WYROK SĄDU (szósta izba)
z dnia 27 lutego 2014 r.(*)
Konkurencja – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Światowy rynek wyświetlaczy ciekłokrystalicznych (LCD) – Porozumienia i uzgodnione praktyki w dziedzinie cen i zdolności produkcyjnych – Sprzedaż wewnętrzna – Prawo do obrony – Grzywny – Częściowe zwolnienie z grzywny – Jednolite i ciągłe naruszenie – Zasada ne bis in idem
W sprawie T‑128/11
LG Display Co. Ltd, z siedzibą w Seulu (Korea Południowa),
LG Display Taiwan Co. Ltd, z siedzibą w Tajpeju (Tajwan),
reprezentowane przez adwokatów A. Wincklera oraz F.C. Laprévote’a,
strona skarżąca,
przeciwko
Komisji Europejskiej, reprezentowanej przez P. Van Nuffela oraz F. Ronkesa Agerbeeka, działających w charakterze pełnomocników, wspieranych przez S. Kingston, barrister,
strona pozwana,
mającej za przedmiot żądanie częściowego stwierdzenia nieważności decyzji Komisji C(2010) 8761 wersja ostateczna z dnia 8 grudnia 2010 r. dotyczącej postępowania przewidzianego w art. 101 [TFUE] oraz w art. 53 Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym (sprawa COMP/39.309 – LCD) oraz obniżenia kwoty grzywny nałożonej na skarżące w tej decyzji,
SĄD (szósta izba),
w składzie: H. Kanninen, prezes, G. Berardis (sprawozdawca) i C. Wetter, sędziowie,
sekretarz: N. Rosner, administrator,
uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 26 kwietnia 2013 r.,
wydaje następujący
Wyrok(1)
Okoliczności powstania sporu
1. Spółki, których dotyczy niniejsza sprawa
1 LG Display Co. Ltd (zwana dalej „LGD”), wcześniej zwana LG Philips LCD Co. Ltd, jest spółką prawa koreańskiego kontrolującą grupę rozlokowanych po całym świecie spółek prowadzących działalność w zakresie wytwarzania wyświetlaczy ciekłokrystalicznych o aktywnej matrycy (zwanych dalej „LCD”).
2 LGD została stworzona w dniu 26 lipca 1999 r. w drodze porozumienia w sprawie wspólnego przedsięwzięcia zawartego pomiędzy spółką prawa koreańskiego LG Electronics, Inc. (zwaną dalej „LGE”) a spółką prawa niderlandzkiego Koninklijke Philips Electronics NV (zwaną dalej „Philips”).
3 W okresie pomiędzy dniem 26 lipca 1999 r. a dniem 23 lipca 2004 r. LGE i Philips posiadały każda z osobna 50% udziału w kapitale LGD. Następnie ich udziały zmalały odpowiednio do 37,9% i 32,87%.
4 LG Display Taiwan Co. Ltd, wcześniej zwana LG Philips LCD Taiwan (zwana dalej „LGDT”), jest całkowicie zależną od LGD spółką prawa tajwańskiego, prowadzącą działalność w zakresie wytwarzania i dostaw LCD.
[…]
Zaskarżona decyzja
[…]
19 W zaskarżonej decyzji Komisja stwierdziła istnienie kartelu pomiędzy sześcioma wielkimi międzynarodowymi wytwórcami LCD, do których należały skarżące, w zakresie dotyczącym dwóch następujących kategorii tych dwunastocalowych i większych produktów: LCD wykorzystywane w technologii informatycznej, takie jak LCD dla notebooków i monitorów komputerów oraz LCD dla telewizorów (zwane dalej łącznie „LCD objętymi kartelem”).
20 Zgodnie z zaskarżoną decyzją kartel ten przyjął postać jednolitego i ciągłego naruszenia art. 101 TFUE i art. 53 porozumienia EOG, które trwało w okresie co najmniej od dnia 5 października 2001 r. do dnia 1 lutego 2006 r. (zwanym dalej „okresem naruszenia”). W tym okresie uczestnicy kartelu odbyli szereg wielostronnych spotkań nazywanych przez nich „spotkaniami Cristal”, przede wszystkim w hotelach na Tajwanie. Spotkania te miały wyraźnie antykonkurencyjny przedmiot, gdyż stanowiły one dla ich uczestników w szczególności okazję do ustalania cen minimalnych LCD objętych kartelem, do prowadzenia dyskusji na temat ich zamiarów dotyczących cen w zakresie zapobiegania ich spadkowi, a także do koordynowania podwyżek cen i rozmiarów produkcji. W okresie naruszenia uczestnicy kartelu odbyli także szereg spotkań dwustronnych i często wymieniali się informacjami na tematy dyskutowane podczas „spotkań Cristal”. Wdrożyli oni ponadto środki pozwalające na sprawdzanie, czy przyjęte podczas tych spotkań decyzje były rzeczywiście stosowane (motywy 70–74 zaskarżonej decyzji).
[…]
22 W zastosowaniu wytycznych z 2006 r. Komisja, po pierwsze, określiła wartość tych sprzedaży LCD objętych kartelem, których naruszenie dotyczyło pośrednio lub bezpośrednio. W tym celu określiła ona trzy następujące kategorie dokonywanej przez uczestników kartelu sprzedaży:
– „sprzedaż bezpośrednia w obrębie EOG”, czyli sprzedaż LCD objętych kartelem innemu przedsiębiorstwu w ramach EOG;
– „sprzedaż bezpośrednia w obrębie EOG w formie wyrobów przetworzonych”, czyli sprzedaż LCD objętych kartelem wykorzystanych, po przetworzeniu w ramach grupy, do której należy ich wytwórca, jako część wyrobów gotowych sprzedawanych innemu przedsiębiorstwu w ramach EOG;
– „sprzedaż pośrednia”, czyli sprzedaż LCD objętych kartelem innemu przedsiębiorstwu spoza EOG, do której to kategorii zaliczono następnie ekrany stanowiące część wyrobów gotowych sprzedawanych w EOG (motyw 380 zaskarżonej decyzji).
23 Komisja uznała jednak, że może się ograniczyć do uwzględnienia dwóch pierwszych z wymienionych w pkt 22 kategorii, gdyż włączenie trzeciej kategorii nie jest konieczne do tego, aby nakładane grzywny mogły osiągnąć wystarczająco odstraszający poziom (motyw 381 zaskarżonej decyzji).
24 Zamiast wykorzystać wartość sprzedaży dokonanej przez dane przedsiębiorstwo w ciągu ostatniego pełnego roku jego uczestnictwa w naruszeniu, tak jak zostało to przewidziane w pkt 13 wytycznych z 2006 r., Komisja uznała za bardziej właściwe wykorzystanie w niniejszym przypadku średniej rocznej wartości sprzedaży obliczonej dla całego okresu trwania naruszenia, biorąc w szczególności pod uwagę wykładniczy wzrost wartości sprzedaży, jaki nastąpił w określonych w zaskarżonej decyzji latach w przypadku większości uczestniczących w kartelu przedsiębiorstw (motyw 384 zaskarżonej decyzji).
