji należy uznać, że wszystkie składniki przesyłki pochodziły od skarżącej.
– W przedmiocie stanu kopert wewnętrznych
62 Po trzecie, skarżąca kwestionuje, aby argument, wedle którego „[ponieważ] koperty znajdujące się wewnątrz […] były bardzo porozrywane, a wręcz zupełnie otwarte […], Parlament uznał, że nie została zapewniona poufność, i w konsekwencji odrzucił ofertę” (zob. pkt 11 powyżej), uzasadniał odrzucenie oferty bez jej zbadania.
63 Przede wszystkim skarżąca zauważa, że powyższe twierdzenie opiera się jedynie na oświadczeniach Parlamentu, i zwraca się do Sądu, aby ustalił on okoliczności faktyczne.
64 Następnie skarżąca twierdzi, że nawet przy założeniu, iż wewnętrzne koperty znaleziono porozrywane w momencie otwarcia ofert, nie było wątpliwości co do poufności ani braku naruszenia dokumentów stanowiących ofertę, ponieważ były one chronione do tego czasu przez zewnętrzną kopertę, która pozostawała nienaruszona do momentu podjęcia działań przez komisję otwierającą oferty. Skarżąca uważa ponadto, że okoliczność, iż koperty znaleziono porozrywane, mimo że nie było wątpliwości co do braku naruszenia zewnętrznej koperty, nie pozwalała Parlamentowi na wykluczenie oferty bez jej zbadania.
b) Argumenty Parlamentu i Komisji
65 Parlament i Komisja kwestionują argumenty skarżącej.
2. Ocena Sądu
66 W ramach pierwszego zarzutu niniejszej skargi skarżąca kwestionuje, po pierwsze, prawdziwość wystąpienia okoliczności faktycznych przyjętych przez Parlament jako podstawę zaskarżonej decyzji, oraz po drugie, ocenę, wedle której okoliczności te – przy założeniu ich wykazania – uzasadniają odrzucenie jej oferty zgodnie z art. 98 ust. 1 rozporządzenia finansowego, art. 143 zasad wykonania oraz pkt 2 ust. 4 ogłoszenia o zamówieniu. Skarżąca twierdzi w konsekwencji, że w niniejszej sprawie doszło do naruszenia tychże przepisów.
a) W przedmiocie prawdziwości wystąpienia okoliczności faktycznych przyjętych w zaskarżonej decyzji
67 Ze względu na znaczenie tego zastrzeżenia należy w pierwszej kolejności zbadać, czy skarżąca może wykazać, że Parlament oparł zaskarżoną decyzję na okolicznościach faktycznych, które były w rzeczywistości nieprawdziwe (zob. podobnie wyroki Trybunału: z dnia 11 lutego 1999 r. w sprawie C‑390/95 P Antillean Rice Mills i in przeciwko Komisji, Rec. s. I‑769, pkt 29; z dnia 27 października 2011 r. w sprawie C‑47/10 P Austria przeciwko Scheucher‑Fleisch i in., Zb.Orz. s. I‑10707, pkt 57, 58 i przytoczone tam orzecznictwo).
68 W tym względzie bezsporne jest, co zresztą skarżąca potwierdziła na rozprawie, że oferta skarżącej składała się z oryginału w jednym egzemplarzu i z dwóch kopii oraz że każdy z dokumentów znajdował się w samoprzylepnej kopercie z papieru typu kraft, której klapka została zapieczętowana poprzez złożenie przez kierownika skarżącej w poprzek podpisu przykrytego dodatkową taśmą samoprzylepną. Bezsporne jest również, że tak zapieczętowane trzy koperty zostały umieszczone w jednej kopercie zewnętrznej dostarczonej przez przewoźnika kurierskiego. Bezsporne jest ponadto, że wspomniana koperta zewnętrzna dotarła w stanie nienaruszonym do służb Parlamentu i że ta zamknięta samoprzylepną klapką koperta nie była zapieczętowana poprzez złożenie przez kierownika skarżącej podpisu w poprzek dodatkowej taśmy samoprzylepnej. Wszystkie powyższe okoliczności faktyczne, których nie podważa skarżąca i którym nie przeczą żadne dowody w aktach sprawy, należy uważać za wykazane.
69 Skarżąca przypomniała natomiast podczas rozprawy, że nie była w stanie potwierdzić, iż – jak stwierdził Parlament w zaskarżonej decyzji – trzy wewnętrzne koperty „były bardzo porozrywane, a wręcz zupełnie otwarte” w momencie otwarcia zewnętrznej koperty przez komisję otwierającą oferty.
