Sprawy połączone T‑339/10 i T‑532/10

Cosepuri Soc. Coop. pA

przeciwko

Europejskiemu Urzędowi ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA)

Zamówienia publiczne na usługi – Procedura przetargowa – Usługi przewozowe we Włoszech i w Europie – Odrzucenie oferty złożonej przez oferenta – Decyzja o udzieleniu zamówienia innemu oferentowi – Odpowiedzialność pozaumowna – Dostęp do dokumentów – Rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 – Oferta wyłonionego oferenta – Odmowa udzielenia dostępu – Wyjątek dotyczący ochrony interesów handlowych osoby trzeciej

Wyrok Sądu (druga izba) z dnia 29 stycznia 2013 r. II‑0000

Streszczenie – Wyrok Sądu (druga izba) z dnia 29 stycznia 2013 r.

1.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Akty podlegające zaskarżeniu – Akty zmieniające sytuację prawną skarżącego – Umowa zawarta między Europejskim Urzędem ds. Bezpieczeństwa Żywności i oferentem wyłonionym w wyniku procedury przetargowej – Brak wiążącego skutku prawnego względem skarżącego – Niedopuszczalność

(art. 263 TFUE)

2.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Wyrok stwierdzający nieważność – Skutki – Obowiązek podjęcia działań zapewniających wykonanie wyroku

(art. 266 TFUE)

3.      Postępowanie sądowe – Skarga wszczynająca postępowanie – Wymogi formalne – Zwięzłe przedstawienie powołanych zarzutów – Brak doprecyzowania w odniesieniu do zaskarżonych aktów – Niedopuszczalność

(statut Trybunału, art. 21, art. 53 akapit pierwszy; regulamin postępowania przed Sądem, art. 44 § 1)

4.      Zamówienia publiczne Unii Europejskiej – Procedura przetargowa – Podważenie zgodności z prawem specyfikacji i odmowy udzielenia dostępu do ofert oferentów – Przestrzeganie zasady przejrzystości – Zgodność z zasadą poufności ofert

(art. 277 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1605/2002, art. 89 ust. 1, art. 99; rozporządzenie Komisji nr 2342/2002, art. 148)

5.      Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Decyzja o nieprzyjęciu oferty wydana w ramach procedury udzielania zamówień publicznych na usługi – Informacje, jakie należy podać do wiadomości – Niepodanie do wiadomości ceny zaoferowanej przez wyłonionego oferenta – Dopuszczalność

(art. 296 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1605/2002, art. 100 ust. 2; rozporządzenie Komisji nr 2342/2002, art. 149)

6.      Zamówienia publiczne Unii Europejskiej – Udzielenie zamówienia w wyniku przetargu – Uprawnienia dyskrecjonalne instytucji – Kontrola sądowa – Granice

7.      Odpowiedzialność pozaumowna – Przesłanki – Bezprawność – Szkoda – Związek przyczynowy – Przesłanki kumulatywne – Niespełnienie jednej z przesłanek – Oddalenie skargi w całości

(art. 340 akapit drugi TFUE)

8.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Właściwość sądu Unii – Żądania wydania nakazu wobec instytucji – Niedopuszczalność

(art. 264 TFUE)

9.      Zamówienia publiczne Unii Europejskiej – Procedura przetargowa – Decyzja o nieprzyjęciu oferty – Żądanie przekazania kopii sprawozdania z oceny i umowy podpisanej z oferentem – Możliwość stosowania rozporządzenia nr 1049/2001 w sprawie dostępu do dokumentów

(rozporządzenie nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady; rozporządzenie Rady nr 1605/2002, art. 100 ust. 2)

10.    Instytucje Unii Europejskiej – Prawo publicznego dostępu do dokumentów – Rozporządzenie nr 1049/2001 – Wyjątki od prawa dostępu do dokumentów – Ochrona interesów handlowych – Odmowa dostępu – Obowiązek uzasadnienia – Zakres

(rozporządzenie nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 4)