25 W zakresie dotyczącym skarżących Komisja nie uwzględniła zgłoszonych przez nie uwag i uznała, że odpowiednią w ich przypadku wartość sprzedaży należało obliczyć uwzględniając również sprzedaż dokonywaną przez nie na rzecz spółek LGE i Philips. Po pierwsze bowiem, sprzedaż na rzecz tych spółek stanowiła również przedmiot dyskusji prowadzonych przez uczestników rozpatrywanego kartelu, i po drugie, na ceny stosowane w przypadku tej sprzedaży wpływ miały charakteryzujące ten rynek okoliczności, polegające na stosowaniu na nim cen skartelizowanych. W przypadku skarżących łączna wartość dokonanej w okresie naruszenia odpowiedniej wartości sprzedaży została więc ustalona na kwotę 2 296 240 479 EUR, a roczna średnia, uzyskana w wyniku podzielenia tej kwoty przez wynoszący 4,33 roku okres trwania kartelu, wyniosła 530 309 579 EUR (motywy 386 i 396 oraz tabela 4 zaskarżonej decyzji).
[…]
31 Z powyższych względów Komisja w art. 2 zaskarżonej decyzji nałożyła na skarżące na zasadzie odpowiedzialności solidarnej obowiązek zapłaty grzywny w kwocie 215 000 000 EUR.
Przebieg postępowania i żądania stron
32 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 23 lutego 2011 r. skarżące wniosły skargę w niniejszej sprawie.
33 Po złożeniu dupliki przez Komisję skarżące w dniu 8 grudnia 2011 r. złożyły na podstawie art. 48 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem dodatkowy wniosek dowodowy na poparcie czwartego z podniesionych w ich skardze zarzutów (zwany dalej „dodatkowym wnioskiem dowodowym”).
34 Komisja przedstawiła swe uwagi w przedmiocie tego dodatkowego wniosku dowodowego w dniu 26 stycznia 2012 r.
35 Na podstawie sprawozdania sędziego sprawozdawcy Sąd (szósta izba) postanowił otworzyć procedurę ustną oraz, w ramach środków organizacji postępowania przewidzianych w art. 64 regulaminu Sądu, wystosował na piśmie pytania do stron, na które odpowiedziały one w wyznaczonym terminie.
36 Na rozprawie w dniu 26 kwietnia 2013 r. wysłuchane zostały wystąpienia stron i ich odpowiedzi na pytania Sądu.
37 Następnie, w ramach wszczętego postępowania ustnego, Sąd wystosował na piśmie inne pytania do stron, które odpowiedziały na nie w wyznaczonych terminach.
38 Postępowanie ustne zostało zamknięte decyzją prezesa szóstej izby Sądu z dnia 12 lipca 2013 r.
39 W swej skardze skarżące wnoszą do Sądu o:
– częściowe stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji i znaczne obniżenie kwoty nałożonej na skarżące w tej decyzji grzywny;
– obciążenie Komisji kosztami postępowania;
– zastosowanie wszelkich innych środków, które Sąd uzna za właściwe.
40 Komisja wnosi do Sądu o:
– oddalenie skargi;
– obciążenie skarżących kosztami postępowania.
Co do prawa
[…]
W przedmiocie zarzutu pierwszego, opartego na tym, że Komisja błędnie i z naruszeniem przysługującego skarżącym prawa do obrony uwzględniła przy obliczaniu kwoty grzywny wartość ich sprzedaży wewnętrznej
[…]
W przedmiocie części pierwszej, dotyczącej naruszenia wytycznych z 2006 r.
[…]
– W przedmiocie uwzględnienia sprzedaży na rzecz przedsiębiorstw związanych ze skarżącymi
60 Skarżące podnoszą w istocie, że okoliczność, iż nie tworzą one wraz ze spółkami LGE i Philips jednego przedsiębiorstwa w rozumieniu orzecznictwa przypomnianego w pkt 54 powyżej, choć skutkuje tym, że nie można uznać tych spółek za solidarnie odpowiedzialne za naruszenie, którego dopuściły się skarżące, jest jednak pozbawione znaczenia dla ustalenia tego, czy objęte kartelem LCD, które skarżące sprzedawały spółkom LGE i Philips, należały do sprzedaży mającej związek ze stwierdzonym w zaskarżonej decyzji naruszeniem w rozumieniu pkt 13 wytycznych z 2006 r.
61 W tym względzie należy zauważyć, że Komisja nie oparła swego twierdzenia, zgodnie z którym sprzedaż dokonywana przez skarżące na rzecz spółek LGE i Philips miała związek z naruszeniem, na tej tylko podstawie, iż nie stanowiła ona sprzedaży dokonywanej pomiędzy spółkami stanowiącymi jedno przedsiębiorstwo w rozumieniu ww. w pkt 54 orzecznictwa.
62 Niestwierdzenie przez Komisję w zaskarżonej decyzji, że skarżące, LGE i Philips stanowiły jedno przedsiębiorstwo, było bowiem warunkiem koniecznym do włączenia sprzedaży dokonywanej przez skarżące na rzecz spółek LGE i Philips do kategorii „sprzedaży bezpośredniej w obrębie EOG”, co wiąże się z założeniem, iż rozpatrywana sprzedaż była dokonywana na rzecz niezależnych podmiotów trzecich. Komisja nie miała jednak obowiązku wyjaśnienia, jakiego rodzaju związek łączył sprzedaż dokonywaną przez skarżące na rzecz spółek LGE i Philips z kartelem.
63 W tym względzie Komisja w motywie 396 zaskarżonej decyzji uznała, że ten związek polegał na okoliczności, iż, po pierwsze, sprzedaż objętych kartelem LCD klientom takim jak spółki LGE i Philips, które uczestniczyły w kartelu, stanowiła również przedmiot części prowadzonych między nimi dyskusji, i po drugie, iż na ceny stosowane w przypadku tej sprzedaży wpływ miały charakteryzujące ten rynek okoliczności, polegające na stosowaniu na nim cen skartelizowanych.
[…]
W przedmiocie części trzeciej, dotyczącej naruszenia zasady równości traktowania
[…]
136 W zakresie dotyczącym skarżących Komisja ostatecznie uznała, że nie stanowiły one jednego przedsiębiorstwa ze spółkami LGE i Philips. W tym względzie należy podnieść, że skarżące nie przedstawiły żadnych argumentów, które mogłyby podważyć wyciągnięty przez tę instytucję wniosek.
137 Sprzedaż dokonywana przez skarżące na rzecz spółek LGE i Philips została więc włączona do kategorii „sprzedaży bezpośredniej w obrębie EOG”.
138 Gdyby Komisja nie postąpiła w ten sposób, umożliwiłaby ona skarżącym skorzystanie z przewagi nad innymi uczestnikami kartelu, którzy, podobnie jak ona, nie stanowili zintegrowanych poziomo przedsiębiorstw, a to ze względu na to, iż skarżące nie tworzyły jednego przedsiębiorstwa ze spółkami, którym sprzedawały LCD objęte kartelem.
139 Okoliczność, że Komisja włączyła odpowiednią sprzedaż uczestników kartelu, którzy – w odróżnieniu do skarżących – zostali uznani za stanowiące jeden podmiot i zintegrowane poziomo przedsiębiorstwa, do kategorii „sprzedaż bezpośrednia w obrębie EOG w formie wyrobów przetworzonych”, nie może być kwestionowana w oparciu o zasadę równości traktowania, gdyż istnienie jednego przedsiębiorstwa wiąże się z zaistnieniem odmiennej sytuacji, która uzasadnia zastosowanie wobec tych uczestników tej innej kategorii.