70 Ta wzmianka w zaskarżonej decyzji powtarza brzmienie protokołu sporządzonego przez komisję otwierającą oferty, złożoną z trzech pracowników Parlamentu należących do różnych służb oraz z pracownika Trybunału Obrachunkowego, na koniec spotkania, w którego toku, w obecności dwóch oferentów, otwarto wszystkie oferty złożone w ramach będącej przedmiotem niniejszej sprawy procedury udzielania zamówienia. Należy przypomnieć również, że skarżąca nie wzięła udziału w tym spotkaniu, chociaż miała prawo być reprezentowana przy otwieraniu ofert.
71 Ponadto należy stwierdzić, że skarżąca nie przedstawiła żadnego wstępnego dowodu mogącego wywołać wątpliwości co do prawdziwości ustaleń faktycznych zawartych w protokole sporządzonym przez komisję otwierającą oferty. W tych okolicznościach ustalenia te, których nie podważa żaden z dowodów w aktach sprawy, należy uznać za dowiedzione.
72 W tej sytuacji należy zbadać, czy dowiedzione okoliczności faktyczne mogły uzasadniać odrzucenie oferty skarżącej, z czym w drugiej kolejności łączy się konieczność wyjaśnienia zakresu przepisów mających zastosowanie w niniejszej sprawie, których jasność i częściowo zgodność z prawem są kwestionowane przez skarżącą.
b) W przedmiocie mających zastosowanie przepisów
W przedmiocie zakresu przepisów zastosowanych w zaskarżonej decyzji
73 Wbrew twierdzeniom skarżącej obowiązki ciążące na oferentach, którzy uczestniczyli w rozpatrywanej procedurze udzielania zamówienia w zakresie wysyłki ich ofert, wynikały jasno z pkt 2 ust. 2 i 4 ogłoszenia o zamówieniu, których brzmienie przedstawiono w pkt 2 i 3 powyżej.
74 Po pierwsze, oferenci mogli wybrać pomiędzy złożeniem swojej oferty samemu do rąk własnych służby pocztowej Parlamentu a wysłaniem drogą pocztową lub za pośrednictwem przewoźnika (pkt 2 ust. 2 ogłoszenia o zamówieniu). Po drugie, oferty musiały dotrzeć do Parlamentu w dwuwarstwowej zapieczętowanej kopercie, przy czym na każdej kopercie należało wskazać służbę będącą adresatem, oznaczenie przetargu oraz wzmiankę „[…] zakaz otwierania […]” (pkt 2 ust. 4 akapit pierwszy ogłoszenia o zamówieniu). Po trzecie, w wypadku wykorzystania kopert samoprzylepnych musiały one być zapieczętowane, to znaczy „zaklejone taśmą samoprzylepną, w poprzek której nadawca złożył swój podpis”, przy czym podpis ten musiał mieć postać podpisu odręcznego lub podpisu z przyłożonym stemplem przedsiębiorstwa (pkt 2 ust. 4 akapit trzeci ogłoszenia o zamówieniu). Po czwarte, oferenci zasadniczo byli odpowiedzialni za stan, w jakim koperty zawierające ich oferty dotrą do Parlamentu, w związku z czym wezwano ich, „aby zadbali w szczególności o jakość wykorzystywanych kopert” (pkt 2 ust. 4 akapit drugi ogłoszenia o zamówieniu). Po piąte, w pkt 2 ust. 4 akapit czwarty ogłoszenia o zamówieniu przewidziano wprost, że „wszystkie oferty niezapewniające poufności ich treści do chwili otwarcia wszystkich ofert zostaną automatycznie odrzucone”.
75 Wbrew twierdzeniom skarżącej z postanowień ogłoszenia o zamówieniu przedstawionych w pkt 74 powyżej jasno i jednoznacznie wynika, że oferty należało umieścić w dwóch kopertach i że jeżeli były to koperty samoprzylepne, to każda powinna była być zapieczętowana. Co się tyczy znaczenia tego ostatniego wyrażenia, z ogłoszenia o zamówieniu w równie jasny sposób wynika, że oznaczało ono, iż dwie koperty powinny być zamknięte i że na każdej z nich powinien być złożony podpis upoważnionego przedstawiciela oferenta w poprzek klapki i dodatkowej taśmy samoprzylepnej.