11.    Zamówienia publiczne Unii Europejskiej – Procedura przetargowa – Decyzja o nieprzyjęciu oferty – Wniosek o udzielenie dostępu do oferty wyłonionego oferenta – Możliwość stosowania rozporządzenia nr 1049/2001 w sprawie dostępu do dokumentów – Odmowa dostępu – Wyjątek dotyczący ochrony interesów handlowych wyłonionego oferenta – Dopuszczalność – Zgodność z rozporządzeniem nr 1605/2002

(rozporządzenie nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 4; rozporządzenie Rady nr 1605/2002, art. 100 ust. 2)

1.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 26)

2.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 26, 77)

3.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 28)

4.      Skarżący może w ramach skargi o stwierdzenie nieważności procedury udzielania zamówień publicznych Unii tytułem incydentalnym zasadnie kwestionować zgodność specyfikacji z prawem. Punkt specyfikacji, przewidujący, że procedura oceny ofert jest tajna, odpowiada wymogom, po pierwsze, ochrony poufności ofert, a po drugie, unikania co do zasady kontaktów pomiędzy instytucją zamawiającą i oferentami. Zasadę przejrzystości, wspomnianą w art. 89 ust. 1 rozporządzenia nr 1605/2002 w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich należy godzić z tymi wymogami.

W każdym razie zasadę tą należy pogodzić z ochroną interesu publicznego, uzasadnionych interesów gospodarczych przedsiębiorstw publicznych lub prywatnych oraz uczciwej konkurencji, która uzasadnia przewidziane w art. 100 ust. 2 akapit drugi rozporządzenia finansowego uprawnienie do nieudzielenia pewnych informacji kandydatowi, którego oferta została odrzucona, jeżeli jest to konieczne dla zapewnienia poszanowania tych wymogów. W każdym razie przepis ten nie przewiduje powiadomienia o całej ofercie wyłonionego oferenta.

(por. pkt 32, 33, 49)

5.      Z art. 100 ust. 2 rozporządzenia nr 1605/2002 w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich i z art. 149 rozporządzenia nr 2342/2002 ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania tego rozporządzenia finansowego wynika, że instytucja zamawiająca dochowuje obowiązku uzasadnienia, jeżeli powiadamia wszystkich oferentów, których oferty zostały odrzucone, o powodach odrzucenia oraz jeżeli przedstawia oferentom, których oferty zostały dopuszczone i którzy zwrócili się z wyraźną prośbą, ogólne dane i zalety oferty, która wygrała przetarg, oraz nazwisko oferenta, któremu udzielono zamówienia, w terminie piętnastu dni kalendarzowych od dnia, w którym przyjęto pisemny wniosek.

Ten sposób postępowania jest zgodny z celem obowiązku uzasadnienia ustanowionym w art. 296 TFUE, zgodnie z którym uzasadnienie powinno przedstawiać w sposób jasny i jednoznaczny rozumowanie instytucji, która wydała akt, pozwalając zainteresowanym poznać motywy podjętej decyzji w celu dochodzenia swoich praw, a sądom wspólnotowym dokonać jej kontroli. Ponadto wymóg uzasadnienia należy oceniać w odniesieniu do konkretnej sytuacji, w szczególności do treści aktu, charakteru powołanych argumentów, a także interesu, jaki w uzyskaniu informacji mogą mieć adresaci aktu lub inne osoby, których dotyczy on bezpośrednio i indywidualnie.

Obowiązek uzasadnienia należy uznać za spełniony w sytuacji, gdy instytucja podała do wiadomości, jako uzasadnienie decyzji o nieprzyjęciu oferty w ramach procedury udzielania zamówień publicznych, powody odrzucenia oferty, dane i zalety oferty wyłonionego oferenta, jego nazwę i przekazała kopię sprawozdania z oceny oraz kopię umowy podpisanej z wyłonionym oferentem. Niepodanie do wiadomości ceny zaproponowanej przez wyłonionego oferenta nie może natomiast stanowić naruszenia tego obowiązku, jeżeli skarżący był w stanie ją poznać.