140 W odniesieniu do podniesionego przez skarżące argumentu dotyczącego rzekomej dyskryminacji, której dopuszczono się wprowadzając rozróżnienie w zależności od tego, czy sprzedaż wewnętrzna w obrębie grupy dotyczyła spółek dominujących, czy też spółek zależnych, wystarczy podnieść, że Komisja słusznie zastosowała pojęcie jednego przedsiębiorstwa. Całkowicie zależne spółki zostały uznane za stanowiące część tego samego przedsiębiorstwa, na które składają się uczestnicy kartelu, podczas gdy spółki mające udziały w spółkach uczestniczących w kartelu nie zostały uznane za spółki dominujące, gdyż nie zostało wykazane, że spełnione zostały ustanowione w tym zakresie przez orzecznictwo warunki. W przypadku skarżących Komisja uznała zaś, że nie miało to miejsca w odniesieniu do spółek LGE i Philips, czego skarżące nie kwestionują. Natomiast w przypadku gdy jedno z uczestniczących w kartelu przedsiębiorstw dokonywało w obrębie EOG sprzedaży na rzecz niezależnych podmiotów trzecich, Komisja brała tę sprzedaż pod uwagę niezależnie od tego, kim – spółką zależną czy dominującą – był należący do tego przedsiębiorstwa podmiot, który fizycznie sprzedawał LCD objęte kartelem.
141 Co do okoliczności, że Komisja postanowiła nie uwzględniać przy obliczaniu kwoty grzywny trzeciej kategorii sprzedaży, która została zdefiniowana w motywie 380 zaskarżonej decyzji, czyli „sprzedaży pośredniej” (zob. pkt 22 powyżej), należy zauważyć, iż choć prawdą jest, że pewne objęte kartelem LCD dostarczane przez uczestników kartelu do znajdujących się poza obszarem EOG podmiotów trzecich mogły znaleźć się w sprzedawanych w EOG wyrobach gotowych, nie można zaprzeczyć, że istniejący między kartelem a terenem EOG związek w rozumieniu pkt 13 wytycznych z 2006 r. był słabszy niż ten istniejący w przypadku dwóch kategorii sprzedaży, które Komisja uwzględniła w zaskarżonej decyzji.
142 Ponadto skoro wyłączono kategorię „sprzedaży pośredniej” w odniesieniu do wszystkich uczestników kartelu, nie można stwierdzić żadnej dyskryminacji w tym zakresie.
[…]
W przedmiocie zarzutu drugiego, opartego na tym, że Komisja błędnie nie udzieliła skarżącym zwolnienia z grzywny w odniesieniu do 2005 r.
155 Zdaniem skarżących Komisja powinna była przyznać im częściowe zwolnienie z grzywny na podstawie pkt 23 lit. b) akapit ostatni komunikatu w sprawie łagodzenia sankcji z 2002 r. [zwanego dalej „komunikatem w sprawie współpracy z 2002 r.”] nie tylko w odniesieniu do 2006 r., lecz również w odniesieniu do 2005 r. Składając ustnie w dniu 17 lipca 2006 r. wniosek o złagodzenie sankcji oraz, w dniu 20 lipca 2006 r., oświadczenie poparte szeregiem dowodów z dokumentów, skarżące w swym przekonaniu jako pierwsze powiadomiły Komisję o okolicznościach, o których instytucja ta wcześniej nie wiedziała, a mianowicie o tym, że kartel dotyczący LCD był kontynuowany w 2005 r. Skarżące twierdzą w tym względzie, że dokumenty przedstawione przez spółkę Samsung w dniu 18 lipca 2006 r., czyli już po złożeniu przez nie tego ustnego wniosku, nie umożliwiały poczynienia ustaleń dotyczących organizacji „spotkań Cristal” w ciągu 2005 r., a złożone przez spółkę Samsung dodatkowe oświadczenie z dnia 20 lipca 2006 r., choć opisywało kontakty, do których dochodziło między konkurentami w 2005 r., nie zostało poparte dowodami z dokumentów.
[…]
157 Należy przypomnieć, że zgodnie z brzmieniem pkt 23 komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r.:
„23 Komisja ustali w końcowej decyzji przyjętej na końcu procedury administracyjnej:
a) czy dowody dostarczone przez przedsiębiorstwo znacząco zwiększają wartość dowodów będących w posiadaniu Komisji w tym samym czasie [mają znaczną wartość dodaną w stosunku do dowodów będących już w posiadaniu Komisji];
b) poziom zmniejszenia grzywien, z którego skorzysta przedsiębiorstwo, w odniesieniu do grzywien, które w przeciwnym przypadku zostałyby nałożone, według następujących zasad. Dla:
– pierwszego przedsiębiorstwa spełniającego warunki pkt 21: zmniejszenie o 30–50%;
– […]
Ponadto jeżeli przedsiębiorstwo przedstawi dowody odnoszące się do stanu faktycznego uprzednio nieznanego Komisji, mające bezpośredni wpływ na siłę [wagę] lub czas trwania domniemanego kartelu, Komisja nie uwzględni tych elementów przy ustalaniu grzywien nakładanych na przedsiębiorstwo, które dostarczyło te dowody”.
[…]
Przypomnienie zasad ogólnych
[…]
166 Punkt 23 lit. b) akapit ostatni komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r. nie dotyczy zatem przypadków, w których przedsiębiorstwo przedkłada jedynie nowe lub pełniejsze dowody dotyczące okoliczności, które są już Komisji znane. Wspomniany akapit nie znajduje też zastosowania w przypadku, gdy przedsiębiorstwo ujawnia Komisji nowe okoliczności, które jednakowoż nie mogą zmienić dokonanej przez tę instytucję oceny Komisji dotyczącej wagi lub czasu trwania kartelu. Przepis ten natomiast ma zastosowanie wyłącznie w przypadkach, gdy spełnione zostaną dwie przesłanki: po pierwsze, dane przedsiębiorstwo jako pierwsze przedstawia dowody potwierdzające okoliczności, których Komisja wcześniej nie znała; po drugie, okoliczności te, mające bezpośredni wpływ na wagę lub czas trwania domniemanego kartelu, pozwalają Komisji na dokonanie nowych ustaleń w przedmiocie naruszenia (ww. wyrok w sprawie Transcatab przeciwko Komisji, pkt 382).
167 Należy przyjąć restrykcyjną wykładnię pkt 23 lit. b) akapit ostatni komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r., ograniczając ją do przypadków, w których spółka będąca członkiem kartelu dostarcza Komisji nowej informacji dotyczącej wagi lub czasu trwania naruszenia, i wykluczając przypadki, w których spółka dostarcza jedynie elementów pozwalających wzmocnić dowody dotyczące istnienia naruszenia. W tym względzie należy bowiem przypomnieć, że z uwagi na to, iż postępowanie w sprawie złagodzenia sankcji stanowi wyjątek od reguły, zgodnie z którą przedsiębiorstwo musi zostać ukarane za każde naruszenie reguł prawa konkurencji, reguły odnoszące się do tego postępowania muszą być ściśle interpretowane. Ponadto należy podkreślić, że skuteczność programów łagodzenia sankcji byłaby naruszona, gdyby przedsiębiorstwa straciły zachętę do bycia pierwszymi przedsiębiorstwami, które przedłożą Komisji informacje na temat kartelu.