76 Tym samym w celu zadośćuczynienia obowiązkom przewidzianym w ogłoszeniu o zamówieniu oferent, który postanowił skorzystać z usług przewoźnika, mógł bądź to – w wypadku gdy pozwalały na to cechy koperty przewoźnika – wykorzystać tę kopertę jako drugą kopertę zewnętrzną, z czym wiązało się zapieczętowanie jej poprzez złożenie podpisu w poprzek dodatkowej taśmy samoprzylepnej, naniesienie wszystkich wymaganych danych na kopercie przewoźnika i użycie tylko jednej koperty wewnętrznej do umieszczenia w niej oferty, bądź to umieścić treść oferty w dwóch zapieczętowanych kopertach z wymaganymi danymi, a następnie umieścić tę dwuwarstwową kopertę w zewnętrznej kopercie przewoźnika, która w takiej sytuacji nie musiała być zapieczętowana ani zawierać wszystkich wymaganych danych.
77 Nie można natomiast zgodzić się z interpretacją skarżącej, według której zewnętrzną kopertę przewoźnika, mimo że nie była ona zapieczętowana w przypomnianym rozumieniu, należało uważać za jedną z dwóch kopert wymaganych przez ogłoszenie o zamówieniu spełniającą wymogi pkt 2 ust. 4 tego ogłoszenia. Nawet bowiem przy założeniu w ślad za skarżącą, że system zamykania kopert dostarczonych przez przewoźnika zapewnia gwarancje w zakresie ochrony poufności ich zawartości równoważne z gwarancjami zapewnianymi przez zapieczętowanie wymagane przez ogłoszenie o zamówieniu, to jednak w sytuacji gdy oferent naruszył wynikający z ogłoszenia o zamówieniu jasny, precyzyjny i bezwarunkowy obowiązek wysłania swej oferty w dwuwarstwowej kopercie, należy uznać, że nie zastosował się on do wymogów nałożonych na wszystkich oferentów, którzy postanowili przedstawić ofertę w ramach rozpatrywanej w niniejszej sprawie procedury udzielania zamówień.
78 Tymczasem już samo naruszenie tych jasnych wymogów ogłoszenia o zamówieniu pozwalało Parlamentowi na odrzucenie każdej niespełniającej ich oferty, a wręcz zobowiązywało tę instytucję do tego na mocy pkt 2 ust. 4 akapit czwarty rzeczonego ogłoszenia o zamówieniu, w wypadku gdyby Parlament ponadto uznał, że poufność tej oferty nie mogła być zagwarantowana do momentu równoczesnego otwarcia wszystkich ofert.
79 Z powyższego wynika, że należy oddalić dwie pierwsze części zarzutu pierwszego, w których skarżąca twierdzi, odpowiednio, że warunki wysłania przez nią jej oferty w każdym razie zapewniały gwarancje w zakresie poufności równoważne z gwarancjami, które wynikałyby ze skrupulatnego zadośćuczynienia obowiązkom przewidzianym w ogłoszeniu o zamówieniu, i że ze względu na niejasność postanowień ogłoszenia o zamówieniu powinno się uznać, iż skarżąca wysłała ofertę w dwuwarstwowej zapieczętowanej kopercie.
W przedmiocie możliwości stosowania w niniejszej sprawie art. 143 zasad wykonania i pkt 2 ust. 4 akapit trzeci ogłoszenia o zamówieniu
80 Niemniej jednak w ramach trzeciej części zarzutu pierwszego skarżąca kwestionuje zgodność z prawem wspomnianego obowiązku i w konsekwencji możliwość zastosowania w niniejszej sprawie pkt 2 ust. 4 akapit trzeci ogłoszenia o zamówieniu i art. 143 zasad wykonania.
81 W tym względzie należy zauważyć, że chociaż pkt 2 ust. 4 akapit trzeci ogłoszenia o zamówieniu, przewidujący wysyłkę ofert w dwuwarstwowej zapieczętowanej kopercie, powtarza, bez zmieniania sensu, brzmienie art. 143 ust. 3 zasad wykonania w zakresie zapieczętowania samoprzylepnych kopert, to w niniejszej sprawie zastosowane bezpośrednio zostało jedynie wspomniane postanowienie ogłoszenia o zamówieniu. Mimo to skarżąca w odpowiedzi na pytanie zadane jej na rozprawie potwierdziła, że zarzut niemożności stosowania podniesiony na poparcie trzeciej części zarzutu pierwszego dotyczy zarówno pkt 2 ust. 4 akapit trzeci ogłoszenia o zamówieniu, jak też art. 143 ust. 3 zasad wykonania.