(por. pkt 42–45, 47, 48)

6.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 54)

7.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 68–70)

8.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 77)

9.      Nawet przy założeniu, że art. 100 ust. 2 rozporządzenia nr 1605/2002 w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich zawiera szczególną regułę w dziedzinie dostępu do dokumentów, to powyższe rozporządzenie i rozporządzenie nr 1049/2001 w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji mają bezspornie odmienne cele i nie zawierają przepisu wyraźnie przewidującego pierwszeństwo jednego aktu względem drugiego. Należy zatem zapewnić wzajemnie zgodne i spójne stosowanie obydwu rozporządzeń.

(por. pkt 85)

10.    W przypadku gdy dana instytucja zdecyduje się odmówić udzielenia dostępu do dokumentu, o którego ujawnienie się do niej zwrócono, jest ona zasadniczo zobowiązana wyjaśnić, w jaki sposób dostęp do tego dokumentu mógłby stanowić konkretne i faktyczne naruszenie interesu chronionego wyjątkiem określonym w art. 4 rozporządzenia nr 1049/2001 w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji, na który instytucja ta się powołuje. Ponadto ryzyko takiego naruszenia powinno dać się w rozsądny sposób przewidzieć, a nie być czysto hipotetyczne. Niemniej jest zasadniczo dopuszczalne, by instytucja oparła się w tym względzie na ogólnych założeniach mających zastosowanie do niektórych kategorii dokumentów, ponieważ podobne względy natury ogólnej mogą mieć zastosowanie do wniosków o ujawnienie dotyczących dokumentów o tym samym charakterze. Ponadto w wypadku, o którym mowa w art. 4 ust. 2 wspomnianego rozporządzenia, instytucja musi dokonać oceny, czy nie istnieje żaden nadrzędny interes publiczny uzasadniający ujawnienie danego dokumentu.

(por. pkt 90, 91)

11.    W ramach procedury udzielania zamówień publicznych, informacje ekonomiczne i techniczne zawarte w ofertach oferentów mogą uzasadniać odmowę przez daną instytucję udzielenia dostępu do oferty wyłonionego oferenta. Tak jest zwłaszcza w przypadku gdy tego rodzaju oferty świadczą o szczególnych umiejętnościach oferentów i przyczyniają się do indywidualnego charakteru oraz atrakcyjności ich ofert. Ponadto w sytuacji, gdy usługi objęte danym zamówieniem publicznym mogą być zaoferowane innym organizacjom, nie można wykluczyć, że oferent, którego oferta został odrzucona będzie ponownie konkurować z innymi oferentami, a zwłaszcza z wyłonionym oferentem w ramach nowego przetargu dotyczącego podobnych usług.

Następnie ochrona ofert oferentów jest zgodna z właściwymi przepisami rozporządzenia nr 1605/2002 w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich, a zwłaszcza z jego art. 100 ust. 2, który to przepis nie przewiduje ujawniania złożonych ofert również na wniosek oferentów, których oferty nie zostały wybrane. Ograniczenie to jest nierozłącznie związane z celem przepisów w zakresie zamówień publicznych Unii, którym jest zapewnienie niezakłóconej konkurencji. Aby zrealizować ten cel, ważne jest, by instytucje zamawiające nie ujawniały informacji związanych z postępowaniami w sprawie udzielania zamówień publicznych, których treść mogłaby zostać wykorzystana w celu zakłócenia konkurencji bądź to w postępowaniu będącym właśnie w toku, bądź też w późniejszych postępowaniach.

Ponadto zarówno ze względu na swój charakter, jak i zgodnie z systemem regulacji Unii w omawianej dziedzinie postępowania w sprawie udzielenia zamówień publicznych oparte są na stosunku zaufania między instytucjami zamawiającymi a uczestniczącymi w nich podmiotami gospodarczymi. Podmioty te powinny móc przedkładać instytucjom zamawiającym wszelkie informacje użyteczne w ramach postępowania przetargowego, bez obawy, że instytucje te przekażą osobom trzecim informacje, których ujawnienie mogłoby przynieść rzeczonym podmiotom szkody.

(por. pkt 95, 99, 100)