[…]
Zastosowanie tych zasad w niniejszym przypadku
170 Przede wszystkim należy stwierdzić, że skarżące nie kwestionują przyjętej przez Komisję chronologii wydarzeń, do których doszło w lipcu 2006 r. Strony sporu są zatem zgodne co do tego, że:
– skarżące złożyły ustne oświadczenie w dniu 17 lipca 2006 r.;
– Samsung przedstawiła pewne dowody w dniu 18 lipca 2006 r.;
– Samsung złożyła ustne oświadczenie w dniu 20 lipca 2006 r. o godzinie 9.40;
– skarżące złożyły ustne oświadczenie i przedstawiły dowody w dniu 20 lipca 2006 r. o godzinie 15.30.
171 Wynika z tego, że, aby skorzystać z częściowego zwolnienia z grzywny w odniesieniu do 2005 r., skarżące winny wykazać, iż informacje dostarczone przez nie w dniu 17 lipca 2006 r. odpowiadają warunkom określonym w art. 23 lit. b) akapit ostatni komunikatu o współpracy z 2002 r., które zostały pokrótce przedstawione w pkt 166 powyżej. W przeciwnym razie skarżące winny, po pierwsze, wykazać, że pomimo otrzymania informacji dostarczonych przez spółkę Samsung w dniach 18 i 20 lipca 2006 r., Komisja nie wiedziała o tym, iż naruszenie ukarane w zaskarżonej decyzji było kontynuowane w 2005 r., i po drugie, że informacje przedstawione przez nie w dniu 20 lipca 2006 r. odpowiadały wskazanym warunkom.
172 Należy sprawdzić, czy poprzez argumenty podniesione na poparcie niniejszego zarzutu skarżące zdołały wykazać, że powinny były skorzystać z częściowego zwolnienia z grzywny w odniesieniu do 2005 r.
173 Po pierwsze, Komisja dokonała zdaniem skarżących nieprawidłowej wykładni pkt 23 lit. b) akapit ostatni komunikatu o współpracy z 2002 r., stawiając wymóg, zgodnie z którym do uzyskania częściowego zwolnienia z grzywny konieczne jest dostarczenie dowodów wystarczających do wykazania podnoszonych okoliczności. Brzmienie tego komunikatu w wykładni przyjętej przez Komisję w przypadku innych spraw ograniczało się bowiem do żądania, aby dowody te miały znaczenie dla sprawy. Ponadto zdaniem skarżących Komisja potraktowała spółkę Samsung korzystniej niż inne podmioty, przyznając jej zwolnienie na podstawie informacji, których jakość wcale nie była lepsza niż miało to miejsce w przypadku informacji dostarczonych przez skarżące.
174 W tym względzie należy zauważyć, że zgodnie z zasadami przypomnianymi w pkt 161–168 Komisja prawidłowo uznała, iż informacje dostarczone przez skarżące w dniu 17 lipca 2006 r. były zbyt niejednoznaczne, aby spełnić określone w rozpatrywanym przepisie warunki w przyjętej przez orzecznictwo wykładni.
175 Po zapoznaniu się z oświadczeniami złożonymi przez skarżącą w dniu 17 lipca 2006 r. można bowiem stwierdzić, że Komisja w motywie 467 zaskarżonej decyzji mogła słusznie stwierdzić, co następuje:
„[…] W niniejszym przypadku same złożone w dniu 17 lipca 2006 r. oświadczenia – zgodnie z którymi spotkania podobne do tych, które odbyły się w dniach 5 i 19 października 2001 r., były kontynuowane aż do początków 2005 r. i że po tej dacie nadal przez pewien czas wymieniano pewne informacje lub też że czasami dyskutowano i uzgadniano ceny minimalne i wytyczne dotyczące taryfikacji, lecz poza tym spotkania te ograniczały się do wymiany informacji na temat cen, zdolności produkcyjnych i produkcji jako takiej – nie wystarczą do tego, aby móc na ich podstawie ustalić, że naruszenie trwało przez cały 2005 r. W momencie gdy [LGD] przedstawiła, w szczególności w swym oświadczeniu z dnia 20 lipca 2006 r., ten rodzaj dowodów dotyczących 2005 r. oraz dwóch pierwszych miesięcy 2006 r., Samsung, która już zdążyła złożyć wniosek o zwolnienie z grzywny, w swych złożonych w dniach 18 i 20 lipca 2006 r. oświadczeniach w wystarczającym stopniu powiadomiła Komisję o kontynuacji naruszenia w 2005 r. […]”.
176 W przeciwieństwie do tego, co twierdzą skarżące, złożone przez nie oświadczenie nie może zostać uznane za zawierające konkretny i oparty na faktach oraz mający bezpośredni wpływ na czas trwania naruszenia w rozumieniu przypomnianego w pkt 168 powyżej orzecznictwa dowód na to, że naruszenie było kontynuowane przez cały 2005 r. Nawet jeśli bowiem z oświadczenia tego wynika, że podczas spotkań, które odbywały się w okresie od października 2001 r. do początków 2005 r., wymieniane były informacje o cenach, rynku i warunkach zaopatrzenia na poziomie światowym oraz informacje dotyczące relacji z pewnymi klientami, po tej dacie mowa jest tylko o „wymianie pewnych informacji” przez „pewien okres czasu”, przy czym nie zostało wyjaśnione, o jaki rodzaj informacji tu chodziło. Zawarte w tym oświadczeniu odesłania do wymiany informacji na temat cen odnoszą się do wskazanych powyżej spotkań, które odbywały się od 2001 r. do początków 2005 r. Oświadczenie to nie zawiera niczego, co mogłoby świadczyć o dokonywaniu wymiany informacji w okresie późniejszym niż początki 2005 r. W oświadczeniu tym nie wskazano również tego momentu w 2005 r., w którym charakter tych spotkań uległ zmianie, lecz jedynie – że zmiana ta zaszła na początku tego roku.
177 Wynika z tego, że zawarte w złożonym przez skarżące oświadczeniu informacje w zakresie dotyczącym 2005 r. są zbyt niejednoznaczne, by świadczyć bezpośrednio o czasie trwania kartelu.
178 Co do faktu, że Komisja zastosowała w odniesieniu do spółki Samsung mniej restrykcyjne kryteria ze względu na to, iż przyznała jej całkowite zwolnienie z grzywny, wystarczy stwierdzić, iż zastosowany w tym zakresie test, który został opisany w pkt 8 lit. b) komunikatu o współpracy z 2002 r., różni się od tego, który został przewidziany w pkt 23 lit. b) akapit ostatni tego komunikatu. Zgodnie z pierwszym ze wspomnianych przepisów całkowite zwolnienie z grzywny przyznawane jest przedsiębiorstwu, które jako pierwsze przedłożyło dowody, które w opinii Komisji umożliwiają stwierdzenie, że istniał kartel.