82 Bez potrzeby rozstrzygania kwestii, czy skarżąca mogła skutecznie podnieść na podstawie art. 277 TFUE zarzut niemożności stosowania art. 143 ust. 3 zasad wykonania, który to przepis został zastosowany w niniejszej sprawie jedynie pośrednio (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 13 lipca 1966 r. w sprawie 32/65 Włochy przeciwko Radzie i Komisji, Rec. s. 563, 594; wyrok Sądu z dnia 20 września 2011 r. w sprawach połączonych T‑394/08, T‑408/08, T‑453/08 i T‑454/08 Regione autonoma della Sardegna i in. przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑6255, pkt 206–210 i przytoczone tam orzecznictwo), wystarczy stwierdzić, że tenże zarzut, opierający się na rzekomej bezprawności tego przepisu w świetle art. 98 ust. 1 rozporządzenia finansowego i zasady proporcjonalności, jest całkowicie bezpodstawny.
83 Po pierwsze bowiem, art. 143 ust. 3 zasad wykonania i pkt 2 ust. 4 akapit trzeci ogłoszenia o zamówieniu precyzują jedynie warunki, w których można uznać, że wymóg poufności ofert wymagany przez art. 98 ust. 1 rozporządzenia finansowego jest zapewniony. Jak podnosi Parlament, art. 143 zasad wykonania uzupełnia art. 98 ust. 1 rozporządzenia finansowego, nie przecząc mu. Natomiast przyjęcie tezy skarżącej, wedle której art. 143 zasad wykonania narusza art. 98 ust. 1 rozporządzenia finansowego, ponieważ ustanawia warunki nieprzewidziane w tym drugim przepisie, byłoby zasadniczo równoznaczne z podważeniem zgodności z prawem całości zasad wykonania, ponieważ ich celem jest właśnie doprecyzowanie i uzupełnienie podstawowych uregulowań ustanowionych w rozporządzeniu finansowym.
84 Po drugie, art. 143 ust. 3 zasad wykonania oraz pkt 2 ust. 4 akapit trzeci ogłoszenia o wykonaniu nie są tym bardziej sprzeczne z ogólną zasadą proporcjonalności. Zgodnie ze wspomnianą zasadą akty instytucji Unii nie mogą wykraczać poza to, co odpowiednie i konieczne do realizacji uzasadnionych celów danej regulacji, przy czym tam, gdzie istnieje możliwość wyboru spośród większej liczby odpowiednich rozwiązań, należy stosować najmniej dotkliwe, a wynikające z tego niedogodności nie mogą być nadmierne w stosunku do zamierzonych celów (zob. wyroki Sądu: z dnia 11 września 2002 r. w sprawie T‑13/99 Pfizer Animal Health przeciwko Radzie, Rec. s. II‑3305, pkt 411; z dnia 9 września 2008 r. w sprawie T‑75/06 Bayer CropScience i in. przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑2081, pkt 223 i przytoczone tam orzecznictwo).
85 Tymczasem obowiązek ustanowiony w art. 143 ust. 3 zasad wykonania oraz w art. 2 ust. 4 akapit trzeci ogłoszenia o zamówieniu pozwala uznać, że zagwarantowana jest poufność ofert, które komisja otwierająca oferty znajduje w dwóch nienaruszonych, zapieczętowanych kopertach. Zasada ta przyczynia się tym samym do pewności prawa, usuwając wszelkie ryzyko arbitralnej oceny w momencie otwarcia ofert, przy dodatkowych kosztach, które są znikome pod względem finansowym i technicznym w świetle wszystkich kosztów wiążących się z przygotowaniem oferty. Skarżąca nie ma więc podstaw, by twierdzić, że obowiązek ten narusza zasadę proporcjonalności.
86 Z powyższego wynika, że należy oddalić zarzut niemożności stosowania podniesiony przez skarżącą.
c) W przedmiocie zasadności wykluczenia oferty skarżącej
87 Z powyższych uwag wynika, że Parlament miał prawo odrzucić ofertę skarżącej, stwierdziwszy, że nie zadośćuczyniła ona obowiązkowi doręczenia tej oferty w zapieczętowanej kopercie.
88 Żadne z zastrzeżeń wysuwanych przez skarżącą w ramach trzeciej części zarzutu pierwszego nie może podważyć tej oceny.
89 Po pierwsze, jak wynika z pkt 68 powyżej, bezsporne jest, iż skarżąca, wbrew temu, co twierdzi, nie zadośćuczyniła obowiązkowi wysłania oferty w dwuwarstwowej zapieczętowanej kopercie, ponieważ z jednej strony mające zastosowanie przepisy jasno precyzowały formalności wymagające dopełnienia w celu zapieczętowania kopert, a z drugiej strony zewnętrzna koperta dostarczona przez wybranego przez skarżącą przewoźnika, będąca – jak wynika ze zdjęć fotograficznych załączonych przez skarżącą do jej skargi – kopertą samoprzylepną, nie została zapieczętowana.
