Language of document : ECLI:EU:T:2012:300

Sprawa T‑338/08

Stichting Natuur en Milieu

i Pesticide Action Network Europe

przeciwko

Komisji Europejskiej

Środowisko naturalne – Rozporządzenie (WE) nr 1367/2006 – Najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości pestycydów – Wniosek o wszczęcie wewnętrznej procedury odwoławczej – Odmowa – Środek o charakterze indywidualnym – Ważność – Konwencja z Aarhus

Streszczenie wyroku

1.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Właściwość sądu Unii – Żądania wydania nakazu wobec instytucji – Niedopuszczalność

(art. 263 TFUE, 266 TFUE)

2.      Postępowanie sądowe – Skarga wszczynająca postępowanie – Złożenie pisma uzupełniającego skargę – Dopuszczalność – Przesłanki

3.      Akty instytucji – Rozporządzenie Komisji ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości pestycydów – Akt o charakterze generalnym – Brak aktu administracyjnego mogącego stać się przedmiotem wniosku o wszczęcie wewnętrznej procedury odwoławczej na podstawie rozporządzenia nr 1367/2006

(rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady: nr 396/2005; nr 1367/2006, art. 2 ust. 1 lit. g), art. 10 ust. 1; rozporządzenie Komisji nr 149/2008)

4.      Umowy międzynarodowe – Umowy Unii – Konwencja o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska (konwencja z Aarhus) – Skutki – Pierwszeństwo przed aktami wtórnego prawa Unii – Ocena ważności przepisu rozporządzenia nr 1367/2006 w świetle tej konwencji – Przesłanki

(art. 300 ust. 7 WE; konwencja z Aarhus; rozporządzenie nr 1367/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady)

5.      Umowy międzynarodowe – Umowy Unii – Konwencja o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska (konwencja z Aarhus) – Pojęcie organów i instytucji działających jako władza ustawodawcza

(konwencja z Aarhus, art. 2 ust. 2)

6.      Umowy międzynarodowe – Umowy Unii – Konwencja o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska (konwencja z Aarhus) – Ograniczenie przez przepis rozporządzenia nr 1367/2006 możliwości przeprowadzenia procedury odwoławczej jedynie do aktów o charakterze indywidualnym – Nieważność w świetle konwencji

(konwencja z Aarhus, art. 9 ust. 3; rozporządzenie nr 1367/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 2 ust. 1 lit. g), art. 10 ust. 1)

1.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 14)

2.      Wspólnota jest wspólnotą prawa, w ramach której akty instytucji wspólnotowych poddane są kontroli pod względem zgodności z traktatem, w związku z czym zasady postępowania obowiązujące w odniesieniu do skarg wnoszonych do sądów wspólnotowych należy interpretować w miarę możliwości w taki sposób, by ich stosowanie przyczyniało się do realizacji celu w postaci skutecznej ochrony sądowej uprawnień, które podmioty prawa wywodzą z prawa wspólnotowego.

Dlatego też sama okoliczność, że ani statut Trybunału, ani regulamin postępowania nie przewidują wyraźnie możliwości złożenia pisma uzupełniającego skargę po jej wniesieniu, nie może być interpretowana jako wykluczająca taką możliwość, o ile pismo to zostanie złożone przed upływem terminu do wniesienia skargi.

(por. pkt 20, 21)

3.      W celu określenia charakteru aktu, sąd Unii nie może zadowolić się oficjalną nazwą aktu, lecz musi uwzględnić w pierwszej kolejności jego przedmiot i treść.

Za środek o charakterze generalnym uważa się środek, który ma zastosowanie do sytuacji obiektywnie określonych i wywołuje skutki prawne w stosunku do kategorii podmiotów określonych w sposób generalny i abstrakcyjny.

W świetle swojego celu i treści rozporządzenie nr 149/2008 zmieniające rozporządzenie nr 396/2005 poprzez ustanowienie załączników II, III i IV ustalających najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości dla produktów wymienionych w załączniku I do wymienionego rozporządzenia ma zastosowanie do obiektywnie określonych sytuacji i wywołuje skutki prawne w stosunku do kategorii podmiotów określonych w sposób generalny i abstrakcyjny, to jest w stosunku do podmiotów gospodarczych, które wytwarzają, hodują, importują i produkują produkty objęte załącznikami do rozporządzenia nr 396/2005, oraz posiadaczy zezwoleń na wprowadzanie do obrotu środków ochrony roślin zawierających substancje wymienione w tych załącznikach.

Zatem rozporządzenie nr 149/2008 stanowi środek o charakterze generalnym i nie można uznać go za akt administracyjny w rozumieniu art. 2 ust. 1 lit. g) rozporządzenia nr 1367/2006 w sprawie zastosowania postanowień konwencji z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska do instytucji i organów Wspólnoty, który może być przedmiotem wniosku o wszczęcie wewnętrznej procedury odwoławczej na podstawie art. 10 ust. 1 rozporządzenia nr 1367/2006.

(por. pkt 29, 30, 38, 39, 48)


4.      Instytucje Unii są związane konwencją z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska do instytucji i organów Wspólnoty, która ma pierwszeństwo przed aktami wtórnego prawa wspólnotowego. Wynika z tego, że ważność rozporządzenia nr 1367/2006 w sprawie zastosowania postanowień konwencji z Aarhus może być naruszona z powodu jego niezgodności z konwencją z Aarhus.

Jeśli Wspólnota zamierzała wypełnić określone zobowiązanie przyjęte w ramach umowy międzynarodowej albo w sytuacji gdy akt wyraźnie odwołuje się do konkretnych postanowień tej umowy, do sądu Unii należy dokonanie oceny ważności danego aktu w świetle reguł tej umowy.

Sąd Unii powinien więc mieć możliwość dokonania kontroli zgodności z prawem rozporządzenia w świetle traktatu międzynarodowego bez konieczności uprzedniego badania czy nie sprzeciwia się temu charakter ani struktura tego traktatu i czy treść jego postanowień jest bezwarunkowa i dostatecznie jasna, jeżeli rozporządzenie to ma służyć wypełnieniu zobowiązania nałożonego w tym traktacie międzynarodowym na instytucje Unii.

(por. pkt 52–54)


5.      Akty instytucji Unii przyjęte, gdy działają one jako władza ustawodawcza, są wyłączone z zakresu zastosowania art. 9 ust. 3 konwencji z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska do instytucji i organów Wspólnoty i art. 10 rozporządzenia nr 1367/2006 w sprawie zastosowania postanowień konwencji z Aarhus. Jednakże w niniejszym przypadku Komisja, przyjmując rozporządzenie nr 149/2008 zmieniające rozporządzenie nr 396/2005 poprzez ustanowienie załączników II, III i IV ustalających najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości dla produktów wymienionych w załączniku I do wymienionego rozporządzenia, nie działała jako władza ustawodawcza. Biorąc pod uwagę przepisy, na podstawie których przyjęte zostało to rozporządzenie, działała ona w wykonaniu swych uprawnień wykonawczych.

(por. pkt 62, 65)


6.      Artykuł 10 ust. 1 rozporządzenia nr 1367/2006 w sprawie zastosowania postanowień konwencji z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska do instytucji i organów Wspólnoty w zakresie, w jakim ogranicza pojęcie działań, które mogą być kwestionowane, zawarte w art. 9 ust. 3 konwencji z Aarhus jedynie do aktów administracyjnych zdefiniowanych w art. 2 ust. 1 lit. g) tego rozporządzenia jako środki o charakterze indywidualnym, jest niezgodny z art. 9 ust. 3 konwencji z Aarhus.

(por. pkt 83)