179 Okoliczność, że chodzi tutaj o dwa różne testy, stanowi obiektywne uzasadnienie dające Komisji możliwość potraktowania spółki Samsung i skarżących w odmienny sposób, bez jednoczesnego naruszania jednak zasady równości traktowania (zob. orzecznictwo przypomniane w pkt 131 powyżej).
[…]
189 Ponadto niewątpliwie jest prawdą, że Komisja w zaskarżonej decyzji nie wspomina o ostatnim dostarczonym przez spółkę Samsung dowodzie, o którym mowa w pkt 187 powyżej, gdyż decyzja ta została w przeważającej mierze oparta w zakresie dotyczącym 2005 r. na dowodach dostarczonych przez skarżące. Jednak brak powołania się w zaskarżonej decyzji na wszystkie dostarczone przez spółkę Samsung dowody pozostaje bez wpływu na fakt, że w momencie złożenia przez skarżące oświadczenia w dniu 20 lipca 2006 r. Komisja wiedziała już, na podstawie dostarczonych przez spółkę Samsung informacji, iż dwustronne kontakty między niektórymi z uczestników kartelu były kontynuowane w 2005 r.
190 Okoliczność, że Komisja często wykorzystywała informacje dostarczone przez skarżące w dniu 20 lipca 2006 r., świadczy o tym, iż miały one rzeczywiście większą wartość dowodową niż informacje ujawnione wcześniej przez spółkę Samsung. Jednak to właśnie z tego powodu instytucja ta uznała, że informacje dostarczone przez skarżące mają „znaczną wartość dodaną” w rozumieniu pkt 21 i 22 komunikatu o współpracy z 2002 r., co uzasadnia zmniejszenie kwoty grzywny o 50%. W tym względzie należy podkreślić, że kryteria służące ocenie tego, czy należy przyznać to zmniejszenie grzywny, różnią się od tych przypomnianych w pkt 166 powyżej, które należy stosować przy ustalaniu tego, czy oświadczenie złożone przez skarżące w dniu 20 lipca 2006 r. może również pociągnąć za sobą przyznanie częściowego zwolnienia z grzywny w odniesieniu do 2005 r.
[…]
192 Po czwarte, w zakresie dotyczącym okoliczności, że informacje dostarczone przez spółkę Samsung nie dotyczą „spotkań Cristal”, lecz jedynie kontaktów dwustronnych, należy przypomnieć, iż Komisja w zaskarżonej decyzji, a zwłaszcza w jej motywie 70, określa rozpatrywane naruszenie jako obejmujące nie tylko „spotkania Cristal”, lecz również dwustronne spotkania i kontakty między poszczególnymi uczestnikami. Dowody na utrzymywanie tych kontaktów w ciągu 2005 r. stanowią zatem odpowiednią podstawę do wykazania, że stwierdzone w zaskarżonej decyzji jednolite naruszenie było kontynuowane w ciągu całego tego roku.
193 Jeśli chodzi o okoliczność, że dowody przedstawione przez spółkę Samsung nie dotyczyły konkretnie uczestnictwa skarżących w kartelu w 2005 r., z jednej strony należy przypomnieć, że jak wskazano w pkt 185 powyżej, w jednej z przesłanych przez spółkę Samsung pocztą elektroniczną wiadomości mowa jest o możliwości zwrócenia się do skarżących z zapytaniem dotyczącym niektórych z ich zamiarów cenowych, co świadczy o tym, iż nadal uczestniczyły one w kartelu; z drugiej strony, zgodnie z orzecznictwem, przedsiębiorstwo biorące udział w jednolitym i ciągłym naruszeniu poprzez własne zachowania, które wchodzą w zakres pojęciowy porozumienia lub uzgodnionej praktyki w rozumieniu art. 101 ust. 1 TFUE i przyczyniają się do realizacji naruszenia w całości, jest również odpowiedzialne, przez cały okres swojego udziału we wspomnianym naruszeniu, za zachowania pozostałych przedsiębiorstw mieszczące się w ramach tego samego naruszenia (wyroki: Sądu z dnia 12 grudnia 2007 r. w sprawach połączonych T‑101/05 i T‑111/05 BASF i UCB przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑4949, pkt 160; z dnia 2 lutego 2012 r. w sprawie T‑83/08 Denki Kagaku Kogyo i Denka Chemicals przeciwko Komisji, niepublikowany w Zbiorze, pkt 242).
194 Z powyższego wynika, że podniesione przez skarżące argumenty mające na celu uzyskanie częściowego zwolnienia z grzywny w odniesieniu do 2005 r. są bezzasadne.
195 W tych okolicznościach należy przejść do zbadania ostatniego, podniesionego przez skarżące tytułem ewentualnym, argumentu, dotyczącego okoliczności, że częściowe zwolnienie z grzywny przyznane skarżącym przez Komisję w odniesieniu do stycznia 2006 r. pociągnęło zdaniem tych skarżących wyłączenie tego miesiąca ze wszystkich etapów obliczania kwoty grzywny w dotyczących ich zakresie.
196 W tym względzie należy przypomnieć, że jak zostało to wskazane w zawartej w zaskarżonej decyzji tabeli 5, Komisja w przypadku skarżących wyłączyła miesiąc styczeń 2006 r. z obliczeń współczynników przyjętych w odniesieniu do czasu trwania naruszenia. Instytucja ta zastosowała bowiem do nich współczynnik wynoszący 4,16, podczas gdy współczynnik zastosowany wobec innych uczestników kartelu wynosił 4,25 i odpowiadał całkowitemu czasowi trwania okresu naruszenia zaokrąglonemu w dół.
197 Aby jednak określić wartość sprzedaży towarów mających związek z naruszeniem, na postawie której to wartości jest obliczana służąca do obliczania grzywny kwota podstawowa, Komisja obliczyła w odniesieniu do wszystkich uczestników naruszenia średnią wartość ich sprzedaży dla całego okresu naruszenia, obejmującego również styczeń 2006 r.
198 Komisja zatem również w przypadku skarżących uwzględniła całość dokonanej przez nie w okresie naruszenia łącznej sprzedaży, wliczając w to również styczeń 2006 r., i podzieliła uzyskaną kwotę przez współczynnik 4,33, odpowiadający całkowitemu czasowi trwania okresu naruszenia zaokrąglonemu w górę.
199 Należy przypomnieć, że jak przyznała Komisja w motywie 468 zaskarżonej decyzji, okoliczność przyznania skarżącym częściowego zwolnienia z grzywny w odniesieniu do 2006 r. oznacza, iż zostały one potraktowane dla celów obliczenia kwoty nakładanej na nie grzywny tak, jak gdyby uczestniczyły one w naruszeniu od dnia 5 października 2001 r. do dnia 31 grudnia 2005 r. Używając sformułowania bliższego brzmieniu pkt 23 lit. b) akapit ostatni komunikatu o współpracy z 2002 r., przy ustalaniu kwoty tej grzywny nie należy uwzględniać okoliczności, które miały miejsce już po dniu 31 grudnia 2005 r.
200 Zachowując się w taki sposób, Komisja nie uczyniła zadość swemu własnemu zobowiązaniu do nieuwzględniania okresu naruszenia objętego częściowym zwolnieniem z grzywny przyznawanym na podstawie pkt 23 lit. b) akapit ostatni komunikatu o współpracy z 2002 r.