90 Po drugie, argument skarżącej dotyczący tego, iż Parlament, stwierdzając, że „znajdujące się wewnątrz koperty […] stanowiły jedyną warstwę opakowania dostarczoną przez oferenta”, nie mógł zasadnie zarzucać skarżącej, iż dostarczyła ona jedynie koperty zewnętrzne zawierające oryginał i kopie oferty, wynika z błędnego zrozumienia zaskarżonej decyzji.
91 Parlament po prostu wskazał bowiem w spornym fragmencie rzeczonej decyzji, że nie mógł uwzględnić zewnętrznej koperty dostarczonej przez przewoźnika, aby ocenić zadośćuczynienie obowiązkowi przekazania ofert w dwuwarstwowej zapieczętowanej kopercie, albowiem ta zewnętrzna koperta nie była zapieczętowana. Tymczasem, jak przypomniano w pkt 76 powyżej, skarżąca, jako że nie zapieczętowała koperty dostarczonej przez przewoźnika, powinna była, w celu zadośćuczynienia wymogowi przewidzianemu w pkt 2 ust. 4 akapit trzeci ogłoszenia o zamówieniu, umieścić swą ofertę w dwuwarstwowej zapieczętowanej kopercie wewnątrz koperty przewoźnika.
92 Po trzecie, jak stwierdzono w pkt 71 powyżej, niezależnie od wątpliwości skarżącej należy uznać, iż dowiedziono, że zewnętrzne koperty zostały znalezione bardzo porozrywane w momencie otwarcia ofert.
93 Argumentację skarżącej, wedle której okoliczność ta nie pozwalała Parlamentowi na odrzucenie jej oferty, należy oddalić jako bezskuteczną, ponieważ z oceny zawartej w pkt 77 powyżej wynika, że naruszenie wymogu dotyczącego wysyłki ofert w dwuwarstwowej zapieczętowanej kopercie było wystarczające do uzasadnienia tego odrzucenia.
94 W każdym razie należy zgodzić się z twierdzeniem Parlamentu, zgodnie z którym, jakkolwiek zewnętrzna koperta wydawała się nienaruszona w momencie otwarcia ofert, sama okoliczność, iż wewnętrzne koperty zostały znalezione bardzo porozrywane, wystarczała, aby wywołać wątpliwości co do poufności oferty skarżącej. Oferentom zwrócono bowiem uwagę na ów szczególny aspekt w pkt 2 ust. 4 akapit drugi ogłoszenia o zamówieniu, gdzie wskazano, iż nienaruszony stan wykorzystanych kopert będzie uważany za gwarancję zarówno poufności, jak też nienaruszenia treści ofert.
95 Z powyższych uwag wynika, że skarżąca nie ma podstaw, aby twierdzić, iż jej oferta została odrzucona z naruszeniem mających zastosowanie uregulowań, oraz że w konsekwencji zarzut pierwszy skargi należy oddalić.
C – W przedmiocie zarzutu drugiego, dotyczącego naruszenia zasady proporcjonalności
1. Argumenty stron
96 Na poparcie swego zarzutu drugiego skarżąca podnosi, że oddalając ofertę z powodu braku poufności, mimo że zewnętrzna koperta była nienaruszona, i nie przewidując jako alternatywy żadnego środka mniej niekorzystnego dla interesów skarżącej, Parlament naruszył zasadę proporcjonalności.
97 Parlament kwestionuje argumenty skarżącej.
2. Ocena Sądu
98 Jak przypomniano już w pkt 84 powyżej, zgodnie z orzecznictwem, zasada proporcjonalności wymaga, aby akty instytucji Unii nie wykraczały poza to, co jest odpowiednie i konieczne do realizacji słusznych celów, którym mają służyć dane uregulowania, przy czym oczywiście tam, gdzie istnieje możliwość wyboru spośród większej ilości odpowiednich środków, należy stosować te najmniej dotkliwe, a wynikające z tego niedogodności nie mogą być nadmierne w stosunku do zamierzonych celów (zob. ww. w pkt 84 wyroki: w sprawie Pfizer Animal Health przeciwko Radzie, pkt 411; w sprawie Bayer CropScience i in. przeciwko Komisji, pkt 223 i przytoczone tam orzecznictwo).
99 Przede wszystkim należy przypomnieć, że art. 145 zasad wykonania stoi na przeszkodzie otwarciu ofert niespełniających wymogów art. 143 tychże zasad wykonania. Tymczasem jak przypomniano w pkt 81 powyżej, pkt 2 ust. 4 akapit trzeci ogłoszenia o zamówieniu – co do którego stwierdzono w ramach analizy zarzutu pierwszego, iż jego wymogi zostały naruszone w niniejszej sprawie – powtarza brzmienie art. 143 akapit trzeci zasad wykonania. Wynika stąd, że Parlament nie mógł otworzyć oferty skarżącej bez naruszania art. 145 zasad wykonania.
100 Ponadto, jak stwierdzono w ramach rozpatrywania zarzutu pierwszego w pkt 78 powyżej, Parlament mógł odrzucić ofertę skarżącej, gdyż stwierdził, że nie zadośćuczyniono obowiązkowi wysłania ofert w dwuwarstwowej kopercie, a wręcz był do tego zobowiązany, w wypadku gdy poufność oferty wydawała się wątpliwa. W pkt 94 powyżej stwierdzono również, że Parlament mógł mieć uzasadnione wątpliwości co do poufności oferty skarżącej ze względu na stan, w jakim znalezione zostały wewnętrzne koperty.
101 Z tych dwóch powodów Parlament był tym samym zobowiązany odrzucić ofertę skarżącej. Tymczasem zasada proporcjonalności, której znaczenie przypomniano w pkt 98 powyżej, może mieć zastosowanie wyłącznie w wypadkach, w których autorowi zaskarżonego aktu przysługuje swoboda oceny. Jako że w niniejszym wypadku nie ma to miejsca, w konsekwencji w okolicznościach niniejszej sprawy powoływanie się na tę zasadę jest bezskuteczne.
102 Ponadto, jako że w ramach zarzutu drugiego skarżąca twierdzi, iż nałożone na nią w niniejszej sprawie obowiązki były nieproporcjonalne, wystarczy przypomnieć, że twierdzenia dotyczące rzekomo nieproporcjonalnego charakteru obowiązku wysłania ofert w dwuwarstwowej zapieczętowanej kopercie zostały oddalone w ramach oceny zasadności zarzutu niemożności stosowania podnoszonego względem pkt 2 ust. 4 akapit trzeci ogłoszenia o zamówieniu oraz art. 143 ust. 3 zasad wykonania.
103 Z powyższego wynika, że zarzut drugi należy oddalić.
D – W przedmiocie zarzutu trzeciego, dotyczącego naruszenia zasady równego traktowania
1. Argumenty stron
a) Argumenty skarżącej
W przedmiocie stosowania zasady równego traktowania
104 W ramach zarzutu trzeciego skarżąca podnosi, iż przed dniem wniesienia skargi uczestniczyła ona w czterech przetargach – włączając przetarg objęty niniejszym sporem – przewidujących takie same warunki dotyczące wysyłki ofert i że żadna z pozostałych trzech ofert, które przedstawiła, nie została odrzucona bez zbadania ze względu na naruszenie poufności. Skarżąca uważa, że odmienne traktowanie, którego przedmiotem była w niniejszej sprawie oferta, stanowi odmienne traktowanie identycznych sytuacji bez uzasadniającego je obiektywnego powodu. W konsekwencji skarżąca twierdzi, że zaskarżona decyzja narusza zasadę równego traktowania. Jej zdaniem w pozostałych trzech procedurach, w których uczestniczyła, „nie sformułowano żadnych uwag w odniesieniu do kopert z papieru typu kraft znajdujących się wewnątrz zewnętrznej koperty przewoźnika” ani w stosunku do zewnętrznej koperty dostarczonej przez przewoźnika.
Wniosek o zastosowanie środka organizacji postępowania
105 Skarżąca zwraca się do Sądu, aby nakazał Parlamentowi, zgodnie z art. 64 § 3 lit. d) regulaminu postępowania, przedstawienie protokołów sporządzonych przez komisje otwierające oferty w przetargach GENAFF11, HR/2011/EU i TM11/MT po to, aby mogła wykazać tożsamość sytuacji w wypadku rozpatrywanej w niniejszej sprawie oferty i w pozostałych trzech przetargach, w których uczestniczyła.
b) Argumenty Parlamentu
106 Parlament kwestionuje argumenty skarżącej i sprzeciwia się wnioskowi o zastosowanie środka organizacji postępowania.
2. Ocena Sądu
107 Zgodnie z orzecznictwem obowiązek przestrzegania przez instytucje zamawiające zasady równego traktowania odpowiada samej istocie uregulowań Unii w dziedzinie udzielania zamówień publicznych, które mają na celu zwłaszcza wspieranie rozwoju rzeczywistej konkurencji i ustanawiają kryteria udzielania zamówień zmierzające do zagwarantowania takiej konkurencji. Jeżeli chodzi o zasadę równego traktowania, wymaga ona, aby porównywalne sytuacje nie były traktowane w odmienny sposób, a sytuacje odmienne nie były traktowane w sposób jednakowy, chyba że takie traktowanie jest obiektywnie uzasadnione (zob. ww. w pkt 84 wyrok w sprawie Bayer CropScience i in. przeciwko Komisji, pkt 236 i przytoczone tam orzecznictwo; zob. także analogicznie wyrok Trybunału z dnia 3 marca 2005 r. w sprawach połączonych C‑21/03 i C‑34/03 Fabricom, Zb.Orz. s. I‑1559, pkt 26, 27 i przytoczone tam orzecznictwo).