201 Przepis ten nie przewiduje bowiem takiej możliwości, aby Komisja mogła nie uwzględniać okoliczności, których dotyczy to zwolnienie, jedynie przy obliczaniu współczynnika przyjętego w odniesieniu do czasu trwania naruszenia; należy mu przyznać bardziej ogólny zakres, co wyklucza zatem uwzględnienie tych okoliczności w odniesieniu do wszystkich aspektów ustalania kwoty grzywny, w tym również w odniesieniu do obliczania średniej wartości odpowiedniej sprzedaży. Częściowe zwolnienie z grzywny, takie jak to przewidziane w komunikacie o współpracy z 2002 r., sprowadza się bowiem w istocie do stworzenia pewnej „fikcji prawnej”, na podstawie której przy obliczaniu kwoty grzywny Komisja winna rozumować w taki sposób, jakby podmiot korzystający z tego zwolnienia w objętym nim okresie nie uczestniczył w naruszeniu.
202 Dlatego należy oddalić twierdzenie Komisji, zgodnie z którym częściowe zwolnienie z grzywny pozostaje bez jakiegokolwiek wpływu na wybór roku czy też lat wykorzystanych do obliczenia kwoty podstawowej grzywny, a to ze względu na to, że przyjęcie tej wartości służyć ma jedynie oszacowaniu tego, w jakim stopniu zachowania danego uczestnika kartelu mogą być szkodliwe dla konkurencji.
203 Z powyższego wynika, że niniejszy zarzut należy częściowo uwzględnić, w zakresie, w jakim Komisja, dla celów obliczenia kwoty nakładanej na skarżące grzywny, błędnie uwzględniła przy obliczaniu wartości dokonywanej przez nie sprzedaży miesiąc styczeń 2006 r.
W przedmiocie zarzutu trzeciego, opartego na tym, że Komisja błędnie odmówiła uznania przy obliczaniu kwoty grzywny współpracy ze strony skarżących za okoliczność łagodzącą
[…]
205 Zgodnie z pkt 29 tiret czwarte wytycznych z 2006 r. „aktywna współpraca danego przedsiębiorstwa z Komisją, wykraczająca poza zakres stosowania komunikatu o łagodzeniu sankcji [o współpracy z 2002 r.] i zakres jego prawnego zobowiązania do współpracy” może stanowić okoliczność łagodzącą mogącą pociągnąć za sobą obniżenie kwoty grzywny.
206 W tym względzie należy uznać, że przepis ten należy interpretować w taki sposób, iż uniemożliwia on danemu przedsiębiorstwu skorzystanie z dwukrotnego obniżenia kwoty grzywny – raz na podstawie komunikatu o współpracy z 2002 r., a drugi raz na podstawie wytycznych z 2006 r. – z tytułu tego samego faktu współpracy z Komisją.
207 Z orzecznictwa wynika bowiem, że jeśli chodzi o naruszenia wchodzące w zakres zastosowania komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r., co do zasady zainteresowany podmiot nie może skutecznie zarzucić Komisji, iż nie uwzględniła jako okoliczności łagodzącej stopnia jego współpracy poza ramami prawnymi komunikatu w sprawie współpracy (zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie T‑15/02 BASF przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑497, pkt 586; z dnia 14 lipca 2011 r. w sprawie T‑189/06 Arkema France przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑5455, pkt 178). Skoro Komisja uwzględniła współpracę ze strony skarżących obniżając kwotę grzywny w zastosowaniu komunikatu o współpracy z 2002 r., nie można jej skutecznie zarzucać, że nie zastosowała dodatkowej obniżki nałożonej na skarżące grzywny, wykraczającej poza zakres stosowania tego komunikatu o współpracy.
208 Wynika z tego, że orzecznictwo, zgodnie z którym w wyjątkowych sytuacjach Komisja jest zobowiązana przyznać przedsiębiorstwu obniżkę kwoty grzywny na podstawie pkt 29 tiret czwarte wytycznych z 2006 r. (zob. podobnie ww. wyroki: z dnia 17 maja 2011 r. w sprawie Arkema France przeciwko Komisji, pkt 170; w sprawie Transcatab przeciwko Komisji, pkt 330) trzeba interpretować w taki sposób, iż w odniesieniu do takich sytuacji należy przyjąć, że choć współpraca ze strony danego przedsiębiorstwa wykracza poza zakres jego prawnego zobowiązania do współpracy, nie daje mu jednak prawa do obniżki grzywny na podstawie komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r.
209 W niniejszym przypadku, w którym Komisja zarzuca skarżącym uczestnictwo w kartelu, nie ma wątpliwości co do tego, że doszło w nim do naruszenia objętego właśnie zakresem zastosowania komunikatu o współpracy z 2002 r. (zob. analogicznie wyrok Trybunału z dnia 28 czerwca 2005 r. w sprawach połączonych C‑189/02 P, C‑202/02 P, od C‑205/02 P do C‑208/02 P i C‑213/02 P Dansk Rørindustri i in. przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I‑5425, pkt 381).
210 Tak samo nie ma wątpliwości co do tego, że wobec skarżących zastosowano obniżenie kwoty grzywny na podstawie tego właśnie komunikatu.
211 W tych okolicznościach skarżące mogłyby skorzystać z dodatkowego zwolnienia przyznawanego z tytułu okoliczności łagodzących jedynie ze względu na współpracę inną niż ta, która została już wzięta pod uwagę w ramach komunikatu o współpracy z 2002 r., spełniającą warunki konieczne do zastosowania pkt 29 tiret czwarte wytycznych z 2006 r.
[…]
W przedmiocie zarzutu czwartego, opartego na wyłączeniu z postępowania japońskich dostawców LCD
[…]
W przedmiocie pojęcia jednolitego i ciągłego naruszenia
[…]
220 Należy przede wszystkim przypomnieć, że pojęcie jednolitego naruszenia odnosi się do sytuacji, w której kilka przedsiębiorstw uczestniczyło w naruszeniu polegającym na zachowaniu o charakterze ciągłym, któremu przyświeca jeden cel gospodarczy w postaci zakłócenia konkurencji, lub złożonym z pojedynczych naruszeń powiązanych ze sobą tożsamością przedmiotu (ten sam cel wszystkich zachowań) i podmiotów (te same zainteresowane przedsiębiorstwa, świadome tego, że działają we wspólnym celu) (zob. wyrok Sądu z dnia 28 kwietnia 2010 r. w sprawie T‑446/05 Amann & Söhne i Cousin Filterie przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑1255, pkt 89 i przytoczone tam orzecznictwo).
221 Następnie należy wskazać, że naruszenie art. 101 ust. 1 WE może wynikać nie tylko z pojedynczego działania, ale również z szeregu działań, a nawet z ciągłego zachowania. Powyższej wykładni nie można podważyć na takiej podstawie, że jeden lub kilka z elementów serii czynów albo ciągłego zachowania mogą również – same w sobie, rozpatrywane z osobna – stanowić naruszenie wspomnianego postanowienia. Jeżeli różne działania wpisują się w „całościowy plan” z uwagi na taki sam cel, jakim jest zakłócenie konkurencji wewnątrz jednolitego rynku, Komisja może przypisać odpowiedzialność za te działania w zależności od udziału w naruszeniu ujmowanym jako całość (zob. ww. wyrok w sprawie Amann Söhne i Cousin Filterie przeciwko Komisji, pkt 90, i przytoczone tam orzecznictwo).