108 Skarżąca utrzymuje w swym trzecim zarzucie, że Parlament nie mógł odrzucić jej oferty bez naruszenia zasady równego traktowania, gdyż twierdzi, że złożyła inne oferty w taki sam sposób, i podnosi, że oferty te nie zostały odrzucone z powodu niewysłania ich w dwuwarstwowej kopercie, której obydwie warstwy zostały zapieczętowane. Skarżąca uważa, iż została w niniejszej sprawie potraktowana odmiennie w porównywalnej sytuacji, przy czym tej odmienności nie można obiektywnie uzasadnić.
109 Przeznaczeniem ogólnej zasady równego traktowania, której zastosowanie w dziedzinie zamówień publicznych stanowi art. 89 ust. 1 rozporządzenia finansowego, jest stosowanie do oferentów uczestniczących w konkretnej procedurze udzielania zamówienia. Tymczasem, jak twierdzi Parlament, uwzględnienie argumentacji skarżącej prowadziłoby w niniejszej sprawie do naruszenia tej zasady względem pozostałych oferentów, którzy złożyli oferty w rozpatrywanej procedurze udzielania zamówienia, ponieważ skarżąca, która nie znajdowała się w sytuacji porównywalnej do ich sytuacji, jeżeli chodzi o wymóg złożenia oferty w dwuwarstwowej kopercie, której obydwie warstwy zostały zapieczętowane, korzystałaby z takiego samego traktowania jak ci pozostali oferenci.
110 Ponadto jeżeli chodzi o wysuwane przez skarżącą żądanie traktowania jej w niniejszej sprawie w sposób porównywalny do sposobu, w jaki została potraktowana w innych procedurach, należy zauważyć, że nawet zakładając, iż faktycznie wysłała inne oferty w tak samo nieprawidłowy sposób jak w niniejszej sprawie, nie może ona, powołując się na zasadę równości, czerpać korzyści z bezprawności. Tymczasem z analizy dwóch pierwszych zarzutów niniejszej skargi wynika, że w wypadku gdy oferent nie zadośćuczyni obowiązkowi wysłania oferty w dwuwarstwowej kopercie, której obydwie warstwy zostały zapieczętowane, zgodnie z wymogami art. 143 zasad wykonania oraz pkt 2 ust. 4 ogłoszenia o zamówieniu, instytucja zamawiająca ma obowiązek odrzucić tę ofertę.
111 W tych okolicznościach nie należy uwzględniać wniosku o zastosowanie środka organizacji postępowania, z jakim wystąpiła skarżąca, a którego wynik pozostałby w każdym razie bez wpływu na ocenę niniejszego zarzutu.
112 Wynika z tego, że należy oddalić zarzut trzeci, dotyczący naruszenia zasady równego traktowania.
E – W przedmiocie zarzutu czwartego, dotyczącego naruszenia art. 41 ust. 2 lit. a) Karty praw podstawowych Unii Europejskiej
1. Argumenty stron
113 W swym zarzucie czwartym skarżąca utrzymuje, że zaskarżona decyzja stanowi środek indywidualny, który jest dla niej negatywny. W konsekwencji uważa ona, że powinna była zostać wysłuchana zgodnie z art. 41 ust. 2 lit. a) karty praw podstawowych, zanim została wydana wspomniana decyzja. Tymczasem zdaniem skarżącej, gdyby komisja otwierająca oferty wysłuchała jej wyjaśnień, skarżąca mogłaby ją przekonać, iż poufność oferty została zachowana, co mogło doprowadzić do wydania innego rozstrzygnięcia.
114 Parlament kwestionuje argumenty skarżącej.
2. Ocena Sądu
115 Przede wszystkim należy stwierdzić, że skarżąca w ramach swego zarzutu czwartego podnosi naruszenie prawa do bycia wysłuchanym przed wydaniem zaskarżonej decyzji. Skarżąca twierdzi bowiem, że wspomniana decyzja stanowi podjęty w stosunku do niej negatywny środek indywidualny w rozumieniu art. 41 ust. 2 lit. a) karty praw podstawowych. W tym zakresie jej argumentację należy rozważać również pod kątem poszanowania zasady prawa o obrony, która stanowi zasadę ogólną prawa Unii.
116 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem istnienie naruszenia prawa do obrony należy oceniać przy uwzględnieniu szczególnych okoliczności danej sprawy, w szczególności charakteru rozpatrywanego aktu, okoliczności jego przyjęcia oraz przepisów prawa regulującego daną dziedzinę (zob. wyrok Trybunału z dnia 18 lipca 2013 r. w sprawach połączonych C‑584/10 P, C‑593/10 P i C‑595/10 P Komisja przeciwko Kadiemu, pkt 102 i przytoczone tam orzecznictwo).
117 Jeżeli chodzi o mające zastosowanie uregulowania, należy przypomnieć, że rozporządzenie finansowe i zasady wykonania przewidują formy, jakie mogą przybierać kontakty pomiędzy instytucjami zamawiającymi i oferentami, oraz że przepisy te mają na celu zapewnienie dostępu uczestników do procedur udzielania zamówień publicznych przy poszanowaniu zasad przejrzystości i równego traktowania kandydatów. Tymczasem żaden przepis nie przewiduje, aby instytucja zamawiająca miała obowiązek starać się poznać punkt widzenia oferenta przed odrzuceniem jego oferty ze względu na brak zgodności z formalnymi wymogami przewidzianymi w dokumentach zamówienia, których przestrzeganie ma charakter istotny.
118 Jeżeli chodzi o kwestię, czy prawo do bycia wysłuchanym przed wydaniem zaskarżonej decyzji, na które powołuje się skarżąca, może wynikać z ogólnej zasady poszanowania prawa do obrony, należy przypomnieć, że przestrzeganie tej zasady musi być zapewnione nawet w braku szczególnych uregulowań, lecz aby takie naruszenie powodowało stwierdzenie nieważności, konieczne jest, by procedura mogła była mieć inny wynik, gdyby nie ta nieprawidłowość (wyrok Trybunału z dnia 11 listopada 1987 r. w sprawie 259/85 Francja przeciwko Komisji, Rec. s. 4393, pkt 12, 13).
119 W tym względzie należy zauważyć w pierwszej kolejności, że w zaskarżonej decyzji zajęto stanowisko w przedmiocie oferty wysłanej z inicjatywy skarżącej i że rzeczona decyzja ma podstawy wyłącznie w formalnym badaniu dokumentów złożonych przez skarżącą w ramach procedury przetargowej, podczas gdy wymogi formalne, jakich musieli przestrzegać oferenci, zostały określone właśnie w ogłoszeniu o zamówieniu. Zaskarżona decyzja nie opiera się więc na żadnych względach faktycznych lub prawnych, których skarżąca mogła zasadnie nie znać. Co więcej, skarżąca nie ma podstaw, by utrzymywać, że Parlament był zobowiązany wysłuchać jej przed wydaniem zaskarżonej decyzji.
120 Ponadto należy również zaznaczyć w drugiej kolejności, że z powodu uchybienia przez skarżącą wymogom formalnym określonym w ogłoszeniu o zamówieniu Parlament znalazł się w sytuacji, w której miał obowiązek odrzucić ofertę skarżącej, co ustalono przy okazji badania dwóch pierwszych zarzutów. W tych warunkach możliwość przedstawienia przez skarżącą uwag nie mogła wywrzeć najmniejszego wpływu na rozstrzygnięcie w przedmiocie jej oferty.
121 W konsekwencji należy oddalić również zarzut czwarty, dotyczący rzekomego naruszenia prawa skarżącej do bycia wysłuchanym przed wydaniem zaskarżonej decyzji, bez potrzeby orzekania w przedmiocie tego, czy można skutecznie powołać się względem instytucji zamawiającej na naruszenie art. 41 ust. 2 lit. a) karty praw podstawowych w kontekście procedury udzielania zamówienia publicznego.
122 Z ogółu powyższych uwag wynika, że rozpatrywaną skargę należy oddalić.
W przedmiocie kosztów
123 Zgodnie z art. 87 § 2 regulaminu postępowania kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ skarżąca przegrała sprawę, zgodnie z żądaniem Parlamentu należy obciążyć ją kosztami postępowania.
Z powyższych względów
SĄD (szósta izba)
orzeka, co następuje:
1) Skarga zostaje oddalona.
2) Euris Consult Ltd zostaje obciążona kosztami postępowania.
Frimodt Nielsen | Dehousse | Collins |
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 30 kwietnia 2014 r.
Podpisy