222 W tym względzie w pierwszej kolejności należy zauważyć, że choć orzecznictwo to umożliwia Komisji prowadzenie jednego postępowania i wydanie jednej decyzji w przedmiocie jednocześnie szeregu zachowań, w przedmiocie których mogłyby być prowadzone indywidualne dochodzenia, to jednak nie nakłada ono na tę instytucję obowiązku zachowywania się w ten sposób. Nie można zatem co do zasady zarzucać Komisji, że prowadziła odrębne dochodzenia w przedmiocie różnego rodzaju zachowań, które mogłaby sprowadzić do jednolitego i ciągłego naruszenia. Ponadto każde z tych zachowań może już samo w sobie obejmować szereg poszczególnych naruszeń.
223 Wynika z tego, że Komisji przysługuje swobodne uznanie co do zakresu prowadzonych przez nią postępowań. Zgodnie bowiem z orzecznictwem nie może być ona zobowiązana do stwierdzenia i ukarania każdego antykonkurencyjnego zachowania, zaś sądy Unii nie mogą stwierdzić – nawet jeśli miałoby to mieć miejsce jedynie dla celów obniżenia grzywny – że Komisja w świetle dowodów, jakimi dysponowała, powinna była stwierdzić, iż określone przedsiębiorstwo w określonym czasie popełniło naruszenie (zob. podobnie ww. wyrok w sprawach połączonych Tokai Carbon i in. przeciwko Komisji, pkt 369, 370).
224 Wykonywanie przez nią tego uprawnienia podlega kontroli sądowej. Z orzecznictwa wynika jednak, że podjętą przez Komisję decyzję można uznać za stanowiącą nadużycie władzy jedynie w przypadku, gdy można wykazać, iż instytucja ta bez merytorycznego powodu wszczęła dwa różne postępowania w przedmiocie jednego stanu faktycznego (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 29 czerwca 2010 r. w sprawie C‑441/07 P Komisja przeciwko Alrosa, Zb.Orz. s. I‑5949, pkt 89).
225 W niniejszym przypadku Komisja uznała, że nie dysponuje lub też jeszcze nie dysponuje wystarczającymi dowodami przeciwko japońskim dostawcom i postanowiła nie prowadzić przeciwko nim dochodzenia w tym samym czasie, gdy prowadziła dochodzenie przeciwko skarżącym i innych adresatom zaskarżonej decyzji. Okoliczność ta stanowi zaś uzasadniający wybór Komisji merytoryczny powód. Oczywiste jest, że w ramach postępowania prowadzonego przeciwko japońskim dostawcom Komisja jest zobowiązana w szczególności do przestrzegania w odniesieniu do skarżących zasady ne bis in idem.
[…]
228 W niniejszym przypadku należy przede wszystkim zauważyć, że naruszenie, którego popełnienie Komisja zarzuca adresatom zaskarżonej decyzji, polega na tym, iż uczestniczyły one, po pierwsze, w „spotkaniach Cristal”, w trakcie których ustalali oni minimalne ceny LCD objętych kartelem, prowadzili dyskusje na temat ich zamiarów dotyczących cen w zakresie zapobiegania ich spadkowi, a także koordynowali podwyżki cen i rozmiary produkcji, oraz po drugie, w dwustronnych spotkaniach dotyczących tematów poruszanych podczas „spotkań Cristal” (zob. pkt 20 powyżej).
229 Skarżące przyznają zaś, że japońscy dostawcy nie uczestniczyli w „spotkaniach Cristal”, tylko w innych spotkaniach, w których nie brali jednak udziału adresaci zaskarżonej decyzji.
230 Nawet przy założeniu, że japońscy dostawcy również wprowadzili w życie – między sobą czy nawet wraz z adresatami zaskarżonej decyzji – kartel mający na celu zakłócenie gry rynkowej w zakresie dotyczącym cen LCD, nie można uznać, że przyjęta przez nich w tym celu strategia stanowi część tego samego całościowego planu i wykorzystuje metody takie same jak te, które zostały wypracowane przez adresatów zaskarżonej decyzji.
231 Brak dowodów na istnienie całościowego planu i wspólnych metod działania stanowi merytoryczny powód umożliwiający Komisji prowadzenie dochodzenia w sprawie naruszenia popełnionego przez skarżące, nieobejmującego jednocześnie naruszenia, jakiego mieli się ewentualnie dopuścić japońscy dostawcy.
[…]
234 Należy ponadto oddalić argument, który skarżące usiłują oprzeć na tym, że Komisja w przedstawionych przed Sądem pismach procesowych twierdziła, iż nie powołała się w zaskarżonej decyzji w żaden sposób na japońskich dostawców, pomimo tego, iż wspomniała o nich w piśmie w sprawie przedstawienia zarzutów – którego nie byli zresztą adresatami – po to, aby uczynić zadość zasadom określonym w wyroku Sądu z dnia 12 października 2007 r. w sprawie T‑474/04 Pergan Hilfsstoffe für industrielle Prozesse przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑4225, pkt 72–81.
235 W tym względzie należy przypomnieć, że z ww. wyroku w sprawie Pergan Hilfsstoffe für industrielle Prozesse przeciwko Komisji wynika w rzeczywistości, że aby uczynić zwłaszcza zadość zasadzie domniemania niewinności, Komisja winna wstrzymać się od zawierania w swych decyzjach odwołań, które mogą oznaczać jedynie oskarżenie danego przedsiębiorstwa o udział w naruszeniu, jeśli przedsiębiorstwo to nie zostało wspomniane w sentencji tej decyzji. Tak więc okoliczność, że w zastosowaniu określonych w tym wyroku zasad Komisja nie wspomniała w zaskarżonej decyzji o japońskich dostawcach, oznacza jedynie, iż przestrzegała ona w odniesieniu do tych japońskich dostawców zasady domniemania niewinności. Brak wzmianki o nich nie może być natomiast interpretowany w taki sposób, że Komisja zajęła stanowisko, choćby nawet domyślne, w przedmiocie uczestnictwa tych japońskich dostawców w antykonkurencyjnych praktykach mających za przedmiot LCD objęte kartelem.
[…]
W przedmiocie podnoszonego naruszenia obowiązku uzasadnienia
[…]
238 W tym względzie należy przypomnieć, że Komisja nie miała obowiązku przedstawiania w zaskarżonej decyzji powodów, dla których nie przeprowadziła dochodzenia przeciwko japońskim dostawcom. Obowiązek uzasadnienia aktu prawnego nie może bowiem obejmować obowiązku uzasadniania przez instytucję, która go wydaje, nieprzyjęcia innych podobnych aktów skierowanych do stron trzecich (wyroki Sądu: z dnia 8 lipca 2004 r. w sprawach połączonych T‑67/00, T‑68/00, T‑71/00 i T‑78/00 JFE Engineering i in. przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑2501, pkt 414; z dnia 4 lipca 2006 r. w sprawie T‑304/02 Hoek Loos przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑1887, pkt 63). Argumentację skarżących należy zatem oddalić.
W przedmiocie podnoszonego naruszenia zasad pewności prawa i ne bis in idem
[…]
242 Skarżące nie mogą powoływać się w niniejszym przypadku na zasadę ne bis in idem, jeśli wniesiona przez nie skarga dotyczy decyzji kończącej postępowanie wszczęte wobec nich przez Komisję w przedmiocie objętych kartelem LCD. Na zasadę tę można się powoływać jedynie w odniesieniu do decyzji zamykającej kolejne ewentualnie wszczęte w przedmiocie tego samego naruszenia postępowanie. Zasada ta nie ma natomiast żadnego znaczenia w przypadku zaskarżonej decyzji, której wydanie stanowi warunek sine qua non dla możliwości powołania się na tę zasadę w odniesieniu do kolejnego postępowania.
243 Przestrzeganie zasady pewności prawa w odniesieniu do skarżących zapewnia fakt, że jakakolwiek decyzja, którą Komisja przyjęłaby w ramach prowadzenia dochodzenia w przedmiocie tego samego naruszenia, byłaby sprzeczna z zasadą ne bis in idem. Zasady tej w oczywisty sposób nie można przestrzegać w sposób prewencyjny w ramach niniejszej wniesionej przeciwko zaskarżonej decyzji skargi.
244 Okoliczność, że Komisja wszczęła wobec japońskich dostawców postępowanie, w ramach którego zwróciła się do skarżących o informacje, pozostaje bez jakiegokolwiek wpływu na zgodność zaskarżonej decyzji z prawem czy też kwotę nałożonej na skarżące grzywny. Fakt, że prowadzono w odniesieniu do nich dochodzenie w przedmiocie stwierdzonego w zaskarżonej decyzji naruszenia, nie zwalnia skarżących ze spoczywającego na nich obowiązku współpracy z Komisją w ramach postępowania mogącego doprowadzić do stwierdzenia naruszenia, którego dopuściły się inne przedsiębiorstwa – czy nawet one same – jeśli tylko przyjęte przez tę instytucję w tym względzie okoliczności różnią się od tych, na których została oparta zaskarżona decyzja, która nie dotyczy przecież japońskich dostawców.
[…]
W przedmiocie podnoszonego naruszenia zasady proporcjonalności
[…]
248 Należy zauważyć, że proporcjonalność grzywny należy oceniać mając na uwadze całość okoliczności związanych z naruszeniem (wyrok Sądu z 29 listopada 2005 r. w sprawie T‑52/02 SNCZ przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑5005, pkt 58 i przytoczone tam orzecznictwo). Powoływane zaś przez skarżące prawdopodobieństwo poniesienia wskutek wszczęcia przez Komisję postępowania w szczególności wobec japońskich dostawców dodatkowych kosztów nie może zostać uznane za stwierdzoną w zaskarżonej decyzji okoliczność mającą związek z naruszeniem, którego dopuściły się skarżące.
[…]
Wykonywanie nieograniczonego prawa orzekania
252 Poza częściowym stwierdzeniem nieważności zaskarżonej decyzji skarżące zwracają się do Sądu również o zmniejszenie kwoty nałożonej na nie przez Komisję grzywny, opierając się na tym, że instytucja ta dopuściła się błędów wskazanych w przeanalizowanych powyżej zarzutach i – w odniesieniu do wyłączenia z postępowania japońskich dostawców LCD – również na prawdopodobieństwie tego, że wszczęcie postępowania wobec tych dostawców wyrządzi szkodę skarżącym.
253 Z analizy podniesionych przez skarżące zarzutów wynika, że jedynym błędem, jakiego dopuściła się Komisja przy ustalaniu kwoty nałożonej na nie grzywny, był błąd polegający na uwzględnieniu stycznia 2006 r. przy obliczaniu średniej wartości dokonywanej przez nie sprzedaży (pkt 195–203 powyżej). Ponadto z wyjaśnionych w pkt 244 powyżej powodów nie można uznać, że istnieje związek między wszczęciem przez Komisję postępowania przeciwko japońskim dostawcom a wyrządzeniem szkody skarżącym. W każdym wypadku okoliczność ta pozostaje bez wpływu na wagę i czas trwania naruszenia, którego dopuściły się skarżące.
254 W tym właśnie kontekście należy zbadać podniesione przez skarżące żądanie skorygowania przez Sąd błędu, jakiego dopuściła się Komisja w odniesieniu do stycznia 2006 r., i co za tym idzie – obniżenia kwoty nałożonej na nie przez tę instytucję grzywny.
255 Należy przypomnieć, że kontrolę legalności dopełnia zgodnie z art. 261 TFUE nieograniczone prawo orzekania, które zostało przyznane sądom Unii na podstawie art. 31 rozporządzenia (WE) nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. 81 [WE] i 82 [WE] (Dz.U. 2003, L 1, s. 1). Prawo to, poza zwykłą kontrolą zgodności sankcji z prawem, upoważnia sąd do zastąpienia oceny Komisji własną oceną i w konsekwencji uchylenia, zmniejszenia lub podwyższenia nałożonej grzywny lub okresowej kary pieniężnej.
256 Do Sądu należy więc, w ramach wykonywania nieograniczonego prawa orzekania, ustalenie przy wydawaniu orzeczenia tego, czy grzywna, którą nałożono na skarżące, prawidłowo odzwierciedla wagę rozpatrywanego naruszenia (zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 27 września 2012 r. w sprawie T‑343/06 Shell Petroleum i in. przeciwko Komisji, pkt 117 i przytoczone tam orzecznictwo).
257 W niniejszym przypadku należy zauważyć, że strony są zgodne co do faktu, iż wyłączenie stycznia 2006 r. z obliczenia średniej wartości odpowiedniej sprzedaży skarżących skutkuje tym, że przy zastosowaniu do tej średniej tej samej metody co metoda przyjęta w zaskarżonej decyzji, kwota grzywny, jaką należy nałożyć na skarżące, wynosi 210 000 000 EUR.
258 W braku zatem innych czynników mogących uzasadnić zastosowanie większej korekty kwoty grzywny nałożonej na skarżące w zaskarżonej decyzji i biorąc pod uwagę całokształt okoliczności charakteryzujących niniejszy przypadek, należy zmniejszyć tę kwotę do 210 000 000 EUR.
259 Ponadto, uwzględniając całość przedstawionych powyżej względów, należy oddalić skargę w zakresie pozostałych zawartych w niej żądań.
[…]
Z powyższych względów
SĄD (szósta izba)
orzeka, co następuje:
1) Kwota grzywny nałożonej na zasadzie odpowiedzialności solidarnej na LG Display Co. Ltd i na LG Display Taiwan Co. Ltd w art. 2 decyzji Komisji C(2010) 8761 wersja ostateczna z dnia 8 grudnia 2010 r. dotyczącej postępowania przewidzianego w art. 101 [TFUE] oraz w art. 53 Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym (sprawa COMP/39.309 – LCD) zostaje ustalona na 210 000 000 EUR.
2) W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona.
3) LG Display i LG Display Taiwan pokrywają własne koszty oraz trzy czwarte kosztów poniesionych przez Komisję Europejską.
4) Komisja pokrywa jedną czwartą własnych kosztów.
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 27 lutego 2014 r.
Podpisy